Regulacja emocji

Regulacja Emocji

Ludzie nie chcą być jedynie przedmiotem emocji pragną być ich aktywnym

podmiotem. Podejmują zatem

działania antycypacyjne

zanim emocje

wystąpią i

działania korygująco- kontrolne

gdy emocje się pojawiają.

Emocje zawieszają aktualnie realizowany przez podmiot program działań i

wprowadzają własne programy nadając im status pilnych.

Regulacja emocji może polegać na

stłumianiu wspomnianej pilności

aż do

zniknięcia z świadomości programu związanego z daną emocją lub może

wiązać się z czymś zupełnie przeciwnym z

zaakcentowaniem w

świadomości programu emocji i nadaniu mu nie tylko statusu pilnego ale i

bardzo ważnego

oraz

rozbudowaniu tego programu i wydłużeniu czasu

jego przebiegu

Reakcje mimiczne, pantomimiczne, myśli towarzyszące, zachowania

werbalne i niewerbalne również podlegają regulacji. Podmiot może czynić

je bardziej wyrazistymi , eliminować poszczególne reakcje lub zastępować

innymi zachowaniami.

Regulację emocji możemy więc zdefiniować jako proces inicjujący,

modelujący i podtrzymujący doświadczanie emocji oraz operacji

poznawczych i zachowań z tym doświadczeniem związanych.

Proces ten ułatwia jednostce realizację jego celów w zewnętrznym

środowisku.

Automatyczna Regulacja Emocji (1z2)

Regulacja emocji może mieć charakter świadomy i automatyczna

W pierwszym okresie życia regulacja emocjonalna polega przede

wszystkim na

obniżaniu pobudzenia

. Polegają one na bezpośrednim

emitowaniu reakcji samouspokajających (ssanie własnego kciuka) albo na

wywołaniu takich zachowań otoczenia społ., które spowodują spadek

napięcia przeżywanego przez niemowlę (krzyk lub płacz niemowlęcia jako

sygnał przeżywanego dyskomfortu-efekt przytulanie lub kołysanie przez

opiekuna). Tego typu reakcje są wspólne całemu gatunkowi ludzkiemu i nie

wymagają wcześniejszego uczenia się.

Z czasem dziecko na drodze rozwoju osobniczego wykształca inne sposoby

regulacji em., bardziej złożone, zindywidualizowane i mniej automatyczne-

bawi się zabawkami w celu

wzbudzenia w sobie uczuć pozytywnych

porusza się w kierunku bodźców dla niego przyjemnych.

Automatyczna regulacja emocji, nie kończy się w pewnym okresie

ontogenezy i niektóre jej przejawy są obecne przez całe życie człowieka.

Automatyczna Regulacja Emocji (2z2)

Przykładem innej reakcji automatycznej obecnej przez całe życie człowieka

jest

reakcja zamrożenia

- całkowite znieruchomienia organizmu w sytuacjach

bardzo silnego strachu. Reakcja ta w ewolucyjnej przeszłości człowieka miała

optymalny charakter- drapieżcy nie atakują nie poruszającego się obiektu.

Automatyczny charakter ma też

ukierunkowanie zasobów poznawczych

zagrażający bodziec, w takiej sytuacji dochodzi do zawężenia pola

percepcyjnego i skoncentrowania uwagi na tym bodźcu.

Automatyczny charakter regulacji emocji, ma też

zaprzeczenie

do którego

dochodzi w sytuacjach bardzo traumatycznych tj. wojna, śmierć bliskiej

osoby, klęska żywiołowa. Ludzie w takich sytuacjach reagują tak jakby to co

się dziej nie dotyczyło ich osobiści, jakby nie docierało co się stało do nich

jaką stratę ponieśli.

Zaprzeczenie jest nieuświadomionym przez podmiot stanem nie

przyjmowania do wiadomości zagrażających informacji, niosących

jednoznaczne negatywne skutki.

