background image

ŚMIERĆ I JEJ OZNAKI 

ŚMIERĆ I JEJ OZNAKI 

background image

Śmierć miejscowa – 

Śmierć miejscowa – 

necrosis 

necrosis 

 

 

śmierć poszczególnych komórek lub 

śmierć poszczególnych komórek lub 

części narządów

części narządów

Śmierć ogólna organizmu – 

Śmierć ogólna organizmu – 

mors

mors

 

 

ustanie czynności wszystkich 

ustanie czynności wszystkich 

narządów, tkanek i komórek organizmu 

narządów, tkanek i komórek organizmu 

background image

Śmierć fizjologiczna

Śmierć fizjologiczna

 

 

następstwo naturalnego zużycia tkanek 

następstwo naturalnego zużycia tkanek 

 

 

następuje na tle wiądu starczego – 

następuje na tle wiądu starczego – 

marasmus senilis 

marasmus senilis 

Śmierć patologiczna

Śmierć patologiczna

 

 

bezpośrednie następstwo ciężkiego 

bezpośrednie następstwo ciężkiego 

uszkodzenia narządów 

uszkodzenia narządów 

 

 

przede wszystkim w wyniku ustania 

przede wszystkim w wyniku ustania 

czynności serca, płuc lub mózgu – wrota 

czynności serca, płuc lub mózgu – wrota 

śmierci 

śmierci 

atria mortis

atria mortis

background image

Śmierć sercowa 

Śmierć sercowa 

-

wynik uszkodzenia autonomicznego 

wynik uszkodzenia autonomicznego 

układu nerwowego serca lub utrata 

układu nerwowego serca lub utrata 

zdolności kurczenia się mięśnia 

zdolności kurczenia się mięśnia 

sercowego wskutek :

sercowego wskutek :

