Geneza analizy kryminalnej

W  policjach  państw  europejskich  metody  i 

techniki  analityczne  oparte  na  rozwiązaniach 

amerykańskich wprowadzono do końca lat 80.

Jako  pierwsi  wprowadzili  je  Brytyjczycy,  później 

Holendrzy.

Obecnie  policje  każdego  z  państw  Unii 

Europejskiej

i  Europolu  pracują  zgodnie  z  jednolitymi 

standardami analitycznymi.

Rozwiązanie  takie  znacznie  ułatwia  współpracę 

policji

w  zwalczaniu  przestępczości  transgranicznej

i 

międzynarodowej 

o 

charakterze 

zorganizowanym.

 

 

Geneza analizy kryminalnej

W Polsce budowę służby analitycznej 

rozpoczęto w 2000 roku. Pierwsze 

szkolenia polskich analityków prowadzili 

wykładowcy unijni.

Obecnie w WSPol. W Szczytnie realizowane

są kursy przygotowujące do samodzielnej 

pracy analitycznej.

 

 

Definicja

Analiza kryminalna

jest to ustalenie oraz domniemywanie 

związków pomiędzy danymi o działalności 

przestępczej

z innymi, potencjalnie z nimi powiązanymi 

informacjami, w celu ich wykorzystania 

przez organy ścigania i sądownictwo.

 

 

Analiza kryminalna

Wprowadzenie  nowego  narzędzia  do  pracy 

wykrywczej 

nie 

oznacza 

rezygnacji 

z 

wykorzystania 

dotychczas 

wypracowanych 

metod 

i 

technik 

analitycznych,

oraz zdobytych doświadczeń.

Powinno być rozumiane jako działanie:

- systematyzujące

- regulujące

- wzbogacające

- zwiększające efektywność

 

 

Analiza kryminalna

Przydatność potwierdza się szczególnie w 

sprawach wielowątkowych obejmujących duży 

zasięg terytorialny, w których występuje:



 skomplikowana struktura powiązań 

przestępczych



 oraz duża ilość informacji

 uniemożliwiająca, przy zastosowaniu metod

  tradycyjnych, śledzenie i kojarzenie faktów 

niezbędnych

  do budowania a następnie potwierdzania lub 

eliminowania hipotez śledczych

 

 

Analiza kryminalna

Ustalenie sprawcy przestępstwa, bądź 

udowodnienie jego popełnienia konkretnej 

osobie wymaga wykonania ogromnej ilości 

czynności czyli zebrania mnóstwa informacji.

Sprawa rozrasta się i po kilku miesiącach liczy już 

kilkanaście tomów.

Z tego ogromu danych należy wydzielić 

informacje dla niej ważne, ustalić powiązania 

pomiędzy osobami, zdarzeniami i przedmiotami 

występującymi w sprawie.

 

 

Analiza kryminalna

Dlaczego analiza?

Praktyka wskazuje, że ryzyko pominięcia, 

przeoczenia ważkich informacji wzrasta 

bardzo szybko.

Dlatego do sprawy włącza się analityka, 

czyli osobę potrafiącą opanować ogrom 

informacji

i na ich podstawie wskazać kierunek 

pracy. 

Ważne jest także spojrzenie przez 

analityka na sprawę niejako „z boku”

 

 

Analiza kryminalna

Rola analityka kryminalnego:



 analityk kryminalny pełni rolę specjalisty

 w przygotowaniu czynności operacyjnych

lub śledczych lub podczas ich trwania



 rola analityka może być porównana do roli 

doradcy kierownika zespołu



 rolą analityka jest opracowanie wniosku oraz 

zaleceń, które powodują rozwój w sprawie



 celem analizy nie jest opracowanie wykresów, 

wykres jest tylko narzędziem pomocniczym w 

procesie analizy

i pozwala szybciej zrozumieć efekt pracy 

analityka

 

 

Rodzaje analizy kryminalne

j

.

Analiza

kryminalna

Analiza

operacyjna

Analiza 

strategiczna

 

 

Rodzaje analizy kryminalnej

Analiza operacyjna

służy osiągnięciu w krótkim czasie 

zamierzonego przez organy ścigania celu w 

postaci np. zatrzymania sprawcy, zajęcia 

przedmiotu przestępstwa lub jego 

konfiskaty itp.

 

 

Rodzaje analizy kryminalnej

Analiza strategiczna

jej przedmiotem są problemy i cele 

długoterminowe, ustalenie priorytetów i 

strategii zwalczania przestępczości 

kryminalnej

 na podstawie dogłębnych badań

 oraz prognozowanie jej rozwoju.

