background image

 

 

PODSTAWOWE KATEGORIE 

PODSTAWOWE KATEGORIE 

POLITOLOGICZNE

POLITOLOGICZNE

background image

 

 

POJĘCIE POLITYKI 

POJĘCIE POLITYKI 

KONCEPCJE KLASYFIKACYJNE

KONCEPCJE KLASYFIKACYJNE

polityka pochodzi od greckiego od przymiotnika 

polityka pochodzi od greckiego od przymiotnika 

politikon

politikon

 (społeczne, publiczne, państwowe, 

 (społeczne, publiczne, państwowe, 

powszechne)

powszechne)

główne koncepcje klasyfikacyjne:

główne koncepcje klasyfikacyjne:

działalność instytucji państwowych – sprowadzenie 

działalność instytucji państwowych – sprowadzenie 

polityki do działalności instytucji państwowych

polityki do działalności instytucji państwowych

wzajemny stosunek władzy, wpływu i konfliktu, które 

wzajemny stosunek władzy, wpływu i konfliktu, które 

istnieją niezależnie od stopnia rozwoju organizacji 

istnieją niezależnie od stopnia rozwoju organizacji 

społecznej – krytyka ze względu na zbytnią ogólność

społecznej – krytyka ze względu na zbytnią ogólność

funkcja w systemie społecznym np. utrzymywanie 

funkcja w systemie społecznym np. utrzymywanie 

porządku społecznego

porządku społecznego

proces podejmowania decyzji

proces podejmowania decyzji

rozwiązywanie problemów 

rozwiązywanie problemów 

background image

 

 

DEFINICJA POLITYKI

DEFINICJA POLITYKI

To

To

 

 

jedna ze stref aktywności ludzi 

jedna ze stref aktywności ludzi 

dążących do osiągnięcia celów, realizacji 

dążących do osiągnięcia celów, realizacji 

planów, spowodowania określonego 

planów, spowodowania określonego 

rezultatu lub doprowadzenia do, 

rezultatu lub doprowadzenia do, 

zamierzonego najczęściej, stanu rzeczy 

zamierzonego najczęściej, stanu rzeczy 

poprzez realizację zespołu 

poprzez realizację zespołu 

działań

działań

 

 

podjętych przez ośrodek decyzyjny, 

podjętych przez ośrodek decyzyjny, 

mających doprowadzić do pojawienia się 

mających doprowadzić do pojawienia się 

skutków ponadjednostkowych, mających 

skutków ponadjednostkowych, mających 

zbiorowy, grupowy, ogólnospołeczny lub 

zbiorowy, grupowy, ogólnospołeczny lub 

publiczny.

publiczny.

background image

 

 

PROCES POLITYCZNY

PROCES POLITYCZNY

proces

proces

 – względnie jednorodne serie 

 – względnie jednorodne serie 

zjawisk powiązanych zależnościami 

zjawisk powiązanych zależnościami 

przyczynowo – skutkowymi lub strukturalno 

przyczynowo – skutkowymi lub strukturalno 

– funkcjonalnymi,

– funkcjonalnymi,

punkty wyjścia do analizy procesu 

punkty wyjścia do analizy procesu 

politycznego:

politycznego:

rozpatrywanie go jako ciągu zdarzeń 

rozpatrywanie go jako ciągu zdarzeń 

obiektywnie ze sobą powiązanych,

obiektywnie ze sobą powiązanych,

ich analiza obejmuje nie tylko określenie 

ich analiza obejmuje nie tylko określenie 

stanów początkowych i końcowych, ale 

stanów początkowych i końcowych, ale 

przede wszystkim pośrednich,

przede wszystkim pośrednich,

analiza pomaga nam stwierdzić w jakim 

analiza pomaga nam stwierdzić w jakim 

zakresie ulega przekształceniom dany 

zakresie ulega przekształceniom dany 

system polityczny

system polityczny

background image

 

 

DEFININCJA PROCESU POLITYCZNEGO

DEFININCJA PROCESU POLITYCZNEGO

proces polityczny

proces polityczny

 jest to przebieg 

 jest to przebieg 

regularnie po sobie następujących faktów 

regularnie po sobie następujących faktów 

politycznych pozostających ze sobą w 

politycznych pozostających ze sobą w 

związku przyczynowo – skutkowym

związku przyczynowo – skutkowym

fakt polityczny

fakt polityczny

 – to przejaw procesów 

 – to przejaw procesów 

politycznych związanych z walką o 

politycznych związanych z walką o 

zdobycie władzy państwowej, 

zdobycie władzy państwowej, 

stanowiących cześć  życia społecznego i 

stanowiących cześć  życia społecznego i 

występujący wszędzie tam, gdzie mamy 

występujący wszędzie tam, gdzie mamy 

do czynienia z organizacją społeczeństwa 

do czynienia z organizacją społeczeństwa 

i sprawowaniem władzy oraz 

i sprawowaniem władzy oraz 

organizowaniem i sterowaniem 

organizowaniem i sterowaniem 

procesami społecznymi

procesami społecznymi

 

