Polityka pieniężna

Wykład 13: Polska a UGW

Trzy pytania

• Czy Polska musi wejść do strefy euro?
• Czy Polsce to się opłaca?
• Jeśli tak, to jak i kiedy wejść do strefy

euro?

2

Dariusz K. Rosati

Czy Polska musi być członkiem UGW i strefy euro?

Co mówi Traktat z Maastricht (TWE, 1992, obecnie TFUE)?

•

wszystkie kraje członkowskie UE powinny być w UGW i przyjąć

wspólną walutę;

•

klauzule „opt-out” expressis verbis tylko dla Zjednoczonego

Królestwa i Danii;

•

UGW jest częścią acquis communautaire i jako takie musi być

bezwarunkowo przyjęte przez nowe kraje członkowskie.

Kryteria kopenhaskie (1993):

•

Kryterium 3 mówi m.in. o sprostaniu obowiązkom członkostwa, wraz

z obowiązkami wynikającymi z członkostwa w UGW.

Negocjacje akcesyjne i Traktat Akcesyjny (2003):

•

Polska nie zgłosiła zastrzeżeń w obszarze negocjacyjnym „UGW” i

przyjęła acquis wraz z obowiązkiem wejścia do UGW;

•

Polacy przyjęli Traktat Akcesyjny w referendum ogólnonarodowym w

VI/2003 r;

•

Polska wchodząc do UE stała się automatycznie członkiem UGW z

derogacją (zawieszenie obowiązku przyjęcia euro do momentu

spełnienia kryteriów);

Wniosek:

•

Polska jest w UGW i nie ma wyboru - musi przyjąć euro (ale data

akcesji do strefy euro nie została określona!);

3

Dariusz K. Rosati

Obecny stan prawny

• Warunki członkostwa Polski w UE określa Traktat o przystapieniu do Unii

Europejskiej Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej,

Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki

Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej

(Official Journal nr 236 z 13.09.2003r);

• W ramach Traktatu został przyjęty: „Akt dotyczący warunków przystąpienia

do Unii Europejskiej) Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki

Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej,

Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki

Słowackiej oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę Unii

Europejskiej”;

• Art. 5 Aktu stanowi: „Każde z nowych Państw Członkowskich

uczestniczy w unii gospodarczej i walutowej z dniem przystąpienia

jako Państwo Członkowskie objęte derogacją w rozumieniu Art. 122

TWE;

• TWE stanowi w Art. 2, że „Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie

wspólnego rynku, unii gospodarczej i walutowej oraz urzeczywistnianie

wspólnych polityk lub działań określonych w artykułach 3 i 4,….”, oraz w Art.

4, że „Równolegle, na warunkach i zgodnie z harmonogramem i procedurami

przewidzianymi w niniejszym Traktacie, działania te obejmują

nieodwołalne ustalenie kursów wymiany walut, prowadzące do

ustanowienia jednej waluty, ECU, jak również określenie oraz

prowadzenie jednolitej polityki pieniężnej i polityki wymiany walut,

których głównym celem jest utrzymanie stabilności cen…”;

4

Dariusz K. Rosati

Wniosek

• Wchodząc do UE Polska zobowiązała się przyjąć

euro;

• Od 1.05.2004r Polska jest członkiem UGW z tzw.

derogacją, tzn. że w stosunku do Polski obowiązek
wprowadzenia wspólnej waluty jest czasowo
zawieszony;

• Derogacja obowiązuje do momentu spełnienia

kryteriów konwergencji, ale moment uchylenia
derogacji nie został określony;

• Czyli data wejścia do strefy euro nie jest nigdzie

określona;

Dariusz K. Rosati

5

Czy Polsce opłaca się wejść do

UGW?

•

Czy Polska stanowi część „optymalnego obszaru

walutowego” z UGW?