Istnieją mechanizmy o charakterze biologicznym, które nie dopuszczają do

zbyt długiego trwania w silnym pobudzeniu, gdyż było by ono nazbyt

szkodliwe dla organizmu i organizm broni się przez wzbudzenie ośrodków

hamulcowych emocji, które znajdują się w układzie limbicznym mózgu, ich

aktywacja prowadzi do stopniowego wygaszania pobudzenia.

Podmiotowa Kontrola Emocji. (1z2)

U podstaw reguł okazywania emocji leży założenie, że osoby dorosłe są

świadome

tego w jaki sposób ich ekspresywne zachowanie jest

spostrzegane i interpretowane

przez innych ludzi. Jeśli podmiot jest

również zainteresowany wywarciem pozytywnego wrażenia na ‘tych

innych’, stara się odpowiednio

sterować własnym zachowaniem

ekspresywnym

Ludzie więc bardzo często co innego czują a co innego wyrażają.

Podmiotowa Kontrola Emocji. (2z3)

Kofta proponuje rozróżnienie samokontroli jako cechy: osobowości,

czynności (reakcji), mechanizmów ( procesów).

Samokontrola emocji, relatywnie stała właściwość

osobowości,

decydująca

o częstości i natężeniu takich przeżyć emocjonalnych, myśli i zachowań z

nimi związanych, które są zgodne ze standardami społecznymi, lub

standardami aprobowanymi przez podmiot.

Czynności

(reakcje) samokontroli to przejaw zachowań zgodnych ze

wspomnianymi standardami.

Procesy

(mechanizmy) reakcje inicjowane przez podmiot za pomocą

których osiąga on zbieżność między własnymi zachowaniami em, myślami

i odczuciami afektywnymi a akceptowanymi standardami wew,-

zinternalizowanymi zasadami funkcjonowania lub zewnętrznymi-zasadami

aprobowanymi przez społeczeństwo.

Podmiotowa Kontrola Emocji. (3z3)

Samokontrola może być związana z unikaniem lub poszukiwaniem sytuacji

i zdarzeń o których podmiot wie, że wiążą się występowaniem u niego

różnego rodzaju emocji.

Jeśli sytuacje już występują

samokontrola wiąże się z operacjami i

charakterze poznawczym

, które selekcjonują lub modyfikują napływające

informacje, bądź mają charakter intrapsychiczny i związane są z ich

odpowiednią interpretacją.

Samokontrola może dotyczyć ujawniania emocji,

ich ekspresji oraz przebiegu działań związanych z uruchamianiem przez

emocje odpowiednich programów zachowań.

Samokontrola związana z recepcją informacji

Proces samokontroli sprowadza się do wpływania na prawdopodobieństwo

wystąpienia sytuacji prowadzących do pojawienia się określonych emocji.

Najprostszym sposobem jest

niedopuszczenie do pojawienia się

niepożądanych informacji

jest unikanie sytuacji, w których takie stany mogą

się pojawić (emocje negatywne) lub poszukiwanie sytuacji sprzyjających ich

wystąpieniu (emocje pozytywne). Człowiek może odpowiednio ukierunkować

swój aparat poznawczy: patrzeć lub nie patrzeć w określonym kierunku,

słuchać lub nie słuchać określonych źródeł informacji, czasami ludzie

znajdujący się w warunkach poważnego zagrożenia często zaczynają

żartować co pozwala nie koncentrować się na napływających negatywnych

informacji. (Frijda ’86)

Generowanie

przez podmiot

myśli fantazji i wspomnień

, człowiek odcina się

tu poznawczo od zewnętrznego środowiska informacyjnego, będącego

źródłem informacji, których nie chce doświadczyć. Frijda’86 zalicza do nich-

silne

skoncentrowanie

się podmiotu na problemie będącym źródłem aktualne

występujących lub tylko

antycypowanych negatywnych konsekwencji

. Taka

zadaniowa koncentracja ma podwójne zadanie- z jednej strony wpływa

dodatnio na szansę rozwiązania wspomnianego problemu, z drugiej pozwala

na poznawcze odcięcie się od myśli związanych z zagrożeniem.