 

background image

 

 

DETERMINANTY PROCESU 

DETERMINANTY PROCESU 

POLITYCZNEGO

POLITYCZNEGO

osiągnięty stopień rozwoju społeczno – 

osiągnięty stopień rozwoju społeczno – 

gospodarczego danego kraju i jego dynamika 

gospodarczego danego kraju i jego dynamika 

rozwojowa,

rozwojowa,

charakter współdziałania tego kraju z innymi 

charakter współdziałania tego kraju z innymi 

krajami, tak w sensie ekonomicznym, jak i 

krajami, tak w sensie ekonomicznym, jak i 

społeczno – politycznym

społeczno – politycznym

rywalizacja ekonomiczna i polityczna z innymi 

rywalizacja ekonomiczna i polityczna z innymi 

krajami

krajami

program ugrupowań mających większość w 

program ugrupowań mających większość w 

parlamencie lub faktycznie sprawujących władzę 

parlamencie lub faktycznie sprawujących władzę 

dojście do władzy innej partii lub grupy 

dojście do władzy innej partii lub grupy 

politycznej

politycznej

działalność partii skrajnych

działalność partii skrajnych

background image

 

 

DZIAŁANIE POLITYCZNE

DZIAŁANIE POLITYCZNE

kluczowy komponent podmiotowej 

kluczowy komponent podmiotowej 

koncepcji polityki

koncepcji polityki

wg M. Webera 

wg M. Webera 

działanie

działanie

 to 

 to 

czynność 

czynność 

(zewnętrzna , wewnętrzna, czynienie 

(zewnętrzna , wewnętrzna, czynienie 

czegoś, zaniechanie lub tolerowanie), 

czegoś, zaniechanie lub tolerowanie), 

z którym wiąże  się pewien 

z którym wiąże  się pewien 

subiektywny sens

subiektywny sens

background image

 

 

DEFINICJA DZIAŁANIA POLITYCZNEGO

DEFINICJA DZIAŁANIA POLITYCZNEGO

To podejmowanie i realizacja decyzji 

To podejmowanie i realizacja decyzji 

politycznych, poprzez 

politycznych, poprzez 

zorganizowane podmioty, wynikiem 

zorganizowane podmioty, wynikiem 

czego jest powstanie określonych 

czego jest powstanie określonych 

faktów politycznych i kształtowanie 

faktów politycznych i kształtowanie 

się określonych procesów 

się określonych procesów 

politycznych

politycznych

background image

 

 

DZIAŁANIE POLITYCZNE

DZIAŁANIE POLITYCZNE

Cechy:

Cechy:

celowy, ukierunkowany charakter

celowy, ukierunkowany charakter

jest podejmowane z zamiarem wywołania 

jest podejmowane z zamiarem wywołania 

określonych skutków politycznych 

określonych skutków politycznych 

(np. zawiązanie koalicji rządzącej)

(np. zawiązanie koalicji rządzącej)

jest zazwyczaj podejmowane w interesach 

jest zazwyczaj podejmowane w interesach 

wielkich grup społecznych

wielkich grup społecznych

podejmują je głównie aparat państwowy 

podejmują je głównie aparat państwowy 

oraz partie polityczne

oraz partie polityczne

konfliktowy charakter

konfliktowy charakter

mogą przyjąć formę bezpośrednią 

mogą przyjąć formę bezpośrednią 

(np. wybory prezydenckie) lub pośrednią 

(np. wybory prezydenckie) lub pośrednią 

(odpływ ludności ze wsi do miast)

(odpływ ludności ze wsi do miast)

background image

 

 

RODZAJE DZIAŁAŃ POLITYCZNYCH

RODZAJE DZIAŁAŃ POLITYCZNYCH

Podział działań politycznych ze względu na:

Podział działań politycznych ze względu na:

stopień złożoności działania politycznego,

stopień złożoności działania politycznego,

rodzaj podmiotów podejmujących działanie

rodzaj podmiotów podejmujących działanie

liczba podmiotów uczestniczących w 

liczba podmiotów uczestniczących w 

działaniu oraz współzależność między nimi

działaniu oraz współzależność między nimi

stopień instytucjonalizacji 

stopień instytucjonalizacji 

zakres swobody podmiotu wykonującego 

zakres swobody podmiotu wykonującego 

działanie

działanie

stopień przymusowości

stopień przymusowości

stopień jawności

stopień jawności

background image

 

 

