Zaburzenia ciepłoty
Zaburzenia ciepłoty
ciała
ciała
Michał Holecki
Michał Holecki
Katedra i Zakład Patofizjologii
Katedra i Zakład Patofizjologii
ŚAM w Katowicach
ŚAM w Katowicach
Zaburzenia ciepłoty
Zaburzenia ciepłoty
ciała
ciała
Michał Holecki
Michał Holecki
Katedra i Zakład Patofizjologii
Katedra i Zakład Patofizjologii
ŚAM w Katowicach
ŚAM w Katowicach
Zaburzenia ciepłoty
Zaburzenia ciepłoty
ciała
ciała
•
Występują w wyniku dużych i gwałtownych wahań
Występują w wyniku dużych i gwałtownych wahań
temperatury środowiska zewnętrznego
temperatury środowiska zewnętrznego
przekraczających zdolności przystosowawcze ustroju i
przekraczających zdolności przystosowawcze ustroju i
jego ośrodka termoregulacji oraz wówczas, gdy w
jego ośrodka termoregulacji oraz wówczas, gdy w
środowisku wewnętrznym organizmu powstają
środowisku wewnętrznym organizmu powstają
zmiany, pod wpływem których dochodzi do zaburzenia
zmiany, pod wpływem których dochodzi do zaburzenia
pobudliwości ośrodka termoregulacji
pobudliwości ośrodka termoregulacji
Hipotermia
Hipotermia
•
Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia
Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia
ulegnie takiemu obniżeniu, że mimo
ulegnie takiemu obniżeniu, że mimo
zwiększenia procesów dysymilacji i
zwiększenia procesów dysymilacji i
zmniejszenia oddawania ciepła organizm
zmniejszenia oddawania ciepła organizm
traci nadmierne ilości ciepła i temperatura
traci nadmierne ilości ciepła i temperatura
jego zostaje obniżeniu.
jego zostaje obniżeniu.
Hipertermia
Hipertermia
•
Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia i
Dochodzi do niej gdy temperatura otoczenia i
nasycenie wilgocią są tak duże, że organizm nie może
nasycenie wilgocią są tak duże, że organizm nie może
oddawać ciepła do otoczenia, wówczas mimo
oddawać ciepła do otoczenia, wówczas mimo
zmniejszenia procesów dysymilacji jego ciepłota
zmniejszenia procesów dysymilacji jego ciepłota
podnosi się
podnosi się
•
Zaburzenia hipertermii występujące w przebiegu
Zaburzenia hipertermii występujące w przebiegu
różnorodnych procesów chorobowych określamy
różnorodnych procesów chorobowych określamy
nazwą:
nazwą:
GORĄCZKA
GORĄCZKA
Gorączka
– jest to ogólny odczyn ustroju na
działanie czynników szkodliwych, wyrażający się
podwyższeniem ciepłoty ciała powyżej normy
fizjologicznej.
Gorączka
– jest następstwem zaburzenia czynności
ośrodka termoregulacji pod wpływem działających
nań patologicznych bodźców lub impulsów
nerwowych. Zaburzenie to polega na tym, ze ośrodek
termoregulacji nastawia się na wyższą ciepłotę niż
normalnie i w odpowiedni sposób reguluje
wytwarzanie i oddawanie ciepła. Mechanizm
gorączki polega więc na przestawieniu samego
mechanizmu regulującego.
Przyczyny gorączki
Przyczyny gorączki
•
Ciała gorączkotwórcze – pirogeny
Ciała gorączkotwórcze – pirogeny
•
Czynniki fizyczne
Czynniki fizyczne
•
Impulsy odruchowo-nerwowe
Impulsy odruchowo-nerwowe
Ciała pirogenne
Ciała pirogenne
•
Związki chemiczne powstające
Związki chemiczne powstające
w ustroju
w ustroju
lub dostające się
lub dostające się
do niego z
do niego z
zewnątrz.
zewnątrz.
