Slajd 1

via regia II:

via regia II: p

ath

mos

nie

świadomo

świadomość

ść

ujęciu

mistyczno

romantycznym



W obrębie tej tradycji

nieświadomość była

ujmowana w odmienny

sposób, niż to miało

miejsce w nurcie

psychopatologiczno-

medycznym, w którym



Magnetyzerzy, lekarze,

psychiatrzy i

psychoanalitycy

widzieli w

niej

niej siedlisko wszelkiego

siedlisko wszelkiego

zła



zagrożenie dla zdrowia i

moralności, domenę

rozkładu, choroby i

rozprzężenia.



Z kolei

Z kolei mistycy, poeci,

mistycy, poeci,

filozofowie romantyczni i

psychologowie

transpersonalni

- twierdzili,

iż nieświadoma psychika jest

odpowiedzialna za najwyższe

wzloty ducha ludzkiego:



traktowali ją jako domenę

niemal nadnaturalnych mocy

(wolitywnych i

poznawczych), miejsce

spotkania człowieka z

Bogiem, nigdy nie

wysychające źródło życia,

zdrowia, moralności i

kreatywności.



W ramach tego nurtu

zsumowano doświadczenia

pochodzące z trzech

obszarów:



szeroko rozumianego

doświadczenia religijnego

(mistycznego)

- wraz z jego

pozytywnymi efektami.



Równie szeroko rozumianej

sfery twórczości

(artystycznej, naukowej).



Procesowych, rozwojowych

aspektów funkcjonowania

natury - tego co można

określić, jako

określić, jako witalne lub

witalne lub

biologiczne.



Podobnie, jak w nurcie psychopatologiczno-

medycznym

medycznym najpierw dominowały religijne

najpierw dominowały religijne

nadnaturalne

nadnaturalne interpretacje:

interpretacje:

(Pseudo-Dionizy, Meister Eckhart, Teresa z

Avila).



Następnie

pojawiły się

pojawiły się koncepcje o

koncepcje o

charakterze pośrednim,

mistyczno-

romantyczne:

(Schelling, Carus, von Schubert, von

Hartmann)



Wreszcie

Wreszcie w XX wieku

w XX wieku

zaczęły przeważać

„czysto” psychologiczne idee:

(Jakob Bachofen, Carl Gustav Jung, Roberto

Assagioli, psychologia transpersonalna).



1 Kiedy nadszedł

wreszcie dzień

Pięćdziesiątnicy,

znajdowali się wszyscy

razem na tym samym

miejscu. 2 Nagle dał się

słyszeć z nieba szum,

jakby uderzenie

gwałtownego wiatru, i

napełnił cały dom, w

którym przebywali.

3 Ukazały się im też

języki jakby z ognia,

które się rozdzieliły, i na

każdym z nich spoczął

jeden. 4 I wszyscy zostali

napełnieni Duchem

Świętym, i zaczęli mówić

obcymi językami, tak jak

im Duch pozwalał mówić.



Przebywali wtedy w Jerozolimie pobożni Żydzi

ze wszystkich narodów pod słońcem. 6 Kiedy

więc powstał ów szum, zbiegli się tłumnie i

zdumieli, bo każdy słyszał, jak przemawiali w

jego własnym języku. 7 «Czyż ci wszyscy, którzy

przemawiają, nie są Galilejczykami?» - mówili

pełni zdumienia i podziwu. 8 «Jakżeż więc każdy

z nas słyszy swój własny język ojczysty? -

9 Partowie i Medowie, i Elamici, i mieszkańcy

Mezopotamii, Judei oraz Kapadocji, Pontu i Azji,

10 Frygii oraz Pamfilii, Egiptu i tych części Libii,

które leżą blisko Cyreny, i przybysze z Rzymu,

11 Żydzi oraz prozelici, Kreteńczycy i Arabowie

- słyszymy ich głoszących w naszych językach

wielkie dzieła Boże». 12 Zdumiewali się wszyscy

i nie wiedzieli, co myśleć: «Co ma znaczyć?» -

mówili jeden do drugiego. 13 «Upili się młodym

winem» - drwili inni.

Pseudo-

Dionizy



Istnieje atoli pewna

doskonała znajomość

Boga, która

wypływała z wzniosłej

nieświadomości (w

oryginale: agnozja,

ignorancja,

kontemplacja), kiedy

to dusza,

to dusza, porzucając

porzucając

wszelkie rzeczy i

zapominając sama o

sobie, zatapia się w

promieniach chwały

Bożej i oświeca się

wśród tych

wspaniałych przepaści

niezmierzonej

mądrości.



gubi się w tym, który

nie może być ani

widzialnym, ani

pojętym […] złączona z

nieznanym

najszlachetniejszą

częścią siebie samej, z

powodu swojego

wyrzeczenia się wiedzy



czerpiąc na koniec z

tej absolutnej

niewiedzy takie

poznanie, do jakiego

rozum nie mógłby

nigdy dojść.

