Informatyka -Wykład 1

OPROGRAMOWANI

E UŻYTKOWE

Systemy

użytkowe

Programy

narzędziowe

pakiety

zintegrowane

pakiety do

pracy

grupowej

pakiety

wspomagania

pracy biurowej

systemy

zarządzania

bazą

danych

pakiety

graficzne

arkusze

kalkulacyjn

edytory

tekstu

indywidualne

programy i systemy

użytkowe

standardowe

programy i systemy

użytkowe

Czynniki doboru

oprogramowania



konfiguracja sprzętu komputerowego,

zapewniająca właściwą realizację zadań,



klasa zastosowań oraz podstawowe

i szczegółowe wymagania użytkowe,



stan zaawansowania prac nad

informatycznymi systemami użytkowymi,



posiadane zasoby finansowe, kadrowe

i ograniczenia zewnętrzne.

Kryteria oceny

oprogramowania

użytkowego



możliwie szeroki zakres funkcjonalny,



ułatwienia manipulacyjne i szkoleniowe

(oprogramowanie przyjazne dla użytkownika),



modularność budowy i możliwości rozbudowy,



sprawność i niezawodność działania (w tym coraz

istotniejsze bezpieczeństwo danych przetwarzanych

i przesyłanych),



zdolność do współpracy z innym oprogramowaniem,



koszty i warunki zakupu,



warunki serwisu, obsługi gwarancyjnej i

pogwarancyjnej.

Programy narzędziowe

Grupa programów ogólnego zastosowania.

Służą one do operowania na danych

określonego formatu np.: edytory tekstów

tworzą dokumenty tekstowe, arkusze

kalkulacyjne tworzą tabele stosowane

w różnego rodzaju kalkulacjach itp.

Programy narzędziowe to segment światowego rynku oprogramowania

o rocznych obrotach wynoszących kilka miliardów dolarów.

Największymi potentami są firmy Microsoft, Lotus, Corel.

Edytory tekstu

służą do tworzenia i edycji dokumentów

tekstowych. Są najpowszechniej

stosowanym typem oprogramowania

narzędziowego.

Nowoczesny edytor działa w trybie

WYSIWYG ( What you see is what you

get).

Podstawowe funkcje

edytorów tekstu



edycja dokumentu polegająca na wprowadzaniu,

kasowaniu, kopiowaniu lub przenoszeniu tekstu

w inne miejsce w dokumencie,



formatowanie wyglądu dokumentu,



sprawdzanie poprawności gramatycznej

i ortograficznej tekstu,



wspomaganie zarządzania strukturą dokumentu

polegające na zarządzaniu składnikami struktury

dokumentu takimi jak nagłówki i stopki stron przypisy

odnośniki, spisy treści.



Zaawansowane edytory tekstu

wyposażone są także w funkcje

dodatkowe np. wspomagające prace

biurowe. Do takich funkcji należy np.:



tworzenie etykiet adresowych,



tworzenie tzw. korespondencji

seryjnej.

DTP (Desktop Publishing)

Wśród edytorów wyróżnia się klasę przeznaczona

do tworzenia profesjonalnych publikacji

tekstowo-graficznych. Tę klasę edytorów określa

się wspólnym mianem DTP (Desktop Publishing)

i stosuje się powszechnie w firmach

wydawniczych.

Przykładem może być Quark Xpress, MS Publisher.

Arkusze kalkulacyjne

(elektroniczne)

Programy wspomagające

przetwarzanie dużych zestawów

danych zorganizowanych w

formie tabeli. Są stosowane jako

narzędzie wspomagające zadania

rachunkowości, planowania,

analityki

i modelowania procesów

ekonomicznych.

Podstawowe funkcje arkuszy

kalkulacyjnych



edycja tabeli polegająca na wprowadzaniu,

kasowaniu, kopiowaniu lub przenoszeniu danych,

formuł i komórek w inne miejsca tabeli,



formatowanie tabeli polegające na określeniu

atrybutów poszczególnych komórek tabeli (czcionka,

kolor tła, format wyświetlania danych itp.),



udostępnianie standardowego zestawu funkcji

matematycznych, finansowych lub ułatwiających

wyszukiwanie danych, dzięki czemu użytkownik

może szybko zrealizować nawet bardzo

zawansowane procedury przetwarzania danych,



tworzenie wykresów polegające na graficznej

prezentacji danych zawartych w tabeli.

Obecnie stosowane arkusze wyposażone są

we własny język programowania, który może

posłużyć do stworzenia na bazie arkusza

specjalistycznej aplikacji ekonomicznej.

