Radioterapia jest 

miejscową metodą 

leczenia nowotworów 

złośliwych, wykorzystującą 

energię promieniowania 

jonizującego.

Mechanizm działania

• Bezpośredni  /efekt tarczy/ - polega na 

uszkodzeniu najbardziej wrażliwych struktur 
komórkowych /np.DNA, błony komórkowej/ 
przez wolny elektron powstały wskutek 
absorpcji fotonu lub innej cząsteczki 
promieniowania cząstkowego

• Efekt pośredni – występuje wskutek radiolizy 

wody i jest spowodowany uszkodzeniem 
struktur komórki przez wolne rodniki

PODZIAŁ RADIOTERAPII

- rodzaj promieniowania: elektromagnetyczne          

                    lub cząsteczkowe

- energia promieniowania: konwencjonalne lub 

megawoltowe

- lokalizacja źródła promieniowania względem 

pacjenta: teleradioterapia lub brachyterapia

- wskazania terapeutyczne: radykalna 

(samodzielna lub skojarzona), paliatywna

- zasada frakcjonowania: konwencjonalne lub 

niekonwencjonalne

Formy teleradioterapii

• Radioterapia standardowa 2D

• Radioterapia konformalna – planowanie 3D

• Radioterapia z modulacją intensywności 

dawki 

• Radioterapia stereotaktyczna 

/radiochirurgia, frakcjonowana RST/

U 

45%

  chorych  na  nowotwory  złośliwe  można 

uzyskać  trwałe  wyleczenie  (wg  szacunków  z 
krajów UE).

U 

22%

  chorych  główną  metodą  leczenia  jest 

zabieg 

operacyjny, 

u 

18%

 

chorych 

radioterapia,  u  pozostałych 

5%

  metody 

systemowe.

       Zdecydowana większość chorych otrzymuje 

leczenie  skojarzone  obejmujące  chirurgię, 
radioterapię i metody systemowe.

Leczenie skojarzone

            Zdecydowana większość chorych 

otrzymuje 

leczenie 

skojarzone 

obejmujące  chirurgię,  radioterapię  i 
chemioterapię.

• Rak kanału odbytu /radiochemioterapia/
• Rak płuca
• Rak przełyku
• Rak krtani
• Mięsaki taknek miękkich
• Rak pęcherza

RADIOTERAPIA   Z 

PLANOWANIEM 

DWUWYMIAROWYM (2D)

Pojęcie radioterapii  2D oznacza takie leczenie 
promieniami jonizującymi, w którym  
określono obszar napromieniany oraz 
obliczono  rozkład dawki promieniowania 
guza,   na podstawie dwuwymiarowych 
reprezentacji (zdjęć radiologicznych) 
trójwymiarowej objętości

RADIOTERAPIA  KONFORMALNA

Pojęcie radioterapii konformalnej oznacza 
takie leczenie promieniami jonizującymi, w 
którym dostosowano rozkład dawki 
promieniowania do objętości zawierającej guz 
nowotworowy wraz z marginesem tkanek 
potencjalnie zajętych procesem 
nowotworowym oraz z marginesem 
uwzględniającym ruchomość guza, przy 
udziale technik umożliwiających modyfikację 
wiązek indywidualnie dla każdego chorego.

ETAPY  RADIOTERAPII  

KONFORMALNEJ

1.

Wyznaczenie 

objętości 

guza 

nowotworowego 

(obrazowanie)  –  na  podstawie  wykonanych  obrazów 

tomograficznych  (KT,  NMR)  wyznaczenie  w  trzech 

płaszczyznach  objętości  guza  nowotworowego  łącznie  z 

marginesem  obejmującym  potencjalny  zasięg  nowotworu  i 

ruchomość fizjologiczną określonej objętości.

2.

Obliczenie  rozkładów  dawek  –  na  podstawie  obrazów 

tomograficznych przesyłanych sieciowo do komputerowych 

systemów  planowania  leczenia  wyznaczenie  rozkładu 

dawek, według kształtu guza, w technice trójwymiarowej 

3.

Symulacja  –  weryfikacja  warunków  geometrycznych 

radioterapii 

na 

aparacie 

symulującym 

akcelerator 

terapeutyczny 

(w 

miejscu 

źródła 

promieniowania 

terapeutycznego 

umieszczona 

diagnostyczna 

lampa 

rentgenowska).Umieszczenie 

punktów 

odniesienia 

– 

centratorów na pacjencie.

4.

Napromienianie 

.Kontrola 

geometryczna 

i 

dozymetryczna

SPECYFIKACJA PRZESTRZENNA 

obszarow napromienianych w 

radioterapii konformalnej

• GTV –obszar guza- na podstawie zmian 

makroskopowych w badaniu podmiotowym i fizykalnym 

i/lub wziernikowym i/lub obrazowym [radioterapeuta 

analizuje i łączy informacje z tych badań w wiedzę o 

lokalizacji i zasięgu GTV]

• pGTV – jw. + informacje z zabiegu operacyjnego i 

pooperacyjnego badania histopatologicznego 

• CTV – objetość tarczowa kliniczna- obszar 

prawdopodobnego mikrorozsiewu choroby 

nowotworowej - wiedza kliniczno-anatomiczna

• OAR – narządy krytyczne-zdrowe tkanki w pobliżu 

obszarów tarczowych ,które są istotne dla 

bezpieczeństwa i jakości zycia -wiedza kliniczno-

anatomiczno-radiobiologiczna

• PTV – planowana objętość  tarczowa- obszar CTV 

powiększony o margines geometrycznego błedu w 

dostarczeniu radioterapii (błędy śród- i międzyfrakcyjne)