KOMPLEKSOWE LECZENIE 

CHORYCH NA 

STWARDNINIE ROZSIANE

 

 

Stwardnienie rozsiane jest najczęstszą chorobą 
neurologiczną centralnego systemu nerwowego, 
występującą głównie u młodych ludzi zwykle 
miedzy 20, a 40 rokiem życia. 

Etiologia i mechanizm stwardnienia rozsianego nie 
jest do końca wyjaśniony.

 

Większość badaczy sądzi, 

że konieczne jest wystąpienie wielu 
współdziałających czynników, aby choroba mogła 
zaistnieć. Charakterystyczną cechą choroby jest 
wieloogniskowość, to jest obecność objawów 
wskazujących na uszkodzenie różnych części 
układu nerwowego. 

WSTĘP

 

 

Przyczyny

• Przyczyną owych objawów są rozsiane 

ogniska demielinizacyjne w układzie 

nerwowym. Uszkodzenie warstwy 

mielinowej włókien nerwowych zaburza 

przewodzenie impulsów nerwowych. 

Jeśli uszkodzenie jest lekkie, wtedy 

impulsy przekazywane są z przerwami. 

Jeśli jednak uszkodzenie jest poważne i 

jeśli w miejscu mieliny tworzy się 

zbliźnienie, wtedy może nastąpić 

całkowita przerwa w przesyłaniu 

impulsów

 

 

OBJAWY

Objawy stwardnienia rozsianego są różne u różnych 

osób,jednakże charakterystyczną cechą choroby jest 

występowanie obostrzeń i remisji.

 W literaturze występują różne definicje typów klinicznych 

stwardnienia rozsianego

z rzutami i remisjami - charakteryzujący się występowaniem 

okresowych pogorszeń w postaci rzutów i następujących po 

nich remisji choroby. Po okresie rzutu następuje albo pełny 

powrót sprawności ruchowej do stanu wyjściowego przed 

rzutem, albo pozostają utrwalone deficyty,

pierwotnie postępujący - stopniowy postęp choroby bez 

wyraźnych rzutów i remisji,

wtórnie postępujący - początkowo przebieg z rzutami i 

remisjami a     następnie stopniowe pogarszanie się stanu 

klinicznego bez wyraźnie zaznaczonych rzutów,

postępujący z rzutami - przebieg od początku stopniowo 

postępujący 

    z wyraźnymi rzutami choroby, po których 

następuje całkowity lub 

   niecałkowity powrót do stanu 

przed rzutem. W okresie pomiędzy 

   rzutami następuje 

stopniowe pogarszanie się stanu klinicznego

 

 

W czasie trwania ataku choroby i uszkodzeń 
warstw mieliny wokół włókien nerwowych 
pojawiają się następujące objawy: 
- zaburzenie koordynacji mięśni, 
- kurczowy niedowład kończyn,
- drętwienie,
-  wzmożone napięcie mięśniowe – spastyka,
-  kłucie, obniżone czucie, niezborność ruchów, 
- podwójne widzenie, zaburzenia równowagi, 
- zaburzenia mowy (skandowana i “zamazana”), 
- osłabienie wzroku 
- jak też trudności z utrzymaniem moczu. 
Chorzy zazwyczaj szybko męczą się, występuje u 
nich skłonność do wyczerpania psychicznego i 
depresji.

 

 

Leczenie choroby jest zazwyczaj objawowe, w 

trakcie trwania rzutów podawane są leki 

łagodzące występujące objawy; tzn podawano 

leki zmniejszające zmęczenie, przeciwbólowe, 

zapobiegające bolesnym kurczom mięśni, 

zaburzeniom w oddawaniu moczu, zaburzeniom 

snu czy depresjom psychicznym. Ponadto w 

zależności od rodzaju występujących 

niedowładów i zgodnie z oceną stanu 

funkcjonalnego pacjenta stosowane są 

odpowiedzenie zabiegi fizjoterapeutyczne

LECZENIE

 

 

CEL PRACY

 

Celem pracy jest próba ukazania znaczenia 

kompleksowego leczenia chorego na 

stwardnienie rozsiane. Na podstawie 

indywidualnego przypadku - osoby 

chorującej od 4 lat na stwardnienie 

rozsiane, chcemy przedstawić problemy 

osoby chorej na SM oraz spróbujemy 

ukazać rolę, jaką w procesie leczniczym 

odgrywa fizjoterapia.

