MATERIAŁ DO DIAGNOSTYKI
MATERIAŁ DO DIAGNOSTYKI
PATOMORFOLOGICZNEJ
PATOMORFOLOGICZNEJ
Guzy wycięte w całości
Guzy wycięte w całości
Biopsje (większe wycinki)
Biopsje (większe wycinki)
Oligo (mini) biopsje endoskopowe
Oligo (mini) biopsje endoskopowe
Biopsja gruboigłowa
Biopsja gruboigłowa
Biopsja cienkoigłowa
Biopsja cienkoigłowa
Wymazy
Wymazy
Płyny z jam ciała
Płyny z jam ciała
CEL BADANIA MATERIAŁU W
CEL BADANIA MATERIAŁU W
ZAKŁADZIE
ZAKŁADZIE
PATOMORFOLOGII
PATOMORFOLOGII
Na podstawie zmian morfologicznych
Na podstawie zmian morfologicznych
(ocenianych makroskopowo a następnie
(ocenianych makroskopowo a następnie
mikroskopowo
mikroskopowo
)
)
rozpoznanie choroby
rozpoznanie choroby
ustalenie stopnia uszkodzenia
ustalenie stopnia uszkodzenia
narządu
narządu
określenie czynników ważnych dla
określenie czynników ważnych dla
rokowania
rokowania
RODZAJE ZMIAN
RODZAJE ZMIAN
MORFOLOGICZNYCH
MORFOLOGICZNYCH
Związane z zaburzeniami w
Związane z zaburzeniami w
krążeniu
krążeniu
Związane z uszkodzeniem i
Związane z uszkodzeniem i
śmiercią komórki
śmiercią komórki
Zmiany zwyrodnieniowe
Zmiany zwyrodnieniowe
Zapalenia
Zapalenia
Nowotwory
Nowotwory
RODZAJE MATERIAŁÓW
RODZAJE MATERIAŁÓW
Materiał histologiczny
Materiał histologiczny
oligobiopsje (drobne wycinki z żołądka,
oligobiopsje (drobne wycinki z żołądka,
oskrzeli,
oskrzeli,
nerek, wątroby, prostaty)
nerek, wątroby, prostaty)
materiały pooperacyjne
materiały pooperacyjne
Materiał cytologiczny
Materiał cytologiczny
cytologia złuszczeniowa
cytologia złuszczeniowa
ginekologiczna
ginekologiczna
inna
inna
cytologia aspiracyjna -bac
cytologia aspiracyjna -bac
wymazy z żołądka
oskrzeli
płyny z jam ciała
mocz
Etapy opracowywania
Etapy opracowywania
materiału
materiału
pooperacyjnego
pooperacyjnego
Opis makroskopowy
Opis makroskopowy
Pobranie wycinków
Pobranie wycinków
Procesor tkankowy
Procesor tkankowy
Zatapianie wycinków w bloki
Zatapianie wycinków w bloki
parafinowe
parafinowe
Krojenie cienkich skrawków
Krojenie cienkich skrawków
Barwienie
Barwienie
BADANIE
BADANIE
ŚRÓDOPERACYJNE
ŚRÓDOPERACYJNE
Ustalenie charakteru zmiany na
Ustalenie charakteru zmiany na
podstawie badania mikroskopowego
podstawie badania mikroskopowego
łagodna /
łagodna /
złośliwa
złośliwa
decyzja o rozległości zabiegu
decyzja o rozległości zabiegu
operacyjnego
operacyjnego
CEL BADANIA
CEL BADANIA
CYTOLOGICZNEGO
CYTOLOGICZNEGO
Na podstawie wyglądu komórek w
Na podstawie wyglądu komórek w
rozmazie ustalenie:
rozmazie ustalenie:
czy w narządzie, z którego
czy w narządzie, z którego
pochodzi materiał jest nowotwór
pochodzi materiał jest nowotwór
tak
tak
nie
nie
łagodny
łagodny
złośliwy
złośliwy
SKIEROWANIE DO BADANIA
SKIEROWANIE DO BADANIA
Dane pacjenta (imię, nazwisko, wiek,
Dane pacjenta (imię, nazwisko, wiek,
pesel)
pesel)
Rozpoznanie kliniczne
Rozpoznanie kliniczne
Miejsce pobrania materiału
Miejsce pobrania materiału
Dane dotyczące dotychczasowego
Dane dotyczące dotychczasowego
leczenia (np. radioterapia, chemioterapia)
leczenia (np. radioterapia, chemioterapia)
Wyniki badań dodatkowych istotnych z
Wyniki badań dodatkowych istotnych z
punktu widzenia rozpoznania
punktu widzenia rozpoznania
Podpis i pieczątka lekarza
Podpis i pieczątka lekarza
NACZYNIE Z MATERIAŁEM
NACZYNIE Z MATERIAŁEM
oznaczone imieniem i nazwiskiem
oznaczone imieniem i nazwiskiem
pacjenta
pacjenta
Naczynie:
Naczynie:
Odpowiedniej wielkości (10:1) z
Odpowiedniej wielkości (10:1) z
możliwością zamknięcia i łatwego
możliwością zamknięcia i łatwego
otwarcia
otwarcia
Zabezpieczone przed uszkodzeniem i
Zabezpieczone przed uszkodzeniem i
zniekształceniem materiału
zniekształceniem materiału
UTRWALANIE MATERIAŁU
UTRWALANIE MATERIAŁU
HISTOLOGICZNEGO
HISTOLOGICZNEGO
Materiał utrwalony
Materiał utrwalony
formalina (4% roztwór
formalina (4% roztwór
formaldehydu)
formaldehydu)
Ew. 70% alkohol
Ew. 70% alkohol
Materiał nieutrwalony
Materiał nieutrwalony
1. węzły chłonne
1. węzły chłonne
2. badania śródoperacyjne
2. badania śródoperacyjne
UTRWALANIE MATERIAŁU
UTRWALANIE MATERIAŁU
CYTOLOGICZNEGO
CYTOLOGICZNEGO
Płyny z jam ciała
Płyny z jam ciała
Niezwłocznie dostarczamy do
Niezwłocznie dostarczamy do
pracowni patomorfologicznej.