-

zmian wstecznych tj. zwyrodnienie, 

zmian wstecznych tj. zwyrodnienie, 

martwica

martwica

-

czynnika mechanicznego np. zawał serca 

czynnika mechanicznego np. zawał serca 

-

czynnika toksycznego lub zakaźnego 

czynnika toksycznego lub zakaźnego 

-

znacznego podrażnienia nerwu 

znacznego podrażnienia nerwu 

współczulnego lub przywspółczulnego 

współczulnego lub przywspółczulnego 

background image

Śmierć płucna 

Śmierć płucna 

-

w wyniku zaburzenia czynności płuc, 

w wyniku zaburzenia czynności płuc, 

bo

bo

-

uniemożliwiona wymiana gazowa

uniemożliwiona wymiana gazowa

-

upośledzone zaopatrywanie tkanek w tlen

upośledzone zaopatrywanie tkanek w tlen

-

gromadzenie się znacznych ilości dwutlenku 

gromadzenie się znacznych ilości dwutlenku 

węgla prowadzące do poważnego 

węgla prowadzące do poważnego 

zaburzenia czynności ośrodkowego układu 

zaburzenia czynności ośrodkowego układu 

nerwowego - mózgu

nerwowego - mózgu

background image

Śmierć mózgowa 

Śmierć mózgowa 

-

następstwo zniszczenia ważnych dla 

następstwo zniszczenia ważnych dla 

życia ośrodków nerwowych, 

życia ośrodków nerwowych, 

szczególnie odpowiedzialnych za 

szczególnie odpowiedzialnych za 

oddychanie i pracę serca

oddychanie i pracę serca

-

nagła

nagła

-

gdy ważne dla życia narządy w znacznym 

gdy ważne dla życia narządy w znacznym 

stopniu są uszkodzone- apopleksja

stopniu są uszkodzone- apopleksja

-

powolna 

powolna 

-

uszkodzenie narządów nie jest znaczne i ich 

uszkodzenie narządów nie jest znaczne i ich 

czynność ustaje powoli – agonia 

czynność ustaje powoli – agonia 

background image

ZMIANY POŚMIERTNE

ZMIANY POŚMIERTNE

Oziębienie zwłok 

Oziębienie zwłok 

– 

– 

algor mortis s. frigus mortis 

algor mortis s. frigus mortis 

-

wyrównanie temperatury zwłok z temperaturą 

wyrównanie temperatury zwłok z temperaturą 

otoczenia

otoczenia

-

temperatura ciała opada w ciągu godziny o 3oC

temperatura ciała opada w ciągu godziny o 3oC

-

* przy niektórych schorzeniach układu 

* przy niektórych schorzeniach układu 

nerwowego np. tężcu; przy chorobach 

nerwowego np. tężcu; przy chorobach 

gorączkowych lub porażeniu cieplnym 

gorączkowych lub porażeniu cieplnym 

temperatur zwłok bezpośrednio po śmierci 

temperatur zwłok bezpośrednio po śmierci 

może ulec podwyższeniu 

może ulec podwyższeniu 

background image

Bladość pośmiertna skóry i widocznych 

Bladość pośmiertna skóry i widocznych 

błon śluzowych 

błon śluzowych 

palor mortis

palor mortis

-

następstwo ustania krążenia oraz 

następstwo ustania krążenia oraz 

przemieszczenia krwi do niżej położonych 

przemieszczenia krwi do niżej położonych 

części ciała 

części ciała 

-

przy ocenie bladości pośmiertnej należy 

przy ocenie bladości pośmiertnej należy 

uwzględnić bladość jak może być następstwem 

uwzględnić bladość jak może być następstwem 

niedokrwistości lub znacznej utraty krwi 

niedokrwistości lub znacznej utraty krwi 

-

sierść i pigmentowana skóra może utrudniać 

sierść i pigmentowana skóra może utrudniać 

rozpoznanie 

rozpoznanie 

background image

Stężenie pośmiertne 

Stężenie pośmiertne 

rigor mortis 

rigor mortis 

- charakteryzuje się skróceniem, zgrubieniem i 

- charakteryzuje się skróceniem, zgrubieniem i 

zesztywnieniem mięśni prowadzącym do 

zesztywnieniem mięśni prowadzącym do 

unieruchomienia stawów 

unieruchomienia stawów 

- przyczyną jest wyczerpanie energii mięśni 

- przyczyną jest wyczerpanie energii mięśni 

zgromadzonej w postaci cząsteczek ATP i 

zgromadzonej w postaci cząsteczek ATP i 

fosfokreatyny oraz napęcznienie miozyny, która 

fosfokreatyny oraz napęcznienie miozyny, która 

pod 

pod 

wpływem kwasu mlekowego, 

wpływem kwasu mlekowego, 

wytwarzanego z 

wytwarzanego z 

glikogenu przy agonalnych 

glikogenu przy agonalnych 

skurczach mięśni 

skurczach mięśni 

powoduje wiązanie wody 

powoduje wiązanie wody 

- stężenie zwłok zaczyna się w 1-8 godzin po 

- stężenie zwłok zaczyna się w 1-8 godzin po 

śmierci, po ok. 5-8 godzin jest zupełnie rozwinięte 

śmierci, po ok. 5-8 godzin jest zupełnie rozwinięte 

utrzymuje się przez ok. 48-60 godzin

utrzymuje się przez ok. 48-60 godzin

background image

- rozpoczyna się począwszy od mięśni głowy 

- rozpoczyna się począwszy od mięśni głowy 

(żuchwy), postępując ku tyłowi obejmuje mięśnie 

(żuchwy), postępując ku tyłowi obejmuje mięśnie 

karku, kończyn przednich, klatki piersiowej, 

karku, kończyn przednich, klatki piersiowej, 

następnie mięśnie brzucha i kończyn tylnych oraz 

następnie mięśnie brzucha i kończyn tylnych oraz 

ogona; w tej samej kolejności ustępuje 

ogona; w tej samej kolejności ustępuje 

- szybkość występowania stężenia pośmiertnego 

- szybkość występowania stężenia pośmiertnego 

zależy od stopnia rozwoju mięśni 

zależy od stopnia rozwoju mięśni 

- u osobników dobrze umięśnionych występuje wcześniej i dłużej się 

- u osobników dobrze umięśnionych występuje wcześniej i dłużej się 

utrzymuje, natomiast u osobników o słabo rozwiniętych mięśniach 

utrzymuje, natomiast u osobników o słabo rozwiniętych mięśniach 

zjawia się późno i trwa krócej 

zjawia się późno i trwa krócej 

- stężenie obejmuje zarówno mięśnie szkieletowe 

- stężenie obejmuje zarówno mięśnie szkieletowe 

jak i prążkowane 

jak i prążkowane 

- * stężenie kataleptyczne – następuje po 

- * stężenie kataleptyczne – następuje po 

uszkodzeniu rdzenia przedłużonego, mostu, 

uszkodzeniu rdzenia przedłużonego, mostu, 

móżdżku lub też przy śmierci w czasie ataku 

móżdżku lub też przy śmierci w czasie ataku 

drgawek 

drgawek 

background image

Plamy pośmiertne

Plamy pośmiertne

livores mortis

livores mortis

 