Arkusze często są wzbogacone o moduły do

statystycznej analizy danych,

programowania liniowego, dostępu do baz

danych.

Systemy zarządzania bazą

danych



Bazą danych nazywamy zbiór danych

o określonej strukturze, wykorzystywany

przez organizację i zapamiętany

w pamięciach zewnętrznych komputera.



Oprogramowanie umożliwiające

współpracę użytkownika z bazą danych

jest nazywane systemem zarządzania

bazą danych.

Pakiety graficzne



programy ilustracji graficznej danych,



programy opracowania schematów,



programy przygotowania

zaawansowanych prezentacji

graficznych.

Pakiety zaawansowanych

prezentacji graficznych

pozwalają:



przygotować sekwencję elementów graficznych (slajdów)

w celu demonstracji według scenariusza opartego na

indywidualnych wymaganiach i potrzebach prezentera,



wykorzystać standardowe scenariusze pokazów do

przyspieszenia tworzenia prezentacji,



włączyć do pokazu elementy multimedialne,



uzupełnić prezentowane slajdy o możliwość drukowania

notatek dla publiczności bądź prezentera,



włączyć do pokazu interaktywne przyciski lub obiekty,



uwzględniać czasy wyświetlania slajdów przy

synchronizacji prezentacji,



włączać do prezentacji elementy graficzne zewnętrzne

(przygotowane za pomocą innych narzędzi).

Pakiety biurowe

Nazywane czasami office, to zestawy

aplikacji służące do pracy w biurze.

Zawierają one zazwyczaj: edytor tekstu,

arkusz kalkulacyjny, program graficzny,

bazę danych

i wiele innych.

Podstawową cechą tych pakietów jest

możliwość ich współdziałania,

wymienność danych i duża integracja.

Dodatkowe moduły

pakietów biurowych



program do obsługi baz danych



różnego rodzaju programy graficzne



program do amatorskiego DTP



program do tworzenia stron WWW



program do obsługi poczty elektronicznej



programy do scalania i organizowania w

pakiety plików pochodzących z różnych

programów



kalendarze elektroniczne i organizery.

Przykładowe pakiety

biurowe



Microsoft Office,



Open Office,



Lotus Smart Suite



602 Suite - czeskiej firmy 602

Software

Microsoft Office

W każdej wersji niezależnie od licencji zawiera aplikacje



Microsoft Word



Microsoft Excel



Microsoft Outlook

W zależności od licencji może ponadto zawierać



Microsoft Power Point



Microsoft Acces



Microsoft OneNote (robienie notatek,

dodawany do wersji 2003)



Microsoft Publisher (tworzenie publikacji prasowych)



Microsoft Visio (edytor schematów)



Microsoft FrontPage (tworzenie i edycja stron WWW)



Microsoft Project (zarządzanie projektami)



kilka mniej popularnych aplikacji

Pakiety do pracy grupowej

Zasadniczym celem ich użytkowania

jest wspomaganie pracy grup

roboczych, czyli płaskich struktur

zarządzania w ramach organizacji,

zorientowanych na osiągnięcie

określonego celu.

Podstawowe funkcje pakietów:



zarządzanie rozbudowanym systemem poczty

elektronicznej, umożliwiającym hierarchiczne

uporządkowanie danych o korespondentach,

śledzenie historii korespondencji i wyszukiwanie

prowadzonych w grupie roboczej tematów

dyskusji,



zarządzanie przepływem dokumentów w

instytucji,



zarządzanie informacjami wspólnymi dla grupy

roboczej.

Popularne pakiety to: Lotus Notes i Novell Group Wise

Arkusz kalkulacyjny

Interakcyjny program komputerowy

obsługujący strukturę danych

składającą się z wierszy

i kolumn wyświetlanych na ekranie w

oknie, które daje się przewijać

Cechy arkusza

kalkulacyjnego jako

programu



WYSIWYG (what you see is what you get)



wielozadaniowość



pliki wieloarkuszowe



możliwość pracy z wieloma plikami



pomoc kontekstowa



szablony arkuszy (gotowe i konstruowane)



