Stosowanie leków drogą wziewną

Na czym polega leczenie?

Leczenie inhalacyjne polega na podawaniu choremu

leków drogą wziewną, tak aby zapewnić ich działanie

na poziomie dolnych dróg oddechowych. Leki

podawane w ten sposób wchłaniają się bardzo dobrze

z ogromnej powierzchni pęcherzyków płucnych.

Działanie jest bardzo zbliżone do uzyskiwanego po

podaniu dożylnym. Efekt ten można osiągnąć za

pomocą:



nebulizacji - inhalacja poprzez rozproszenie cząstek

leku za pomocą sprężonego powietrza lub tlenu



podawania leków wziewnych przy użyciu jednego z

dwóch rodzajów inhalatorów:

inhalatora ciśnieniowego z dozownikiem lub

inhalatora suchego proszku

Inhalatory ciśnieniowe z

dozownikiem



Inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem są

konfekcjonowane w formie pojemników, w

których znajduje się lek zmieszany z nośnikiem.

Nośnikiem może być związek

chlorofluorokarbonu (preparaty CFC, tzw.

freonowe) lub hydrofluoroalkanu (HFA,

preparaty typu

non

-CFC, bezfreonowe). Jak

dotąd na rynku dominują inhalatory freonowe. W

Polsce obecnie jedynym dostępnym preparatem

non

-CFC jest

bezfreonowy salbutamol.

Uwolnienie dawki leku w inhalatorach tego typu

następuje wskutek gwałtownej dekompresji

nośnika podczas naciśnięcia zaworu.

Inhalatory ciśnieniowe z

dozownikiem



Właściwa technika użycia

inhalatora, gwarantująca

uzyskanie optymalnego

efektu, wymaga synchronizacji

momentu wyzwolenia dawki

leku i wykonania efektywnego

wdechu przez chorego.

Koordynacja ta jest

niemożliwa do wykonania

przez dzieci, a niekiedy trudna

nawet dla osób dorosłych.

Ocenia się, że niewłaściwa

technika inhalacji zmniejsza

skuteczność podawanych w

ten sposób leków co najmniej

o 50%, dlatego zaleca się

równoczesne stosowanie MDI

z komorą przedłużającą.

Komory przedłużające

Komory przedłużające stosuje się w połączeniu z

inhalatorami ciśnieniowymi z dozownikiem. Zalety

wynikające z użytkowania komór:



poprawa koordynacji pomiędzy podaniem dawki

leku a wykonaniem efektywnego wdechu



zwiększenie depozycji leku wziewnego w dolnych

drogach oddechowych (co najmniej 2-krotnie) z

przewagą frakcji drobnocząsteczkowej;



zmniejszenie ryzyka wystąpienia skurczu oskrzeli

wywołanego działaniem wysokiego ciśnienia

gazów nośnikowych na drogi oddechowe;



zmniejszenie ryzyka rozwoju grzybicy błony

śluzowej jamy ustnej i gardła u chorych

stosujących glikokortykosteroidy wziewne

Rodzaje komór

Optimaser - przykład uproszczonej

komory przedłużającej o małej

objętości oraz inhalator z systemem

EB (

easy breath

- łatwy oddech)

Rodzaje komór

Inhalator ciśnieniowy z systemem

EB (

easy breath

- łatwy oddech)

Zasady inhalacji



Zasady inhalacji z dozownika ciśnieniowego

(MDI) połączonego z komorą przedłużającą

1. Zdjąć ochraniacz z pojemnika MDI.

2. Wstrząsnąć pojemnikiem.

3. Umieścić ustnik dozownika w otworze

wlotowym komory przedłużającej.

4. Szczelnie objąć wargami ustnik komory

przedłużającej

5. Nacisnąć dozownik z lekiem, aby wyzwolić

dawkę.

6. Wykonać kilka (4-6) powolnych, głębokich

wdechów, zwracając uwagę na ruch zastawek

komory

przedłużającej.

Inhalatory suchego

proszku

Inhalatory suchego proszku (DPI) występują w dwóch

postaciach:



urządzeń zawierających lek adsorbowany na

nośniku laktozowym (ze względu na dużą

powierzchnię adsorpcji cząsteczek laktozy)



dozowników proszkowych bez nośnika, w których

lek występuje

in substantia

Dawka leku jest uwalniana z inhalatora DPI za

pomocą powietrza, które przepływa przez

urządzenie w czasie wykonywanego przez chorego

wdechu (dawka wyzwalana wdechem). Skuteczność

wyzwolenia dawki zależy więc od optymalnej dla

danego typu inhalatora siły wykonanego wdechu

Inhalatory proszkowe z lekiem

adsorbowanym na nośniku

laktozowym



Dozowniki proszkowe zawierające

lek na nośniku laktozowym mają

charakter inhalatorów z pojedynczą

dawką leku: w starszej wersji

inhalatora (

Aerolizer

) stosuje się leki

w postaci kapsułkowanej, a w

nowszej - w postaci dysku (

Discus

Inhalatory proszkowe z lekiem

adsorbowanym na nośniku

laktozowym



Aerolizer



Dysk

Technika wykonania

inhalacji



Technika wykonania inhalacji za pomocą

Aerolizera

1. Umieścić kapsułkę z lekiem w przeznaczonej

do tego celu komorze spinhalera.

