,,Czegoż można bardziej życzyć
całemu narodowi i całej
ludzkości, wszystkim dzieciom
świata, jeśli nie owej lepszej
przyszłości, w której
poszanowanie praw dziecka
stanie się pełną
rzeczywistością..”
Jan Paweł II
„Dzieci jeżeli są złe, to nie
dlatego, że znają swoje
prawa, lecz dlatego, że
kiedyś prawa te zostały
wobec nich zaniedbane.”
„
Dziecko
oznacza każdą istotę
ludzką
w wieku
poniżej osiemnastu lat
,
chyba że zgodnie z prawem
odnoszącym
się
do
dziecka
uzyska
ono
wcześniej
pełnoletność.”
Art.1 Konwencji o prawach
dziecka
Prawa dziecka
są pojęciem z
kategorii
praw człowieka.
Prawa dziecka
wynikają z
godności
i niepowtarzalności dziecka jako
jednostki ludzkiej.
Prawa człowieka/dziecka:
• prawa
przyrodzone
(przysługujące każdemu z racji
urodzenia)
•prawa
podstawowe
(minimum
uprawnień jakie przysługują
jednostce)
•prawa
powszechne
(przysługują
bez wyjątku każdemu)
Prawa dziecka, tak jak prawa
człowieka podlegają
ograniczeniom
, ale tylko takim,
które są przewidziane
ustawą
(bezpieczeństwo państwa,
publiczne, ochrona porządku
oraz zapobieganie
przestępstwom, ochrona zdrowia
i moralności, ochrona praw i
wolności innych ludzi).
Prawa dziecka nie są tożsame z
jego podstawowymi potrzebami.
Nie ma prawa do miłości czy
wychowania w szczęśliwej
rodzinie.Są to niezwykle ważne
potrzeby każdego dziecka, których
jednak państwo nie może
zagwarantować.
Prawa dziecka, tak jak prawa
człowieka, przysługują w relacji
władza - jednostka.
W szkole:
dyrektor
nauczyciel
nauczyciel uczeń
Naruszyć prawa
dziecka/człowieka może tylko
władza.
Dzieci
podlegają
władzy rodzicielskiej
i to przede wszystkim rodzice
decydują o ich wychowaniu i
światopoglądzie.
Dzieci mają
ograniczoną zdolność do
czynności prawnych
. W egzekucji
należnych im praw, są
reprezentowane przez rodziców lub
wspierane przez odpowiednie
instytucje (np. Rzecznik Praw
Dziecka).
Prawa dziecka, podobnie jak
prawa człowieka,
nie zależą od
wykonywanych obowiązków
.
Praw nie można pozbawić czy je
zawiesić. Jeżeli dzieci nie
wykonują obowiązków, można je
ukarać na przykład nie dając
nagrody czy pozbawiając
przywilejów, ale nie praw.
Prawa człowieka to szczególny rodzaj
praw podmiotowych, ponieważ
przysługują one poszczególnym
jednostkom.
Podział praw człowieka:
•prawa (prawa pozytywne)
-
obowiązek, podjęcie przez władzę
działań na rzecz jednostki np:
zapewnienie prawa do nauki
•wolności (prawa negatywne)
-
obowiązek powstrzymania się przez
władzę od działań, nieingerencja.
Prawa człowieka/dziecka
:
•prawa materialne
- konkretne
prawa
i wolności przysługujące
każdemu człowiekowi
•prawa proceduralne
- dostępne
człowiekowi sposoby działania
i związane z nimi instytucje
(np. sądy), pozwalające
wyegzekwować przestrzeganie
praw i wolności.
Samo uznanie praw i wolności
człowieka nie ma większego
znaczenia, jeżeli nie istnieją
procedury pozwalające każdemu
skutecznie obronić się przed ich
naruszeniem.
Procedura
- sposób, tryb załatwienia
sprawy, przebieg czegoś
unormowany przepisami, zwyczajami
sposób prowadzenia,załatwienia
jakiejś sprawy, tok, tryb, przebieg.
