Diagnostyka
Diagnostyka
fizjologiczna w
fizjologiczna w
procesie fizjoterapii
procesie fizjoterapii
Diagnostyka
Diagnostyka
fizjologiczna w
fizjologiczna w
procesie fizjoterapii
procesie fizjoterapii
KLINIMETRIA
KLINIMETRIA
– system testów
– system testów
diagnostycznych, klasyfikacji i
diagnostycznych, klasyfikacji i
prób czynnościowych
prób czynnościowych
stosowanych w celu oceny stanu
stosowanych w celu oceny stanu
funkcjonalnego osoby
funkcjonalnego osoby
usprawnianej oraz
usprawnianej oraz
monitorowania przebiegu
monitorowania przebiegu
rehabilitacji
rehabilitacji
Metody stosowane w klinimetrii zależne są od
Metody stosowane w klinimetrii zależne są od
rodzaju niepełnosprawności, metod leczenia i
rodzaju niepełnosprawności, metod leczenia i
rehabilitacji oraz stopnia upośledzenia funkcji:
rehabilitacji oraz stopnia upośledzenia funkcji:
►
motorycznych
motorycznych
(schorzeń i urazów
(schorzeń i urazów
kręgosłupa oraz kończyn, schorzeń
kręgosłupa oraz kończyn, schorzeń
mięśni i stawów w szerokim znaczeniu,
mięśni i stawów w szerokim znaczeniu,
wszystkich schorzeń aparatu ruchu
wszystkich schorzeń aparatu ruchu
człowieka);
człowieka);
►
internistycznych
internistycznych
(schorzenia układu
(schorzenia układu
krążenia czy układu oddechowego,
krążenia czy układu oddechowego,
zaburzeń metabolicznych, schorzeń
zaburzeń metabolicznych, schorzeń
układu moczowego czy zaburzeń
układu moczowego czy zaburzeń
gospodarki wodno-elektrolitowej)
gospodarki wodno-elektrolitowej)
►
psychicznych
psychicznych
(wszelkie formy
(wszelkie formy
psychoterapii niedorozwoju umysłowego,
psychoterapii niedorozwoju umysłowego,
zaburzeń psychicznych, metody
zaburzeń psychicznych, metody
psychologii klinicznej stwierdzające
psychologii klinicznej stwierdzające
nieprzystosowania psychiczne pacjenta i
nieprzystosowania psychiczne pacjenta i
konieczność określenia jego zdolności
konieczność określenia jego zdolności
psychiczno-emocjonalnych do
psychiczno-emocjonalnych do
uczestnictwa w procesie fizjoterapii)
uczestnictwa w procesie fizjoterapii)
Aktywne podejście do zjawiska
Aktywne podejście do zjawiska
niepełnosprawności polegać ma na
niepełnosprawności polegać ma na
określeniu możliwości wykonania przez
określeniu możliwości wykonania przez
daną osobę danych czynności życiowych,
daną osobę danych czynności życiowych,
a nie tylko na opisaniu i
a nie tylko na opisaniu i
scharakteryzowaniu ubytków
scharakteryzowaniu ubytków
funkcjonalnych spowodowanych chorobą
funkcjonalnych spowodowanych chorobą
Kategorie funkcji, które możliwe są
Kategorie funkcji, które możliwe są
do diagnozowania różnymi
do diagnozowania różnymi
metodami klinimetrycznymi:
metodami klinimetrycznymi:
1.
1.
Funkcje fizyczne
Funkcje fizyczne
2.
2.
Funkcje umysłowe
Funkcje umysłowe
3.
3.
Funkcje emocjonalne
Funkcje emocjonalne
4.
4.
Funkcje socjalne
Funkcje socjalne
Funkcje fizyczne
Funkcje fizyczne
►
Dotyczą szeroko pojętych możliwości motorycznych
Dotyczą szeroko pojętych możliwości motorycznych
pacjenta i ich wykorzystania do czynności samoobsługi
pacjenta i ich wykorzystania do czynności samoobsługi
(mycie, ubieranie, lokomocja samodzielna itp.)
(mycie, ubieranie, lokomocja samodzielna itp.)
►
Mogą być badane z wykorzystaniem wielu skal
Mogą być badane z wykorzystaniem wielu skal
funkcjonalnych (ADL).
funkcjonalnych (ADL).
