OSTRE ZAPALENIE
OTRZEWNEJ U
NOWORODKÓW I
NIEMOWLĄT
Prof. T Lenkiewicz
Prof. T Lenkiewicz
Klinika Chirurgii Dziecięcej AM
Klinika Chirurgii Dziecięcej AM
w Białymstoku
w Białymstoku
OSTRE ZAPALENIE
OTRZEWNEJ U
NOWORODKÓW I
NIEMOWLĄT
Prof. T Lenkiewicz
Prof. T Lenkiewicz
Klinika Chirurgii Dziecięcej AM
Klinika Chirurgii Dziecięcej AM
w Białymstoku
w Białymstoku
OSTRE ZAPALENIE
OTRZEWNEJ
–
PIERWOTNE - lub “samoistne”
PIERWOTNE - lub “samoistne”
wywołane krwiopochodnym
zakażeniem jamy otrzewnej
–
WTÓRNE - zapalenie otrzewnej
spowodowane: zmianami w obrębie
narządów jamy brzusznej,
przedziurawieniem przewodu
pokarmowego
Objawy kliniczne:
napięcie powłok
cisza w brzuchu
wzdęcie brzucha
porażenie perystaltyki jelit
ciężki stan ogólny dziecka
(niepokój)
Badania:
Laboratoryjne
–
Narastanie leukocytozy
–
Zagęszczenie krwi
–
Kwasica metaboliczna
–
Alkaloza oddechowa
Rtg – rozdęcie pętli jelit z obecnością
poziomów, a w przypadku
przedziurawienia powietrze w wolnej
jamie otrzewnej.
LECZENIE
antybiotyki
narastanie objawów, kilku
godzinna obserwacja – OPERACJA
usunięcie operacyjne zmiany
będącej przyczyną zapalenia
otrzewnej
płyn z jamy brzusznej do badania
MARTWICZE
MARTWICZE
ZAPALENIE JELIT
ZAPALENIE JELIT
ETIOLOGIA - nadal
niewyjaśniona
POSTULUJE SIĘ:
niedokrwienie błony śluzowej
niedokrwienie błony śluzowej
jelita
jelita
hipoksję
hipoksję
kwasicę
kwasicę
czynniki infekcyjne
czynniki infekcyjne
wpływ uszkadzający pokarmu
wpływ uszkadzający pokarmu
Częstość występowania
NEC
1 – 2.4/1000 noworodków
1 – 2.4/1000 noworodków
Pierwsze objawy kliniczne
najczęściej 3-10 doba życia
najczęściej 3-10 doba życia
z odchyleniem od 24 godzin do 90
z odchyleniem od 24 godzin do 90
dnia życia
dnia życia
Śmiertelność w grupie
noworodków
<1000 g. – wynosi 80 %
<1000 g. – wynosi 80 %
Czynniki ryzyka
wcześniactwo
wcześniactwo
niska masa urodzeniowa
niska masa urodzeniowa
niedotlenienie płodu
niedotlenienie płodu
przedwczesne odejście wód
przedwczesne odejście wód
płodowych
płodowych
niska punktacja Apgar
niska punktacja Apgar
cewnikowanie naczyń pępowinowych
cewnikowanie naczyń pępowinowych
transfuzja wymienna
transfuzja wymienna
szybkie wprowadzenie żywienia
szybkie wprowadzenie żywienia
mieszankami sztucznymi
mieszankami sztucznymi
żywienie dożołądkowe
żywienie dożołądkowe
OBJAWY
Zbliżone do obrazu posocznicy
Zbliżone do obrazu posocznicy
objawy brzuszne – wzdęcia
objawy brzuszne – wzdęcia
objawy wstrząsu – zaburzenia perfuzji
objawy wstrząsu – zaburzenia perfuzji
tkanek
tkanek
tkliwość powłok
tkliwość powłok
zaleganie treści pokarmowej
zaleganie treści pokarmowej
wymioty
wymioty
stolec – ślady krwi, stolce biegunkowe
stolec – ślady krwi, stolce biegunkowe
opór w brzuchu
opór w brzuchu
naciek w powłokach
naciek w powłokach
brak perystaltyki, wzdęte pętle jelit
brak perystaltyki, wzdęte pętle jelit
kwasica metaboliczna
kwasica metaboliczna
zaburzenia jonogramu
zaburzenia jonogramu
OBJAWY
OBJAWY
RADIOLOGICZNE
RADIOLOGICZNE
pneumatoza jelitowa
pneumatoza jelitowa
powietrze w dopływach żyły
powietrze w dopływach żyły
wrotnej
wrotnej
(
(
około 5%
około 5%
)
)
WOLNE POWIETRZE – w jamie
WOLNE POWIETRZE – w jamie
otrzewnej
otrzewnej
rozdęte pętle
rozdęte pętle
pętla stojąca
pętla stojąca
Zaawansowanie kliniczne
NEC wg Bella
Stopień 1A
Stopień 1A
– podejrzenie NEC
– podejrzenie NEC
objawy jelitowe, mierne wzdęcia
objawy jelitowe, mierne wzdęcia
brzucha,
brzucha,
ulewania, obecność krwi utajonej w
ulewania, obecność krwi utajonej w
stolcu
stolcu
objawy Rtg – obraz jamy
brzusznej prawidłowy
POSTĘPOWANIE
wstrzymanie krwawienia
odbarczenie żołądka (sonda)
ANTYBIOTYKOTERAPIA
Zaawansowanie kliniczne
NEC wg Bella
Stopień 1B
Stopień 1B
- objawy jak objawy
- objawy jak objawy
ogólne stopień 1A
ogólne stopień 1A
niestabilność ciepłoty
niestabilność ciepłoty
bezdechy
Zaawansowanie kliniczne
NEC wg Bella
Stopień IIA:
Stopień IIA:
NEC o niewielkim
NEC o niewielkim
stopniu nasilenia
stopniu nasilenia
W Rtg- poszerzenie światła
jelit cechy niedrożności,
pneumatoza śródścienna.