–

Wysoki stopień integracji: duży stopień otwartości

gospodarki, dominujący udział obszaru euro w handlu

zagranicznym Polski (ok. 60%), rosnący udział handlu

wewnątrz-gałęziowego (intra-industry trade);

–

Stosunkowo wysoki stopień synchronizacji cyklu

koniunkturalnego (korelacja kwartalnych zmian PKB

0,55 w latach 2000-2010, i 0,79 w latach 2005-2010 –

zob. nast. slajd);

–

Ograniczona podatność na szoki asymetryczne;

–

Możliwość łagodzenia szoków asymetrycznych:

stosunkowo duża mobilność siły roboczej, stosunkowo

duża elastyczność płac (w porównaniu z UE), ale zbyt

duży deficyt finansów publicznych;

•

Wniosek: Polska jest częścią OOW ze strefą euro w nie

mniejszym stopniu niż inne kraje strefy;

6

Dariusz K. Rosati

Synchronizacja cyklu koniunkturalnego

(kwartalne zmiany PKB w PL i EA, % r/r, 2000-2010)

Dariusz K. Rosati

7

Korzyści dla Polski

(dane dla 2010r)

1) Eliminacja kosztów transakcyjnych związanych z wymianą walut i kosztów
zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym:

–

Koszt wymiany walut: ok. 0,5-1,0% wartości transakcji;

–

Zakładając, że transakcje bieżące i kapitałowe realizowane w euro stanowią ok. 60%
wszystkich transakcji, wyniosły one w 2010r ok 800 mld zł; dla PKB = 1415 mld zł oznacza ok.
57% PKB, czyli koszt wymiany walut EUR-PLN stanowi ok. 0,3-0,6% PKB (szacunek ten
dokonany jest na podstawie danych bilansu płatniczego za 2010 rok na bazie sald i nie
uwzględnia transakcji intra-day);

–

Koszt zabezpieczania się przed ryzykiem zmian kursu (koszt transakcji forward, future, swap i
opcji walutowych - ok. 2 mld zł, czyli ok. 0,1% PKB);

2) Niższe realne stopy procentowe ze względu na eliminację ryzyka kursowego i ryzyka
makroekonomicznego:

–

Obniżenie kosztów kredytu dla sektora prywatnego i samorządowego o ok. 200 pkt bazowych,
czyli o ok. 1% PKB rocznie (2% od 730 mld zł);

–

Obniżenie kosztów obsługi długu publicznego o ok. 200 pkt bazowych, czyli o ok. 0,3% PKB
rocznie (2% od ok. 180 mld zł rocznych potrzeb pożyczkowych rządu);

3) Razem korzyści 1) i 2): 1,7-2,0% PKB, czyli 24-28 mld zł;
4) Pozostałe korzyści:

•Dostęp do większego i głębszego rynku kapitałowego;
•Brak ograniczenia bilansu płatniczego i eliminacja ryzyka kryzysu walutowego;
•Przejrzystość cen;
•Stabilizujący wpływ na wartość transferów UE;
•Korzyści polityczne: Wejście do „twardego jądra” UE, członkostwo w Eurogrupie i wpływ na decyzje EBC;

8

Dariusz K. Rosati

Koszty dla Polski

1) Utrata samodzielności w polityce pieniężnej:

– Koszt jest tym mniejszy, im większy stopień synchronizacji cyklu pomiędzy Polską a strefą

euro, a to zależy od stopnia integracji gospodarczej – w Polsce prawdopodobieństwo
szoków asymetrycznych niewielkie, bo korelacja cyklu koniunkturalnego ze strefą euro
jest wysoka (ok. 0,8 dla kwartalnych zmian PKB w okresie 2005-2010);

– Umiarkowana elastyczność płac i mobilność siły roboczej, ale większa niż w państwach

strefy euro;

– W warunkach zintegrowanych rynków finansowych i mobilnego kapitału swoboda

kształtowania stóp procentowych ograniczona (ze względu na przepływy kapitału)

