SKALE 

POMIAROWE

• Pomiar
• Skalowanie
• Typy skal – charakterystyka i 

przykłady

-nominalne
-porządkowe (rangowe)
-przedziałowe (interwałowe)
-ilorazowe (stosunkowe) 

Skala nominalna

  Używa liczb jako etykiet 

identyfikujących klasy w populacji lub 
ich cechy jakościowe. 
Uporządkowanie liczb nie ma żadnego 
znaczenia. Pomiar polega na 
zastosowaniu liczby jako nazwy, czyli 
grupowaniu jednostek w klasy 
(kategorie), którym przypisuje się 
nazwy czy liczby.

Przykłady

   płeć, status małżeński lub 

zawodowy, studenci wg kierunku 
studiów,branża przemysłowa, 
rodzaj produktu, rasa, kolor, 
miasto  

Skala porządkowa

   Wyniki są porządkowane w zależności 

od rozmiarów lub znaczenia. Ważne jest 
uporządkowanie, nie zwracamy uwagi 
na różnice miedzy wynikami. Możemy 
określić, że dany obiekt ma więcej lub 
mniej danej cechy, ale nie możemy 
określić o ile > lub <, ponieważ skala ta 
nie stałej jednostki pomiaru. 

Przykłady

   kolejność zawodników na mecie

Skala interwałowa

   Pozwala nie tylko szeregować (rangować) 

mierzone elementy, lecz również mierzyć 
różnice wielkości pomiędzy nimi. Na 
przykład temperatura mierzona w stopniach 
Celsjusza jest zmienną przedziałową. Zero 
jest liczbą umowną. Możemy powiedzieć, że 
temperatura 40 stopni jest wyższa niż 
temperatura 30 stopni oraz że wzrost 
temperatury od 20 do 40 stopni jest dwa 
razy większy niż od 30 do 40 stopni. 

Przykłady

   temperatura w skali Celsjusza, 

Wartości indeksu giełdowego 
WIGG, poziom wiedzy, wyniki testu 
przydatności zawodowej 

Skala ilorazowa

    Zawiera zero bezwzględne. 

Znaczenie maja ilorazy różnic 
pomiędzy wynikami obserwacji. 
Można formułować stwierdzenia 
proporcjach, (x 2 razy większy niż 
y).

Przykłady

   skale przestrzeni, czasu 

temperatury (Kelvina), wiek, 
dochody,płace, czas wykonania 
usługi, wielkość sprzedaży, ceny 
towarów i usług, cechy fizyczne 
obiektów

Niejednolitość

Dane w rożnych skalach:
1) osłabiając skale silniejsza
2) pominąć niejednolitość, stosować 

jedną ze skal

3) analizować osobno wszystkie dane
4) ograniczyć się do zmiennych 

dominujących

Podstawowe Skale 

Pomiarowe

Nominalna

Liczby 

identyfikują i 

klasyfikują 

obiekty

NIP, numer 

gracza na boisku

Rodzaj sklepu, 

oznaczenie 

marki

Procentowanie, 

moda

Chi-2, test 

dwustronny

Porządkowa

Wskazują 

względne pozycje 

obiektów, ale nie 

wielkość różnic 

między nimi

Rankingi jakości, 

rankingi sportowe

Rankingi 

preferencji, 

pozycji na rynku, 

klasy społecznej

Percentyle, 

mediana

Korelacja 

rang, ANOVA

Ilorazowa

Ustalony punkt 

"0", mogą być 

określone relacje 

między 

wartościami skali

Długość, waga, 

wiek

Wiek, sprzedaż, 

dochód koszty

Średnia 

geometryczna, 

średnia 

harmoniczna

Współczynni

k wariancji

Interwałowa

Różnice miedzy 

obiektami

Temperatura(Fahr

enheit) Celsius)

Postawy, opinie, 

indexy

Zakres, średnia, 

odchylenie 

standardowe

Korelacja 
momentu 

produktowego

,  t test, 
regresja