Zaawansowanie kliniczne
NEC wg Bella
Stopień IIB
Stopień IIB
objawy jak w stopniu 1AB 2A
objawy jak w stopniu 1AB 2A
wzmożone napięcie powłok
wzmożone napięcie powłok
gaz w żyle wrotnej
gaz w żyle wrotnej
Zaawansowanie kliniczne
NEC wg Bella
Stopień IIIA
Stopień IIIA
zaawansowany NEC
zaawansowany NEC
dodatkowo w obrębie Rtg
przesięk płynu w jamie
otrzewnej
Zaawansowanie kliniczne
NEC wg Bella
Stopień IIIB
Stopień IIIB
(perforacja jelita)
(perforacja jelita)
objawy wolnego powietrza w
objawy wolnego powietrza w
jamie brzusznej
jamie brzusznej
dodatkowo w leczeniu
interwencja chirurgiczna
Różnicowanie NEC
zakażenie uogólnione
zakażenie uogólnione
biegunka
biegunka
wady jelit (zarośnięcie,
wady jelit (zarośnięcie,
niedokonany zwrot)
niedokonany zwrot)
niedrożność smółkowa, porażenna
niedrożność smółkowa, porażenna
choroba Hirschsprunga
LECZENIE
Leczenie zachowawcze
rozpoczęte jak najwcześniej
rozpoczęte jak najwcześniej
podaż antybiotyków
podaż antybiotyków
żywienie pozajelitowe
żywienie pozajelitowe
odbarczenie przewodu pokarmowego
odbarczenie przewodu pokarmowego
(dren do żołądka i odbytu)
(dren do żołądka i odbytu)
podczas leczenia zachowawczego
podczas leczenia zachowawczego
obserwować należy chorego
obserwować należy chorego
co kilka godzin zdj. Rtg jamy
co kilka godzin zdj. Rtg jamy
brzusznej
brzusznej
LECZENIE CHIRURGICZNE
WSKAZANIA
WSKAZANIA
odma otrzewnowa
odma otrzewnowa
objawy perforacji
POSTĘPOWANIE
CHIRURGICZNE
odbarczenie zmienionego
odbarczenie zmienionego
fragmentu jelita
fragmentu jelita
resekcja zmienionego fragmentu
resekcja zmienionego fragmentu
zespolenie koniec do końca
zespolenie koniec do końca
wyłonienie jelita
wyłonienie jelita
drenaż jamy otrzewnej
Dzieci po przebytym
zapaleniu martwiczym jelit
są dziećmi specjalnej
troski
SMÓŁKOWE
ZAPALENIE
OTRZEWNEJ
SMÓŁKOWE ZAPALENIE
OTRZEWNEJ
PŁODOWE
NOWORODKOWE
OBJAWY
brzuch duży, wzdęty, rozlewający się na
boki
barwa powłok brzusznych szaro- żółta
nie słychać perystaltyki
Rtg- rozdęte pętle, nieliczne poziomy
przy perforacji – powietrze w wolnej
jamie otrzewnej
widoczne uwapnione grudki smółki w
postaci drobnych cieni
niekiedy wyczuwalny guz o nierównej
powierzchni
RÓŻNICOWANIE
wady rozwojowe jelit
(zarośniecie zwężenie)
choroba Hirschsprunga
martwicze zapalenie jelit
zdwojenie przewodu
pokarmowego
LECZENIE
operacyjne w rozlanym zapaleniu
otrzewnej
usunięcie zmienionych odcinków z
objawami niedrożności
wytworzenie przetoki Bishop-
Koppa
przetoki dwulufowej met. Mikulicza
usuwanie skupisk zmineralizowanej
smółki