►
W zakresie funkcji fizycznych oceniać także możemy
W zakresie funkcji fizycznych oceniać także możemy
możliwości zawodowe chorego po zakończeniu procesu
możliwości zawodowe chorego po zakończeniu procesu
rehabilitacji. Znajomość przez rehabilitanta wielu
rehabilitacji. Znajomość przez rehabilitanta wielu
testów i skal funkcjonalnych pozwoli dokonać
testów i skal funkcjonalnych pozwoli dokonać
właściwego przezawodowania i wskazać choremu jakie
właściwego przezawodowania i wskazać choremu jakie
są jego możliwości zawodowe w przypadku powrotu do
są jego możliwości zawodowe w przypadku powrotu do
pracy po okresie leczenia i czasami długotrwałej
pracy po okresie leczenia i czasami długotrwałej
rehabilitacji.
rehabilitacji.
►
Dobrze zdiagnozowany stan możliwości ruchowych
Dobrze zdiagnozowany stan możliwości ruchowych
pacjenta po zakończeniu rehabilitacji bardzo ułatwi jego
pacjenta po zakończeniu rehabilitacji bardzo ułatwi jego
dalsze życie i zabezpiecza przed nawrotem choroby.
dalsze życie i zabezpiecza przed nawrotem choroby.
Funkcje umysłowe
Funkcje umysłowe
►
Diagnoza stanu inteligencji pacjenta wprawdzie
Diagnoza stanu inteligencji pacjenta wprawdzie
nie wpływa bezpośrednio na możliwości ruchowe
nie wpływa bezpośrednio na możliwości ruchowe
jednak powinna być w procesie rehabilitacji
jednak powinna być w procesie rehabilitacji
badana przez wyspecjalizowany zespół
badana przez wyspecjalizowany zespół
psychologów klinicznych. Wiele cech inteligencji
psychologów klinicznych. Wiele cech inteligencji
takich jak: umiejętność koncentracji, inicjatywa,
takich jak: umiejętność koncentracji, inicjatywa,
zapamiętywanie zadań ruchowych, motywacja i
zapamiętywanie zadań ruchowych, motywacja i
akceptacja trudnej sytuacji pacjenta z
akceptacja trudnej sytuacji pacjenta z
pewnością jest bardzo pomocnych w skutecznym
pewnością jest bardzo pomocnych w skutecznym
przebiegu procesu rehabilitacji.
przebiegu procesu rehabilitacji.
►
Do oceny tych cech wykorzystywany jest zespół
Do oceny tych cech wykorzystywany jest zespół
testów i kwestionariuszy
testów i kwestionariuszy
psychologicznych określających w wymiernych
psychologicznych określających w wymiernych
liczbowo wskaźnikach stan umysłowy osoby
liczbowo wskaźnikach stan umysłowy osoby
niepełnosprawnej.
niepełnosprawnej.
Funkcje emocjonalne
Funkcje emocjonalne
►
Są bardzo związane z funkcjami umysłowymi,
Są bardzo związane z funkcjami umysłowymi,
należy je jednak oceniać odmiennymi,
należy je jednak oceniać odmiennymi,
specyficznymi testami.
specyficznymi testami.
►
Dokonuje się analizy takich cech, jak: zdolności
Dokonuje się analizy takich cech, jak: zdolności
adaptacyjne, samoocena własnej osoby,
adaptacyjne, samoocena własnej osoby,
poczucie wartości, stany emocjonalne związane
poczucie wartości, stany emocjonalne związane
z chorobą i urazem oraz stan motywacji do
z chorobą i urazem oraz stan motywacji do
podjęcia długotrwałej i bardzo
podjęcia długotrwałej i bardzo
wyczerpującej fizycznie i psychicznie
wyczerpującej fizycznie i psychicznie
rehabilitacji. Pacjenci charakteryzujący się silną
rehabilitacji. Pacjenci charakteryzujący się silną
osobowością uzyskują lepsze wyniki
osobowością uzyskują lepsze wyniki
rehabilitacji i pomyślnie rokują na rezultat
rehabilitacji i pomyślnie rokują na rezultat
końcowy usprawnienia ruchowego.
końcowy usprawnienia ruchowego.