 

-

następstwo gromadzenia się krwi w niżej 

następstwo gromadzenia się krwi w niżej 

położonych częściach zwłok 

położonych częściach zwłok 

-

Po nacięciu plamy pośmiertnej z naczyń 

Po nacięciu plamy pośmiertnej z naczyń 

krwionośnych wypływa kroplami ciemna 

krwionośnych wypływa kroplami ciemna 

krew, dająca łatwo zmywać się strumieniem 

krew, dająca łatwo zmywać się strumieniem 

wody 

wody 

-

mogą wyglądem przypominać sińce 

mogą wyglądem przypominać sińce 

powstałe wskutek urazu 

powstałe wskutek urazu 

-

plamy pośmiertne przy ucisku bledną natomiast 

plamy pośmiertne przy ucisku bledną natomiast 

plamy przyżyciowe nie zmieniają swego wyglądu 

plamy przyżyciowe nie zmieniają swego wyglądu 

ponieważ krew znajduje się poza naczyniem 

ponieważ krew znajduje się poza naczyniem 

background image

-

* ocieklina 

* ocieklina 

-

hypostasis 

hypostasis 

-

zjawisko gromadzenia się krwi w niżej położonych narządów 

zjawisko gromadzenia się krwi w niżej położonych narządów 

wewnętrznych 

wewnętrznych 

-

przekrwienie opadowe 

przekrwienie opadowe 

-

Może powstawać również przyżyciowo wskutek osłabienia 

Może powstawać również przyżyciowo wskutek osłabienia 

akcji serca 

akcji serca 

background image

Wysychanie zwłok

Wysychanie zwłok

exsicatio postmortalis 

exsicatio postmortalis 

-

następstwo utarty płynów przez tkanki- 

następstwo utarty płynów przez tkanki- 

parowanie 

parowanie 

-

wyschnięciu ulegają przede wszystkim 

wyschnięciu ulegają przede wszystkim 

śluzawica, ryj, uszy, gałki oczne i koniec 

śluzawica, ryj, uszy, gałki oczne i koniec 

wysuniętego języka, ogon 

wysuniętego języka, ogon 

background image

Tworzenie się skrzepów krwi

Tworzenie się skrzepów krwi

cruores postmortalis 

cruores postmortalis 

-

-

skrzepy tworzą się głównie w sercu prawy i 

skrzepy tworzą się głównie w sercu prawy i 

dużych naczyniach żylnych , szczególnie w 

dużych naczyniach żylnych , szczególnie w 

przypadkach dłużej trwającej niedomogi serca 

przypadkach dłużej trwającej niedomogi serca 

prawego 

prawego 

-

Skrzepy różnią się tym od występujących 

Skrzepy różnią się tym od występujących 

przyżyciowo zakrzepów, że występują po śmierci 

przyżyciowo zakrzepów, że występują po śmierci 

i są soczyste, wiotkie, elastyczne i luźno leżą w 

i są soczyste, wiotkie, elastyczne i luźno leżą w 

naczyniach  natomiast zakrzepy są suche, 

naczyniach  natomiast zakrzepy są suche, 

kruche, przytwierdzone do ściany naczynia 

kruche, przytwierdzone do ściany naczynia 

-

w przypadku nagłego krzepnięcia krwi skrzepy mają 

w przypadku nagłego krzepnięcia krwi skrzepy mają 

barwę czerwona

barwę czerwona

-

przy powolnym krzepnięciu krwi powstają skrzepy 

przy powolnym krzepnięciu krwi powstają skrzepy 

mieszane, czerwono- bursztynowo- żółte 

mieszane, czerwono- bursztynowo- żółte 

-

* przy niektórych zatruciach tlenkiem węgla, 

* przy niektórych zatruciach tlenkiem węgla, 

cyjanowodorem, przy uduszeniu, ostrych 

cyjanowodorem, przy uduszeniu, ostrych 

chorobach zakaźnych krzepnięcie jest 

chorobach zakaźnych krzepnięcie jest 

niedostateczne lub go brak 

niedostateczne lub go brak 

background image

Rozkład gnilny

Rozkład gnilny

putrescentia 

putrescentia 

-

późniejszy objaw pośmiertny

późniejszy objaw pośmiertny

-

polega na zupełnym rozkładzie złożonych 