 

 

 

STUDIUM 

INDYWIDUALNEGO 

PRZYPADKU

 

 

PIERWSZY RZUT CHOROBY

W roku 2002 wówczas trzydziesto trzyletni 
mężczyzna uskarżający się na bóle odcinka 
szyjnego kręgosłupa oraz zawroty głowy po 
konsultacji neurologicznej otrzymał skierowanie 
na rezonans magnetyczny. Wynik badania był dla 
niego szokujący. Stwierdzono pojedyncze 
ogniskowe i zlewające się ze sobą obszary o 
obniżonym sygnale odpowiadające obszarom 
demielinizacyjnym, występującym w stwardnieniu 
rozsianym.

 Początkowo pacjent czuł się w miarę dobrze, 
dlatego też nieświadomy istoty sprawy  
zbagatelizował diagnozę i wrócił do pracy.

 

 

W połowie 2002 roku zawroty głowy nasiliły się i 

dodatkowo pojawiły się objawy w kończynach w 

postaci drętwienia oraz uczucie osłabienia 

prawych kończyn. Występujące zaburzenia 

utrudniały pisanie i były uciążliwe podczas 

wykonywania codziennych czynności. W badaniu 

neurologicznym wykryto zaburzenia zborności 

kończyn dolnych, bardzo żywe odruchy głębokie 

oraz oczopląs w lewo. Po konsultacji lekarskiej i 

leczeniu objawowym pacjent na

 

 

W poradni wyjaśniono choremu, że stwardnienie 

rozsiane jest chorobą chroniczną, z którą trzeba 

nauczyć się żyć. W trakcie choroby mogą 

wystąpić zaostrzenia choroby tzw rzuty, które 

powodują coraz to większe uszkodzenie układu 

nerwowego, i w konsekwencji doprowadzają do 

coraz większego zniedołężnienia. Przyczyną 

pogorszenia się stanu zdrowia u chorych na 

stwardnienie rozsiane są zazwyczaj; nadmierne 

napięcia psychiczne, infekcje, przemęczenie, 

ciąże, porody oraz nieszczęśliwe wypadki.

 

 

Chorobie więc często może towarzyszyć uczucie 

lęku przed postępem choroby, utratą sprawności, 

lęk przed rozpadem rodziny, samotnością. Chory 

zazwyczaj nie ma wpływu na przebieg choroby, 

jednakże posiadając odpowiednią wiedzę i w 

miarę pozytywne nastawienie do choroby pacjent 

jest w stanie wpłynąć na swój sposób życia.

 

 

KOLEJNE RZUTY CHOROBY

Po wyjściu z gabinetu chory mimo towarzyszącego mu 
strachu, był pozytywnie nastawiony do życia. Uznał, 
że walka jeszcze nie jest przegrana i z tą chorobą da 
się w miarę normalnie żyć. Optymizm jednak nie trwał 
długo, gdyż w 2004 roku chory trafił do szpitala 
neurologicznego z powodu zaostrzenia choroby. 
Stwierdzona znaczne osłabienie siły mięśni w lewej 
kończynie górnej i obu dolnych, wygórowane odruchy 
głębokie, dodatni objaw Babińskiego po stronie lewej. 
Po zastosowaniu leczenia farmakologicznego i ćwiczeń 
ruchowych  cechy niedowładu wycofały się i pacjent 
został wypisany do domu.