Procedura rozpatrzenia skargi:
•kto i jak przyjmuje skargi
•kto i jak rozpatruje skargi
•kiedy, jak i przez kogo udzielana
jest odpowiedź
•co robić w przypadku
niezadowalającego rozpatrzenia
skargi (II instancja)
Konwencja o prawach dziecka
•podstawowy akt prawny dotyczący
dzieci
•światowa konstytucja praw dziecka
•uchwalona 20 listopada 1989r. przez
Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych
•weszła w życie 2 września 1990 roku, z
chwilą ratyfikowania jej przez
dwudzieste państwo
•do 2002 roku ratyfikowały ją 192
państwa
•Konwencja o prawach dziecka
obowiązuje
w Polsce od 7 lipca 1991 roku
Prawa dziecka
( Konwencja o prawach
dziecka)
•Prawa osobiste
•Prawa socjalne
•Prawa kulturalne
•Prawa polityczne
Prawa osobiste
•prawo do życia i rozwoju
•prawo do nauki
•prawo do informacji
•prawo do tożsamości
•prawo do ochrony przed
poniżającym
i okrutnym traktowaniem i karaniem
•Prawo do wyrażania własnych
poglądów
i występowania w sprawach dziecka
dotyczących
•prawo do wychowania w rodzinie
i kontaktów z rodzicami w przypadku
rozłączenia z nimi
•swoboda myśli, sumienia i wyznania
•ochrona prywatności, w tym
korespondencji i życia rodzinnego
Prawa socjalne
•prawo do odpowiedniego
standardu życia
•prawo do ochrony zdrowia
•prawo do zabezpieczenia
socjalnego
•prawo do wypoczynku i czasu
wolnego
Prawa kulturalne
•prawo do korzystania z dóbr
kultury
Prawa polityczne
prawo stowarzyszania się i zgromadzeń
w celach pokojowych
(ograniczone ustawą o stowarzyszeniach)
•16-18 lat - czynne i bierne prawo
wyborcze,
w składzie zarządu większość muszą
stanowić osoby dorosłe
•poniżej 16 lat, mogą należeć za zgodą
rodziców bez prawa udziału w głosowaniu
na walnych zebraniach
oraz
bez prawa
wyborczego
Prawo do nauki
Art.70 Konstytucji RP
Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku
życia jest obowiązkowa.
Art. 28 i 29 Konwencji o prawach dziecka
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do
nauki i w celu realizowania tego prawa na
zasadzie równych szans,
w szczególności:
a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowe
i bezpłatne dla wszystkich;
Art.15 Ustawy o systemie oświaty
Obowiązek szkolny dziecka ...trwa do
ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do
ukończenia 18 roku życia.
Prawo do informacji
• prawo do znajomości swoich praw
i warunkujących korzystanie z nich
praw proceduralnych
•prawo do otrzymywania informacji z
różnych źródeł
•prawo do otrzymywania informacji
dotyczących ucznia o podejmowanych
w jego sprawie decyzjach
•prawo dostępu do informacji na temat
życia szkolnego
Prawo do ochrony przed
poniżającym
i okrutnym traktowaniem i
karaniem
•zakaz stosowania jakichkolwiek form
przemocy fizycznej
•poszanowanie godności ucznia
(zakaz obrażania, poniżania,
wyśmiewania, stosowania presji
psychicznej)
Swoboda myśli, sumienia i
wyznania
•możliwość uzewnętrzniania ( lub
nieujawniania) przekonań religijnych i
światopoglądowych
•równe traktowanie niezależnie od
wyznawanej religii i światopoglądu
•tolerancja wobec mniejszości
kulturowej,
etnicznej,religijnej
Prawo do wyrażania własnych
poglądów - wolność/swoboda
wypowiedzi
•możliwość wypowiadania się zgodnie
z własnym światopoglądem
•możliwość wypowiadania opinii na
temat programów i metod nauczania
oraz spraw ważnych w życiu szkoły,
klasy, samorządu
•możliwość wyrażania opinii,
przedstawiania opinii we własnej
sprawie
Ochrona prywatności, w tym
korespondencji i życia
rodzinnego
•nie można rozpowszechniać
informacji
o życiu prywatnym dziecka
•nie można rozpowszechniania
informacji
o rodzicach ucznia
•nie można zdradzać tajemnicy
korespondencji
Prawo do wypoczynku i
czasu wolnego
•
uczeń ma prawo wypoczynku w
czasie przerw
Statut
Statut szkoły określa szczegółowe
zasady rekrutacji uczniów
do szkoły
oraz ich
prawa i obowiązki
, w tym:
•
rodzaje nagród i kar
stosowanych
wobec uczniów oraz
tryb odwoływania
się od kary
; nie mogą być stosowane
kary naruszające nietykalność
i godność osobistą ucznia,
•przypadki,
w których dyrektor szkoły
może wystąpić do kuratora oświaty
z wnioskiem o
przeniesienie ucznia do
innej szkoły
,
•przypadki, w których rada
pedagogiczna może podjąć uchwałę
upoważniającą dyrektora do
skreślenia ucznia z listy uczniów
(szkoły ponadgimnazjalne)
•statut szkoły określa
obowiązki
ucznia
•warunki pobytu w szkole
zapewniające uczniom
bezpieczeństwo, ochronę przed
przemocą, uzależnieniami,
demoralizacją oraz innymi
przejawami patologii społecznej.