Funkcje socjalne
Funkcje socjalne
►
Niezwykle ważne w integracji osoby
Niezwykle ważne w integracji osoby
niepełnosprawnej ze środowiskiem i
niepełnosprawnej ze środowiskiem i
konieczne do podjęcia życia rodzinnego
konieczne do podjęcia życia rodzinnego
i zawodowego po okresie, czasami,
i zawodowego po okresie, czasami,
długiej rehabilitacji.
długiej rehabilitacji.
RODZAJE DIAGNOSTYKI
RODZAJE DIAGNOSTYKI
REHABILITACYJNEJ
REHABILITACYJNEJ
W zależności od badanych cech
możemy w rehabilitacji wyróżnić
grupy specyficznych testów i prób
czynnościowych stosowanych w
różnych jednostkach chorobowych.
Badanie wydolności fizycznej
Badanie wydolności fizycznej
(tolerancja wysiłku)
(tolerancja wysiłku)
►
W oparciu o reakcje układu krążenia i
W oparciu o reakcje układu krążenia i
oddychania, metabolizm wysiłkowy, zmiany we
oddychania, metabolizm wysiłkowy, zmiany we
krwi równowagi kwasowo – zasadowej, zmiany
krwi równowagi kwasowo – zasadowej, zmiany
enzymatyczne po wysiłku czy zasoby
enzymatyczne po wysiłku czy zasoby
substratów energetycznych tkanek, możemy
substratów energetycznych tkanek, możemy
ocenić wydolność fizyczną osoby
ocenić wydolność fizyczną osoby
niepełnosprawnej.
niepełnosprawnej.
►
Wydolność fizyczna jest najważniejszą cechą
Wydolność fizyczna jest najważniejszą cechą
osobniczą i powinna być w pierwszej kolejności
osobniczą i powinna być w pierwszej kolejności
diagnozowana i kształtowana w procesie
diagnozowana i kształtowana w procesie
fizjoterapii.
fizjoterapii.
Fizjoterapeuta nie powinien
Fizjoterapeuta nie powinien
przystępować do procesu usprawniania
przystępować do procesu usprawniania
pacjenta nie wiedząc jaki poziom wydolności
pacjenta nie wiedząc jaki poziom wydolności
reprezentuje osoba rehabilitowana.
reprezentuje osoba rehabilitowana.
Badanie siły mięśni
Badanie siły mięśni
►
Diagnoza siły mięśni jest niezwykle
Diagnoza siły mięśni jest niezwykle
ważna w ocenie zakresu atrofii
ważna w ocenie zakresu atrofii
mięśniowych, ograniczenia siły mięsni z
mięśniowych, ograniczenia siły mięsni z
powodu długotrwałej hipokinezji czy
powodu długotrwałej hipokinezji czy
utraty sprawności i koordynacji ruchu.
utraty sprawności i koordynacji ruchu.
►
Badania dokonuje się zarówno w pracy
Badania dokonuje się zarówno w pracy
dynamicznej (izotonicznej) metodą
dynamicznej (izotonicznej) metodą
dynamometryczną lub skalą Lovetta oraz
dynamometryczną lub skalą Lovetta oraz
statycznej (izometrycznej) mierzonej %
statycznej (izometrycznej) mierzonej %
MVC (
MVC (
Maximal Voluntary Constraction
Maximal Voluntary Constraction
)
)
Badanie zakresu ruchów
Badanie zakresu ruchów
►
Wskazuje na ruchomość w stawach i
Wskazuje na ruchomość w stawach i
określa ogólnie pojętą gibkość. Cecha
określa ogólnie pojętą gibkość. Cecha
ta jest niezwykle ważna w rehabilitacji
ta jest niezwykle ważna w rehabilitacji
schorzeń kręgosłupa, bólów
schorzeń kręgosłupa, bólów
stawowych i zmian artretycznych.
stawowych i zmian artretycznych.
►
Zakres ruchu możemy mierzyć przy
Zakres ruchu możemy mierzyć przy
użyciu różnych kątomierzy i analizy
użyciu różnych kątomierzy i analizy
kinematograficznej.
kinematograficznej.
Badanie zjawiska bólu
Badanie zjawiska bólu
►
Określamy zakres i miejsce
Określamy zakres i miejsce
występowania bólu, moment wystąpienia
występowania bólu, moment wystąpienia
bólu podczas rehabilitacji oraz sposoby
bólu podczas rehabilitacji oraz sposoby
jego eliminacji.
jego eliminacji.