indywidualizacja pasków narzędzi



tworzenie makr

Zastosowanie arkuszy



modele analiz finansowych



raporty i prezentacje wyników



wykazy i listy



dostęp do baz danych



importowanie danych z baz i innych

arkuszy



kompletne aplikacje



praca w grupie

Zadania



formatowanie tekstu



kalkulacje



symulacje



zarządzanie listami



wykresy



tworzenie map



narzędzia do rysowania



analizy

Budowa arkusza jako struktury

danych



arkusz - zestaw kolumn i wierszy



wiersz - identyfikowany przez numer



kolumna - identyfikowana przez litery



komórka - identyfikowana przez adres

lub nazwę



skoroszyt (zeszyt) - plik

wieloarkuszowy

Rodzaje arkuszy



arkusze danych



arkusze wykresów



arkusze makr



arkusze formularzy

Adresowanie



adresy względne (A1)



adresy bezwzględne ($A$1)



mieszane ($A1, A$1)



trójwymiarowe



nazwy obszarów i komórek



nazwy komórek zamiast adresów



formuły tablicowe

Zawartość komórki



liczby



wyrażenia liczbowe



funkcje



formuły - wzory opisujące obliczenia

na podstawie zawartości innych

komórek



łańcuchy znaków



daty

Formuły

Formuła w programie Microsoft Excel zawsze

rozpoczyna się od znaku równości (=).

Znak równości instruuje program Microsoft Excel, że

następne znaki stanowią formułę. Za znakiem

równości następują elementy, które będą obliczane

(argumenty),

oddzielone

operatorami

obliczeń.

(argumenty),

oddzielone

operatorami

obliczeń.

Program Microsoft Excel oblicza formułę od lewej do

prawej strony, zgodnie z konkretną kolejnością

operatorów w formule.

Operatory obliczeń

Operatory określają typ obliczenia, które

ma być wykonane na elementach formuły.

W programie Microsoft Excel są cztery

różne typy operatorów obliczeń:



arytmetyczne,



porównań,



tekstowe



odwołania.

Operatory arytmetyczne

Służą do wykonywania podstawowych

operacji matematycznych, takich jak

dodawanie, odejmowanie lub

mnożenie; składanie liczb i obliczanie

wyników liczbowych.

Operator arytmetyczny

Znaczenie

+ (znak plus)

Dodawanie (3+3)

—

(znak minus)

Odejmowanie (3—1)

Negacja (—1)

* (gwiazdka)

Mnożenie (3*3)

/ (kreska ułamkowa)

Dzielenie (3/3)

% (znak procent)

Procent (20%)

^ (daszek)

Potęgowanie (3^2)

Operatory porównań

Służą do porównania dwóch wartości.

Wynik porównania jest wartością logiczną —

albo PRAWDA, albo FAŁSZ.

Operator

porównania

Znaczenie (przykład)

= (znak równości)

Jest równe (A1=B1)

> (znak większości)

Jest większe niż (A1>B1)

< (znak mniejszości)

Jest mniejsze niż (A1<B1)

>= (znak większe lub

równe)

Jest większe lub równe

(A1>=B1)

<= (znak mniejsze lub

równe)

Jest mniejsze lub równe

(A1<=B1)

<> (znak nierówności)

Jest nierówne (A1<>B1)

Operator złączenia tekstu

Operator & służy do łączenia lub

składania jednego lub kilku ciągów

tekstowych w celu utworzenia

pojedynczego fragmentu tekstu.

Operator

tekstowy

Operator

tekstowy

Znaczenie

(przykład)

Łączy dwie wartości w celu

utworzenia

jednej ciągłej wartości tekstowej

("Północ"&"ny")

Operatory odwołania

Zakresy komórek do obliczeń można złączyć za

pomocą następujących operatorów:

Operator odwołania

Znaczenie (przykład)

: (dwukropek)

Operator zakresu, tworzący jedno

odwołanie do

wszystkich komórek między

dwoma odwołaniami włącznie (B5:B15)

; (średnik)

Operator składania, łączący wiele odwołań w jedno

odwołanie

(SUMA(B5:B15;D5:D15))

(spacja)

Operator przecięcia, tworzący odwołanie

do komórek

wspólnych dla dwóch odwołań

(B7:D7 C6:C8)

Priorytet operatorów

Operator

Opis

: (dwukropek)

Operatory odwołania

(pojedyncza spacja)

; (średnik)

—

Negacja

(tak jak w -1)

Procent

Potęgowanie

i /

Mnożenie i dzielenie

+ i —

Dodawanie i

odejmowanie

Łączy dwa ciągi tekstu

= < > <= >= <>

Porównanie

Komunikaty o błędach

Błąd

Znaczenie

###

kolumna nie jest wystarczająco szeroka by wyświetlić wartość

#ARG!

błędny typ argumentu lub operand

#DZIEL/0!

formuła próbuje podzielić przez zero

#NAZWA?

formuła odwołuje się do niepoprawnej lub nieistniejącej nazwy

#N/D

wartość jest niedostępna lub użyte zostały nieodpowiednie

argumenty

#ADR!

nie można zlokalizować komórek do których odwołuje się

formuła

#LICZBA!

niepoprawne wykorzystanie liczby lub wynik formuły jest

liczba zbyt dużą lub zbyt małą, aby ja wyświetlić

#ZERO!