Samokontrola

dokonująca się na poziomie procesów intrapsychicznych

Interpretowanie informacji

aby doprowadziło to do zmiany znaczenia nadawanego

sytuacji zew. W konsekwencji sytuacja ta jest odbierana jako bardziej sprzyjająca,

mniej szkodliwa czy zagrażająca lub bardziej akceptowalna niż początkowo. Stan

taki można osiągnąć np. przez realistyczne spojrzenie na problem z zupełnie innej

strony, na poznawczym zaakcentowaniu pewnych treści przy jednoczesnym

zbagatelizowaniu innych, jaki i na przyjęciu nowych całkowicie nierealistycznych

zasad i założeń.

Mechanizm izolacji

polega na tym że człowiek ma świadomość istniejącego

zagrożenia, szkody, która nastąpiła, czy nieodwracalnej straty, ale osłabione a w

skrajnych przypadkach nieistniejące jest jego poczucie osobistego zaangażowania

w samą sytuację. Reinterpretacja sprawia, że stawia się on niejako z boku

wydarzeń, stwierdza że wszystko to jego samego dotyczy w niewielkim stopniu.

Nowe spojrzenie

na konkretną sytuację np. wizytę u dentysty- borowanie boli ale

ząb zostanie wyleczony i w konsekwencji przestanie dokuczać. W obiektywnie

beznadziejnych i niekontrolowanych sytuacjach ludzie czasem wzbudzają w sobie

emocje złości, które chronią przed poczuciem beznadziejności i depresji. Złość

zawiera w sobie nadzieję, że negatywny stan może ulec odwróceniu. Walka i

aktywność są w takim przypadku właściwe i wartościowe.

Reinterpretacje

pomagają jednostce poradzić sobie z nieprzyjemnymi emocjami i

nie muszą mieć obronnego charakteru. Wiele zdarzeń które mogą przynieść

negatywne konsekwencje ludzie spostrzegają w kategorii wyzwania a nie

zagrożenia. Podmiot widzi siebie jako aktora-reżysera zdarzeń a nie ich ofiary-

reinterpretacja konstruktywna jako zmiana percepcji sytuacji i własnej w niej roli.

Samokontrola jako operacje związane z Ukierunkowaniem Ekspresji

Emocji i Sterowanie Zachowaniem.

Reguły okazywania emocji to obowiązujące w danej społeczności zasady

określające jaki emocje powinny być prezentowane lub maskowane w

poszczególnych sytuacjach.

Stopniowo uczymy się, kiedy należy się uśmiechać, a kiedy powinniśmy

być smutni lub kiedy nie wypada okazywać znudzenia. Znajomość tych

reguł i woliacyjna kontrola nad mimiką, pantomimiką oraz nad tym co i w

jaki sposób mówimy, pozwala nam zachowywać się zgodnie ze

standardami społ., obowiązującymi w różnych sytuacjach. Ponieważ

sytuacje wymagające ekspresji odpowiednich emocji, powtarzają się w

naszym życiu wielokrotnie z czasem maskowanie lub okazywanie

poszczególnych emocji ulega automatyzacji.

Niedopuszczenie

do ekspresji przeżywanych emocji

Blokowanie

uruchamiania programów działań związanych z

przeżywaniem emocji. Np., w warunkach pokusy (dzieci) mówienie do

siebie, analizowanie na głos negatywnych konsekwencji lub

wyobrażanie sobie nagród za nie ulegnięcie pokusie, hamowanie lęku

(skoczkowie spadochronowi) polega na unikaniu sygnałów

lękotwórczych, lub podkreślaniu pozytywnej motywacji

Emocje kontrolujące

strach i poczucie winy- ich doświadczanie lub

tylko nawet ich antycypacje może skłaniać człowieka do postępowania

zgodnego ze społ. normami

Standardy osobiste

, akceptacja standardów zew też mogą

powstrzymywać człowieka od zachowań agresywnych nawet w

przypadku bardzo silnej złości. Standardy te stają się regulatorami

zachowań, nie dopuszczając do uruchomienia przez emocji

odpowiadających im programów działań.

