Metody wychowania
Indywidualne metody wychowania:
metoda modelowania
metoda nagradzania i karania
metody perswazyjne
metody zadaniowe
Metody wpływu społecznego/grupowego:
kształtowanie odniesienia porównawczego
kształtowanie nacisku grupowego
kształtowanie norm i ról społecznych
kształtowanie kulturowych wzorców życia
Zasady stosowania określonych metod. Błędy wychowawcze 

popełniane przystosowaniu określonych metod.

 Literatura
Łobocki M.: Teoria wychowania w zarysie. Warszawa 2004 
Konarzewski  K.:Podstawy  teorii  oddziaływań  wychowawczych.  Warszawa 

1982

Górdon T.: Wychowanie bez porażek. Warszawa 1993

Literatura uzupełniająca
Gurycka  A.:  O  sztuce  wychowania  dla  wychowawców  i  nauczycieli. 

Warszawa 1997

Gurycka A.: Błąd w wychowaniu. Warszawa 1990

Małe grupy społeczne

• Grupy są zjawiskiem powszechnym.

• Grupy  wywierają  bardzo  silny  wpływ  na  swoich 

członków.

• Ten wpływ może być pozytywny lub negatywny.

• Zrozumienie 

procesów 

grupowych 

może 

zwiększyć 

 

pozytywny, 

a 

zminimalizować 

negatywny wpływ grupy na jednostkę. 

• Grupą  są  dwie  lub  więcej  osoby  między  którymi 

istnieje  bezpośrednia  interakcja,  które  mają 

względnie  jasny  cel,  posiadają  wspólnie  ustalone 

normy,  tworzą  względnie  rozwiniętą  strukturę 

grupową i silne poczucie swojej odrębności .

Mika, S. (1984). Psychologia społeczna. Warszawa: PWN

• 

Struktury formalne – struktury grupowe wyznaczone 

przez  jakieś  dokumenty  (regulamin  wyznaczający 
strukturę  plutonu,  zarządzania  wyznaczające  strukturę 
danego  przedsiębiorstwa).  Struktura  grupy  jest  tutaj 
nadana

•  Struktury  nieformalne  –  powstają  w  wyniku 
interakcji członków grupy
  Cel grupy

•  jest  to  pewien  punkt  (  niekoniecznie  fizyczny  ) 
mający dla     grupy jako całości wartość pozytywną.

•  aby  go  osiągnąć,  grupa  podejmuje  określone 
działania,  a  po      osiągnięciu  tego  punktu  zaprzestaje 
tych działań.

 Cel grupy

• jest wynikiem interakcji między członkami grupy;

• nie stanowi sumy podobnych celów poszczególnych 
członków  grupy  lecz  jest  wypadkową  interakcji 
między
członkami grupy, której ostatecznym efektem jest 
ustanowienie pewnego punktu mającego dla każdego
z nich wartość pozytywną. 
Ze względu na istnienie celu grupowego wyróżniamy w 
grupie:

•  osoby  mające  orientację  na  zadanie  (dla  nich 
najważniejsze
jest  osiągnięcie  celu  grupowego  niezależnie  do  tego, 
kto tego
dokona) 

•  osoby  mające  orientację  egocentryczną  (dla 
których  ważne  jest  aby  to  oni  sami  indywidualnie 
osiągnęli cel).
Ocena danej osoby przez innych członków grupy jest w 
dużej 
mierze zależna od tego, w jakim stopniu przyczynia się 
ona do
osiągnięcia celu grupowego. 

•Członkowie grup, w których cel jest jasny, są z nimi bardziej
związani, niż członkowie grup, których cel nie jest jasny lub

 

w których brak jest celu.

• Wskazane jest aby członkowie grup uczestniczyli w
podejmowaniu decyzji co do tego, jaki będzie cel grupowy.

• Zadania addytywne – zadanie grupowe, którego wykonanie 
jest uzależnione od wysiłku wszystkich osób.

• Zadania koniunktywne – zadanie grupowe, którego wynik
zależy od tego, jak dobrze pracuje najsłabszy jej członek.

• Zadania dysjunktywne – zadanie grupowe, którego poziom 
rozwiązania zależy od pracy najsprawniejszego członka grupy. 

Normy grupowe

• przepisy określające jak powinien zachowywać się członek 
określonej grupy,

• wyznaczają zachowania akceptowane w grupie, stanowią
swoisty przewodnik co do sposobów zachowania, co pozwala
na redukcję niepewności,

• mogą odnosić się do wszystkich członków lub jedynie do 
wyznaczonych pozycji.

Normy grupowe

• mogą być jawne lub ukryte;

• grupa nie tworzy norm dotyczących każdej możliwej sytuacji, 
lecz jedynie w odniesieniu do rzeczy, które mają dla niej 
znaczenie. 

• Wobec osób, które łamią ważne normy grupowe, tzw. 
dewiantów, 

grupa 

stosuje 

różne 

formy 

przekonywania, żeby zmienić ich stanowisko, a jeżeli to 
nie pomaga reaguje odrzuceniem.

•  Raz  ustanowione  i  zaakceptowane  normy  wywierają 
wpływ  na  zachowanie  się  członka  grupy  nawet  wtedy, 
kiedy opuści on już grupę, w której je sobie przyswoił.

Spoistość grupy 

•  jest  pochodną  atrakcyjności  grupy  dla  jej  członków; 
jeśli grupa jest atrakcyjna dla swoich członków jest tym 
samym spoista.

•  zależy  od  tego,  czy  grupa  ma  takie  cechy,  które 
pozwalają na zaspokojenie potrzeb jej członków

.

Grupa może być atrakcyjna ze względu na:

• swoich członków

• swój cel

• podejmowane aktywności.

Grupy  spoiste  wywierają  większy  wpływ  na  swoich 
członków niż grupy o małej spoistości.

Grupy 

spoiste 

w 

mniejszym 

stopniu 

ulegają 

dezorganizacji w sytuacji frustracji.

Struktura grupowa 

•  wzorzec  relacji  łączący  poszczególne  pozycje  w 
grupie, zajmowane przez poszczególnych członków;

•jest  jawna  w  grupach  formalnych,  w  grupach 
nieformalnych nie zawsze.

Struktury grupowe mają charakter hierarchiczny:

• struktura władzy 

• struktura socjometryczna

• struktura komunikacji

• struktura awansu.

Struktury  te  kształtują  się  wzajemnie,  a  każda  z  tych 
struktur kształtuje ogólną strukturę grupy.

Struktura socjometryczna 

• 

jest 

strukturą 

atrakcyjności 

interpersonalnej 

( lubienia i nie lubienia)

• jest badana za pomocą socjogramu, która polega na 
zadawaniu  wszystkim  członkom  grupy  pytań  o  wybory 
negatywne i pozytywne.

Struktura władzy 

•  zróżnicowanie  pozycji  w  strukturze  władzy  jest 
związane  z  faktem  ,  że  osoba  zajmująca  wyższą 
pozycję  w  strukturze  władzy  może  kontrolować 
zachowania  osoby  zajmującej  niższą  pozycję  w  tej 
strukturze.

Lider, przywódca

•  członek  grupy,  która  wywiera  pozytywny  (tzn. 
pożądany)  przez  siebie  wpływ  na  innych  członków 
grupy,  a  wpływ  ten  jest  większy  od  wpływu,  jaki  inni 
członkowie grupy wywierają na niego;

•  zajmuje  najwyższą  pozycję  w  strukturze  władzy 
danej grupy.