►
Fizjoterapeuta powinien pamiętać, że
Fizjoterapeuta powinien pamiętać, że
stosowane ćwiczenia powinny być
stosowane ćwiczenia powinny być
wykonywane do granicy bólu.
wykonywane do granicy bólu.
Występowanie bólu z reguły sygnalizuje
Występowanie bólu z reguły sygnalizuje
uszkodzenie tkanki i nakazuje
uszkodzenie tkanki i nakazuje
natychmiastowe przerwanie ćwiczeń lub
natychmiastowe przerwanie ćwiczeń lub
ich zmianę w zakresie obciążeń.
ich zmianę w zakresie obciążeń.
Badanie funkcjonalne
Badanie funkcjonalne
lokomocji
lokomocji
►
Lokomocja to najważniejsza cecha
Lokomocja to najważniejsza cecha
motoryczna, która jest kształtowana po
motoryczna, która jest kształtowana po
urazach aparatu ruchu.
urazach aparatu ruchu.
►
Badamy sposoby poruszania się pacjenta
Badamy sposoby poruszania się pacjenta
w pozycji spionizowanej, jak i na wózku.
w pozycji spionizowanej, jak i na wózku.
Obserwujemy zakres samodzielności
Obserwujemy zakres samodzielności
chodu, przebyty dystans w jednostce
chodu, przebyty dystans w jednostce
czasu, wydatek energetyczny chodu,
czasu, wydatek energetyczny chodu,
zakres pomocy ortopedycznych
zakres pomocy ortopedycznych
koniecznych do skutecznej lokomocji.
koniecznych do skutecznej lokomocji.
Badanie czynności
Badanie czynności
samoobsługi
samoobsługi
►
Zarówno w czynnościach życia
Zarówno w czynnościach życia
codziennego (ADL), jak i aktywności
codziennego (ADL), jak i aktywności
pozadomowej i zawodowej (IADL).
pozadomowej i zawodowej (IADL).
Ocena ta decyduje na ile pacjent jest
Ocena ta decyduje na ile pacjent jest
samodzielny i nie wymaga opieki
samodzielny i nie wymaga opieki
fizjoterapeuty oraz jakie są możliwości
fizjoterapeuty oraz jakie są możliwości
powrotu do pracy po okresie
powrotu do pracy po okresie
rehabilitacji.
rehabilitacji.
Metody klinimetryczne
Metody klinimetryczne
zastosowane w ocenie
zastosowane w ocenie
przebiegu usprawnienia należy
przebiegu usprawnienia należy
różnicować w zależności od
różnicować w zależności od
rodzaju schorzenia, którego
rodzaju schorzenia, którego
skutki staramy się eliminować w
skutki staramy się eliminować w
procesie rehabilitacji. Pozwalają
procesie rehabilitacji. Pozwalają
one na ocenę funkcjonalną
one na ocenę funkcjonalną
poszczególnych układów i
poszczególnych układów i
narządów poddanych procesowi
narządów poddanych procesowi
usprawniania.
usprawniania.
Najważniejszą cechą biologiczną
Najważniejszą cechą biologiczną
warunkującą skuteczny przebieg
warunkującą skuteczny przebieg
rehabilitacji jest wydolność
rehabilitacji jest wydolność
fizyczna obrazująca
fizyczna obrazująca
zintegrowaną funkcję wielu
zintegrowaną funkcję wielu
narządów i układów organizmu
narządów i układów organizmu
człowieka.
człowieka.
►
Poprawa osobniczej wydolności konieczna
Poprawa osobniczej wydolności konieczna
jest dla pacjentów wszystkich grup
jest dla pacjentów wszystkich grup
schorzeń i poprzedzać powinna podjęcie
schorzeń i poprzedzać powinna podjęcie
specjalistycznej rehabilitacji motorycznej.
specjalistycznej rehabilitacji motorycznej.
►
Powinniśmy zatem
Powinniśmy zatem
rozpocząć od badania
rozpocząć od badania
wydolności pacjentów i zgodnie z
wydolności pacjentów i zgodnie z
wynikami tych badań zakwalifikować ich
wynikami tych badań zakwalifikować ich
do odpowiedniej grupy programu
do odpowiedniej grupy programu
usprawniania
usprawniania
.