Procesy samokontroli mogą dotyczyć różnych obszarów:

subiektywnego doświadczania emocji

(zarówno w zakresie treści,

jej intensywności),

fizjologicznych komponentów emocji,

ekspresji emocji i zachowań emocjonalnych

, dlatego też

samokontrola nie jest układem zero- jedynkowym i nie można mówić,

że w danym przypadku miała miejsce a w innym nie.

Aspekty Rozwojowe Samokontroli Emocji

Z wiekiem rośnie zdolność dzieci do rozpatrywania warunków,

prowadzących do wystąpienia niepożądanej emocji i znajdowania

korzystnego sposobu poradzenia sobie z nią, rośnie także zdolność

szacowania kontrolowalności poszczególnych sytuacji.

W rozwoju samokontroli emocji ogromną rolę odgrywa środowisko

społ., w którym wychowuje się dziecko. W większości

współczesnych kultur rodzice i opiekunowie wymagają od dzieci

maskowania przeżywanych emocji (niektórych) oraz okazywania

takich uczuć jakich w danym momencie nie przeżywają.

Od chłopców oczekuje się mniejszej emocjonalności zachowania-

jedynie ekspresja złości na większe społ. przyzwolenie, ale staje się

szczególnie niepożądana gdy jest udziałem małych dziewczynek.

Janet Landman(1996) zwraca uwagę na socjologiczny paradoks z

jednej strony wymaga się od kobiet by były emocjonalne-bo to

kobiece a z drugiej- deprecjonuje się je za to, że są emocjonalne-

bo to głupie.

Strategie Poprawy Nastroju(1z3)

Większość ludzi czyni rozmaite starania by poprawić sobie nastrój

który oceniają jako niezbyt dobry. Najczęściej zalecanym sposobem

poprawienia sobie nastroju jest poszukiwanie różnego rodzaju

dystraktorów, np. ‘coś zrobić’, ‘warto być zajętym’, ‘posłuchać

dobrej muzyki’ oraz podejmowanie aktywności o charakterze

interpersonalnym np. ‘spotkania ze znajomymi’, ‘zobaczenie się z

ludźmi’. Często wymieniane jest też zjedzenie czegoś smacznego

(zwłaszcza słodyczy), praktyki religijne oraz robienie zakupów.

Optymalne stany nastroju związane są z odczuwaniem niskiego

napięcia i wysokiej energii. Najbardziej negatywne stany są na ogół

związane z odczuwaniem względnie niskiej energii i wysokiego

napięcia. (Thayer i współpracownicy, 1994)

Jedną z motywacji człowieka jest chęć podtrzymywania pozytywnego

nastoju, ludzie unikają zachowań które mogoł doprowadzić do jego

obniżenia. Dotyczy to nie tylko angażowania się w emocjonalnie

kosztowne formy pomagania innym, również ludzie o pozytywnym nastoju

w niewielkim stopniu skłonni są od podejmowania poważnego

finansowego ryzyka-strata materialna mogła by bowiem spowodować

obniżenie pożądanego pozytywnego nastroju.

Jeśli przeżywanie pozytywnego nastroju jest czymś czego bronią ludzie

którzy ich doświadczają, to czy osoby znajdujące się w negatywnych

stanach emocjonalnych podejmują działania, które pozwolą poczuć im się

lepiej? Margaaret Clark i Isen (1982) stwierdzają, że często tak się dzieje-

zachowania takie nazywają

strategiami poprawy nastroju.

Ludzie przeżywający poczucie winy lub wstyd chętnie spełniali kierowane

do nich prośby. Osoby depresyjne angażowały się w zachowania

altruistyczne, które przedstawiano jako przyjemne i atrakcyjne.