– Stopy procentowe EBC są i będą niższe niż stopy NBP, czyli z punktu widzenia

pobudzania koniunktury utrata samodzielności jest nieistotna;

2) Utrata samodzielności w polityce kursowej:

– dewaluacja jest instrumentem nieskutecznym na dłuższą metę;
– kurs sztywny niesie ryzyko kryzysu walutowego;
– Polska nie stosuje polityki kursowej, bo obowiązuje kurs płynny (od 2000 roku);

3) Pozostałe koszty: kampania informacyjna, koszt techniczny operacji zamiany walut,
koszt osłony społecznej;
4) Wnioski:

•Koszt 1) i 2) niewielki;
•Polsce opłaca się wejść do strefy euro tak szybko, jak to praktycznie możliwe (zob. studium NBP
z 2004r i z 2009r)

9

Dariusz K. Rosati

Oficjalne stopy procentowe w Polsce i w strefie euro,

1.01.1999 - 31.12.2011, %

10

Dariusz K. Rosati

Jeśli Polsce opłaca się wejść od

strefy euro, jak i kiedy to

zrobić?

• Wymagane jest „trwałe” (sustainable) spełnienie

kryteriów konwergencji nominalnej;

• Dlaczego konwergencja? Znaczenie homogeniczności

gospodarek wchodzących w skład unii walutowej;

• Kryteria konwergencji nominalnej (nominal

convergence criteria) zapisane w Traktacie z

Maastricht (TFUE, Art. 140, ust. 1) i w Protokole

dołączonym do Traktatu (Protocol on the

Convergence Criteria) obejmują kryterium fiskalne,

dwa kryteria pieniężne oraz kryterium stabilności

kursu;

• Wymagane jest także dostosowanie ustawodawstwa

krajowego do wymogów UE dotyczących

niezależności banku centralnego;

11

Dariusz K. Rosati

Kryteria konwergencji: opis

• Kryterium deficytu budżetowego: < 3% PKB (oprócz tego,

stosuje się także kryterium długu publicznego: < 60% PKB;

choć nie występuje ono expressis verbis w Art. 140 Traktatu i

w Protokole, występuje w Art. 126 dotyczącym dyscypliny

budżetowej i procedury nadmiernego deficytu)

• Kryterium inflacji: HICP < średni roczny HICP w trzech krajach

członkowskich UE, „które osiągają najlepsze rezultaty pod

względem stabilności cen”, plus 1,5 pkt.proc;

• Kryterium stóp procentowych: rynkowa stopa procentowa

długoterminowych papierów skarbowych < średnia

odpowiednich stóp w trzech krajach UE, „które osiągają

najlepsze rezultaty pod względem stabilności cen”, plus 2

pkt.proc.;

• Kryterium stabilności kursu walutowego: wahania kursu

winny mieścić się w „normalnych marginesach

przewidzianych mechanizmem wymiany walut europejskiego

systemu walutowego przez co najmniej dwa lata, bez

dewaluacji w stosunku do waluty innego Państwa

Członkowskiego” (system ERM 2), przy czym marginesy te

wynoszą maksimum +/- 15%, wokół centralnego parytetu

;

12

Dariusz K. Rosati

Kryteria konwergencji:

ocena

• Arbitralnie ustalone wartości referencyjne;

• Nieprecyzyjny zapis kryteriów fiskalnych (zadłużenie brutto,

odstępstwa od wartości referencyjnych);

• „Naciągana” interpretacja kryteriów fiskalnych przy kwalifikacji

do UGW (Belgia, Włochy, Grecja);

• Kryterium inflacyjne a efekt Balassy-Samuelsona;

• Sprzeczność kryterium inflacyjnego i kryterium kursowego;

• Kryterium inflacyjne: definicja i interpretacja pojęcia „stabilności

cen” oraz krajów odniesienia;

• Kryterium kursowe: niestabilność kursu może wynikać z

czynników zewnętrznych (vide ostatni kryzys finansowy),

ustalane w praktyce pasmo wahań wynosi +/-2,25%, o wiele

mniej niż teoretyczne dopuszczalne pasmo +/-15%; według tego

kryterium, nawet samo euro nie spełnia warunku stabilności (np.

wobec dolara USA w dwuletnim okresie 2008-2009 kurs wahał

się między 1,242 a 1,598 USD/EUR, czyli ok. +/-14,3%);

• Sprzeczność konwergencji nominalnej i realnej;

• Jednakowe kryteria dla wszystkich („one size fits all”)?