•statut szkoły określa
prawa ucznia
z uwzględnieniem w szczególności
praw zawartych w
Konwencji o
prawach dziecka
oraz
tryb składania
skarg
w przypadku naruszania praw
ucznia.
Nagrody
•pochwała na forum klasy
•pochwała dyrektora na apelu
•list pochwalny do rodziców
•dyplomy, nagrody rzeczowe
•wpisanie do księgi pamiątkowej
szkoły
Kary
•upomnienie udzielone przez
wychowawcę,
dyrektora
•ustne/pisemne powiadomienie rodziców
•zawieszenie możliwości uczestniczenia
ucznia
w imprezach szkolnych (np.dyskoteki)
•pozbawienie uprawnień (np. do
szczęśliwego numerka itp.)
•przeniesienie do innej klasy
•wniosek do kuratora oświaty o
przeniesienie do innej szkoły
Zachowania za które uczeń
może zostać przeniesiony do
innej
szkoły:
•dopuścił się kradzieży
•używał lub rozprowadzał środki
odurzające albo przebywał pod ich
wpływem w szkole
•stosował przemoc fizyczną lub
psychiczną zagrażającą zdrowiu lub
życiu innych
•dopuścił się dewastacji mienia
szkolnego lub prywatnego innego
ucznia lub pracownika
W przypadku szczególnie
drastycznych
chuligańskich
zachowań
, poza przeniesienia
ucznia do innej klasy,czy szkoły
należy zawiadomić
sąd dla
nieletnich
, który może
przedsięwziąć odpowiednie
środki
.
Obowiązki
obowiązki - krótkie i zrozumiałe
wymagania szkoły wobec ucznia
katalog obowiązków, podobnie jak praw
powinien być krótki, zrozumiały dla
ucznia i łatwy do egzekwowania dla
nauczyciela np.:
•uczeń ma obowiązek przestrzegania
zarządzeń dyrektora i rady pedagogicznej
•uczeń ma obowiązek uczestniczenia we
wszystkich zajęciach lekcyjnych
•uczeń ma obowiązek odrabiania prac
domowych
Statut
•zasady rekrutacji uczniów
•prawa dziecka
wynikające z
Konwencji
o prawach dziecka
•prawa ucznia
wynikające z prawa
oświatowego
- ustawa o systemie oświaty
- rozporządzenia MENiS
•uprawnienia
nadane przez szkołę
•tryb składania skargi w przypadku
naruszenia praw ucznia
•obowiązki ucznia
•kary
•nagrody
•tryb odwołania się od kary
•przypadki, w których dyrektor może
wystąpić do kuratora oświaty z
wnioskiem o przeniesienia ucznia do
innej szkoły
•przypadki, w których rada
pedagogiczna może podjąć uchwałę
upoważniającą dyrektora do
skreślenia
ucznia z listy uczniów (szkoły
ponadgimnazjalne)
•warunki pobytu w szkole
zapewniające uczniom:
bezpieczeństwo
ochronę przed przemocą
uzależnieniem
demoralizacją
innymi przejawami patologii
społecznej