Nie zawsze tak jednak dzieje, że emocje negatywne prowadzą do wzrostu

do pomagania innym- nie dzieje się tak gdy emocje są bardzo intensywne

(Berkowitz ‘93) lub gdy ludzie skoncentrowani są na własnych kłopotach i

problemach (Thompson i in. ‘80)

Strategie Poprawy Nastroju(2z3)

Występowanie różnic między płciowych w preferowanych przez ludzi sposobach

poprawiania odczuwanego nastroju:

Kobiety

wolą metody pasywne: picie kawy, jedzenie-głównie słodyczy, spanie,

gratyfikowaniu własnych potrzeb (kupno sukienki, biżuterii) i poszukiwanie wsparcia

społ. (tzw. wygadanie się przyjaciółce).

Techniki preferowane przez kobiety sprzyjają popadaniu w depresję. Kobiety rozmyślają

o przyczynach swojego negatywnego nastroju, a gdyż nie potrafią konstruktywnie

rozwiązać tego problemu obwiniają się i doświadczają spadku poczucia własnej

wartości, a jedzenie często prowadzi do nadwagi i dalszego spadku nastroju.

Mężczyźni

preferują formy aktywne, zaangażowanie w jakąś działalność , szukają

dystraktorów absorbujących ich uwagę, stosują też techniki bezpośredniej redukcji

napięcia- alkohol, narkotyki.

Thayer(1987) wykazał, że intensywny 10-minuowy spacer (zwłaszcza poranny)

powoduje wyraźny wzrost energii przy jednoczesnym obniżeniu napięcia. Zjedzenie

czekoladowego batonika okazało się mieć natomiast bardziej złożony skutek:

prowadziło do wzrostu energii przy równoczesnym wzroście napięcia. Batonik może

być skuteczny gdy potrzebne jest podniesieni obydwu parametrów.

Dlaczego więc ludzie znajdujący się w negatywnym nastroju stosunkowo

rzadko decydują się na podjęcie aktywności fizycznej a często sięgają po

słodycze?

Thayer sugeruje iż zmęczonym i napiętym ludziom perspektywa podjęcia aktywności

fizycznej wydaje się nieprzyjemna; o ile przyjemniej w takiej sytuacji sięgnąć po

czekoladkę, a wzrost napięcie jaki pojawia się około godziny później nie jest wiązany z

jedzeniem słodyczy.

Strategie Poprawy Nastroju(3z3)

Badania na temat stopnia w jakim ulegamy impulsom robienia zakupów

przeprowadzono w Wielkiej Brytanii.

79% kobiet przyznało się do tego,

że zakupy poprawiają im samopoczucie

i w chwilach kiepskiego

samopoczucia wybierają się na spacer po galeriach handlowych.

60%

potwierdziło, że gorszy dzień może być powodem do zrobienia

nadmiernych zakupów i przekroczenia domowego budżetu

Dlaczego kobiety chcą wydawać więcej właśnie w czasie kryzysu?

W trakcie gorszej sytuacji materialnej szczególnie powinny przecież pilnować

wydatków Psycholog

Karen Pine

, autorka sondażu uważa, że to

paradoksalne zachowanie jest próbą kompensacji poczucia finansowego

zagrożenia. Innymi słowy – kobiety martwią się o pieniądze i o to, że zacznie

ich brakować. Nadmierne wydawanie jest potwierdzeniem tego, że ich

kondycja finansowa nie pogorszyła się. Redukcja napięcia następuje w chwili

zakupu (po przyjściu do domu pozostaje już najczęściej jedynie poczucie

winy) kobiety kupują więc bo odczuwają ulgę. Myślenie

„mam coraz mniej

pieniędzy”

przez tą jedną chwilę zastąpione jest myśleniem

„przecież mnie

stać”

Im bardziej kobieta zależna jest od opinii otoczenia, tym częściej będzie

skłonna do redukcji napięcia właśnie przez zakupy. Będzie bowiem podczas

wydawania udowadniać nie tylko sobie, ale i otoczeniu że

„jest dobrze”

Document Outline