.
►
Pomocnym jest określenie wydolności w
Pomocnym jest określenie wydolności w
oparciu o wydatek energetyczny danej
oparciu o wydatek energetyczny danej
aktywności ruchowej mierzony zużyciem
aktywności ruchowej mierzony zużyciem
tlenu i jednostkami metabolicznymi
tlenu i jednostkami metabolicznymi
MET
MET
.
.
ekwiwalent metaboliczny
ekwiwalent metaboliczny
(metabolic equivalent –
(metabolic equivalent –
MET
MET
)
)
– jednostka energii
– jednostka energii
odpowiadająca zużyciu tlenu
odpowiadająca zużyciu tlenu
w warunkach podstawowych
w warunkach podstawowych
(w spoczynku) i wynosi
(w spoczynku) i wynosi
3,5
3,5
ml O
ml O
2
2
/kg/min
/kg/min
.
.
Ocena możliwości funkcjonalnych
Ocena możliwości funkcjonalnych
pacjenta w oparciu o badania
pacjenta w oparciu o badania
wydolności
wydolności
Wydolność osobnicza
Wydolność osobnicza
Możliwości funkcjonalne
Możliwości funkcjonalne
pacjenta
pacjenta
1 MET (3,5 ml O
1 MET (3,5 ml O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Stan po okresie hipokinezji.
Stan po okresie hipokinezji.
Podstawowa przemiana materii
Podstawowa przemiana materii
mierzona w pozycji leżącej.
mierzona w pozycji leżącej.
Konieczne ćwiczenia izometryczne
Konieczne ćwiczenia izometryczne
zapobiegające niedowładom i
zapobiegające niedowładom i
odleżynom.
odleżynom.
2 MET (7 ml O
2 MET (7 ml O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Początki rehabilitacji szpitalnej.
Początki rehabilitacji szpitalnej.
Ćwiczenia przyłóżkowe wspomagana
Ćwiczenia przyłóżkowe wspomagana
pionizacja i kontrolowana lokomocja.
pionizacja i kontrolowana lokomocja.
4 MET (14 ml O
4 MET (14 ml O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Graniczny poziom wydolności
Graniczny poziom wydolności
uzyskany podczas rehabilitacji
uzyskany podczas rehabilitacji
szpitalnej pozwalający opuścić
szpitalnej pozwalający opuścić
szpital.
szpital.
Aktywność rekreacyjna proste
Aktywność rekreacyjna proste
ćwiczenia usprawniające i ogólno-
ćwiczenia usprawniające i ogólno-
kondycyjne.
kondycyjne.
6 MET lub mniej (21 ml
6 MET lub mniej (21 ml
O
O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Granica mo
Granica mo
ż
ż
liwo
liwo
ś
ś
ci wydolno
ci wydolno
ś
ś
ciowych
ciowych
pacjentów kardiologicznych.
pacjentów kardiologicznych.
Poni
Poni
ż
ż
ej tego
ej tego
progu wydolności mog
progu wydolności mog
ą
ą
wyst
wyst
ą
ą
pi
pi
ć
ć
objawy
objawy
niewydolno
niewydolno
ś
ś
ci kr
ci kr
ąż
ąż
enia (bóle w klatce
enia (bóle w klatce
piersiowej, duszno
piersiowej, duszno
ść
ść
wysiłkowa)
wysiłkowa)
4-7 MET (14-25 ml
4-7 MET (14-25 ml
O
O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Program rehabilitacji domowej z
Program rehabilitacji domowej z
okresow
okresow
ą
ą
kontrol
kontrol
ą
ą
fizjoterapeuty.
fizjoterapeuty.
Mo
Mo
ż
ż
liwo
liwo
ść
ść
podj
podj
ę
ę
cia pracy zawodowej bez
cia pracy zawodowej bez
znacz
znacz
ą
ą
cej komponenty pracy fizycznej.
cej komponenty pracy fizycznej.
8-10 MET (28-35 ml
8-10 MET (28-35 ml
O
O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Pe
Pe
ł
ł
ne mo
ne mo
ż
ż
liwo
liwo
ś
ś
ci samoobsługi domowej i
ci samoobsługi domowej i
pracy zawodowej bez obaw o nawrót
pracy zawodowej bez obaw o nawrót
niewydolno
niewydolno
ś
ś
ci kr
ci kr
ąż
ąż
eniowej.
eniowej.