2. Przekłuć kapsułkę za pomocą mechanizmu

igłowego.

3. Szczelnie objąć ustnik wargami.

4. Odchylając głowę nieco do tyłu, wykonać

głęboki wdech z szybkością zapewniającą

wyzwolenie optymalnej dawki leku

5. Zatrzymać wdech na szczycie przez 3-5 sek.

6. Wykonać wydech.

Technika wykonania

inhalacji



Technika wykonania inhalacji z urządzenia

typu dysk

1. Odsłonić ustnik dysku

2. Załadować kolejną dawkę leku za pomocą

suwaka.

3. Szczelnie objąć ustnik wargami

4. Wykonać wdech z szybkością zapewniającą

wyzwolenie optymalnej dawki leku.

5. Zatrzymać wdech na szczycie przez 3-5 sek.

6. Wykonać spokojny wydech.

7. Zamknąć urządzenie

Dozowniki proszkowe bez

nośnika



Dozowniki proszkowe bez nośnika (Turbuhaler)

działają w wyniku turbulentnego przepływu

powietrza przez układ przewodów. Lek występuje

w czystej postaci, nie pozostawiając uczucia

smaku po inhalacji. Dla zapewnienia optymalnej

dawki leku konieczne jest wykonanie wdechu z

szybkością przepływu powietrza 60 l/min.

Technika inhalacji



Technika wykonania inhalacji przez Turbuhaler



1. Odkręcić i zdjąć pokrywę ochronną.

2. Trzymając urządzenie w pozycji pionowej, załadować dawkę

leku poprzez przekręcenie do oporu pokrętła u podstawy

inhalatora, a następnie powrócić do pierwotnego położenia

pokrętła.

3. Objąć szczelnie wargami ustnik, trzymając urządzenie w

pozycji poziomej.

4. Wykonać wdech z siłą zapewniającą wyzwolenie optymalnej

dawki leku

5. Zatrzymać wdech na szczycie przez 3-5 sekund.

6. Zabezpieczyć urządzenie pokrywą ochronną.

Wskazania do

stosowania:



Astma oskrzelowa



Inne choroby przebiegające z

nadreaktywnością, zapaleniem i(lub)

obturacją oskrzeli

Grupy leków podawane

drogą wziewną



glikokortykosteroidy



agoniści receptora beta2-

adrenergicznego



leki antycholinergiczne



związki upłynniające wydzielinę w

oskrzelach.

Leki stosowane w

ratownictwie (podawane do

rurki dotchawiczej)



Adrenalina



Nalokson



Atropina



Lignokaina

Wykonanie: Leki należy rozcieńczyć

roztworem fizjologicznym do 10 ml i

wprowadzić je przez cewnik, któtego koniec

powinien wystawać poza rurkę intubacyjną.

Szybkośc wchłaniania zależy od

skuteczności RKO, jest zmniejszona w

przypadku obrzęku płuc



Salbutamol (wziewnie)

Leki stosowane w

ratownictwie



Salbutamol (wziewnie)

0,5mg/ amp. /aerosol.

Działanie

: Podawany miejscowo w inhalacjach

szybko rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli i nie

wpływa przy tym na układ sercowo-naczyniowy.

Podawany parenteralnie działa silnie rozkurczająco

na oskrzela. Przyspiesza czynność serca, rozszerza

obwodowe naczynia krwionośne, nie ma większego

wpływu na ciśnienie tętnicze krwi,

Wskazania

: Stan astmatyczny, POCHP

Interakcje:

Stosowanie łącznie z inhibitorami MOA

i trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi

może spowodować nasilenie działań niepożądanych.

Teofilina nasila działanie salbutamolu. Nie należy

stosować z lekami z grupy beta-blokerów

Leki stosowane w

ratownictwie



Salbutamol c.d.

Działania niepożądane:

Drżenia mięśniowe (np.

drżenia rąk), przejściowe rozszerzenie naczyń

obwodowych (z następową tachykardią), ból głowy,

częstoskurcz, objawy uczulenia, objawy obrzęku

naczynioruchowego, hipowolemia, paradoksalny skurcz

oskrzeli.

Przeciwwskazania

: Zawał mięśnia sercowego,

ostrożność w stosowaniu u chorych z nadczynnością

tarczycy, ostrą niewydolnością mięśnia sercowego,

chorobą niedokrwienna serca, nadciśnieniem tętniczym.

Stosowanie w ciąży i okresie karmienia piersią nie jest

rutynowo zalecane, należy rozważyć czy korzyść dla

zdrowia matki jest większa niż ewentualne szkodliwe

działanie na płód i noworodka.

