Analiza ekonomiczna działalności
Analiza ekonomiczna działalności
przedsiębiorstwa handlowego
przedsiębiorstwa handlowego
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
Katedra Ekonomiki, Organizacji i Zarządzania
Opracowała - dr inż. Anna Murawska
Analiza ekonomiczno-finansowa
przedsiębiorstwa handlowego obejmuje
swym zakresem ocenę poszczególnych
obszarów działalności przedsiębiorstwa oraz
stopnia wykorzystania posiadanych zasobów
z punktu widzenia ich wpływu na osiągane
wyniki.
Skuteczne zarządzanie
przedsiębiorstwem wymaga
uwzględnienia w decyzjach i działaniach
informacji na temat kształtowania się:
1.
Płynności, czyli zdolności do terminowego
regulowania wszelkich zobowiązań
2.
Rentowności, czyli zdolności do pokrywania
wydatków z przychodów oraz uzyskiwania
nadwyżki finansowej
3.
Produktywności, czyli racjonalnego
wykorzystania wszystkich zasobów
przedsiębiorstwa
Mierniki działalności gospodarczej:
1.
Mierniki bezwzględne – przedstawiają
rozmiary określonych zjawisk ekonomicznych
np. wielkość przychodów ze sprzedaży,
wielkość zysku netto
2.
Mierniki względne – przedstawiają relacje
między dwiema wielkościami np. rentowność
sprzedaży
Mierniki działalności gospodarczej:
1.
Mierniki syntetyczne – odnoszą się do
całego przedsiębiorstwa i wskazują zarówno
na rozmiary prowadzonej działalności, jak i
na dochodowość posiadanego potencjału (np.
przychody ze sprzedaży, wynik finansowy)
2.
Mierniki szczegółowe – stosuje się w celu
oceny wykorzystania poszczególnych
czynników wytwórczych, tj. zatrudnienia,
sieci handlowej oraz oceny gospodarowania
towarami.
Cechy mierników:
Adekwatność, czyli właściwe opisywanie
zdarzeń i procesów
Użyteczność, czyli przydatność w procesie
podejmowania decyzji
Zgodność – czyli relacja danego miernika do
innych stosowanych mierników i informacji
Dokonując całościowej oceny kondycji
przedsiębiorstwa, należy przeprowadzić
analizę porównawczą następujących
wielkości:
Rozmiarów i dynamiki sprzedaży
Poziomu i dynamiki kosztów
Płynności środków obrotowych
Zadłużenia
Sprawności
Rentowności
Wynik finansowy przedsiębiorstwa handlowego i czynniki go
kształtujące
Suma
rachunków
zakupu
towarów
+
koszty dostawy
- skonto
dostawców
- rabaty
+zapas
początkowy
towarów
- zapas końcowy
towarów
Przychody ze sprzedaży
VAT
Wartość
sprzedanych
towarów w
cenach
zakupu
Marża
handlowa
Koszty
handlow
e
Zysk
operacyjn
y
Koszty osobowe
Czynsz lub czynsz
kalkulacyjny
Koszty rzeczowe
(eksploatacja)
Koszty kapitałowe
Pozostałe koszty
Amortyzacja
Sprzedaż (utarg, obrót) – postawowa wielkość
określająca rozmiary prowadzonej
dzialalności
Wynik operacyjny przedsiębiorstwa (dodatni,
zwany też zyskiem operacyjnym, lub ujemny,
zwany stratą) oznacza różnicę między
przychodami ze sprzedaży a wartością
sprzedanych towarów w cenie zakupu i
kosztami handlowymi.
Uzależniony od czynników:
1.
Przychody ze sprzedaży produktów i usług
2.
Koszty zakupu towarów
3.
Poniesione koszty handlowe
4.
Saldo rachunku strat i zysków
nadzwyczajnych
Koszty - nakłady w jednostkach pieniężnych
poniesione przez przedsiębiorstwo
Cele prowadzenia rachunku kosztów:
1.
Kalkulacja cen i marż
2.
Decyzje w zakresie obrotu towarowego
(zakup, gospodarka zapasami, sprzedaż)
3.
Kontrola kosztów (ocena racjonalności
gospodarowania)
Koszt własny sprzedanych produktów
Cost of products sold
Definicja :
Koszt własny sprzedanych produktów
(wyrobów i usług) obejmuje: koszt
wytworzenia sprzedanych produktów
powiększony o koszty sprzedaży i o koszty
ogólnego zarządu (dla wersji kalkulacyjnej)
lub koszty ogółem pomniejszone o koszt
wytworzenia świadczeń na własne potrzeby
jednostki i skorygowane o zmianę stanu
produktów (dla wersji porównawczej).
Koszty handlowe oznaczają wartość zużytych
środków trwałych, przedmiotów nietrwałych,
materiałów, wynagrodzeń za pracę oraz
innych wydatków związanych z
prowadzeniem działalności handlowej
Są to nakłady związane z działalnością
handlową, wyrażone w ujęciu wartościowym i
pokrywane ze zrealizowanej marży
Koszty handlowe można analizować według
następujących kryteriów:
Układu rodzajowego, np. koszty osobowe i
koszty rzeczowe
Miejsc ich powstawania, np. w przekroju
poszczególnych jednostek handlowych lub
faz obrotu towarowego
Rodzaju prowadzonej działalności (np. handel
hurtowy, detaliczny, usługi)
W podziale na koszty całkowite i jednostkowe
W podziale na koszty stałe i koszty zmienne.
