WSKAŹNIKI

WZROSTU

GOSPODARZCEG

O

Wzrost gospodarczy

Wzrost gospodarczy

–

zwiększenie się rocznej produkcji

dóbr i usług w kraju. Jeśli w

kolejnym roku w całej

gospodarce uda się sprzedać

więcej towarów i usług niż w

roku poprzednim – mamy do

czynienia ze wzrostem

gospodarczym.

Dzieli się na:

• Wzrost nominalny

- jeśli w tym

samym czasie, gdy wzrosły

nasze zarobki, o tyle samo

podniosły się ceny towarów,

które kupujemy.

• Wzrost realny

– po

uwzględnieniu inflacji dalej

mamy możliwość kupna większej

ilości towarów

Czynniki pobudzające

wzrost gospodarczy

Głównym czynnikiem pobudzającym wzrost

gospodarczy w krótkim okresie jest

popyt

konsumpcyjny

i

inwestycyjny, krajowy

i

zagraniczny

.

W długim okresie natomiast –

dostateczna

podaż

i

efektywność czynników

wytwórczych

.

Coraz częściej czynnikiem wzrostu staje się

też

handel zagraniczny

.

Jednym z najważniejszych źródeł wzrostu

wydajności jest

postęp techniczny

oraz

dynamika inwestycji

.

Bariery rozwoju

gospodarczego

Bariery rozwoju gospodarczego

są bardzo zróżnicowane w

zależności od: osiągniętego poziomu rozwoju,

historycznie ukształtowanego sposobu i poziomu życia

ludności, powierzchni i zaludnienia kraju, położenia

geograficznego, zasobności w bogactwa naturalne,

tradycji wytwórczych i kulturalnych, kierunków

specjalizacji produkcji i usług, udziału w

międzynarodowym podziale pracy i innych. Bariery

rozwoju grupować można według różnych kryteriów.

Z

reguły wyodrębnia się 4 główne aspekty rozwoju

gospodarczego: polityczny, społeczny, techniczny i

przyrodniczy.

Bariery polityczno-ekonomiczne:

• bariera ustrojowo-ideologiczna

• bariera braku stabilizacji wewnętrznych stosunków

politycznych

• bariera politycznego podziału świata

• bariera instytucjonalno-organizacyjna

Bariery społeczno-ekonomiczne:

• bariera demograficzna

• bariera konsumpcji (płacy realnej)

• bariera infrastruktury społecznej

• bariera żywnościowa

Podstawowe czynniki

wzrostu gospodarczego

Ekonomiści wymieniają cztery podstawowe

czynniki wzrostu gospodarczego

(cztery

„siły napędowe” wzrostu). Są to:

• Praca

• Zasoby naturalne

• Kapitał

– środki wykorzystywane w

procesie produkcji

– kapitał rzeczowy

– kapitał finansowy

– kapitał ludzki

• Technologia

Mierniki wzrostu

gospodarczego:

• produkt krajowy brutto

– całkowita wartość dóbr i

usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu

danego roku na terenie danego kraju,

• produkt narodowy brutto

– całkowita wartość wyrobów

i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w

ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody

krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia

dochodów obcych firm działających w kraju,

• stopa wzrostu dochodu narodowego

(lub realnego

produktu krajowego brutto). Oznacza ona stosunek

przyrostu dochodu narodowego w badanym okresie do

wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym.

• wielkość produktu PKB przypadająca na jednego

mieszkańca (

PKB per capita

).

PKB

• Produkt Krajowy Brutto

(PKB, ang.

GDP – Gross Domestic Product) –

pojęcie ekonomiczne, oznaczające

jeden z podstawowych mierników

dochodu narodowego stosowanych w

rachunkach narodowych.

• Kryterium geograficzne

jest jedyne i

rozstrzygające. Nie ma znaczenia np.

pochodzenie kapitału, własność firmy

itp.

• PKB nominalny

oblicza się według

bieżącej wartości pieniądza,

PKB

realny

natomiast według realnej

wartości pieniądza, a więc

oczyszczony z wpływu inflacji.

• PKB jest miarą wielkości gospodarki.

Wzrost lub spadek realnego PKB

stanowi miarę wzrostu gospodarczego.

PNB

PKB należy odróżnić od

produktu narodowego brutto

(PNB),

który jest miarą wartości wszystkich dóbr i usług

wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez

osoby prawne z siedzibą na jego terenie niezależnie od

tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą.

W ten sposób w skład np. PNB Polski wchodzą dochody

polskich podmiotów za granicą oraz polskie PKB

pomniejszone o dochody podmiotów obcych.

PNB = K + I + G + En + Dn

• K - konsumpcja

• I - inwestycje

• G - wydatki rządowe

• En - eksport netto, czyli eksport-import

• Dn - dochód netto obywateli za granicą

PKB per capita

Czyste PKB jest złą miarą

dobrobytu
społeczeństwa, ponieważ
nie uwzględnia liczby
ludności. Z tego powodu
jako miarę dobrobytu
powszechnie używa się

PKB per capita

, czyli

PKB w przeliczeniu na
osobę;

czyste PKB jest

wyznacznikiem wielkości
gospodarki.

Krytyka PKB

Mimo tego zabiegu również PKB per capita krytykowane jest jako

niedokładny wskaźnik dobrobytu w państwie. Wymienia się m.in., że:

• nie uwzględnia produkcji nierejestrowanej oraz produkcji gospodarstw

domowych przeznaczanej na własne potrzeby (np. pracy gospodyń

domowych)

• nie uwzględnia wartości czasu wolnego

• nie ujmuje tzw. efektów zewnętrznych produkcji

• uwzględnia produkcję tzw. "antydóbr"

• nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych krajach

• nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów w społeczeństwie ani ich

dystrybucji

• jest tym większy im więcej wydaje się na zbrojenia, choć zdaniem

niektórych ekonomistów wydatki takie nie zaspokajają potrzeb

społeczeństwa

• nie pokazuje jakości usług, zwłaszcza państwowych

• nie odzwierciedla faktu, że nie cały wypracowany PKB trafia do obywateli

w postaci bezpośredniej lub pośredniej. Część PKB w formie kosztów

transferowych i cen transferowych jest wyprowadzana z kraju

wytworzenia.

• Z tego powodu opracowano inne wskaźniki poziomu jakości życia, m.in.

Human Development Index (HDI).