ODPOWIEDZIALNOŚĆ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
PRAWNA ZA UDZIAŁ W
PRAWNA ZA UDZIAŁ W
INDYWIDUALNEJ AKCJI
INDYWIDUALNEJ AKCJI
RATOWNICZEJ
RATOWNICZEJ
Przemysław Paciorek
Przemysław Paciorek
Klinika Medycyny Ratunkowej Akademii
Klinika Medycyny Ratunkowej Akademii
Medycznej im. L. Rydygiera w Bydgoszczy
Medycznej im. L. Rydygiera w Bydgoszczy
Przyczyny zgonów w Polsce
Przyczyny zgonów w Polsce
Choroby układu krążenia –
500 osób / 100 000 / rok = 200
000
Choroby nowotworowe –
200 osób / 100 000 / rok
Urazy –
75 osób / 100 000 / rok = 30 000
Przyczyny zgonów w Polsce
Przyczyny zgonów w Polsce
50 – 62,4% zgonów związanych z urazami ma
50 – 62,4% zgonów związanych z urazami ma
miejsce w fazie przedszpitalnej
miejsce w fazie przedszpitalnej
Do 78% zgonów fazy przedszpitalnej dochodzi
Do 78% zgonów fazy przedszpitalnej dochodzi
w czasie oczekiwania na przyjazd karetki
w czasie oczekiwania na przyjazd karetki
Średni czas dojazdu karetki wciąż oscyluje
Średni czas dojazdu karetki wciąż oscyluje
wokół 20 minut
wokół 20 minut
Do wielu chorych karetka dojeżdża po upływie
Do wielu chorych karetka dojeżdża po upływie
godziny od wezwania
godziny od wezwania
Wskaźnik „zgonów do uniknięcia” = 30%
Wskaźnik „zgonów do uniknięcia” = 30%
Dlaczego tak wiele istnień tracimy w
Dlaczego tak wiele istnień tracimy w
czasie oczekiwania na przyjazd zespołu
czasie oczekiwania na przyjazd zespołu
ratownictwa medycznego ?
ratownictwa medycznego ?
Brak umiejętności
Brak umiejętności
teoretycznych i
teoretycznych i
praktycznych
praktycznych
podstawowych technik
podstawowych technik
ratowania życia
ratowania życia
Zbyt późny dojazd karetki
Zbyt późny dojazd karetki
Strach przed
Strach przed
odpowiedzialnością karną
odpowiedzialnością karną
i/lub cywilną związaną z
i/lub cywilną związaną z
udziałem w akcji ratowania
udziałem w akcji ratowania
życia
życia
Cel pracy
Cel pracy
Omówienie obowiązujących na
Omówienie obowiązujących na
terenie Polski zagadnień
terenie Polski zagadnień
odpowiedzialności prawnej zarówno
odpowiedzialności prawnej zarówno
za udział w akcji ratowniczej, jak i za
za udział w akcji ratowniczej, jak i za
zaniechanie działań ratowania
zaniechanie działań ratowania
czyjegoś życia i zdrowia.
czyjegoś życia i zdrowia.
Obowiązek niesienia
Obowiązek niesienia
pomocy
pomocy
Ustawa
Ustawa
z dnia 25 lipca 2001
z dnia 25 lipca 2001
o
o
Państwowym Ratownictwie Medycznym
Państwowym Ratownictwie Medycznym
(Dz. U. Nr 113, poz. 1207 ze zmianami)
(Dz. U. Nr 113, poz. 1207 ze zmianami)
w artykule 5 przewiduje powszechny
w artykule 5 przewiduje powszechny
obowiązek niezwłocznego udzielania
obowiązek niezwłocznego udzielania
pierwszej pomocy i niezwłocznego
pierwszej pomocy i niezwłocznego
zawiadomienia centrum powiadamiania
zawiadomienia centrum powiadamiania
ratunkowego (w miarę posiadanych
ratunkowego (w miarę posiadanych
możliwości)
możliwości)
Obowiązek niesienia pomocy
Obowiązek niesienia pomocy
Zgodnie z
Zgodnie z
art. 162 § 1 kodeksu karnego
art. 162 § 1 kodeksu karnego
,
,
karze pozbawienia wolności do lat 3
karze pozbawienia wolności do lat 3
podlega ten, kto człowiekowi znajdującemu
podlega ten, kto człowiekowi znajdującemu
się w położeniu grożącym bezpośrednim
się w położeniu grożącym bezpośrednim
niebezpieczeństwem utraty życia albo
niebezpieczeństwem utraty życia albo
ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela
ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela
pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia
pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia
siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo
siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo
utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na
utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na
zdrowiu.