polega na zupełnym rozkładzie złożonych 

białek zawartych w tkankach, prowadzącym do 

białek zawartych w tkankach, prowadzącym do 

powstania kwasów tłuszczowych, amoniaku, 

powstania kwasów tłuszczowych, amoniaku, 

bezwodnika kwasu węglowego, kwasu 

bezwodnika kwasu węglowego, kwasu 

azotowego, fosforowego, siarkowego i metanu, 

azotowego, fosforowego, siarkowego i metanu, 

siarkowodowu, trójmetylaminy, indolu, skatolu

siarkowodowu, trójmetylaminy, indolu, skatolu

- powodują go drobnoustroje znajdujące się w 

- powodują go drobnoustroje znajdujące się w 

zwłokach, stale przebywające jako saprofity za 

zwłokach, stale przebywające jako saprofity za 

życia zwierzęcia w przewodzie pokarmowym i 

życia zwierzęcia w przewodzie pokarmowym i 

drogach oddechowych jak również 

drogach oddechowych jak również 

drobnoustroje dostające się z zewnątrz

drobnoustroje dostające się z zewnątrz

background image

-

pierwszym objawem gnicia jest rozpad krwinek 

pierwszym objawem gnicia jest rozpad krwinek 

czerwonych – 

czerwonych – 

haemolysis

haemolysis

 i przepojenie tkanek 

 i przepojenie tkanek 

barwnikiem krwi- 

barwnikiem krwi- 

imbibitio haemoglobinaemica

imbibitio haemoglobinaemica

-

łącząc się z siarkowodorem daje sulfmethemoglobinę, 

łącząc się z siarkowodorem daje sulfmethemoglobinę, 

barwnik zielonkawo- brązowo- czarny pseudomelanosis 

barwnik zielonkawo- brązowo- czarny pseudomelanosis 

-

najintensywniejsze przepojenie w obrębie wsierdzia i 

najintensywniejsze przepojenie w obrębie wsierdzia i 

dużych pni naczyniowych 

dużych pni naczyniowych 

-tworzenie się gazów gnilnych gromadzących się pod 
skórą, w jamach ciała i narządach wewnętrznych, 
które powodują niejednolite wzdęcie zwłok 

-nie należy mylić z obrzękiem gazowym będącym następstwem 
urazów (emphysema trauaticum) spowodowanego przyżyciowym 
uszkodzeniem skóry, tchawicy, płuc, klatki piersiowej, przewodu 
pokarmowego, worków powietrznych u koni albo jest wynikiem 
działalności drobnoustrojów np. w przebiegu szelestnicy 

background image

Szybciej ulegają gniciu zwłoki zwierząt padłych 

Szybciej ulegają gniciu zwłoki zwierząt padłych 

nagle, nie wyniszczonych długotrwałą chorobą, 

nagle, nie wyniszczonych długotrwałą chorobą, 

jak również padłych wskutek ogólnego zakażenia 

jak również padłych wskutek ogólnego zakażenia 

organizmu

organizmu

W warunkach nie sprzyjających gniciu (rozwojowi 

W warunkach nie sprzyjających gniciu (rozwojowi 

drobnoustrojów, gdy zwłoki znajdują się w miejscu 

drobnoustrojów, gdy zwłoki znajdują się w miejscu 

suchym i przewiewnym, zwłoki wysychają czyli 

suchym i przewiewnym, zwłoki wysychają czyli 

ulegają tzw zestrupieszeniu – mumificatio 

ulegają tzw zestrupieszeniu – mumificatio 

background image

Samotrawienie

Samotrawienie

autodigestio 

autodigestio 

-

autolityczne procesy polegające na 

autolityczne procesy polegające na 

rozpuszczaniu tkanek przez zawarte w nich 

rozpuszczaniu tkanek przez zawarte w nich 

enzymy

enzymy

-

szczególnie intensywnie zachodzi w żołądku, 

szczególnie intensywnie zachodzi w żołądku, 

przełyku i trzustce

przełyku i trzustce

background image

Głębicki Maciej

Głębicki Maciej

Maciaszek Katarzyna

Maciaszek Katarzyna

W oparciu o ‘’Diagnostyka sekcyjna chorób zwierząt” T. 

W oparciu o ‘’Diagnostyka sekcyjna chorób zwierząt” T. 

Żuliński 

Żuliński 


Document Outline