Leki stosowane w

ratownictwie



Salbutamol c.d.

Preparaty zawierające substancję o nazwie międzynarodowej

salbutamol



Airomir



Salamol



Salbutamol



Salamol eb



Salbutamol prolongatum



Salbuvent



Steri-neb salamol



Ventodisk



Ventolin



Ventolin dysk

Leki stosowane w

ratownictwie



Epinepherine

(Epinefryna, Adrenalina)

1mg/ 1ml

Działanie:

Powoduje skurcz naczyń, a w konsekwencji

podniesienie ciśnienia tętniczego. Przyspiesza czynność serca i

zwiększa pojemność minutową, w nieznaczny sposób wpływając

na rozszerzenie naczyń wieńcowych (działanie dwufazowe:

najpierw je zwęża, aby następnie rozszerzyć). Rozszerza też

źrenicę i oskrzela; przyspiesza oddychanie. Hamuje

perystaltykę jelit, wydzielanie soków trawiennych i śliny, obniża

napięcie mięśni gładkich. Zwiększa stężenie glukozy w krwi.

Podana w małej dawce działa głównie miejscowo kurcząc

naczynia i anemizując otaczające tkanki.

Miejscowe podanie

leku do oskrzeli (p. rurkę intubacyjną) powoduje rozkurcz

mięśni gładkich drzewa oskrzelowego.

Ta droga podania jest

równie skuteczna jak dożylna, czy dosercowa.

Wskazania

: Stan astmatyczny, dychawica oskrzelowa w stanie

zaostrzenia, wstrząs anafilaktyczny, zatrzymanie czynności

serca, uogólniona pokrzywka i obrzęki.

Leki stosowane w

ratownictwie



Naloxone

0,1mg/ amp.

Działanie:

Jest antagonistą w stosunku do naturalnych i

syntetycznych odurzających leków przeciwbólowych, nie posiada

działania przeciwbólowego ani nie wywołuje depresji ośrodka

oddechowego. Podanie go w pełnej dawce po uprzednim podaniu

narkotycznych leków przeciwbólowych powoduje nawrót

dolegliwości bólowych, małe dawki podane pozajelitowo

zapobiegają lub znoszą ośrodkowe i obwodowe efekty działania

morfiny i innych opioidów. Podany u osób zależnych od opioidów

może spowodować zespół ostrej abstynencji. Słabo łagodzi

depresję ośrodka oddechowego wywołanej przedawkowaniem

innych niż opioidy leków działających depresyjnie na o.u.n. (np.

barbituranów, benzodiazepin).

Wskazania:

Leczenie ostrych zatruć narkotycznymi lekami

przeciwbólowymi, w odwracaniu depresji ośrodka oddechowego

spowodowanej podaniem narkotycznych leków przeciwbólowych,

dla celów diagnostycznych w celu wykrycia narkomanii lub

wyjaśnienia przyczyn depresji ośrodka oddechowego

Leki stosowane w

ratownictwie



Atropinum sulfuricum

(Atropina)

0,5mg/ amp.

Zastosowanie:

Stany skurczowe jelit, układu moczowego,

kolka żółciowa, premedykacja do znieczulenia ogólnego,

rzadkoskurcz spowodowany odruchowym pobudzeniem

nerwu błędnego, zatrucie insektycydami

fosforoogranicznymi i niektórymi grzybami.

Działanie:

Rozszerza żrenicę, podwyższa ciśnienie płynu w

gałce ocznej, hamuje wydzielanie gruczołów - potowych,

łzowych, ślinowych, śluzowych, nieznacznie rozszerza

oskrzela. Hamuje wpływ nerwu błędnego na układ sercowo-

naczyniowy, przyspieszając czynność serca. Rozszerza

naczynia krwionośne skóry, powodując jej zaczerwienienie.

Zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu

pokarmowego, dróg żółciowych, moczowodów i pęcherza

moczowego. Posiada działanie ośrodkowe, wywołując w

zależności od dawki stan pobudzenia lub depresji.

Leki stosowane w

ratownictwie



Lidocaine

(Lignokaina, Xylokaina)

0,04g/ 2ml fiol.

Działanie:

Lek (z grupy miejscowo znieczulających

pochodnych amidowych) o działaniu stabilizującym

błony komórkowe i bezpośrednim wpływie na układ

bodźcoprzewodzący serca, zaliczany do grupy leków

przeciwarytmicznych. Charakteryzuje się stosunkowo

małym wpływem depresyjnym na mięsień sercowy i

możliwością względnie bezpiecznego stosowania w

chorobie węzła zatokowo-przedsionkowego.

Wskazania:

Jako lek przeciwarytmiczny: leczenie

ostrych tachykardii i arytmii komorowych (m.in. w

objawowym leczeniu ponaparstnicowych zaburzeń

rytmu serca). Stosowany również w schemacie CPR

(resuscytacji) w leczeniu skojarzonym zaburzeń rytmu

(migotania komór)

Document Outline