13

Dariusz K. Rosati

Czy zmienność kursu jest dowodem niestabilności

waluty?

Kurs USD/EUR, 31.12.2003 - 30.11.2011

14

Dariusz K. Rosati

Czy Polska spełnia kryteria

konwergencji?

• Kryterium inflacyjne było spełnione do VI/2008r, potem już

nie;

• Kryterium stóp procentowych było spełnione systematycznie

do IX/2008r, potem tylko w niektórych miesiącach (od lutego

2011 jest spełnione – czynnik Łotwy);

• Kryterium deficytu fiskalnego było spełnione do końca 2007r:

deficyt finansów publicznych 3,3% PKB w 2006r, ok. 2,2% w

2007r, ale już 3,7% 2008r, 7,2% PKB w 2009r i 7,9% w 2010r;

• Polska objęta była procedurą nadmiernego deficytu (excessive

deficit procedure - EDP) od 2004 roku do maja 2008r; w lipcu

2009 Rada UE ponownie nałożyła EDP na Polskę, domagając

się obniżenia deficytu do poniżej 3% w 2012r;

• Kryterium stabilności kursu walutowego nie jest spełnione, bo

Polska nie jest jeszcze w ERM2;

• Wniosek: Polska nie spełnia obecnie żadnego z kryteriów

konwergencji nominalnej.

15

Dariusz K. Rosati

Kryterium inflacyjne, 12.2006-11.2011

(12-miesięczny HICP w Polsce i w EU3 o najniższej stopie inflacji plus 1,5 pp)

16

Dariusz K. Rosati

Kryterium stóp procentowych 12.2006-11.2011

(12-miesięczna średnia rentowność 10-letnich obligacji rządowych w Polsce i w EU3 z

najniższym HICP plus 2 pp)

17

Dariusz K. Rosati

Kurs PLN/USD i PLN/EUR, 31.12.2003 - 31.05.2011

18

Dariusz K. Rosati

Efekt Balassy-Samuelsona

• W gospodarce „doganiającej”, w warunkach wolnego handlu i

swobody przepływów finansowych, napływ zaawansowanej

technologii i FDI powoduje szybki wzrost wydajności pracy λ w

sektorach wymiennych, co powoduje w tych sektorach szybki

wzrost płac przy stałych cenach towarów wymiennych (ceny w

kraju i za granica wyrównują się poprzez arbitraż cenowy – tzw.

prawo jednej ceny);

• Wzrost płac w sektorach wymiennych wywołuje zbliżony co do skali

wzrost płac w sektorach niewymiennych, głównie w usługach;

• Ale ponieważ wydajność pracy w usługach rośnie wolniej, i nie ma

arbitrażu cenowego, wzrost płac w sektorze usług wywołuje wzrost

cen usług (towarów niewymiennych);

• Wzrost płac szybszy od wzrostu wydajności pracy w sektorze

niewymiennym powoduje wzrost cen towarów niewymiennych i w

efekcie – przy sztywnym kursie - wyższą inflację – efekt Balassy-

Samuelsona;
BS = α [λ

PL

– λ

EU

]

• Efekt BS jest tym większy, im większa jest różnica w tempie

wzrostu wydajności pracy (λ) oraz im wyższy udział sektora

niewymiennego w PKB (α);

• Wyższa inflacja z tytułu efektu BS może spowodować trudności w

spełnieniu kryterium inflacyjnego z Maastricht.