Koszty stałe – zalicza się te pozycje
wydatków przedsiębiorstwa, których
wysokość w krótkich okresach jest niezależna
od zmian w sprzedaży ( np. koszt utrzymania
zarządu, dzierżawy, utrzymanie i
eksploatacja środków trwałych, część
kosztów osobowych)
Koszty zmienne – koszty, których wielkość
zależy bezpośrednio od rozmiarów sprzedaży,
np. część wynagrodzeń sprzedawców, koszty
transportu, promocji, opakowań czy obsługi
kredytów.
Podział kosztów całkowitych na stałe i zmienne
stanowi podstawę tzw. rachunku pokrycia,
który znajduje zastosowanie w badaniu
opłacalności sprzedaży.
Ogólny schemat:
Przychody ze sprzedaży
-
- Koszty zmienne
-
= pokrycie (marża pokrycia)
-
- koszty stałe
-
= wynik operacyjny netto
Metoda wskaźnikowa:
Cztery grupy wskaźników:
1.
Wskaźniki płynności
2.
Wskaźniki zadłużenia
3.
Wskaźniki sprawności (produktywności
zasobów)
4.
Wskaźniki rentowności
Wskaźniki płynności
Ocena zdolności płatniczej przedsiębiorstwa
Ustalenie rozmiarów kapitału obrotowego netto,
czyli sumy środków obrotowych, która jest w
dyspozycji przedsiębiorstwa
Kapitał obrotowy netto =
aktywa bieżące
zobowiązania krótkoterminowe
Gdzie:
Aktywa bieżące =
gotówka + zapasy + należności + środki na rachunkach
bankowych
Zobowiązania krótkoterminowe = bieżące zobowiązania z
tytułu dostaw, wobec budżetu, z tytułu wynagrodzeń, kredyty
krótkoterminowe + bieżąca część kredytów średnio- i
krótkoterminowych
Rodzaje wskaźników płynności:
Informuje ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące
zobowiązania
Zadowalający poziom 1,2-2,0, co oznacza ,że
zachowanie równowagi finansowej firmy wymaga, aby
wielkość aktywów bieżących była około dwa razy
większa niż kwota zobowiązań krótkoterminowych
Niższy wskaźnik niż 1,2 oznacza, że firma nie ma
zdolności do spłaty bieżących zobowiązań
Rodzaje wskaźników płynności:
Informuje ile razy najbardziej płynne aktywa
przedsiębiorstwa pokrywają bieżące zobowiązania
Nie powinien być mniejszy niż 1,0
Niskie wskaźniki płynności bieżącej są
sygnałem o zagrożeniu zdolności płatniczej
przedsiębiorstwa
Płynność większa niż potrzeby firmy może
zaś mieć niekorzystny wpływ na jej
rentowność
Wskaźniki zadłużenia
Porównywanie funduszy właścicieli
przedsiębiorstwa, czyli kapitału własnego, z
kapitałem obcym.
W dobrze prowadzonych firmach wskaźnik
zadłużenia nie powinien przekraczać 2/3
Kredytodawcy są zainteresowani możliwie
niskim poziomem wskaźnika zadłużenia
długoterminowego
Według Banku Światowego minimalny
wskaźnik pokrycia obsługi długu wynosi 1,3.
Wskaźniki sprawności (aktywności)
Wskaźnik szybkości obrotu zapasami
informuje, ile razy w ciągu roku
przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy oraz
jaka ich wielkość jest niezbędna do
utrzymania danego poziomu sprzedaży
Wskaźnik szybkości obrotu aktywów podaje,
ile razy w ciągu roku dokonano rotacji
aktywów (całego majątku) w celu dokonania
danej sprzedaży
Wskaźnik szybkości realizacji należności
określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza
stan swoich należności
Wskaźniki rentowności
Istota tych wskaźników polega na ustaleniu
stopnia realizacji zasady racjonalnego
gospodarowania w przedsiębiorstwie
Rentowność sprzedaży (rentowność
handlowa) informuje o udziale zysku w
sprzedaży, o tym, ile zostaje w firmie z
każdej złotówki uzyskanej ze sprzedaży
towarów
Rentowność aktywów (rentowność
ekonomiczna) – oznacza wielkość zysku
przypadającą na jednostkę majątku
zaangażowanego w przedsiębiorstwie
Rentowność kapitału (rentowność finansowa) –
rozstrzyga o opłacalności inwestycji i oznacza
wielkość zysku przypadającą na jednostkę
kapitału własnego
Stopa zwrotu kapitału = stosunek zysku do
włożonego kapitału
Rentowność kapitału (ujęcie modelowe)
Zysk w % do
zainwestowanego
kapitału
Rotacja kapitału
(R
k
=S/K)
Zyskowność
sprzedaży (Z
s
=Z/S)
Sprzedaż
Kapitał
Majątek
trwały
Majątek
obrotow
y
Zysk
Sprzedaż
Marża
zysku
brutto
Koszty
stałe
Sprzedaż
Koszty
zmienne
Wartość
towarów w
cenie zakupu
Koszty
handlowe
zmienne
/
/
+
+
x
x
/
/
-
-
-
-