zdrowiu.
znalezienie osoby śpiącej zimą na ziemi
znalezienie osoby śpiącej zimą na ziemi
wydostanie osób uwięzionych w płonącym
wydostanie osób uwięzionych w płonącym
samochodzie
samochodzie
Obowiązek niesienia
Obowiązek niesienia
pomocy
pomocy
Osoba, która widząc wypadek drogowy
Osoba, która widząc wypadek drogowy
skutecznie zawiadamia służby ratunkowe,
skutecznie zawiadamia służby ratunkowe,
spełnia swój obowiązek i nie naraża się na
spełnia swój obowiązek i nie naraża się na
odpowiedzialność karną
odpowiedzialność karną
z art. 162 § 1 kk
z art. 162 § 1 kk
,
,
pod warunkiem, że zawiadomienia dokonano
pod warunkiem, że zawiadomienia dokonano
precyzyjnie i z zachowaniem określonych
precyzyjnie i z zachowaniem określonych
reguł, by nie zostało poczytane przez
reguł, by nie zostało poczytane przez
dyspozytora za żart (należy się przedstawić,
dyspozytora za żart (należy się przedstawić,
opisać sytuację, podać koordynaty miejsca,
opisać sytuację, podać koordynaty miejsca,
nie rozłączać się samemu, czekać na przyjazd
nie rozłączać się samemu, czekać na przyjazd
właściwych służb).
właściwych służb).
Obowiązek niesienia
Obowiązek niesienia
pomocy
pomocy
Art. 162 § 2 kk
Art. 162 § 2 kk
zwalnia z
zwalnia z
odpowiedzialności karnej osoby, które
odpowiedzialności karnej osoby, które
nie udzieliły pomocy innemu
nie udzieliły pomocy innemu
człowiekowi wówczas, gdy do jej
człowiekowi wówczas, gdy do jej
udzielenia konieczne jest wykonanie
udzielenia konieczne jest wykonanie
zabiegu lekarskiego albo w
zabiegu lekarskiego albo w
warunkach, w których możliwa jest
warunkach, w których możliwa jest
niezwłoczna pomoc ze strony instytucji
niezwłoczna pomoc ze strony instytucji
lub osoby do tego powołanej
lub osoby do tego powołanej
Zwolnienie z odpowiedzialności karnej
Zwolnienie z odpowiedzialności karnej
za uszkodzenie ciała lub mienia w
za uszkodzenie ciała lub mienia w
trakcie akcji ratowniczej (stan wyższej
trakcie akcji ratowniczej (stan wyższej
konieczności)
konieczności)
Zgodnie z
Zgodnie z
art. 26 § 1 kk
art. 26 § 1 kk
nie popełnia
nie popełnia
przestępstwa ten, kto działa w celu
przestępstwa ten, kto działa w celu
(niekoniecznie z rezultatem) uchylenia
(niekoniecznie z rezultatem) uchylenia
bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego
bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego
jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem,
jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem,
jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej
jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej
uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia
uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia
wartość niższą od dobra ratowanego
wartość niższą od dobra ratowanego
Życie ludzkie jako dobro najwyższe znajduje się
Życie ludzkie jako dobro najwyższe znajduje się
pod szczególną ochroną państwa -
pod szczególną ochroną państwa -
art. 38
art. 38
Konstytucji RP
Konstytucji RP
Zwolnienie z odpowiedzialności
Zwolnienie z odpowiedzialności
karnej
karnej
Uszkodzenie ciała lub zniszczenie mienia nie
Uszkodzenie ciała lub zniszczenie mienia nie
pociągnie za sobą odpowiedzialności karnej
pociągnie za sobą odpowiedzialności karnej
ratownika, o ile jego działania miały na celu uchylenie
ratownika, o ile jego działania miały na celu uchylenie
bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia
bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia
osoby ratowanej
osoby ratowanej
Dla zastosowania
Dla zastosowania
art. 26 § 1 kk
art. 26 § 1 kk
konieczne jest
konieczne jest
dokonanie oceny trzech okoliczności:
dokonanie oceny trzech okoliczności:
bezpośredniości niebezpieczeństwa grożącego dobru
bezpośredniości niebezpieczeństwa grożącego dobru
