Doradztwo i jego prawny 

element procesu decyzyjnego.

Kontrola i 
efektywność 
doradztwa.

 

 

Doradztwo – wg słownika języka polskiego jest to 

udzielanie fachowych porad.



W sensie przedmiotowym administracja 

konsultatywna (doradcza) obejmuje 

trzy następujące obszary:

-

Dostarczanie fachowych informacji

-

Uzyskiwanie informacji od grup 

reprezentujących odmienne interesy 

-

Odwoływanie się do porad, w których 

występują oba ww. czynniki równolegle.

 

 

Doradztwo jako prawny element 

procesu decyzyjnego

Uwzględniając aspekty prawne roli 

doradców w procesach decyzyjnych 
możemy wyróżnić dwa modele.

Model pierwszy nawiązuje do 

konstrukcji biegłego

 w 

postępowaniu sądowym lub ogólnym 
postępowaniu administracyjnym.

 

 

Rola biegłego sprowadza się do udzielenia 
pomocy organowi decydującemu w 
odtworzeniu stanu faktycznego lub jego 
elementu, wyróżnionego w hipotezie normy 
prawnej. Nie powinien on natomiast 
sugerować organowi decydującemu 
skutków prawnych ustalonego stanu 
faktycznego. Jest to wyraźnym 
wykroczeniem poza rolę biegłego określoną 
w przepisach k.p.a. wybór jednego z 
możliwych wariantów decyzji należy do 
sfery polityki administracyjnej i wyłącznie 
do organu decydującego.

 

 

Drugi model

Drugi model doradczy nawiązuje do 

konstrukcji 

współdziałania

 w procesie decyzyjnym. Może on niekiedy 

przybierać formę współdecydowania.

W tym modelu rola doradcy polega na formułowaniu 
alternatywnych wariantów rozwiązania określonego 
problemu decyzyjnego. Przepisy prawne regulujące 
pozycję doradcy stopniują intensywność udziału w 
procesie decyzyjnym, co w konsekwencji prowadzi do 
różnicowania jego wpływu na treść decyzji.

 

 

W literaturze wyróżnia się:

a) Doradztwo fakultatywne – gdy organ nie ma obowiązku 

zwrócenia się do doradcy

b) Doradztwo obligatoryjne zwyczajne – gdy organ ma 

obowiązek zasięgnięcia opinii

c) Doradztwo obligatoryjne kwalifikowane – jego skutkiem 

jest zablokowanie decyzji (prawo weta).

 

 

Kontrola doradztwa

Za koniecznością kontroli doradztwa przemawiają względy 

praworządności działania aparatu państwowego, a także 

jest to ważne z punktu widzenia demokracji.

Należy pamiętać, że każdy specjalista rozwiązuje problemy, 

uwzględniając specyficzny, fachowy punkt widzenia. To 

powoduje, że nie zawsze jest w stanie ogarnąć 

polityczny kontekst rozwiązywanego problemu.

Konieczność kontroli doradztwa wynika także z faktu, że 

nie zawsze znane są ekspertowi wartości preferowane 

przez organ decydujący czy też istotne kryteria mające 

znaczenie z punktu widzenia projektowanego 

rozstrzygnięcia. Niewiedza ta powoduje, że doradca nie 

jest w stanie opracować poprawnych alternatyw 

rozwiązania problemu decyzyjnego ani też w pełni 

określić implikacji i skutków zaproponowanych 

wariantów. Może też po prostu się pomylić.

 

 

Środki kontroli

Kontrola doradztwa nie polega tylko na 

odrzucaniu lub zmodyfikowaniu jego 
wyników, lecz jej istotą jest 
oddziaływanie na przebieg tego 
procesu. Można sformułować bogaty 
katalog prawnych instrumentów 
oddziaływania przez organ 
decydujący na przebieg procesu 
doradztwa, a mianowicie:

 

 

1.

Organ decydujący określa temat doradztwa, a więc określa merytoryczne 

ramy działania podmiotu doradczego.

2.

Organ decydujący wiążąco określa hierarchię wartości, którą podmiot 

doradczy powinien uwzględnić formułując warianty rozwiązania problemu 

decyzyjnego.

3.

Kompetencje personalne organu decydującego umożliwiają mu 

oddziaływanie na skład osobowy podmiotów doradztwa.

4.

Ważnym prawnym instrumentem merytorycznej kontroli doradców jest 

możność poddania opinii ocenie innych doradców.

5.

Jako prawny instrument kontroli należy traktować zagrożenie sankcją w 

postaci cofnięcia upoważnienia do wykonywania funkcji doradczej w 

przypadku opracowania wadliwej opinii lub gdy doradca nie wywiązuje się 

ze swoich obowiązków albo je narusza.

6.

Organ decydujący może wpływać na działalność podmiotu doradczego 

poprzez przekazywanie mu wytycznych oraz instrukcji. Jest to intensywny 

prawny środek kontroli.

7.

Wyniki doradztwa naukowego powinny podlegać kontroli społecznej. 

Istotny jest tu problem formalnej jawności oraz publikowania efektów 

działalności doradczej.

 

 

Efektywność doradztwa

Istotnym aspektem efektywności doradztwa jest wpływ, jaki opinie 

doradców wywierają na ostateczną treść rozstrzygnięcia. Można 
tu zaobserwować pewną prawidłowość: im bardziej techniczny 
problem decyzyjny, w którego rozwiązaniu uczestniczą doradcy, 
tym większy wpływ ich opinii na treść rozstrzygnięcia. 
Przykładem takiego problemu jest sytuacja, gdy rozstrzygnięcie 
dotyczy wyboru technologii najmniej szkodliwej dla środowiska 
naturalnego. Pytanie może brzmieć następująco: która 
technologia: A, B czy C jest najbardziej szkodliwa dla 
środowiska?

W przypadku podejmowania decyzji politycznej można stwierdzić 

zmniejszenie się efektywności doradztwa, a więc wpływ 
doradcy na treść decyzji się zmniejsza. Rzecz jasna, w 
konkretnych decyzjach politycznych wpływ doradców jest 
zróżnicowany.

 

 

Autor: Magdalena Kurowska

Dziękuję za uwagę.