Przeszczepy
Narządów
Unaczynionych
Pracownia Immunologii Klinicznej,
Transplantacyjnej i Genetyki
WSS im. M. Kopernika w Łodzi
Przeszczepy
Narządów
Unaczynionych
Pracownia Immunologii Klinicznej,
Transplantacyjnej i Genetyki
WSS im. M. Kopernika w Łodzi
•
autogeniczne (autologiczne)
- polegają na
przeniesieniu własnej tkanki lub narządu biorcy z
jednego miejsca na drugie np. przeszczep skóry
•izogeniczne
- polegają na przeniesieniu tkanki
lub narządu między osobnikami identycznymi
genetycznie np. bliźnietami jednojajowymi
•
allogeniczne
- polegają na przeniesieniu tkanki
lub narządu między osobnikami różnymi
genetycznie, ale tego samego gatunku np.
człowiek --> człowiek
•
ksenogeniczne (heterologiczne, ksenogenne)
-
polegają na przeniesieniu tkanki lub narządu
między osobnikami różnego gatunku np. świnia
--> człowiek
Podział przeszczepów
•
- pierwszy przeszczep nerki (od brata bliźniaka)
- (
- Boston)
•
- pierwsza próba przeszczepu wątroby
- Denver)
•
- pierwszy jednoczesny przeszczep nerki i
trzustki
Kelly i
- Minneapolis)
•1967 - pierwszy udany
-
•
- pierwszy przeszczep serca
(
-
)
•
- pierwszy jednoczesny przeszczep serca i płuca
(
-
)
•
- pierwszy przeszczep przedramienia
-
)
•
- pierwszy przeszczep fragmentu twarzy ze
zwłok
)
Przeszczepy narządów u
ludzi
Świat
•
- pierwsza próba przeszczepu nerki pobranej ze
zwłok
Bross -
) (31
)
•
- pierwszy udany przeszczep nerki ze zwłok
Orłowski -
) (26
)
•
- pierwszy przeszczep nerki pobranej od żywego
dawcy
Bross - Wrocław)
•
- pierwsza próba przeszczepu serca
Dziatkowiak - Łódź)
•1986 - pierwszy udany przeszczep serca (
-
)
•1987 - pierwszy przeszczep wątroby (
)
•
- pierwsze udane jednoczasowe przeszczepienie
nerki i trzustki (
Szmidt -
)
Przeszczepy narządów u
ludzi
Polska (część I )
Przeszczepy narządów u
ludzi
Polska (część II )
•1990 - pierwsze udane
u
dziecka (
Kaliciński - Warszawa -
)
•
u
dorosłego
Warszawa)
•1999 - pierwszy przeszczep części wątroby od
żywego dawcy (Piotr Kaliciński,
Krawczyk -
Warszawa)
•2001 - pierwszy udany jednoczasowy przeszczep
płuc i serca
(
Zembala - Zabrze)
•
- pierwszy przeszczep pojedynczego płuca
(Marian Zembala - Zabrze)
Przeszczepy narządów u
ludzi
Polska (część III )
•
- pierwsze udane przeszczepienie trzustki u
osoby z uprzednio przeszczepioną nerką (
Durlik - Warszawa)
•2005 - pierwszy przeszczep obu płuc (Marian
Zembala - Zabrze)
•
- pierwszy przeszczep wątroby i jelita (Piotr
Kaliciński -
Warszawa - Centrum Zdrowia Dziecka)
(
28
•2006 - pierwszy przeszczep ręki (Jerzy Jabłecki -
Trzebnica)
(
2
kwietnia 2006 )
Powodzenie przeszczepu zależy od:
odpowiedniego doboru dawcy z punktu
widzenia
antygenów zgodności
tkankowej;
odpowiedniego doboru klinicznego biorcy i
dawcy tzn. zwracając uwagę na chorobę
podstawową,
wiek, predyspozycje
psychiczne;
odpowiedniego zabezpieczenia narządu
pobranego;
odpowiedniej techniki chirurgicznej.
Można zapobiegać odrzucaniu przeszczepu
poprzez podawanie leków immunosupresyjnych
powodujących zmniejszenie antygenów.
Pełna zgodność w zakresie
grupy krwi ABO
DAWCA
BIORCA
liczba
antygenów
zgodność
4
ABO
100%
ABO
24
DR
2 1
100% 50%
DR
MHC II
klasa
7 pkt.
61
B
2 1 0
100% 50%
0%
B
MHC I
klasa
4 pkt.
28
A
2 1 0
A
MHC I
klasa
1 pkt.
przeciwciała
cytotoksyczne
( PRA ) < 50 %
cross – match
( próba krzyżowa = limfocyty dawcy + surowica
biorcy
)
wynik dodatni
wynik dodatni
wynik
wynik
ujemny
ujemny
NIE
NIE
TAK
TAK
nadostre
nadostre
odrzucanie
odrzucanie
immunosupresja
kontrola stanu pobudzenia układu
immunologicznego
biopsja : ocena histopatologiczna
nacieki komórek immunologicznych,
markery powierzchniowe komórek np.