19

Dariusz K. Rosati

Inflacja a tempo wzrostu

gospodarczego

•

Różnica między tempem wzrostu gospodarczego r w PL i UE

zależy (m.in.) od różnicy w tempie wzrostu wydajności pracy

w sektorach wymiennych w PL i UE (α = udział sektora

niewymiennego);

•

Zakładając dla uproszczenia stałe zatrudnienie i stałą,

jednakową stopę inwestycji w PL i UE, mamy:

r

PL

– r

UE

= (1-α) [λ

PL

– λ

UE

]

λ

PL

– λ

UE

= [r

PL

– r

UE

]/(1-α)

BS = α [λ

PL

– λ

UE

]

•

Efekt BS przejawia się w wyższej inflacji, gdy kurs jest

sztywny, lub w kombinacji inflacji i aprecjacji nominalnej

kursu, gdy kurs jest płynny; w obu przypadkach mamy do

czynienia z aprecjacją realną kursu;

•

Potencjalny konflikt pomiędzy konwergencją nominalną i

konwergencją realną: hamowanie inflacji przy pomocy stóp

procentowych ujemnie wpływa na wzrost gospodarczy;

20

Dariusz K. Rosati

Symulacja

• Jeśli α = 0,6, a poziom PKB/mieszkańca w PL w 2008

roku wynosił 40% poziomu UE, to osiągnięcie 100%

poziomu UE (przy założeniu, że tempo wzrostu w UE

wynosi 2% rocznie) w ciągu 25 lat (jedno pokolenie)

wymaga średniego tempa wzrostu PKB 5,8% rocznie.

Zakłada to różnicę w tempie wzrostu wydajności pracy w

sektorze wymiennym na korzyść Polski w wysokości 9,5

pkt. proc. Ale wówczas inflacja z tytułu efektu BS (przy

sztywnym kursie) wyniesie 5,7% (ponad poziom w UE):
r

PL

– r

EU

= (1-α) [λ

PL

– λ

EU

]

3,8 = 0,4 [λ

PL

– λ

EU

] => [λ

PL

– λ

EU

] = 9,5

BS = 0,6 x 9,5 = 5,7%

• Jeśli jednak konieczne będzie obniżenie inflacji do 1,5%

(ponad poziom w UE), tempo wzrostu PKB w Polsce musi

obniżyć się do 3,0% rocznie, a okres dochodzenia do

100% poziomu dochodu w UE wyniesie 93 lata.

21

Dariusz K. Rosati

Kurs płynny czy sztywny?

•

Potencjalny konflikt pomiędzy kryterium inflacyjnym a kryterium

stabilności kursu walutowego;

–

Zwalczanie inflacji wymaga wysokich stóp procentowych, a te powodują

napływ kapitału i aprecjację kursu walutowego (krótkookresowa aprecjacja,

ryzyko załamania w dłuższym okresie);

–

Przy inflacji π< (π*+1,5%) występuje trwała aprecjacja kursu dE*, natomiast

przy stabilnym kursie, dE=0, inflacja przekracza wartość referencyjną (π>

π*+1,5%);

•

Doświadczenia kryzysu 2008-2009 sugerują, że bezpieczniejszy

jest kurs płynny;

π

π(dE=0)

wartość

referencyjna

(π*+1,5%)

dE(π=0)

dE* 0

dE

22

Dariusz K. Rosati

System ERM2

• ERM2 – Exchange Rate Mechanism 2;
• parytet centralny i pasmo wahań

(wspólnie uzgodnione, ale z reguły +/-

2,25%);

• wymóg utrzymania kursu w paśmie;
• wspólna interwencja w przypadku

zagrożenia zewnętrznego;

• wymóg dwóch lat w ERM2 a tendencja

do aprecjacji realnej;

• ryzyko spekulacji i kryzysu walutowego.

