prof. dr hab.med. Jacek Suzin

Klinika Ginekologii Operacyjnej i

Onkologicznej

I Katedra Ginekologii i Położnictwa

UM w Łodzi

Diagnostyka i postępowanie

ratunkowe w przemocy seksualnej

Wstęp….

„Wykorzystanie seksualne osoby

małoletniej to włączanie dziecka w
aktywność seksualną, której nie jest ono w
stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią
świadomej zgody i/lub na którą nie jest
dojrzałe rozwojowo(…) i/lub która jest
niezgodna z normami prawnymi lub
obyczajowymi danego społeczeństwa.”

EPIDEMIOLOGIA



W dzieciństwie ofiarami przemocy

seksualnej jest:



1/3-4 dziewcząt



1/6-10 chłopców



W Polsce wg statystyk Komitetu Ochrony

Praw Dziecka:



20% dziewczynek



5-6% chłopców

Ponad połowa sprawców przemocy jest

znana przez ofiarę, 14-20% aktów

przemocy zachodzi w rodzinie.

ROZDZIAŁ XXV KK

„

Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości

”



Art. 199 § 1

„Kto, przez nadużycie stosunku zależności

lub wykorzystanie krytycznego położenia,
doprowadza inną osobę do obcowania
płciowego lub poddania się innej czynności
seksualnej albo do wykonania takiej
czynności, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 3.”

§ 2 „jeśli czyn (…) został popełniony na

szkodę małoletniego (…) od 3 miesięcy do
lat 5”

ROZDZIAŁ XXV KK

„Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i

obyczajowości”



Art. 200 „Kto obcuje płciowo z małoletnim

poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec
takiej osoby innej czynności seksualnej lub
doprowadza ją do poddania się takim
czynnościom albo do ich wykonania,
podlega karze pozbawienia wolności od lat
2 do 12.”



…tej samej karze podlega (…) ten kto

prezentuje małoletniemu poniżej lat 15
wykonanie czynności seksualnej

ROZDZIAŁ XXV KK

„Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości

”



Art. 201 „Kto dopuszcza się obcowania
płciowego w stosunku do wstępnego,
zstępnego, przysposobionego,
przysposabiającego, brata lub siostry, podlega
karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do
lat 5”



Także produkowanie, utrwalanie treści
pornograficznych, posiadanie, zwłaszcza
wyprodukowanych z użyciem osób małoletnich,
ich rozpowszechnianie, publiczne chwalenie
zachowań o charakterze pedofilskim jest
karalne

Art. 304 KPK



Obowiązek związany z ujawnieniem

przestępstwa:

„Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu

przestępstwa ściganego z urzędu ma

społeczny obowiązek zawiadomić o tym

Prokuratora lub Policję”



Obowiązek powyższy dotyczy również

instytucji państwowych lub samorządowych

OPIEKA NAD OFIARĄ



Obejmuje:



Przeprowadzenie i udokumentowanie wywiadu



Badanie fizykalne i ginekologiczne



Rozpoznanie i ustabilizowanie stanów nagłych



Ocenę i leczenie urazów fizycznych



Pobranie materiału do badań bakteriologicznych



Zapobieganie infekcjom przenoszonym drogą
płciową



Poradnictwo w zakresie zapobiegania ciąży



Pomoc psychoterapeutyczna



Powiadomienie władz

WYWIAD Z OFIARĄ



Wiek, dane identyfikacyjne, dane

domniemanego sprawcy



Okoliczności i miejsce zdarzenia



Szczegóły aktu seksualnego (przemoc

fizyczna, alkohol, leki, broń, opis aktu)



Czynności wykonane po zdarzeniu (zmiana

odzieży, oddanie moczu, prysznic)



Wywiad ginekologiczny (data OM,

stosowanie DTA, zakażenia dróg rodnych,
ostatni dobrowolny kontakt seksualny)

BADANIE PRZEDMIOTOWE



W asyście położnej, lekarza



Do 72 godzin od chwili zdarzenia



Ocena całego ciała (sińce, wybroczyny,
otarcia, ugryzienia)



Dokumentacja fotograficzna lub rysunkowa w
karcie obdukcji



Identyfikacja DNA sprawcy ze śliny – ze
środkowego obszaru ugryzienia lub całowania
pobrać materiał za pomocą jałowej
wymazówki zwilżonej wodą destylowaną

BADANIE GINEKOLOGICZNE



Osoba dorosła: fotel ginekologiczny



Osoba małoletnia: pozycja litotomijna,

„żabia” lub kolankowo-piersiowa



Urazy: otarcia spoidła tylnego, warg

sromowych mniejszych, błony dziewiczej,
okolicy cewki moczowej



Należy wykluczyć penetrację analną i

uszkodzenie odbytu

BADANIE GINEKOLOGICZNE



Pobranie jałową wymazówką wymazu:



Z przedsionka pochwy



Z ujścia zewnętrznego szyjki macicy



Z okolicy odbytu

•

Pobranie popłuczyn pochwowych
(zestaw złożony z jałowej pipety i próbówki,
należy wykorzystać niewielką ilość jałowego
roztworu 0,9% NaCl)



Wykrycie: plemników, innych składników
nasienia, antygenów układu AB0

OKREŚLENIE CZASU



Wymaz z pochwy:



ocena czasu kontaktu seksualnego
(plemniki ruchome – do 8 godzin;
nieruchome – do 24 godzin)



Wymaz z szyjki macicy :



plemniki ruchome 2-3 dni; nieruchome do
kilkunastu dni

GROMADZENIE DOWODÓW



Pobranie wymazu z jamy ustnej (jałowa
wymazówka ze stałym dostępem powietrza)



Pobranie popłuczyn z jamy ustnej (10%
rotwór etanolu – utrwala DNA i zapobiega
rozwojowi bakterii)



Zabezpieczenie odzieży (zdejmowanej przez
ofiarę samodzielnie) do papierowej torby



Zabezpieczenie bielizny i zbadanie jej pod
lampą Wooda

GROMADZENIE DOWODÓW



Ślady nasienia na skórze lub odzieży

utrzymują się do kilku godzin



Włosy łonowe należy pobrać przy użyciu

grzebienia i materiał zabezpieczyć w
papierowej kopercie



Wyskrobiny spod paznokci należy pobrać za

pomocą drewnianej szpatułki

ZESTAW DO BADANIA



6-8 sztuk jałowych wymazówek ze stałym

dostępem powietrza



Plastikowe próbówki i pipety (2 sztuki)



Szkiełka podstawowe (8-10 sztuk)



Jałowy pojemnik na mocz i na popłuczyny z

jamy ustnej



Roztwory 0,9% NaCl, 10% etanolu



Grzebień, drewniana szpatułka, 2

papierowe koperty



2 papierowe worki na odzież i bieliznę

ZAPOBIEGANIE STI



STI (sexually transmited infections):

INFEKCJE

DRÓG PŁCIOWYCH

19,5%

Gardnerella vaginalis

12,3%

Trichomonas vaginalis

6-12%

Neisseria gonorrhoeae

4-17%

Treponema pallidum

0,5%

zakażenia wirusowe

w tym HIV

ZAPOBIEGANIE STI



Materiał na posiew ze wszystkich miejsc
kontaktu



Diagnostyka w preparacie bezpośrednim



Testy serologiczne



Profilaktyczna antybiotykoterapia:



ceftriakson 125 mg 1x domięśniowo



cefiksym 400 mg doustnie 1x



ciprofloksacyna 500 mg doustnie 1x



Azytromycyna 1g doustnie 1x



Metronidazol 2 g doustnie 1x

ZAPOBIEGANIE STI



Test w kierunku HIV w momencie zgłoszenia

się ofiary i następny po 6 tygodniach



Konsultacja w Poradni Chorób Zakaźnych



Leczenie antyretrowirusowe:



Zydowudyna + Laiwudyna przez 28 dni,
wdrożone do 72 godzin

ZAPOBIEGANIE CIĄŻY



Całkowite ryzyko zajścia w ciążę: 5%



Wykonać test ciążowy



Ustalić precyzyjnie dzień cyklu i

regularność miesiączek



Wybór metody antykoncepcji postkoitalnej

jeśli wskazana

Co zrobić gdy…?



Pokrzywdzony sprzeciwia się

wykonaniu oględzin?



Procedura badania zakłada uzyskanie
świadomej pisemnej zgody na badanie ale..



Art.. 192 kpk „…jeżeli karalność czynu
zależy od stanu zdrowia pokrzywdzonego,
nie może on sprzeciwić się oględzinom i
badaniom…”

Co zrobić gdy…?



Przestępstwo wykorzystania

seksualnego zostało dokonane na
członku rodziny?



zawiadomić sąd rodzinny właściwy dla
miejsca zamieszkania dziecka



Wniosek może złożyć każdy

Co zrobić gdy…?



Dziewczyna, która nie ukończyła 15 lat

prosi lekarza o tabletki
antykoncepcyjne?



Wiedza o tym że osoba poniżej 15 roku
życia współżyje jest wiedzą o przestępstwie
wykorzystywania seksualnego dziecka

Co zrobić gdy..?



Brak możliwości technicznych

umożliwiających zabezpieczenie
śladów wykorzystania seksualnego?



Wezwać technika kryminalistyki poprzez
oficera dyżurnego najbliższej jednostki
Policji

Dziękuję za uwagę



Rekomendacje PTG dotyczące

postępowania w przypadku podejrzenia
wykorzystania seksualnego (16.10.2008)