Stan
Stan
wydolno
wydolno
ś
ś
ci fizycznej pozwalaj
ci fizycznej pozwalaj
ą
ą
cy na
cy na
umiarkowany wysiłek fizyczny
umiarkowany wysiłek fizyczny
10-15 MET (35-52 ml
10-15 MET (35-52 ml
O
O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Norma wysokiej wydolno
Norma wysokiej wydolno
ś
ś
ci.
ci.
Pacjenci w
Pacjenci w
pe
pe
ł
ł
ni wydolni mog
ni wydolni mog
ą
ą
cy podejmowa
cy podejmowa
ć
ć
program bardzo intensywnej rehabilitacji
program bardzo intensywnej rehabilitacji
fizycznej. Mo
fizycznej. Mo
ż
ż
liwo
liwo
ś
ś
ci prowadzenia
ci prowadzenia
dzia
dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci zawodowej
ci zawodowej
,
,
rekreacyjno-
rekreacyjno-
sportowej lub pracy zawodowej o du
sportowej lub pracy zawodowej o du
ż
ż
ej
ej
komponencie pracy fizycznej.
komponencie pracy fizycznej.
Zasady diagnostyki
Zasady diagnostyki
fizjologicznej:
fizjologicznej:
1.
1.
Należy znać wcześniej stan kliniczny pacjenta
Należy znać wcześniej stan kliniczny pacjenta
(zakres niepełnosprawności, stosowane
(zakres niepełnosprawności, stosowane
dotychczas metody leczenia i rehabilitacji,
dotychczas metody leczenia i rehabilitacji,
stosowane leki, rodzaj stosowanego
stosowane leki, rodzaj stosowanego
zaopatrzenia ortopedycznego itp.).
zaopatrzenia ortopedycznego itp.).
2.
2.
Podczas wywiadu wstępnego uzyskać należy
Podczas wywiadu wstępnego uzyskać należy
od pacjenta informacje o wykonywanej
od pacjenta informacje o wykonywanej
dotychczas pracy zawodowej, warunkach
dotychczas pracy zawodowej, warunkach
domowych, stanu materialnego oraz
domowych, stanu materialnego oraz
nawykach ruchowych (czy pacjent był
nawykach ruchowych (czy pacjent był
aktywny fizycznie przed chorobą lub urazem?)
aktywny fizycznie przed chorobą lub urazem?)
3.
3.
Bardzo pomocne w planowaniu
Bardzo pomocne w planowaniu
rehabilitacji i ocenie diagnostycznej są
rehabilitacji i ocenie diagnostycznej są
wyniki szpitalnych badań
wyniki szpitalnych badań
laboratoryjnych, szczególnie morfologia
laboratoryjnych, szczególnie morfologia
krwi i EKG. Na ich podstawie możemy
krwi i EKG. Na ich podstawie możemy
określić czy u badanego nie ma
określić czy u badanego nie ma
przeciwwskazań do wykonywania
przeciwwskazań do wykonywania
wysiłków fizycznych i jest przygotowany
wysiłków fizycznych i jest przygotowany
do podjęcia aktywnej rehabilitacji.
do podjęcia aktywnej rehabilitacji.
4.
4.
W miarę możliwości określić należy
W miarę możliwości określić należy
skład ciała (zakres otyłości) i warunki
skład ciała (zakres otyłości) i warunki
fizyczne do podejmowania określonego
fizyczne do podejmowania określonego
rodzaju aktywności ruchowej. W
rodzaju aktywności ruchowej. W
pewnych schorzeniach unikać należy
pewnych schorzeniach unikać należy
np. ćwiczeń izometrycznych lub
np. ćwiczeń izometrycznych lub
zaangażowania określonych grup
zaangażowania określonych grup
mięśni.
mięśni.
5.
5.
Przed badaniami
Przed badaniami
wydolnościowymi warto także zbadać
wydolnościowymi warto także zbadać
inne cechy motoryczne tj. siła
inne cechy motoryczne tj. siła
mięśniowa, zakresy ruchów w stawach,
mięśniowa, zakresy ruchów w stawach,
gibkość, koordynacja, czas reakcji i in.
gibkość, koordynacja, czas reakcji i in.