23

Dariusz K. Rosati

Rzeczywiste zagrożenia związane z

wprowadzeniem euro (I)

• Utrata samodzielności w polityce pieniężnej – koszt zależy od

prawdopodobieństwa wystąpienia szoków asymetrycznych, które

jest niewielkie w warunkach integracji i dużej korelacji zmian PKB

w Polsce i w strefie euro. Współczynnik korelacji dla kwartalnych

zmian PKB wynosi 0,79 dla okresu 2003-2009 i 0,81 dla okresu

2004-2009;

• Ponadto, w gospodarce otwartej na przepływy kapitału autonomia

w polityce pieniężnej jest ograniczona przez transgraniczne ruchy

kapitału;

• Ponadto, stopy EBC są zawsze niższe od stóp NBP, czyli w okresie

recesji pobudzają koniunkturę silniej niż własna polityka pieniężna;

• Skok cenowy w momencie zmiany waluty (efekt zaokrąglania cen)

– bardzo niewielki: ok. 0,1-0,3 pkt. proc. m/m i 0,5-0,6 pkt.proc. r/r

jednorazowo (takie były doświadczenia państw strefy euro w

2002r, i ostatnio Słowenii i Słowacji); można temu przeciwdziałać

poprzez monitoring, obowiązek podwójnych cen i presję

społeczną;

• Odczucia społeczne (efekt „capuccino”) – powodowane określoną

strukturą zakupów (efekt zaokrąglenia dotyczy przede wszystkim

towarów najtańszych, a zatem często kupowanych);

24

Dariusz K. Rosati

Rzeczywiste zagrożenia związane z

wprowadzeniem euro (II)

 Wzrost inflacji w dłuższym okresie – możliwy o ok. 1,5-3 pkt. proc.,

bo w warunkach istnienia jednej waluty efekt BS w całości przenosi

się na wzrost cen towarów niewymiennych (nontradeables), a nie na

aprecjację nominalną kursu (bo nie ma już kursu);

 Ryzyko „przegrzania” gospodarki na skutek boomu kredytowego,

zwłaszcza w nieruchomościach i konsumpcji: przykład Hiszpania i

Irlandii pokazuje, że spadek realnych stóp procentowych może

powodować silną ekspansję kredytu, spekulacyjny wzrost cen

nieruchomości i nadmierne inwestycje w budownictwie; można temu

przeciwdziałać poprzez wzmocnienie nadzoru bankowego i bardziej

restrykcyjne regulacje kredytowe;

 Dostosowanie fiskalne (ograniczenie deficytu) i pieniężne

(ewentualne podniesienie stóp procentowych) w celu obniżenia

inflacji w okresie przygotowawczym może powodować pewne koszty

społeczne – raczej niewielkie, bo cel inflacyjny NBP nie odbiega od

wartości referencyjnej;

 Strefa euro jest obecnie w kryzysie ekonomicznym i instytucjonalno-

politycznym, należy poczekać 1-2 lata aż sytuacja się wyjaśni;

 Czy strefa euro się rozpadnie? Mało prawdopodobne, bo nikomu się

to nie opłaca.

Dariusz K. Rosati

25

Wprowadzenie wspólnej waluty a inflacja (r/r) w

strefie euro

(okres changeover: 01/2001-12/2003)

26

Dariusz K. Rosati

Wprowadzenie wspólnej waluty a inflacja (m/m) w strefie euro

(okres changeover: 01/2001-12/2003)

Wprowadzenie euro w postaci gotówkowej

27

Dariusz K. Rosati

Wprowadzenie euro a inflacja (r/r) w Słowenii i na

Słowacji

Słovakia

Strefa euro

Wprowadzenie euro w Słowenii

Wprowadzenie euro na Słowacji

28

Dariusz K. Rosati

Zagrożenia urojone

• Spadek siły nabywczej płac i emerytur?