chronionemu prawem
chronionemu prawem
brak możliwości uniknięcia niebezpieczeństwa w inny sposób
brak możliwości uniknięcia niebezpieczeństwa w inny sposób
niż przez poświęcenie jakiegoś dobra
niż przez poświęcenie jakiegoś dobra
stosunku wartości dobra ratowanego do dobra poświęconego
stosunku wartości dobra ratowanego do dobra poświęconego
Zwolnienie z odpowiedzialności
Zwolnienie z odpowiedzialności
karnej
karnej
Ustawa o Państwowym Ratownictwie
Ustawa o Państwowym Ratownictwie
Medycznym w
Medycznym w
art. 6
art. 6
zezwala na
zezwala na
poświęcenie dóbr osobistych innej
poświęcenie dóbr osobistych innej
osoby, z zastrzeżeniem jednak, że są to
osoby, z zastrzeżeniem jednak, że są to
dobra inne niż życie i zdrowie, oraz dóbr
dobra inne niż życie i zdrowie, oraz dóbr
majątkowych w zakresie, w jakim jest to
majątkowych w zakresie, w jakim jest to
niezbędne dla ratowania życia lub
niezbędne dla ratowania życia lub
zdrowia osoby w stanie nagłego
zdrowia osoby w stanie nagłego
zagrożenia
zagrożenia
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna w
Odpowiedzialność cywilna w
odniesieniu do sytuacji, w których
odniesieniu do sytuacji, w których
może znaleźć się ratownik, to
może znaleźć się ratownik, to
obowiązek naprawienia szkody w
obowiązek naprawienia szkody w
razie wyrządzenia jej osobie
razie wyrządzenia jej osobie
ratowanej lub innej osobie
ratowanej lub innej osobie
Odpowiedzialność ta najczęściej ma
Odpowiedzialność ta najczęściej ma
charakter majątkowy
charakter majątkowy
Przesłanki odpowiedzialności
Przesłanki odpowiedzialności
cywilnej
cywilnej
Wystąpienie szkody, jako uszczerbku
Wystąpienie szkody, jako uszczerbku
w dobrach osoby poszkodowanej
w dobrach osoby poszkodowanej
Fakt powstania szkody spowodowanej
Fakt powstania szkody spowodowanej
działaniem ludzkim lub innym
działaniem ludzkim lub innym
zdarzeniem, z którym ustawa wiąże
zdarzeniem, z którym ustawa wiąże
obowiązek odszkodowawczy
obowiązek odszkodowawczy
Związek przyczynowy pomiędzy
Związek przyczynowy pomiędzy
szkodą a faktem
szkodą a faktem
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna
Przepis
Przepis
art. 415 kodeksu cywilnego
art. 415 kodeksu cywilnego
stanowi, że
stanowi, że
osoba, która ze swej winy wyrządziła drugiemu
osoba, która ze swej winy wyrządziła drugiemu
szkodę, obowiązana jest do jej naprawienia
szkodę, obowiązana jest do jej naprawienia
Bez przypisania ratownikowi winy, nie można
Bez przypisania ratownikowi winy, nie można
mówić o jego odpowiedzialności za szkodę
mówić o jego odpowiedzialności za szkodę
poniesioną przez osobę ratowaną lub inne osoby
poniesioną przez osobę ratowaną lub inne osoby
Bezprawności czynu (lub zaniechania), jako
Bezprawności czynu (lub zaniechania), jako
niezbędnego elementu winy, nie można
niezbędnego elementu winy, nie można
przypisać osobie działającej w stanie wyższej
przypisać osobie działającej w stanie wyższej
konieczności
konieczności
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna
Co prawda
Co prawda
art. 424 kc
art. 424 kc
stanowi o wyłączeniu
stanowi o wyłączeniu
odpowiedzialności cywilnej za zniszczenie
odpowiedzialności cywilnej za zniszczenie
lub uszkodzenie cudzej rzeczy albo za
lub uszkodzenie cudzej rzeczy albo za
zabicie zwierzęcia w celu odwrócenia od
zabicie zwierzęcia w celu odwrócenia od
siebie lub innych niebezpieczeństwa
siebie lub innych niebezpieczeństwa
grożącego bezpośrednio od tej rzeczy lub
grożącego bezpośrednio od tej rzeczy lub
zwierzęcia, jednak porzucając ogólną
zwierzęcia, jednak porzucając ogólną
formułę znaną z kodeksu karnego przepis
formułę znaną z kodeksu karnego przepis
kodeksu cywilnego pomija kwestie
kodeksu cywilnego pomija kwestie
spowodowania szkody na osobie (np.