Większość ma
Większość ma
charakter białkowy
charakter białkowy
lub
lub
związków białka z innymi ciałami. Substancje te działają na
związków białka z innymi ciałami. Substancje te działają na
ośrodek termoregulacji pobudzająco lub drażniąco,
ośrodek termoregulacji pobudzająco lub drażniąco,
docierając do ośrodka wraz z krwią. Przyjmuje się, ze
docierając do ośrodka wraz z krwią. Przyjmuje się, ze
pirogeny wywierają na ośrodek termoregulacyjny wpływ
pirogeny wywierają na ośrodek termoregulacyjny wpływ
zarówno bezpośredni, jak również pośrednio przez
zarówno bezpośredni, jak również pośrednio przez
drażnienie odpowiednich receptorów w ścianach naczyń
drażnienie odpowiednich receptorów w ścianach naczyń
krwionośnych.
krwionośnych.
•
Do ciał pirogennych zaliczamy:
Do ciał pirogennych zaliczamy:
jady bakteryjne, substancje
jady bakteryjne, substancje
zewnątrzpochodne, substancje wewnątrzpochodne
zewnątrzpochodne, substancje wewnątrzpochodne
Ciała pirogenne
Ciała pirogenne
•
Substancje chemiczne zewnątrzpochodne
Substancje chemiczne zewnątrzpochodne
szereg związków chemicznych białkowych (np. surowica –
szereg związków chemicznych białkowych (np. surowica –
obcogatunkowe białko) i niebiałkowych –leki, trucizny
obcogatunkowe białko) i niebiałkowych –leki, trucizny
nieorganiczne
nieorganiczne
•
Substancje wewnątrzustrojowe
Substancje wewnątrzustrojowe
wytwarzają się w organizmie w wyniku każdego
wytwarzają się w organizmie w wyniku każdego
uszkodzenia tkanek -urazy, zmiażdżenia, wylewy,
uszkodzenia tkanek -urazy, zmiażdżenia, wylewy,
aseptycznie wykonane zabiegi chirurgiczne, przy rozpadzie
aseptycznie wykonane zabiegi chirurgiczne, przy rozpadzie
guzów nowotworowych, w białaczkach, po oparzeniach.
guzów nowotworowych, w białaczkach, po oparzeniach.
Pod ich wpływem występuje tak zwana gorączka
Pod ich wpływem występuje tak zwana gorączka
aseptyczna.
aseptyczna.
Czynniki fizyczne
Czynniki fizyczne
•
Największe znaczenie mają mechaniczne urazy
Największe znaczenie mają mechaniczne urazy
ośrodka układu nerwowego powodujące
ośrodka układu nerwowego powodujące
bezpośrednie pobudzenie ośrodka termoregulacji.
bezpośrednie pobudzenie ośrodka termoregulacji.
•
Gorączka zatem pojawia się po urazach czaszki,
Gorączka zatem pojawia się po urazach czaszki,
wstrząśnieniach mózgu, wzroście ciśnienia
wstrząśnieniach mózgu, wzroście ciśnienia
śródczaszkowego. Sztucznie można wywołać
śródczaszkowego. Sztucznie można wywołać
gorączkę przez nakłucie III komory mózgu
gorączkę przez nakłucie III komory mózgu
(zwierzęta)
(zwierzęta)
Impulsy odruchowo-
Impulsy odruchowo-
nerwowe
nerwowe
•
Impulsy biegnące do ośrodka termoregulacji z
Impulsy biegnące do ośrodka termoregulacji z
kory mózgowej u osób wrażliwych, pod wpływem
kory mózgowej u osób wrażliwych, pod wpływem
silnych przeżyć emocjonalnych (gorączka
silnych przeżyć emocjonalnych (gorączka
nerwowa vel emocjonalna vel psychiczna –
nerwowa vel emocjonalna vel psychiczna –
czasami zwana białą gorączką).
czasami zwana białą gorączką).