Kiedy wykonywać badania
Kiedy wykonywać badania
diagnostyczne?
diagnostyczne?
ZAWSZE PRZED ROZPOCZĘCIEM PROGRAMU
ZAWSZE PRZED ROZPOCZĘCIEM PROGRAMU
USPRAWNIANIA
USPRAWNIANIA
►
Po zakończeniu określonego cyklu ćwiczeń i
Po zakończeniu określonego cyklu ćwiczeń i
programu motorycznego.
programu motorycznego.
►
Po okresie hipokinezji.
Po okresie hipokinezji.
►
Po okresie przerw w opiece terapeutycznej (np.
Po okresie przerw w opiece terapeutycznej (np.
po wypisaniu na pewien okres do domu).
po wypisaniu na pewien okres do domu).
►
Przed operacją lub innymi zabiegami
Przed operacją lub innymi zabiegami
klinicznymi kreśląc możliwości funkcjonalne
klinicznymi kreśląc możliwości funkcjonalne
chorego.
chorego.
Wykonywanie szerokiego zestawu badań
Wykonywanie szerokiego zestawu badań
czynnościowych służy następującym
czynnościowych służy następującym
celom praktycznym:
celom praktycznym:
►
informacja uzyskana z badań czynnościowych
informacja uzyskana z badań czynnościowych
pozwala opracować właściwy model usprawnienia
pozwala opracować właściwy model usprawnienia
adekwatnych do stanu klinicznego pacjenta i jego
adekwatnych do stanu klinicznego pacjenta i jego
możliwości motorycznych i wydolnościowych,
możliwości motorycznych i wydolnościowych,
►
prowadzona na bieżąco diagnostyka wskazuje na
prowadzona na bieżąco diagnostyka wskazuje na
postęp w usprawnianiu i pozwala na
postęp w usprawnianiu i pozwala na
wprowadzanie niezbędnych korekt w programie
wprowadzanie niezbędnych korekt w programie
pracy fizjoterapeuty,
pracy fizjoterapeuty,
►
wykonane badania stanowią podstawę do
wykonane badania stanowią podstawę do
podjęcia decyzji o pozostaniu lub wypisaniu ze
podjęcia decyzji o pozostaniu lub wypisaniu ze
szpitala oraz określą zakres opieki ambulatoryjnej
szpitala oraz określą zakres opieki ambulatoryjnej
i środowiskowej danej grupy chorych,
i środowiskowej danej grupy chorych,
►
określenie możliwości życiowych w skali
określenie możliwości życiowych w skali
ADL ma decydujący wpływ na zakres opieki
ADL ma decydujący wpływ na zakres opieki
fizjoterapeutycznej w domu pacjenta,
fizjoterapeutycznej w domu pacjenta,
►
zbadanie sprawności i wydolności w skali
zbadanie sprawności i wydolności w skali
IADL określi możliwości zawodowe i
IADL określi możliwości zawodowe i
kierunek ewentualnego
kierunek ewentualnego
przezawodowania bez obawy o nawrót
przezawodowania bez obawy o nawrót
choroby,
choroby,
►
w trakcie badania szpitalnego
w trakcie badania szpitalnego
fizjoterapeuta może dostarczyć ważnych
fizjoterapeuta może dostarczyć ważnych
informacji niezbędnych do właściwego
informacji niezbędnych do właściwego
przygotowania pacjenta do
przygotowania pacjenta do
skomplikowanego leczenia lub zabiegu
skomplikowanego leczenia lub zabiegu
operacyjnego
operacyjnego
„
„
11 przykazań diagnostyki
11 przykazań diagnostyki
rehabilitacyjnej”
rehabilitacyjnej”
1.
1.
Test diagnostyczny właściwy do pomiaru
Test diagnostyczny właściwy do pomiaru
danej cechy lub zestawu czynności
danej cechy lub zestawu czynności
motorycznych.
motorycznych.
2.
2.
W diagnostyce fizjologicznej należy stosować
W diagnostyce fizjologicznej należy stosować
wystandaryzowane, metodycznie poprawne
wystandaryzowane, metodycznie poprawne
próby czynnościowe.
próby czynnościowe.
3.
3.