spowodowania szkody na osobie (np.
spowodowanie uszkodzenia ciała w wyniku
spowodowanie uszkodzenia ciała w wyniku
pośredniego masażu serca)
pośredniego masażu serca)
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna
Doktryna prawa cywilnego rozszerza znaczenie
Doktryna prawa cywilnego rozszerza znaczenie
stanu wyższej konieczności, przyjmując, że stan
stanu wyższej konieczności, przyjmując, że stan
ten może być uzasadniony zagrożeniem dobra
ten może być uzasadniony zagrożeniem dobra
własnego lub innej osoby, o charakterze
własnego lub innej osoby, o charakterze
majątkowym lub osobistym, pod warunkiem, że:
majątkowym lub osobistym, pod warunkiem, że:
Zagrożenie ma charakter bezpośredni
Zagrożenie ma charakter bezpośredni
Przeciwdziałanie niebezpieczeństwu poprzez
Przeciwdziałanie niebezpieczeństwu poprzez
wyrządzenie szkody jest konieczne (w danej sytuacji
wyrządzenie szkody jest konieczne (w danej sytuacji
nie można zastosować innego środka)
nie można zastosować innego środka)
Osoba powodująca szkodę sama nie przyczyniła się
Osoba powodująca szkodę sama nie przyczyniła się
do powstania niebezpieczeństwa, a dobro ratowane
do powstania niebezpieczeństwa, a dobro ratowane
jest oczywiście ważniejsze od poświęconego
jest oczywiście ważniejsze od poświęconego
Granice wiekowe
Granice wiekowe
odpowiedzialności cywilnej
odpowiedzialności cywilnej
Zgodnie z
Zgodnie z
art. 426 kc
art. 426 kc
osoby małoletnie, które nie
osoby małoletnie, które nie
ukończyły lat 13, nie ponoszą odpowiedzialności za
ukończyły lat 13, nie ponoszą odpowiedzialności za
wyrządzoną szkodę
wyrządzoną szkodę
Małoletni, którzy ukończyli lat 13, lecz nie osiągnęli
Małoletni, którzy ukończyli lat 13, lecz nie osiągnęli
jeszcze pełnoletności odpowiadają za swoje czyny
jeszcze pełnoletności odpowiadają za swoje czyny
tak, jak pełnoletni, tj. w odniesieniu do akcji
tak, jak pełnoletni, tj. w odniesieniu do akcji
ratowniczych na zasadzie winy
ratowniczych na zasadzie winy
Odszkodowanie może zostać zasądzone od takich
Odszkodowanie może zostać zasądzone od takich
osób, lecz jego egzekucja zostanie odsunięta w
osób, lecz jego egzekucja zostanie odsunięta w
czasie do momentu osiągnięcia przez nie
czasie do momentu osiągnięcia przez nie
pełnoletności, wraz z którą nabędą pełną zdolność
pełnoletności, wraz z którą nabędą pełną zdolność
do czynności prawnych
do czynności prawnych
Odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna
Państwa wobec ratownika
Państwa wobec ratownika
Artykuły 7 – 11
Artykuły 7 – 11
ustawy o Państwowym Ratownictwie
ustawy o Państwowym Ratownictwie
Medycznym zakładają, że osobie, która poniosła szkodę
Medycznym zakładają, że osobie, która poniosła szkodę
na mieniu powstałą w następstwie podjęcia przez nią
na mieniu powstałą w następstwie podjęcia przez nią
udzielania pierwszej pomocy przysługuje roszczenie o
udzielania pierwszej pomocy przysługuje roszczenie o
naprawienie tej szkody od Skarbu Państwa
naprawienie tej szkody od Skarbu Państwa
Udzielenie pierwszej pomocy przez osobę postronną
Udzielenie pierwszej pomocy przez osobę postronną
(np. niezawodowego ratownika) stanowi niejako
(np. niezawodowego ratownika) stanowi niejako
chwilowe „wyręczenie” państwa w jego konstytucyjnym
chwilowe „wyręczenie” państwa w jego konstytucyjnym
obowiązku ochrony życia obywateli, dlatego uznano, że
obowiązku ochrony życia obywateli, dlatego uznano, że
Skarb Państwa winien odpowiadać za szkody poniesione
Skarb Państwa winien odpowiadać za szkody poniesione
przez ratownika w trakcie takiej akcji
przez ratownika w trakcie takiej akcji
Błąd a odpowiedzialność karna
Błąd a odpowiedzialność karna
ratownika
ratownika
Art. 28 § 1 kk
Art. 28 § 1 kk
stanowi, że nie
stanowi, że nie
popełnia umyślnie czynu
popełnia umyślnie czynu
zabronionego (czyli przestępstwa)
zabronionego (czyli przestępstwa)
ten, kto pozostaje w błędzie co do
ten, kto pozostaje w błędzie co do
okoliczności stanowiącej jego znamię
okoliczności stanowiącej jego znamię
Przestępstwo umyślne czy
Przestępstwo umyślne czy
nieumyślne ?