KRYTERIUM STOPNIA ZŁOŻONOŚCI

KRYTERIUM STOPNIA ZŁOŻONOŚCI

działania proste

działania proste

 – związek 

 – związek 

pomiędzy czynnością a rezultatem 

pomiędzy czynnością a rezultatem 

ma charakter bezpośredni

ma charakter bezpośredni

działania złożone

działania złożone

 – ma charakter 

 – ma charakter 

wieloczynnościowy, 

wieloczynnościowy, 

wieloskładnikowy, wieloetapowy i 

wieloskładnikowy, wieloetapowy i 

wielopodmiotowy

wielopodmiotowy

background image

 

 

KRYTERIUM RODZAJU PODMIOTÓW 

KRYTERIUM RODZAJU PODMIOTÓW 

PODEJMUJĄCYCH DZIAŁANIE

PODEJMUJĄCYCH DZIAŁANIE

działania organów władzy i 

działania organów władzy i 

administracji publiczna

administracji publiczna

działania pozostałych podmiotów 

działania pozostałych podmiotów 

wchodzących w skład danego 

wchodzących w skład danego 

systemu politycznego

systemu politycznego

działania podmiotów pozostających 

działania podmiotów pozostających 

poza systemem politycznym (np. 

poza systemem politycznym (np. 

dążenie do zdobycia władzy)

dążenie do zdobycia władzy)

działania grup niesformalizowanych, 

działania grup niesformalizowanych, 

wyrażających polityczne postawy 

wyrażających polityczne postawy 

środowisk

środowisk

background image

 

 

KRYTERIUM LICZBY PODMIOTÓW 

KRYTERIUM LICZBY PODMIOTÓW 

UCESTNICZĄCYCH W DZIAŁANIU

UCESTNICZĄCYCH W DZIAŁANIU

działania jednostkowe,

działania jednostkowe,

działania zbiorowe (np. 

działania zbiorowe (np. 

manifestacja),

manifestacja),

działania grupowe 

działania grupowe 

działania totalne (np. wojna obronna)

działania totalne (np. wojna obronna)

background image

 

 

KRYTERIUM STOPNIA 

KRYTERIUM STOPNIA 

INSTYTUCJONALIZACJI

INSTYTUCJONALIZACJI

działania żywiołowe

działania żywiołowe

działania częściowo zorganizowane

działania częściowo zorganizowane

działania wysokozorganizowane

działania wysokozorganizowane

background image

 

 

KRYTERIUM ZAKRESU STOPNIA 

KRYTERIUM ZAKRESU STOPNIA 

SWOBODY PODMIOTU WYKONUJĄCEGO 

SWOBODY PODMIOTU WYKONUJĄCEGO 

DZIAŁANIE

DZIAŁANIE

działania suwerenne

działania suwerenne

 – cel jest 

 – cel jest 

zgodny z dążeniami wykonawcy oraz 

zgodny z dążeniami wykonawcy oraz 

jego obiektywnym interesem

jego obiektywnym interesem

działania niesuwerenne

działania niesuwerenne

 – podmiot 

 – podmiot 

ma niewielki lub ograniczony wpływ 

ma niewielki lub ograniczony wpływ 

na ostateczny cel i bezpośredni 

na ostateczny cel i bezpośredni 

przebieg swojego działania

przebieg swojego działania

background image

 

 

KRYTERIUM STOPNIA PRZYMUSOWOŚCI

KRYTERIUM STOPNIA PRZYMUSOWOŚCI

działania przymusowe

działania przymusowe

 – nakazane

 – nakazane

działania dobrowolne

działania dobrowolne

 – ich 

 – ich 

wykonanie nie jest ani zakazane ani 

wykonanie nie jest ani zakazane ani 

nakazane

nakazane

działania narzucone

działania narzucone

 – pod wpływem 

 – pod wpływem 

nacisku ulega w nich modyfikacji i 

nacisku ulega w nich modyfikacji i 

ograniczeniu własna wola i 

ograniczeniu własna wola i 

samodzielność podmiotu, jednak nie 

samodzielność podmiotu, jednak nie 

do tego stopnia, aby czynności nie 

do tego stopnia, aby czynności nie 

wynikały z jego własnej decyzji

wynikały z jego własnej decyzji

background image

 

 

KRYTERIUM STOPNIA JAWNOŚCI

KRYTERIUM STOPNIA JAWNOŚCI

działania jawne

działania jawne

 – prowadzone 

 – prowadzone 

otwarcie i pod kontrolą opinii 

otwarcie i pod kontrolą opinii 

publicznej

publicznej

działania ukryte

działania ukryte

 – prowadzone w 

 – prowadzone w 

najgłębszej tajemnicy i nie 

najgłębszej tajemnicy i nie 

podlegające kontroli społecznej

podlegające kontroli społecznej

działania zamaskowane

działania zamaskowane

 – ich 

 – ich 

ogólne założenia są wprawdzie 

ogólne założenia są wprawdzie 

znane, jednak cele szczegółowe są 

znane, jednak cele szczegółowe są 

pozostawione w tajemnicy

pozostawione w tajemnicy


Document Outline