Wyniki testów powinny być porównywalne w
Wyniki testów powinny być porównywalne w
kolejnych badaniach, jak i z innymi badaniami
kolejnych badaniach, jak i z innymi badaniami
wykonanymi przy użyciu tego samego testu.
wykonanymi przy użyciu tego samego testu.
4.
4.
Badania czynnościowe powinny być w miarę
Badania czynnościowe powinny być w miarę
proste w metodyce wykonania zaś uzyskany
proste w metodyce wykonania zaś uzyskany
wynik powinien rzetelnie informować o stanie
wynik powinien rzetelnie informować o stanie
danej cechy.
danej cechy.
„
„
11 przykazań diagnostyki
11 przykazań diagnostyki
rehabilitacyjnej”
rehabilitacyjnej”
5.
5.
Trudności motoryczne w wykonaniu testu
Trudności motoryczne w wykonaniu testu
(szczególnie w rożnych rodzajach
(szczególnie w rożnych rodzajach
niepełnosprawności) nie mogą mieć wpływu na
niepełnosprawności) nie mogą mieć wpływu na
końcowy wynik badań.
końcowy wynik badań.
6.
6.
Testy fizjologiczne powinny być specyficzne dla
Testy fizjologiczne powinny być specyficzne dla
wieku, płci, danego schorzenia lub ograniczenia
wieku, płci, danego schorzenia lub ograniczenia
funkcji oraz możliwości ruchowych i
funkcji oraz możliwości ruchowych i
wydolnościowych badanego.
wydolnościowych badanego.
7.
7.
Uzyskane wyniki z przeprowadzonych badań
Uzyskane wyniki z przeprowadzonych badań
powinny być opisane zgodnie z obowiązujacą
powinny być opisane zgodnie z obowiązujacą
terminologią diagnostyczną dla pomiaru danej
terminologią diagnostyczną dla pomiaru danej
cechy oraz podane według systemu pomiarowego
cechy oraz podane według systemu pomiarowego
międzynarodowych jednostek SI (
międzynarodowych jednostek SI (
Systeme
Systeme
International
International
) dla porównania z literaturą
) dla porównania z literaturą
obcojęzyczną.
obcojęzyczną.
„
„
11 przykazań diagnostyki
11 przykazań diagnostyki
rehabilitacyjnej”
rehabilitacyjnej”
8.
8.
Przed rozpoczęciem badań diagnostycznych
Przed rozpoczęciem badań diagnostycznych
należy poinformować badanych pacjentów o
należy poinformować badanych pacjentów o
celu i zasadach badań. Po ich zakończeniu
celu i zasadach badań. Po ich zakończeniu
natomiast należy omówić uzyskane wyniki z
natomiast należy omówić uzyskane wyniki z
badanymi.
badanymi.
9.
9.
Testy diagnostyczne wykonywane wielokrotnie
Testy diagnostyczne wykonywane wielokrotnie
w określonym czasie powinny być wykonywane
w określonym czasie powinny być wykonywane
w jednakowych warunkach otoczenia (temp.,
w jednakowych warunkach otoczenia (temp.,
wilgotności powietrza itp.) oraz przez ten sam
wilgotności powietrza itp.) oraz przez ten sam
zespół badawczy, jednakową metodyką
zespół badawczy, jednakową metodyką
pomiarową.
pomiarową.
„
„
11 przykazań diagnostyki
11 przykazań diagnostyki
rehabilitacyjnej”
rehabilitacyjnej”
10.
10.
Wynik testu diagnostycznego nie powinien
Wynik testu diagnostycznego nie powinien
stanowić jedynego kryterium oceny
stanowić jedynego kryterium oceny
klinicznej pacjenta, możliwe są bowiem
klinicznej pacjenta, możliwe są bowiem
wysoce indywidualne reakcje badanego
wysoce indywidualne reakcje badanego
niezgodne z jego osobniczymi
niezgodne z jego osobniczymi
możliwościami fizjologicznymi.
możliwościami fizjologicznymi.
11.
11.
Stosujemy zawsze bardzo indywidualną
Stosujemy zawsze bardzo indywidualną
procedurę badawczą uwzględniając
procedurę badawczą uwzględniając
aktualny stan kliniczny pacjenta i zalecenia
aktualny stan kliniczny pacjenta i zalecenia
lekarskie w tym postępowaniu.
lekarskie w tym postępowaniu.