 

 

Szybki powrót do pracy zawodowej oraz stresy 
związane z wykonywaniem zawodu kierowcy 
prawdopodobnie przyczyniły się do kolejnego 
zaostrzenia choroby i pacjent po półrocznej 
przerwie ponownie wrócił do szpitala. Choroba 
spowodowała ogólne osłabienie organizmu, 
niedowład po prawej stronie oraz drętwienie 
kończyn. Kilkudniowa hospitalizacja uwzględniająca 
leczenie farmakologiczne oraz ćwiczenia ruchowe 
ogólno usprawniające miała pozytywny wpływ na 
stan zdrowia pacjenta i chory w stanie dobrym 
został wypisany do domu

.

 

 

Jednakże okres remisji choroby nie trwał długo i 

ponownie po półrocznej przerwie stan pacjenta 

pogorszył się. Wówczas stwierdzono pogorszenie 

wzroku, osłabienie siły kończyn dolnych, odruchy 

wygórowane czterokończynowo z dodatnim 

obustronnie odruchem Babińskiego. Chód możliwy był 

tyko przy pomocy kul łokciowych. Zastosowane 

leczenie farmakologiczne i kinezy terapeutyczne 

przyniosło częściową poprawę stanu pacjenta jednakże 

nie odzyskał on już w pełni sprawności. Dlatego też 

musiał zrezygnować z pracy zawodowej i obecnie 

znajduje się na rencie. 

Występujące kolejno po sobie rzuty miały negatywny 

wpływ na psychikę pacjenta, stopniowo pogarszał się 

jego nastrój, co wpłynęło na jego pesymistyczne 

podejście do życia i coraz większe pogrążanie się w 

depresji

. 

 

 

Dzięki ciepłej atmosferze rodzinnej i ćwiczeniom 

ruchowym stan psychiczny pacjenta zaczął się 

poprawiać. Prowadzone systematycznie ćwiczenia 

ruchowe oparte na metodach neurorozwojowych 

(NDT Bobath i PNF) miały istotny wpływ na poprawę 

stanu fizycznego pacjenta. Niedowład kończyn 

dolnych stopniowo zaczął się wycofywać, wracała 

również sprawność kończyny górnej. 

Obecnie pacjent jest w dobrym stanie psychicznym 

jak i fizycznym, samodzielnie się porusza. Wróciła mu 

chęć do życia i chęć walki z chorobą.

 

 

PODSUMOWANIE 

Brak skutecznej kuracji, która może zatrzymać lub 
w inny sposób wpłynąć na długoterminowy 
przebieg stwardnienia rozsianego nie oznacza 
stanu beznadziejnego. Dzięki odpowiednio dobranej 
farmakoterapii, nowoczesnym metodom PNF, NDT – 
Bobath opierających swoje działania terapeutyczne 
na odtwarzaniu naturalnego ruchu człowieka, oraz 
psychoterapii - nastawiającej pozytywnie pacjenta 
do choroby, można skutecznie przeciwdziałać 
postępowi choroby, depresji i załamaniu 
psychicznemu. Stosowane systematycznie 
ćwiczenia ruchowe oparte na metodach 
neurorozwojowych umożliwiają pełne wykorzystanie 
rezerw tkwiących w organizmie.

 

 

Kompleksowa rehabilitacja winna również 

uwzględniać zmiany w stylu życia, zapobieganie 

wszelkiego rodzaju infekcjom organizmu, 

unikanie upałów i przegrzewania ciała, gorących 

kąpieli i oziębienia, przeciwdziałanie zmęczeniu 

fizycznemu i wyczerpaniu psychicznemu. Istotne 

jest, aby tryb życia chorego na stwardnienie 

rozsiane był uregulowany i w miarę możliwości 

pozbawiony stresów, a przy tym jak najbardziej 

aktywny Konieczna jest też przestrzeganie 

zaleceń dietetycznych tj. wyłączenie z jadłospisu 

tłuszczy zwierzęcych i tłustego mięsa, 

ograniczenie słodyczy, białego pieczywa, 

ziemniaków, natomiast zwiększenie spożycia 

jarzyn, mleka,olejów jadalnych i sera.