nieumyślne ?
zgodnie z art. 9 § 1 kodeksu karnego czyn
zgodnie z art. 9 § 1 kodeksu karnego czyn
zabroniony jest umyślny, jeżeli sprawca ma zamiar
zabroniony jest umyślny, jeżeli sprawca ma zamiar
jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo
jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo
przewidując możliwość jego popełnienia, na to się
przewidując możliwość jego popełnienia, na to się
godzi
godzi
§ 2 tego artykułu stanowi, że czyn zabroniony
§ 2 tego artykułu stanowi, że czyn zabroniony
popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie
popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie
mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak
mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak
na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w
na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w
danych okolicznościach, mimo że możliwość
danych okolicznościach, mimo że możliwość
popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł
popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł
przewidzieć
przewidzieć
Znamię czynu zabronionego
Znamię czynu zabronionego
Jedna lub więcej cech jakiegoś
Jedna lub więcej cech jakiegoś
działania
działania
lub
lub
zaniechania
zaniechania
, która
, która
została wskazana w kodeksie karnym
została wskazana w kodeksie karnym
jako element składowy definicji
jako element składowy definicji
danego przestępstwa
danego przestępstwa
(znamieniem przestępstwa z
(znamieniem przestępstwa z
art. 162 §
art. 162 §
1 kk
1 kk
będzie nieudzielenie pomocy w
będzie nieudzielenie pomocy w
okolicznościach na to pozwalających)
okolicznościach na to pozwalających)
Błąd a odpowiedzialność karna
Błąd a odpowiedzialność karna
ratownika
ratownika
Art. 29 kk stanowi, że nie popełnia przestępstwa, kto
Art. 29 kk stanowi, że nie popełnia przestępstwa, kto
dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym
dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym
błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca
błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca
bezprawność albo winę - urojony stan wyższej konieczności
bezprawność albo winę - urojony stan wyższej konieczności
Ratownik błędnie przypuszcza, że wolno mu poświęcić dobro
Ratownik błędnie przypuszcza, że wolno mu poświęcić dobro
mniej chronione na rzecz ratowania życia ludzkiego, podczas
mniej chronione na rzecz ratowania życia ludzkiego, podczas
gdy w istocie takiej konieczności nie ma (niebezpieczeństwo
gdy w istocie takiej konieczności nie ma (niebezpieczeństwo
grożące poszkodowanemu nie ma charakteru
grożące poszkodowanemu nie ma charakteru
bezpośredniego, albo można go uniknąć w inny sposób)
bezpośredniego, albo można go uniknąć w inny sposób)
Błędne przekonanie ratownika o istnieniu stanu wyższej
Błędne przekonanie ratownika o istnieniu stanu wyższej
konieczności musi być usprawiedliwione, tzn. muszą
konieczności musi być usprawiedliwione, tzn. muszą
występować okoliczności, które obiektywnie wskazywałyby
występować okoliczności, które obiektywnie wskazywałyby
na jego istnienie, tyle że w danym wypadku ich ocena jest
na jego istnienie, tyle że w danym wypadku ich ocena jest
nieprawidłowa.
nieprawidłowa.