pracowni patomorfologicznej.
Rozmazy ginekologiczne, rozmazy z
Rozmazy ginekologiczne, rozmazy z
biopsji aspiracyjnych
biopsji aspiracyjnych
cienkoigłowych
cienkoigłowych
utrwalone w 96% alkoholu
utrwalone w 96% alkoholu
i
i
przesyłane w nim do
przesyłane w nim do
Zakładu
Zakładu
Patomorfologii
Patomorfologii
PATOMORFOLOG
PATOMORFOLOG
ZADANIA:
ZADANIA:
Ocena materiału
Ocena materiału
pobranego za życia od
pobranego za życia od
pacjenta
pacjenta
Sekcja zwłok
Sekcja zwłok
PATOMORFOLOG
PATOMORFOLOG
materia
ł
Rozpozna
nie
Wybór leczenie,
ustalenie rokowania
LEKARZ KLINICYSTA
PYTANIA, NA KTÓRE
PYTANIA, NA KTÓRE
ODPOWIADA BADANIE
ODPOWIADA BADANIE
HISTOPATOLOGICZNE
HISTOPATOLOGICZNE
Nowotwory
Nowotwory
Czy badana zmiana jest nowotworem?
Czy badana zmiana jest nowotworem?
Czy jest to nowotwór złośliwy czy łagodny?
Czy jest to nowotwór złośliwy czy łagodny?
Czy jest to zmiana przedrakowa, neoplazja
Czy jest to zmiana przedrakowa, neoplazja
śródnabłonkowa, czy postać inwazyjna?
śródnabłonkowa, czy postać inwazyjna?
Czy jest to rak wczesny czy zaawansowany?
Czy jest to rak wczesny czy zaawansowany?
Jaki jest typ histologiczny nowotworu?
Jaki jest typ histologiczny nowotworu?
Jaki jest stopień histologicznej złośliwości
Jaki jest stopień histologicznej złośliwości
nowotworu?
nowotworu?
Radykalność zabiegu
Radykalność zabiegu
PATOMORFOLOG
PATOMORFOLOG
Sekcja zwłok
Sekcja zwłok
Cele :
Cele :
diagnostyczne i
diagnostyczne i
epidemiologiczne
epidemiologiczne
Wykrycie zmian
morfologicznych
związanych z chorobą
pacjenta
Kontrola postawionego
klinicznie rozpoznania i
leczenia
PRZECHOWYWANIE
PRZECHOWYWANIE
MATERIAŁU
MATERIAŁU
• Bloczki (kasetki parafinowe)
• Preparaty histologiczne
• Preparaty cytologiczne
cytologia złuszczeniowa
bac
płyny i inne
• Materiał mrożony (azot)
koniecznoś
ć
weryfikacji
,
porównań,
konsultacji
,
badań
naukowych
,
genetyczny
ch
ARCHIWU
M
PRZECHOWYWANIE
PRZECHOWYWANIE
DOKUMENTACJI
DOKUMENTACJI
• Skierowania na badania
• Kopie wyników badań
• Protokoły sekcyjne
ARCHIWU
M
DOKUMENTACJA ELEKTRONICZNA:
bazy
danych
analizy, statystyki, wykazy...
Immunohistochemia
Immunohistochemia
- jest to metoda
- jest to metoda
wykrywania rozmaitych substancji
wykrywania rozmaitych substancji
antygenowych w skrawkach
antygenowych w skrawkach
mikroskopowych, stosowana w
mikroskopowych, stosowana w
histopatologii i histologii.
histopatologii i histologii.
Zastosowanie
Zastosowanie
immunohistochemii
immunohistochemii
Różnicowanie odmiennych
Różnicowanie odmiennych
jednostek nowotworowych
jednostek nowotworowych
Ocena naciekania podścieliska
Ocena naciekania podścieliska
Ustalenie punktu wyjścia procesu
Ustalenie punktu wyjścia procesu
nowotworowego
nowotworowego
Wykrywa obecność antygenów
Wykrywa obecność antygenów
stanowiących potencjalny cel
stanowiących potencjalny cel
terapii (HER, C-Kit)
terapii (HER, C-Kit)
