Dermatozy rumieniowe

Lek. med. Tomasz 

Sierzputowski

Rumień wielopostaciowy

• Są to obrzękowe, sinoczerwone 

rumienie, dobrze odgraniczone od 
otoczenia, niekiedy z obecnością 
pęcherzy na powierzchni.

• Umiejscawiają się na skórze i błonach 

śluzowych jamy ustnej.

Rumień wielopostaciowy

• Rodzaje

– Postać łagodna (minor)

– Postać ciężka

• Zespół Stevens-Johnsona

• Zespół Lyell ( toksyczna nekroliza)

Rumień wielopostaciowy

• Etiopatogeneza

– Zakażenia wirusowe (HSV1,2, Coxsackie)

– Zakażenia bakteryjne (paciorkowce, 

mykoplazmy)

– Leki (sulfonamidy, barbiturany, aspiryna)

– Idiopatyczne

Odmian łagodna RW

• Rumieniowo-obrzękowe zmiany o 

rozmaitym nasileniu

• Mogą powstawać pęcherze oraz zmiany 

krwotoczne

• Umiejscowienie – odsiebne części kończyn, 

błony śluzowe jamy ustnej i okolic płciowych

• Zmiany są symetryczne

Odmian łagodna RW

• Okres trwania – kilkutygodniowy

• Nagły początek

• Może występować przejściowo gorączka, bóle 

stawów i mięśni

• Zmiany są nieswędzące i niebolesne

• Ustępują bez pozostawienia śladu, mają 

tendencję nawrotową

Odmian łagodna RW

• Różnicowanie

– Pokrzywka festonowata 

( naczynioruchowy obrzęk, krótkotrwała, 
niesymetryczna, towarzyszy świąd)

– Pemfigoid (przewlekły przebieg, 

pęcherze na skórze niezmienionej)

Odmian łagodna RW

• Leczenie

– Ogólne

• Terapia dopasowana jest do etiologii tj na HSV – acyklowir, 

zakażenie bakteryjne- antybiotyk itd.

• Podaje się leki antyhistaminowe (objawowo)

– Miejscowe

• Kremy obojętne lub z GKS

• Leki odkażające (gdy są nadżerki)

Odmiana ciężka RW

• Zespół Stevens-Johnsona

– Zmiany rumieniowo-pęcherzowe 

umiejscowione głównie na błonach 
śluzowych (czerwień wargowa)

– Pękające pęcherze tworzą bolesne 

nadżerki

– Występują typowe wykwity RW na 

skórze

Odmiana ciężka RW

– Początek choroby gwałtowny – wysoka 

gorączka, bóle stawowe

– Mogą wystąpić powikłania oczne oraz 

spełzanie i zanik płytek paznokciowych

– Okres trwania ok. 6-8 tyg.

Odmiana ciężka RW

• Różnicowanie

– Pęcherzyca zwykła (powolny przebieg, 

bez objawów ogólnych, pęcherze na 
skórze zdrowej)

– Pryszczyca (głębsze nadżerki, ślinotok)

Odmiana ciężka RW

• Leczenie

–

Ogólne

• Tj. w odmianie łagodnej

• GKS ( zdania podzielone)

–

Miejscowo

• GKS

• Środki odkażające

• Leczenie profilaktyczne

–

W przypadku HSV przewlekłe podawanie acyklowiru (terapia 

wielomiesięczna)

Odmiana ciężka RW

• Toksyczna nekroliza naskórka (zespól 

Lyell)

– Zmiany podobne ja w zespole S-J,ale 

uogólnione do całej skóry

– Występuje spełzanie naskórka (objaw 

Nikolskiego)

– Stan ogólny ciężki

Odmiana ciężka RW

• Różnicowanie

– Pęcherzyca zwykła (brak spełzania naskórka, mniej 

gwałtowna, bez gorączki)

• Leczenie

– Tj. oparzeniach II° (płyny wieloelektrolitowe i.v.)

– GKS (kontrowersyjne)

– Antybiotyki przy wtórnym zakażeniu

Rumień trwały

• Etiologia – Leki (barbiturany, 

aspiryna, sulfonamidy)

• Początkowo zmiany rumieniowo – 

obrzękowe szybko zmieniające barwę 
na brunatną

Rumień trwały

• Bardzo wyraźnie odgraniczone

• Brak objawów ogólnych

• Umiejscowienie -  rozmaite

• Wielomiesięczny okres trwania

Rumień trwały

• Różnicowanie

– Liszaj płaski barwnikowy (grudki, świąd)

– Przebarwienia pozapalne

– Płaskie znamiona barwnikowe

• Leczenie

– Odstawienie leku wywołującego zmiany

Rumień guzowaty

• Etiologia

– Zakażenia bakteryjne (paciorkowce, Yersinia, 

prątki gruźlicy)

– Wirusy (EBV)

– Toksoplazmoza

– Leki (sulfonamidy, salicylany, doustne środki 

antykoncepcyjne)

Rumień guzowaty

• Początkowo żywoczerwone wykwity 

guzowate, później sinawe, 
sinobrunatne

• Zwykle mnogie o średnicy kilku 

centymetrów

• Guzy mogą się zlewać

Rumień guzowaty

• Umiejscowienie – głównie podudzia 

po stronie prostowników, ale także 
ud i przedramion.