DR
populacje limfocytów:
CD3 - limfocyty T,
CD4 - limfocyty T
H
,
CD25 - komórki z receptorem dla Il-2
I faza - rozpoznanie antygenu
w organizmie
II faza - namnożenie różnych
populacji limfocytów T i
B
oraz powolne
niszczenie
przeszczepu
III faza - odczyn
immunologiczny
doprowadzający do
całkowitego zniszczenia
przeszczepu
Etapy Odrzucania Przeszczepu
Superostre ( nadostre ) odrzucenie
- jest pośrednią
odpowiedzią
organizmu biorcy z powodu istnienia
antygenów dawcy (np. różna
grupa krwi). Ujawnia się w
kilka minut
i taki przeszczep musi
zostać natychmiast
usunięty
aby zapobiec silnej odpowiedzi
immunologicznej organizmu.
Ostre odrzucenie
- jest pośrednią odpowiedzią
organizmu,
występuje około
5 - 10 dni
od dnia
przeszczepu i może
zakończyć się zniszczeniem
przeszczepu jeżeli nie zostanie prawidłowo rozpoznany
przez organizm biorcy
Chroniczne odrzucanie
Rodzaje Reakcji Odrzucania
NERKA
BIORCA:
surowica co 6 tygodni,
oznaczanie PRA co 12 tygodni ( panel 30
niespokrewnionych osób ),
bankowanie surowic o PRA > 11% ( do cross-match ),
znajomość mismatch w MHC poprzednich dawców.
oznaczenie MHC ( I i II klasa molekularnie ),
w przyszłości:
określenie specyficzności anty-HLA u uczulonych biorców,
CROSS-MATCH:
limfocyty T i B ze świeżą surowicą biorcy,
limfocyty T i B z historyczną surowicą biorcy
o najwyższym PRA, jeżeli uczulony ( PRA > 11% )
lub
limfocyty z AGH ze świeżą surowicą biorcy,
limfocyty z AGH z historyczną surowicą biorcy
o najwyższym PRA
w przyszłości:
cytometria przepływowa
Płuco
Zgodność w ABO
Oznaczenie HLA u biorcy
W przyszłości:
Oznaczenie PRA
Cross-match
( biorcy immunizowani lub
wszyscy )
Serce
Zgodność w ABO
Oznaczenie HLA u biorcy
W przyszłości:
Oznaczenie PRA
Cross-match
( biorcy immunizowani lub
wszyscy )
WĄTROBA
zgodność w ABO
w przyszłości:
oznaczenie MHC
( I i II klasa molekularnie ) u biorców
TRZUSTKA
przeszczepiana razem z nerką od tego
samego dawcy
zgodność w ABO i MHC ( I i II klasa
molekularnie )
w przyszłości:
określenie specyficzności anty-HLA u
uczulonych biorców,
CROSS-MATCH:
limfocyty T i B ze świeżą surowicą biorcy,
limfocyty T i B z historyczną surowicą biorcy
o najwyższym PRA, jeżeli uczulony ( PRA >
11% )
lub
limfocyty z AGH ze świeżą surowicą biorcy,
limfocyty z AGH z historyczną surowicą
biorcy
o najwyższym PRA
w przyszłości:
cytometria przepływowa
POLTRANSPLANT Statystyka 2007
www.poltransplant.org.pl
Krajowa Lista Oczekujących na Przeszczepienie
Nerki
Nerki i
trzust
ki
Wątrob
y
Serca
Płuca
Serca i
płuca
Razem
Styczeń
1178
13
141
200
19
14
1565
Luty
1167
13
154
220
20
14
1588
Marzec
1184
11
162
231
22
14
1624
Kwiecień
1217
13
182
243
23
15
1693
Maj
1189
14
184
249
22
15
1673
Czerwiec
1130
13
180
244
24
15
1606
Lipiec
1143
9
174
261
27
16
1630
Sierpień
1155
12
170
265
28
17
1647
Wrzesień
1164
12
172
233
28
17
1626
Październi
k
1173
13
170
324
28
19
1637
Listopad
1172
11
190
244
30
17
1664
Grudzień
1171
10
182
223
28
18
1632
POLTRANSPLANT Statystyka 2007
www.poltransplant.org.pl
Statystyka przeszczepiania narządów od zmarłych
dawców
w 2007
Nerki
Nerki i
trzust
ki
Wątrob
y
Serca
Płuca
Serca i
płuca
Razem
Styczeń
76
1
22
3
-
-
102
Luty
42
1
8
4
-
-
55
Marzec
44
1
11
7
1
-
64
Kwiecień
34
-
9
2
-
-
45
Maj
55
3
13
8
1
-
80
Czerwiec
73
4
13
8
1
-
101
Lipiec
56
2
15
7
1
-
81
Sierpień
43
-
13
4
-
-
60
Wrzesień
57
1
16
3
-
-
77
Październi
k
60
2
17
6
-
-
85
Listopad
58
3
22
8
1
-
92
Grudzień
54
3
15
5
3
-
80
Razem
652
21
178
64
7
-
922