Odwołanie do przecięcia dwóch obszarów, które się nie

przecinają

Cykliczne

formuła odwołuje się do samej siebie bezpośrednio lub

pośrednio

Narzędzia analizy



wbudowane funkcje



konspekty arkuszy



tabele przestawne



zaawansowane narzędzia analityczne



szukaj wyniku



Solver



Analysis ToolPak



scenariusze

Funkcje wbudowane

Funkcje są to wstępnie zdefiniowane formuły

wykonujące obliczenia z wykorzystaniem

określonych wartości, zwanych argumentami,

i w określonym porządku, zwanym strukturą.

=nazwa funkcji (argument 1; argument 2; … ;argument n)

Kategorie wbudowanych

funkcji arkusza

kalkulacyjnego Excel



Baza danych



Funkcje daty i czasu



Funkcje zewnętrzne



Funkcje inżynierskie



Funkcje finansowe



Funkcje informacyjne



Funkcje logiczne



Funkcje wyszukiwania i odwołań



Funkcje matematyczne i

trygonometryczne



Funkcje statystyczne



Funkcje tekstowe i danych

Konspekty arkuszy

Program Microsoft Excel może tworzyć konspekt dla

danych, co umożliwia wyświetlanie

i ukrywanie poziomów szczegółowości.

Klikając w symbole konspektu można szybko wyświetlić

tylko te wiersze lub kolumny, w których znajdują się

podsumowania lub nagłówki sekcji arkusza, lub można za

pomocą tych symboli wyświetlić szczegółowe informacje

ukrywające się pod danym podsumowaniem lub

nagłówkiem.

Raporty tabeli przestawnych

Raport tabeli przestawnej jest interakcyjną

tabelą, która szybko łączy i porównuje duże

ilości danych. Można obracać wiersze i

kolumny raportu, aby zobaczyć różne

podsumowania

danych

źródłowych

podsumowania

danych

źródłowych

wyświetlać szczegóły dotyczące różnych

danych.

Szukanie wyniku

Szukanie wyniku jest częścią zestawu poleceń

nazywanego narzędziami

analizy co-się-stanie-gdy.

Gdy znany jest oczekiwany wynik jednej

formuły

a nie

znana jest wartość wejściowa niezbędna do obliczenia

wyniku formuły, można użyć funkcji

Szukaj wyniku

Narzędzia

. Podczas

szukania wyniku

program

Microsoft Excel zmienia wartość w jednej konkretnej

komórce do chwili, gdy komórka zależna od tej

wartości zwróci pożądany wynik

Dodatek Solver

Dodatek Solver jest częścią zestawu poleceń

czasami zwaną narzędziami

analizy typu

co-jeśli

Korzystając z dodatku Solver, można znaleźć optymalną wartość dla

formuły w pojedynczej komórce — zwanej komórką docelową — w

arkuszu. Dodatek Solver pracuje z grupą komórek powiązanych,

bezpośrednio lub pośrednio, z formułą w komórce docelowej. Dodatek

Solver dostosowuje wartości w zmieniających się komórkach

określonych

przez

użytkownika —

zwanych

komórkami

określonych

przez

użytkownika —

zwanych

komórkami

zmienianymi — w celu uzyskania wyniku określonego przez

użytkownika na podstawie formuły w komórce docelowej.

Dodatku Solver można używać do ustalenia maksymalnej lub

minimalnej wartości określonej komórki przez zmianę innych

komórek, na przykład można zmienić przewidywany budżet

reklamowy i zobaczyć wpływ tej zmiany na przewidywany zysk.

Cechy dobrego arkusza



pozwala użytkownikowi osiągnąć cel, którego

osiągnięcie bez arkusza byłoby niemożliwe

lub utrudnione



jest odpowiedni do rozważanego problemu



podaje dokładne wyniki



nie pozwala wprowadzać błędnych danych



ma przejrzysty układ



jest łatwy do modyfikacji



ma dobrze udokumentowane formuły i makra

Document Outline