dr inż. kpt.ż.w Zbigniew M. FERLAS
Zakład Ratownictwa i Ochrony Żeglugi
mgr inż. st.of pokł Jadwiga GRZESZAK
Zakład Nawigacji Morskiej
dr inż. kpt.ż.w Zbigniew M. FERLAS
Zakład Ratownictwa i Ochrony Żeglugi
mgr inż. st.of pokł Jadwiga GRZESZAK
Zakład Nawigacji Morskiej
TEMATYKA WYKŁADU :
EbN
N
S
E
W
NE
SE
SW
NW
NNE
ENE
ESE
SSE
SSW
WSW
WNW
NNW
NbE
NEbN
NEbE
EbS
SEbE
SEbS
SbE
SbW
SWbS
SWb
W
WbS
WbN
NWb
W
NWb
N
NbW
Kierunki na morzu
KURS RZECZYWISTY
KR
Kurs rzeczywisty (KR)
- Kąt
zawarty między północą częścią
południka rzeczywistego, a
dziobową częścią linii symetrii
statku.
W praktyce żaden przyrząd
nawigacyjny nie wskazuje dokładnie
kursu rzeczywistego ze względu na
błąd wyznaczenia północy przez
kompas lub niedokładne określenie
osi diametralnej (GPS)
W praktyce kurs rzeczywisty nie jest jednak równoznaczny z
kierunkiem w którym porusza się statek, ponieważ często
oddziaływają na niego dwie siły: wiatr i prąd. Siła wiatru
spycha statek z kursu jakim się porusza, co nazywa się
dryfem. Z kolei masa wody przemieszczająca się względem
dna morskiego (prąd) powoduje jego dodatkowy znos .
Kierunki na morzu
NAMIAR RZECZYWISTY
Namiar rzeczywisty (NR)
- Kąt zawarty między północą
częścią południka rzeczywistego, a umowną linią łączącą
obserwatora z obiektem (w systemie pełnym).
Inaczej mówiąc, NR to wartość kąta pomiędzy kierunkiem
odniesienia (linią N-S, a kierunkiem, w którym
obserwowany jest obiekt namierzany (w dowolnym
systemie liczenia kierunków).
N
KR
NR
Kierunki na morzu
KONTR- KURS KONTR- NAMIAR RZECZYWISTY
Kontr-kurs rzeczywisty (kKR)
– to kurs przeciwny
różniący się od KR o 180⁰ (w systemie pełnym).
Kontr-namiar rzeczywisty (kNR)
– to namiar przeciwny
różniący się od NR o 180⁰ (w systemie pełnym).
Uwaga : Ponieważ oba statki dzieli mała odległość można
przyjąć, że horyzonty obu obserwatorów są do siebie
równoległe.
N
KR
NR
N
kKR
kNR
Kierunki na morzu
KĄT KURSOWY
Kąt kursowy (<K)
– to kąt liczony od dziobowej części
osi symetrii statku w prawo do linii łączącej obserwatora z
namierzanym obiektem (w systemie pełnym liczenia
kątów kursowych).
Dla kątów kursowych kierunkiem odniesienia jest
wzdłużna linia symetrii statku , a nie linia N-S, jak w
przypadku KR i NR.
N
<
K
KR
NR
Kierunki na morzu
SYSTEMY LICZENIA KĄTÓW KURSOWYCH
Kąt kursowy (<K) w systemie PEŁNYM
– to kąt liczony
od dziobowej części osi symetrii statku w prawo do linii
łączącej obserwatora z namierzanym obiektem .
Np. < K = 250⁰ .
Ten system liczenia kątów kursowych w praktyce
używany jest rzadko.
N
< K
KR
NR
Kierunki na morzu
SYSTEMY LICZENIA KĄTÓW KURSOWYCH
Kąt kursowy (<K) w systemie POLÓWKOWYM
– to kąt liczony
od dziobowej części osi symetrii statku w prawo lub lewo do
linii łączącej obserwatora z namierzanym obiektem (max
wartość to 180⁰)
Np. < K = L 110⁰
Ten system liczenia kątów kursowych w praktyce używany jest
najczęściej.
N
< K
KR
NR
Kierunki na morzu
SYSTEMY LICZENIA KĄTÓW KURSOWYCH
Kąt kursowy (<K) w systemie ĆWIARTKOWYM
– to kąt
liczony od dziobowej lub rufowej części osi symetrii
statku w prawo lub lewo do linii łączącej obserwatora z
namierzanym obiektem
(max wartość to 90⁰) .
Np. < K = L 70⁰ Rf
Ten system liczenia kątów kursowych w praktyce
używany jest rzadko.
N
<
K
KR
NR
Kierunki na morzu
SYSTEMY LICZENIA KĄTÓW KURSOWYCH
Kąt kursowy <K = L 90⁰ w systemie POŁÓWKOWYM
–
to kąt , który nazywamy
LEWYM TRAWERSEM
N
< K = 090⁰
KR
NR
lewy trawers
Kierunki na morzu
SYSTEMY LICZENIA KĄTÓW KURSOWYCH
Kąt kursowy <K = P 90⁰ w systemie POŁÓWKOWYM
–
to kąt , który nazywamy
PRAWYM TRAWERSEM
N
< K = 090⁰
KR
prawy trawers
NR
Kierunki na morzu
ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY KR , NR I KĄTEM
KURSOWYM
Namiar, kurs i kąt kursowy łączą
następujące zależności:
NAMIAR = KURS + KĄT KURSOWY
Jeśli wynik obliczeń będzie większy
niż 360°, to od otrzymanego wyniku
odejmujemy 360°
KURS = NAMIAR - KĄT KURSOWY
KĄT KURSOWY = NAMIAR – KURS
Jeśli wynik obliczeń będzie mniejszy
niż 000 , to do otrzymanego wyniku
dodajemy 360°
N
< K
KR
NR
Powyższe reguły stosuje się gdy każdy z kątów wyrażony
jest w systemie pełnym. Ponieważ kat kursowy podawany jest
najczęściej w mierze połówkowej , zalecam wykonanie
prostego rysunku, który ułatwi wykonanie prawidłowego
przeliczenia kierunków.
Kierunki na morzu
PRZYKŁAD
Ze statku A widziano statek B w
NR=258⁰ na kącie kursowym <K = L
56⁰
Ze statku B widziano statek A na
prawym trawersie.
Jakimi KR płynęły oba statki ?
N
KR
NR
N
KR
NR
<
K
A
B
<
K
KR
A
= NR
A
+ <K
A
= 258⁰ +
56⁰
=
314⁰
KR
B
= 360⁰ - ( <K
B
– NR
B
)
KR
B
= 360⁰ - ( 90⁰ – ( 258⁰ - 180⁰
) )
KR
B
= 360⁰ - ( 90⁰ – 78⁰ ) = 360⁰ –
12⁰
KR
B
= 348⁰