BŁĘDY W WYCHOWANIU

Co to jest wychowanie?

Antonina Gurycka – definicja psychologiczna:

Wychowanie – dynamiczny, złożony układ

wzajemnie od siebie zależnych procesów nadawania

i odbierania wpływu (wywierania wpływu)

zachodzących między jednostkami o

zróżnicowanych, specyficznych rolach, w których

jedna jest dojrzałym wychowawcą, a druga mniej

dojrzałym od niego wychowankiem, w celu

realizowania świadomie założonego projektu

osobowości wychowanka.

Antonina Gurycka – definicja pedagogiczna:

Wychowanie – dynamiczny, złożony układ

oddziaływań społecznych, instytucjonalnych,

interpersonalnych, bezpośrednich i pośrednich,

wywołujących zmiany w osobowości człowieka tym

oddziaływaniom podatnego. Są to zmiany

społecznie akceptowane i postulowane.

Różnica:

w psychologii: oddziaływanie wychowawcy na

wychowanka

w pedagogice: oddziaływanie społeczne

Cel:

w psychologii: realizowanie świadomych założeń

dot. osobowości

wychowanka

w pedagogice: zmiany społecznie

akceptowane

Wniosek:

w psychologii: charakter indywidualny (dobro

indywidualne)

w pedagogice: charakter społeczny (dobro

społeczne)

Co to jest błąd w

wychowaniu?

Błąd wychowawczy to takie zachowanie

wychowawcy, które stanowi realną przyczynę

powstania szkodliwych dla rozwoju

wychowanka skutków. Wszędzie tam, gdzie

obserwujemy zaburzenia interakcji między

wychowawcą a wychowankiem, możemy z

dużym prawdopodobieństwem mówić o

błędzie wychowawczym. Zaburzenie

interakcji polega przede wszystkim na

rozpadnięciu się współdziałania partnerów

interakcji, odejściu od wspólnie

realizowanego programu i dążeniu jednego z

nich do dominacji nad drugim. Błąd

wychowawczy jest pojęciem względnym,

gdyż u różnych osób i w różnym czasie to

samo postępowanie wychowawcy może mieć

różne znaczenie dla dalszego funkcjonowania

i rozwoju.

Ważną rolę w procesie

wychowania odgrywa

rodzina

szkoła

. Są

zazwyczaj terenem

wielu oddziaływań,

mających decydujący

wpływ na rozwój

dziecka.

Rodzina

Rodzina jest naturalnym

środowiskiem dziecka, w którym

przebywa ono jeszcze na długo przed

pójściem do szkoły. Jest ona pierwszą

grupą społeczną w życiu dziecka,

której członkiem staje się ono od

urodzenia i nie przestaje być nim do

późnej starości. W całej

dotychczasowej historii cywilizacji i

kultury nie zdołano stworzyć lepszych

warunków wielostronnego rozwoju

dzieci i młodzieży, niż jest to możliwe

w normalnej rodzinie.

Szkoła



Cel - wielostronny rozwój uczniów,



Troska o przygotowanie uczniów do

społecznego uczestnictwa, należytego

wykonywania pracy zawodowej i

aktywnego udziału w życiu

kulturalnym.



Dba o zgodne współżycie wszystkich

członków społeczności szkolnej,



Dba o wzajemne poszanowanie ich

indywidualności i godności osobistej.

Szkoła naucza i wychowuje w warunkach

zinstytucjonalizowanych, tzn. zgodnie

z obowiązującym regulaminem i

programem szkolnym.

Klasyfikacja błędów

Wśród błędów występuje duże

zróżnicowanie. Przyjęto trzy wymiary

zachowań jako podstawowe dla

klasyfikacji błędów wychowawczych:

- ekstremalna, emocjonalna akceptacja

dziecka - "żar" oraz ekstremalne

odrzucenie emocjonalne dziecka - "lód",

- nadmierna koncentracja na dziecku

oraz nadmierna koncentracja na sobie,

- nadmierna koncentracja na zadaniu

dziecka oraz niedocenianie zadań

dziecka.

9 błędów głównych!

- rygoryzm,

- agresja,

- hamowanie aktywności,

- obojętność,

- eksponowanie siebie,

- uleganie,

- zastępowanie,

- idealizacja dziecka,

- niekonsekwencja.

Klasyfikacja błędów

wychowawczych (wg A.

Guryckiej):

Wśród błędów wychowawczych występuje

bardzo duże zróżnicowanie, jednak wyróżnia

się dwa główne rodzaje błędów:

1. Błędy, w których została zaburzona lub

zerwana interakcja wychowawcza i

równocześnie powstała realna przyczyna

bądź ryzyko niekorzystnych doświadczeń

dziecka

2. Błędy, w których interakcja nie została

zaburzona ani zerwana, lecz mimo jej

pozornie harmonijnego i bezkonfliktowego

przebiegu zachowanie wychowawcy stanowi

realną przyczynę bądź ryzyko niekorzystnych

doświadczeń dziecka.

Skala napięć konfliktowych

zachodzących w interakcji waha się od

przebiegu bezkonfliktowego, poprzez

drobne zaburzenia, do różnych form

poważnego zaburzenia i zerwania

interakcji. Zaburzeniom lub zerwaniu

interakcji towarzyszy zwykle spadek

nastroju, izolacja od wychowawcy, a

nawet całego otoczenia. Zespół

niekorzystnych doświadczeń

wychowanka, wynoszonych na skutek

zachowań wychowawcy, zaburza

podmiotowe funkcjonowanie, z którym

wiąże się prawo do aktywności,

dokonywania wyborów, poczucie

odpowiedzialności oraz percepcja

świata społecznego jako bezpiecznego.

Kategorie błędów wychowawczych (za podstawę

kategoryzacji przyjęto zachowanie

wychowawcy) Oto trzy dwubiegunowe kryteria:



Ekstremalna emocjonalna

akceptacja dziecka („żar”)

oraz

ekstremalne emocjonalne

odrzucenie dziecka („lód”)



Nadmierna koncentracja na

dziecku oraz

nadmierna koncentracja na sobie



Nadmierna koncentracja na

zadaniu dziecka oraz

niedocenianie zadań dziecka

Pomiędzy biegunami przedstawionych

kryteriów znajdują się różne stopnie ich

nasilenia: pomiędzy „żarem” a „lodem”

emocjonalnym znajduje się uczucie silne, ale

adekwatne. Pomiędzy nadmierną koncentracją

na sobie czy dziecku znajduje się

zrównoważona koncentracja, dzięki której w

interakcji liczą się zarówno potrzeby dziecka,

jak i wychowawcy. Pomiędzy nadmierną

koncentracją na zadaniu dziecka a jego

niedocenianiem znajduje się adekwatne

traktowanie zadań dziecka zgodnie z ich

naturą i jego potrzebami. W tym ujęciu

pozbawione błędów zachowanie wychowawcy

to takie, poprzez które w sposób

zrównoważony traktuje on siebie i partnera

interakcji, jego zadania oraz panuje nad

krańcowymi emocjami w stosunku do dziecka.

Bibliografia:



http://www.publikacje.edu.p

l/publikacje.php?nr=2632



http://chomikuj.pl/



Łobocki M.: Współdziałanie

nauczycieli i rodziców w

procesie wychowania.

Warszawa. Nasza Księgarnia

1985.

Document Outline