– NIEPRAWDA, bo ceny i emerytury przeliczone będą po tym samym

kursie;

• Wzrost cen do poziomu strefy euro?

– NIEPRAWDA. Ceny towarów wymiennych już są na poziomie strefy euro, a

poziom cen towarów niewymiennych określony jest przez siłę nabywczą

społeczeństwa i próba ustalenia zbyt wysokich cen spowodowałaby

spadek popytu;

• Spadek konkurencyjności?

– NIEPRAWDA. Wręcz odwrotnie, nastąpi wzrost konkurencyjności

przedsiębiorstw, bo euro pozwoli na obniżkę kosztów (niższe koszty

kapitału, eliminacja kosztów transakcyjnych);

• Utrata suwerenności narodowej?

– NIEPRAWDA. Żadne z państw strefy euro nie skarży się na utratę

suwerenności, i żadne nie chce wystąpić ze strefy. Ponadto, własna

waluta nie zapewnia pełnej suwerenności w warunkach globalizacji i

zintegrowanych rynków, zwłaszcza finansowych;

• Euro jest w kryzysie?

– NIEPRAWDA. Mamy do czynienia z kryzysem zadłużenia w niektórych

państwach, a nie z kryzysem wspólnej waluty (kurs € pozostaje silny,

rentowności na długu państw stabilnych są niskie, EBC cieszy się

zaufaniem, żadne państwo nie ma zamiaru wyjść z strefy euro);

29

Dariusz K. Rosati

Warianty polityki w okresie

przejściowym

•

Wynegocjować wyższe kryterium inflacyjne? –

nierealne;

•

Wynegocjować zwolnienie z ERM2? – nierealne;

•

Skrócić okres przebywania w ERM2? – mało

realne;

•

Odłożyć wejście do strefy euro? – ekonomicznie

nieopłacalne;

•

Jednostronna „euroizacja”? – politycznie

kosztowna, utrata seigniorage;

•

Wniosek: należy spełnić kryteria i wejść tak

szybko, jak to możliwe;

30

Dariusz K. Rosati

Rządowe plany wejścia do strefy euro:

dotychczasowe deklaracje i stan obecny

• O szybkim wejściu do strefy euro mówili już premierzy L. Miller i M. Belka w

latach 2003-2005 (jako datę wejścia wymieniano 2009 rok);

• Od 2005 zmiana planów: rządy PiS był sceptyczne (argument

niedostatecznej konkurencyjności, utrzymania suwerenności, nieufność

wobec EBC – vide wypowiedź b. premiera J. Kaczyńskiego, że „emeryci

stracą po 240 zł”);

• We wrześniu 2008 r premier D. Tusk zapowiedział wejście do strefy euro w

2011r (potem okazało się że chodzi o 2012 r);

• Kryzys gospodarczy 2008-2009 uniemożliwił spełnienie kryteriów;

• Obecnie premier unika podawania daty wejścia;

• Najwcześniejszy technicznie możliwy termin wejścia do strefy euro (ze

względów proceduralnych) to 1 stycznia 2015, ale wymagałby on wejścia

Polski do ERM2 już w i kwartale 2012 roku, co jest zupełnie nierealne;

• Realny jest natomiast termin 1 stycznia 2016 r: wymaga to wejścia do

ERM2 w i kwartale 2013 r, wymaga też obniżenia deficytu finansów

publicznych z ok. 5,5% w 2011r trwale do poniżej 3% najpóźniej w 2014r;

• Każdy rok pozostawania poza strefą euro to strata rzędu 1-1,5% PKB;

• ALE! Proces realnej konwergencji powoduje, że różnica w stopach

procentowych między Polską i strefa euro będzie malała, a to oznacza

mniejsze korzyści w miarę upływu czasu;

• Wniosek: im szybciej tym lepiej.

• Konieczna jest także zmiana Konstytucji, do czego potrzebna jest

odpowiednia większość parlamentarna;

31

Dariusz K. Rosati