Błąd a odpowiedzialność karna
Błąd a odpowiedzialność karna
ratownika
ratownika
Zgodnie z
Zgodnie z
art. 30 kk
art. 30 kk
nie popełnia
nie popełnia
przestępstwa, kto dopuszcza się czynu
przestępstwa, kto dopuszcza się czynu
zabronionego w usprawiedliwionej
zabronionego w usprawiedliwionej
nieświadomości jego bezprawności
nieświadomości jego bezprawności
Mamy tu do czynienia z sytuacją, w
Mamy tu do czynienia z sytuacją, w
której ratownik nie zdaje sobie sprawy
której ratownik nie zdaje sobie sprawy
z faktu, iż jego działania są w istocie
z faktu, iż jego działania są w istocie
działaniami przestępczymi
działaniami przestępczymi
Podsumowanie
Podsumowanie
Każda osoba ma obowiązek udzielenia
Każda osoba ma obowiązek udzielenia
pierwszej pomocy pod rygorem
pierwszej pomocy pod rygorem
odpowiedzialności karnej
odpowiedzialności karnej
Zwolnienie się z odpowiedzialności za
Zwolnienie się z odpowiedzialności za
nieudzielenie pomocy wymaga analizy
nieudzielenie pomocy wymaga analizy
stanu faktycznego i wykazania, że nie
stanu faktycznego i wykazania, że nie
zostały spełnione warunki, od istnienia
zostały spełnione warunki, od istnienia
których kodeks karny uzależnia tę
których kodeks karny uzależnia tę
odpowiedzialność
odpowiedzialność
Podsumowanie
Podsumowanie
W czasie akcji ratowniczej może dojść do
W czasie akcji ratowniczej może dojść do
sytuacji, w której w imię ratowania życia
sytuacji, w której w imię ratowania życia
ludzkiego konieczne będzie poświęcenie
ludzkiego konieczne będzie poświęcenie
zdrowia lub mienia
zdrowia lub mienia
Jest to tzw. stan wyższej konieczności, który
Jest to tzw. stan wyższej konieczności, który
wyłącza odpowiedzialność karną
wyłącza odpowiedzialność karną
Oprócz stanu wyższej konieczności
Oprócz stanu wyższej konieczności
okolicznością znoszącą tę odpowiedzialność
okolicznością znoszącą tę odpowiedzialność
będzie również m.in. błąd oraz wiek ratownika
będzie również m.in. błąd oraz wiek ratownika
Podsumowanie
Podsumowanie
Odpowiedzialność cywilna ma najczęściej
Odpowiedzialność cywilna ma najczęściej
wymiar majątkowy
wymiar majątkowy
W najbardziej typowych przypadkach
W najbardziej typowych przypadkach
polega ona na obowiązku naprawienia
polega ona na obowiązku naprawienia
szkody wyrządzonej z własnej winy
szkody wyrządzonej z własnej winy
Uznaje się, że nie można przypisać winy
Uznaje się, że nie można przypisać winy
osobie, która podjęła czynności ratownicze
osobie, która podjęła czynności ratownicze
z pobudek altruistycznych, w celu ratowania
z pobudek altruistycznych, w celu ratowania
życia ludzkiego, jako dobra najwyższego
życia ludzkiego, jako dobra najwyższego
Podsumowanie
Podsumowanie
Co do zasady należy zatem przyjąć, że ani z punktu
Co do zasady należy zatem przyjąć, że ani z punktu
widzenia prawa karnego, ani cywilnego, prawidłowo
widzenia prawa karnego, ani cywilnego, prawidłowo
prowadzona akcja ratownicza (nawet bez
prowadzona akcja ratownicza (nawet bez
oczekiwanych skutków w postaci przywrócenia
oczekiwanych skutków w postaci przywrócenia
oddechu i krążenia) nie będzie skutkować
oddechu i krążenia) nie będzie skutkować
poniesieniem odpowiedzialności za uszkodzenie ciała
poniesieniem odpowiedzialności za uszkodzenie ciała
lub mienia
lub mienia
Osoby decydujące się na udział w ratowaniu
Osoby decydujące się na udział w ratowaniu
czyjegoś życia bądź zdrowia muszą jednakże liczyć
czyjegoś życia bądź zdrowia muszą jednakże liczyć
się z koniecznością dokonywania ocen stanów
się z koniecznością dokonywania ocen stanów
faktycznych, a w swoim postępowaniu powinny
faktycznych, a w swoim postępowaniu powinny
kierować się zasadą zdrowego rozsądku oraz
kierować się zasadą zdrowego rozsądku oraz
korzystać z nabytych umiejętności w sposób zgodny
korzystać z nabytych umiejętności w sposób zgodny
z ćwiczonymi procedurami ratowniczymi
z ćwiczonymi procedurami ratowniczymi