Jambli



Człowiek posiada dwie dusze:

jedna pochodzi z Pierwszego

Umysłu (...) druga została w

nim umieszczona z obrotu

niebios (...). Z tego powodu

dusza, która zstąpiła w nas ze

sfer podąża wraz z obrotami

sfer (tj. poddaje się

oddziaływaniu świata); lecz

dusza obecna w nas jako umysł

z Umysłu jest wyższa nad ruch,

który powoduje stawanie się i

to dzięki niej dochodzi do

wyzwolenia spod władzy

heimarmene i do wstępowania

ku poznawalnym umysłem

Bogom.



Augustyn, a wraz z nim

pewien mistrz pogański

mówi o dwóch obliczach

duszy. Jedno jest

zwrócone w kierunku

tego świata i ciała;

w nim to dusza

praktykuje cnotę,

uprawia sztukę, zdobywa

wiedzę i prowadzi święte

życie. Drugie kieruje się

wprost ku Bogu; w nim

przebywa i nieustannie

działa Boskie światło,

tylko dusza nie wie tego,

bo nie jest u siebie

Meister

Eckhart

Grundlose grund

ukryta głębia

duszy



Jest w niej (głębi) obecne

to, co było tysiące lat

temu i co będzie za

tysiąc lat - podobnie to,

co jest za morzami [...]



Władza ta ujmuje

wszystkie rzeczy w

prawdzie, żadna nie jest

przed nią zakryta.

Teresa z Avila:

„twierdza

wewnętrzna”



Przedstawia mi się

dusza nasza, jako

twierdza cała z

jednego diamentu

albo na wskroś

przejrzystego

kryształu, podzielona

na wiele rozmaitych

komnat.



Twierdza ta ma wiele

różnych mieszkań,

jedne na górze,

drugie na dole, jedne

po bokach, drugie

wewnątrz gmachu



Wiele jest dusz, które

przebywają w zewnętrznym

tylko ogrodzeniu i ani im w

myśli wnijść do wnętrza i

zobaczyć, co też tam jest w

tym wspaniałym pałacu i

jakie są w nim mieszkania.



Boskie osoby mieszkają we

wnętrzu, w najgłębszym

wnętrzu jej, jakby w głębi

jakiejś bezdennej. Nie

mając nauki, dusza nie

potrafi wytłumaczyć jaka to

głębia, ale czuje to, że tam

mieszka z nią to boskie

towarzystwo.

Dwa

modele



Peryferia – centrum



Twierdza wewnętrzna

(Castillo interior) oraz



„

Siódma komnata” –

święta Teresa z Avila



Warowne miasteczko

(Burgst

dchen) –

Meister Johannes

Eckhart



Powierzchnia –

głębia



Wysokie - niskie



Grundlose Grund



Das Tiefste / Das

chste in der Seele

(szkoła Nadreńska)



Cloud of Unknowing



Abstrussior

Profunditas



Abditum mentis

(święty Augustyn)



Antyracjonalizm, kult

natury, indywidualizm,

irracjonalizm.



Fascynacja obłędem,

magnetyzmem, mitologią,

symbolami oraz snami.



Wiara w Weltseele

(Anima Mundi) – Duszę

Świata (Plotyn, Al-Kindi,

Mojżesz Majmonides).



Prazasady i prazjawiska:



Urpflanz, Urbild,

Urph

nomene, Urmensch.



Androgyne.



William Blake

i jego

zmarły brat,

„dyktujący” mu z

zaświatów poematy.



Romantyczna

doktryna

natchnienia.



Szkoła Schellinga.



Filozoficzna

reinterpretacja

nieświadomości jako

Omnipotencji –

według

Eduarda von

Hartmanna

otthilf

einrich von

chubert

(1780-1860)

Die Symbolik des Traumes

(1814)

von Schubert

Freud

Jung

Trzyczłonowa natura

człowieka:

Ożywione ciało

Dusza

Duch

Ego

Superego

Miłość do siebie

Narcyzm

Przemiany w trakcie życia

Indywiduacja

Drugie centrum ludzkiej

duszy

Jaźń

Tęsknota za śmiercią

Instynkt

śmierci

Marzenia senne: język

słów i język obrazów

Taka sama

idea

Hieroglify

Zagęszczenie

Uniwersalne symbole

Uniwersalne

symbole

Archetypy

Carl Gustav Carus

(1789 – 1869):

Psyche. Zur

Etwicklungsgeschic

hte der Seele

(1846)

Der Schlüssel

zur

Erkenntnis vom

Wesen des

bewußten

Seelenlebens

liegt in der Region

des

Unbewußtseins.



Carus był:



płodnym autorem (także i w

obszarze psychologii, np.

Wykłady z psychologii

1831)



lekarzem (ginekologiem i

ordynatorem kliniki

położniczej),



anatomem porównawczym,



przyrodnikiem,



filozofem i artystą,



sam zilustrował swój

podręcznik anatomii,



pozostawił po sobie 420

obrazów olejnych i 1100

rysunków (część z nich

znajduje się w 8 muzeach

niemieckich oraz w Bazylei).