• Występują objawy ogólne

• Okres trwania kilkutygodniowy

Rumień guzowaty

• Różnicowanie

– Guzkowe zapalenie naczyń (brak objawów 

ogólnych, przewlekły przebieg, podudzia po stronie 
zginaczy)

– Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych

– Róża

– Rumień stwardniały

Rumień guzowaty

• Leczenie

– Ogólne

• Zależne od etiologii

• GKS

– Miejscowe

• Środki odkażające

Łupież różowy Giberta

• Etiologia

– Przypuszczalny czynnik infekcyjny nie 

został potwierdzony

• Objawy

– Występują bladoróżowe plamy o 

owalnym kształcie i lekko złuszczającym 
charakterze.

– Plamy powiększają się odśrodkowo 

osiągając kilkucentymetrowe rozmiary.

Łupież różowy Giberta

• Początkowo pojawiają się blaszki 

macierzyste, które mają większe 
rozmiary i tendencje do złuszczania 
się niż podstawowy wykwit.

• Po 6-10 dniach od powstania blaszek 

dochodzi do wysiewu licznych 
wykwitów

Łupież różowy Giberta

• Charakterystycznym umiejscowieniem jest 

tułów oraz dosiebne części kończyn

• Choroba trwa ok. 4-6 tyg.

• Zmiany ustępują samoistnie

• Stan ogólny jest dobry

• Może występować niewielki świąd

Łupież różowy Giberta

• Różnicowanie

– Grzybica skóry (większy świąd, niesymetryczne 

rozmieszczenie wykwitów)

– Wyprysk łojotokowy (zajmowanie okolic łojotokowych, 

zmiany zlewne, przewlekły przebieg)

– Łuszczyca (grudkowy charakter zmian, większe łuszczenie)

– Leczenie

• Jest na ogół zbędne

Liszaj płaski

• Etiologia

– Nie jest dokładnie poznana

– Sugeruje się procesy autoimmunologiczne, szczególnie typ 

reakcji przeszczep przeciw gospodarzowi (występowanie 

osutki liszajopodobnej u osób po przeszczepie szpiku)

– Choroba występuje często z innymi chorobami 

autoimmunologicznymi ( autoagresywne zapalenie wątrobi 

związane z HCV)

– Chorobę mogą prowokować takie czynniki jak stres, leki 

(sole złota, leki przeciwmalaryczne, neuroleptyki)

Liszaj płaski

• Objawy

– Wieloboczne, błyszczące, czerwonawe lub 

sinofiołkowe wykwity grudkowe

– Mogą mieć układ linijny (objaw Koebnera)

– Ustępujące zmiany są brunatnie przebarwione

– Nie pozostawiają blizn

Liszaj płaski

• U 50% pacjentów zajęte są błony śluzowe 

jamy ustnej (drzewkowate zmętnienia 
nabłonka)

• U 20-25% zajęte są błony śluzowe narządów 

płciowych u mężczyzn, u kobiet jest to 
rzadsze.

• Zmiany w okolicach odbytu są nie częste 

(jednak czasem jest to jedyna lokalizacja)

Liszaj płaski

• Paznokcie – podłużne 

pobruzdowania, spełzanie płytek lub 
zanik

• Okres trwania przewlekły

• Występuje świąd o różnym nasileniu

Liszaj płaski

• Odmiany

– Przerosła (brodawkująca) – zajmuje 

podudzia, występują zlewne ogniska 
hiperkeratozy bez grudek

– Mieszkowa – drobne grudki 

przymieszkowe z hiperkeratozą

– Zanikowa- obrączkowaty układ, 

tendencja do zaniku skóry w miejscu 
zmian lub przebarwień

Liszaj płaski

– Pęcherzowa:

a) Pęcherze występują wyłącznie w obrębie 

zmian skórnych na dłoniach i stopach 
(działanie czynników mechanicznych)

b) Pęcherze występują w obrębie zmian 

skórnych, na skórze nie zmienionej oraz 
błonach śluzowych

Liszaj płaski

• Różnicowanie

– Łuszczyca ( parakeratoza grudek, 

typowa lokalizacja, brak świądu)

– Brodawki płaskie (typowe 

umiejscowienie na grzbietach rąk i 
twarzy, brak świądu, brak tendencji do 
zlewania się)

Liszaj płaski

• Leczenie

– Ogólne

• GKS
• Metotreksat
• Sulfony

– Miejscowe

• Maści i kremy z GKS
• Kwas witaminy A- tretynoina (błony śluzowe)