Przebieg
Przebieg
gorączki
gorączki
•
Okres narastania
Okres narastania
•
Okres szczytowy
Okres szczytowy
•
Okres zejścia
Okres zejścia
Przebieg gorączki
Przebieg gorączki
•
Okres narastania
Okres narastania
Gromadzenie ciepła w ustroju przez ograniczenie oddawania i wzmożenie
Gromadzenie ciepła w ustroju przez ograniczenie oddawania i wzmożenie
wytwarzania. Gorączkujący ma skórę bladą, suchą, odczuwa zimno i
wytwarzania. Gorączkujący ma skórę bladą, suchą, odczuwa zimno i
dreszcze.
dreszcze.
•
Okres szczytowy
Okres szczytowy
organizm osiąga temperaturę, na jaką ośrodek termoregulacji „został
organizm osiąga temperaturę, na jaką ośrodek termoregulacji „został
nastawiony” w wyniku działania substancji pirogennych. Oddawanie ciepła
nastawiony” w wyniku działania substancji pirogennych. Oddawanie ciepła
jest proporcjonalne do jego wytwarzania. Objawy – zaczerwieniona skóra,
jest proporcjonalne do jego wytwarzania. Objawy – zaczerwieniona skóra,
poty
poty
•
Okres zejścia
Okres zejścia
Czynniki gorączkotwórcze już nie działają, ośrodek termoregulacji wraca do
Czynniki gorączkotwórcze już nie działają, ośrodek termoregulacji wraca do
fizjologicznej wrażliwości. Intensywne poty – uwolnienie nadmiaru ciepła.
fizjologicznej wrażliwości. Intensywne poty – uwolnienie nadmiaru ciepła.
Rodzaje
Rodzaje
gorączki
gorączki
•
Ciągła
Ciągła
wahania dobowe najwyżej o
wahania dobowe najwyżej o
1
1
°
°
-
Dur brzuszny
Dur brzuszny
-
Zapalenie płuc
Zapalenie płuc
-
Płonica
Płonica
-
HIV
HIV
-
Gorączka plamista
Gorączka plamista
-
Zapalenie sutka
Zapalenie sutka
-
Malaria
Malaria
•
Zwalniająca
Zwalniająca
wahania dobowe większe niż
wahania dobowe większe niż
1
1
°
°
-
Gruźlica
Gruźlica
-
Ropniak
Ropniak
-
Mononukloza
Mononukloza
-
Ostra gorączka
Ostra gorączka
reumatyczna
reumatyczna
Rodzaje gorączki
Rodzaje gorączki
•
Przerywana
Przerywana
wahania temperatury
wahania temperatury
wieksze niż 2
wieksze niż 2
°
°
-
Posocznica
Posocznica
-
Zapalenie opłucnej
Zapalenie opłucnej
-
Odmiedniczkowe
Odmiedniczkowe
zapalenie nerek
zapalenie nerek
•
Falująca
Falująca
nieregularne napady z
nieregularne napady z
wolnymi od gorączki
wolnymi od gorączki
przerwami
przerwami
-
Bruceloza
Bruceloza
-
Ziarnica złośliwa
Ziarnica złośliwa
-
Mięsaki
Mięsaki
Rodzaje gorączki
Rodzaje gorączki
•
Dwufazowa
Dwufazowa
Dwuszczytowa
Dwuszczytowa
-
choroby wirusowe –
choroby wirusowe –
polyomielitis
polyomielitis
-
leptospirozy
leptospirozy
-
ropień – niewystarczająca
ropień – niewystarczająca
antybiotykoterapia
antybiotykoterapia
•
Ponawiająca się
Ponawiająca się
- zakrzepowe zapalenie żył
- zakrzepowe zapalenie żył
- guzy
- guzy
- dna
- dna
- malaria
- malaria