Najważniejszy prekursor

Junga



Porównuje rozwój psychiczny do trzech faz

życia człowieka:



1. zapłodnione jajo, w łonie matki,

zapłodnione jajo, w łonie matki,

nieodróżnialne od niej, zjednoczone z nią

(natura),



2. dyferencjacja – różnicowanie,

dyferencjacja – różnicowanie,

w trakcie życia

płodowego,



3. narodziny prawdziwej ludzkiej istoty.

narodziny prawdziwej ludzkiej istoty.



Zasada: poświęcenie i utrata

niezależności, na rzecz większej całości

(samodzielna komórka, łączy się w grupy

komórek, które tworzą organy -

podporządkowane z kolei organizmowi).



Człowiek „poprzez swoją nieświadomość

jest połączony z całością życia, pojmowaną

zarówno jako fenomen naturalny, jak i

zasada duchowa, nieodłączna od natury a

jednocześnie ją transcendująca”.



Każdy rozwój jest nieskończonym

powtarzaniem tej samej formy, każda

komórka jest niejako powtórzeniem i

symbolem pierwotnej całości (

quasi

fraktalna koncepcja), żyje swoim własnym

życiem.



Jest niekończącą się reprodukcją

zapłodnionego jaja – męsko-żeńskiej

całości.

Anima i animus w naturze

Zapowiada Darwina a nawet

Teilharda de Chardin



Boski komponent w naszej

najgłębszej istocie

najgłębszej istocie rozwija się

rozwija się

od nieświadomego do

świadomości. Człowiek –

obrazem Boga, mózg obrazem

duszy (vs. kamień).



Enteizm:

dostrzeganie, że

boska iskra przejawia się we

wszystkim.



Per-sonare:

wywoływanie

echa spoza maski aktora w

greckim teatrze.

Zapowiada Freuda



Ta sama funkcja życiowa może być

reprezentowana na wielu płaszczyznach czy

poziomach:



to co na poziomie biologicznym,

komórkowym jest biologiczną,

komórkowym jest biologiczną, nieświadomą

nieświadomą

pamięcią

telos, celem organizmu

(od

ziarna do kwiatu do ziarna)



na poziomie nieświadomym

psychologicznym (relativ) jest

psychologicznym (relativ) jest memorance

memorance

(poczuciem)

i prescience (przeczuciem)

prescience (przeczuciem)



na poziomie świadomym jest

na poziomie świadomym jest pamięcią,

pamięcią,

wspomnieniem

przewidywaniem/planowaniem.



„

Nieświadomość jest

subiektywnym

określeniem tego, co

od strony obiektywnej

rozpoznajemy, jako

natura”.



Nieświadomość:



Absolutna



(Absolut Unbewusstsein)



Względna



(Relativ Unbewusstsein).



Nieświadomość absolutna

kształtowanie i

warunkowanie wzrostu oraz

aktywności organów

wewnętrznych i uzdrawianie

będące przejawem

„leczniczych mocy natury”.



Instynkty i biologiczne

popędy oraz cenestezja.



Nieświadomość względna

(wtórna):



uczucia, myśli, percepcje i

wyobrażenia, które

wcześniej były świadome i

mogą do świadomości

powrócić.



Główne cechy

nieświadomości:



Posiada



„

prometejską” oraz



„

epimetejską”

stronę

;



kieruje się na

przeszłość i

przyszłość,



świadomość jest

domeną

teraźniejszości.



Prometeusz:

przewidujący



Epimeteusz: wstecz

myślący.



Nie zna choroby ani

zmęczenia

nie

potrzebuje regeneracji

czy odpoczynku.



Posiada wrodzoną

mądrość

nie zna prób

ani błędów (ergo: nie

uczy się).



Świadomość ją tylko

nieudolnie

nieudolnie naśladuje.

naśladuje.



Jest w ciągłym ruchu i

transformacji

zawarty w

niej materiał podlega

ciągłym modyfikacjom i

dojrzewaniu.

Anima

Mundi



Spełnia trzy podstawowe

funkcje

funkcje (autonomiczną,

(autonomiczną,

kompensującą i

kreatywną),

sterowane

odrębnymi,

niepoznawalnymi prawami.



Nie jest wolna.



Jednostka poprzez

nieświadomość jest



powiązana z

nieświadomością innych

ludzi oraz procesami

zachodzącymi we

wszechświecie (z Duszą

Świata -

Weltseele



Faza astralna:



fundamentalna część

psyche, istnieje poza

czasem i kontaktuje

się z kosmosem jako

całością, wyraża się za

pomocą snów i wizji.



Faza adamiczna:



ziemska, przemijająca,

zewnętrzna powłoka,

mylnie uznawana

przez racjonalizm za

rzeczywistą

osobowość człowieka.

Document Outline