 

 

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA  KONKRETNEJ  SPRAWY  –  jest  to  próba 

rekonstrukcji  przebiegu  przestępstwa  polegająca  na 

ustaleniu  kolejności  składających  się  na  nie  zdarzeń, 

w  celu  zalecenia  dalszego  kierunku  pracy  oraz 

stwierdzenia 

nieścisłości

w informacjach pochodzących z różnych źródeł:

Przykładowe pytania:



 Jaki był przebieg zdarzenia?



  Gdzie  widzimy  sprzeczności  lub  niezgodności  w 

opisie

   czynu?



  Jakie  zdarzenia  nie  miały  widocznego  znaczenia

   w stosunku do skutku czynu?



  Które  czyny  podejmowano  jedynie  w  celu 

kamuflażu?

 

 

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA  PORÓWNAWCZA  SPRAW  –  jest  to 

kojarzenie  informacji  o  podobnych  zdarzeniach 

przestępczych

w  celu  ustalenia,  które  z  nich  mogły  być 

popełnione  lub  zorganizowane  przez  te  same 

osoby (przestępstwa seryjne).

Przykładowe pytania:



 Jakie czyny są podobne do siebie?



 Czy istnieją zgodne ślady?



 Czy powiazanie śladów pochodzących z różnych

   spraw prowadzi do ustalenia sprawcy?

 

 

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA  GRUP  PRZESTĘPCZYCH  –  jest  to 

uporządkowanie  dostępnych  informacji  o  znanej 

grupie przestępczej, w celu określenia jej struktury 

oraz  roli  każdego  jej  członka  lub  instytucji  z  nią 

związanych.

Przykładowe pytania:



 Jak przedstawia się organizacja grupy?



 Jakimi środkami logistycznymi dysponują?



 Jaka jest hierarchia w grupie?



 Jaki jest podział ról?



 Jakie istnieją źródła finansowania?

 

 

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA  PROFILU  SZCZEGÓLNEGO  –  jest  to  próba 

określenia  na  podstawie  opisu  przestępstwa  cech 

charakterologicznych  i  fizycznych  osoby,  która  je 

popełniła.

Przykładowe pytania:



  Jakie  ślady  dostarczają  informacje  dotyczące 

sprawców?



  Jakie  szczególne  zdolności  i  umiejętności  musiał 

posiadać

   sprawca?



 Jakiego rodzaju wiedzę z dotychczasowych badań na 

temat

    deliktu  i  profilu  sprawcy  można  zastosować  w  tym

   przypadku?



 Czy w sprawie brał udział jeden sprawca czy grupa?

 

 

Formy analizy strategicznej

ANALIZA  PRZESTĘPCZOŚCI  –  jest  to  badanie  natury, 

zakresu i rozwoju przestępczości w określonym rejonie 

i czasie.

Przykładowe pytania:



 Gdzie istnieją główne ogniska przestępczości?



 Jakie wspólne cechy wykazują przestępstwa, miejsca 

lub

    czynniki  zewnętrzne  (wiktymologiczne)  sprzyjające

   popełnieniu czynów przestępczych?



  W  jakim  kierunku  rozwija  się  przestępczość  w 

przypadku

   działań prewencyjnych?

 

 

Formy analizy strategicznej

ANALIZA  OGÓLNEGO  PROFILU  SPRAWCY  –  jest  to 

próba  ustalenia  charakterystycznych  cech  osób 

popełniających ten sam rodzaj czynów przestępczych.

Przykładowe pytania:



  Czym  cechuje  się  typowy  sprawca  danego  rodzaju

    przestępstwa?



  Jakie  konkluzje  można  wyciągnąć  z  charakterystyki 

sprawcy

        w  kwestii  tworzenia  modeli  zwalczania 

przestępczości?

 

 

Formy analizy strategicznej

ANALIZA  METOD  STOSOWANYCH  W  SPRAWACH  – 

jest  to  ocena  metod  stosowanych  podczas 

prowadzenia  określonego  typu  spraw  w  celu  ich 

doskonalenia.

Przykładowe pytania:



 Co funkcjonuje, a czego nie udało się zrealizować

   i dlaczego?



 Czy istnieją porównywalne koncepcje?

 

 

Analiza kryminalna

Analiza kryminalna może być zastosowana 

we wszystkich sprawach, w których 

występuje duża ilość informacji, wiele 

podmiotów i nie zawsze czytelne 

powiązania między nimi.

Każda działalność przestępcza, niezależnie 

czego dotyczy i przez kogo jest realizowana 

pozostawia ślady w postaci informacji, które 

z powodzeniem może wykorzystać analityk 

kryminalny.

 

 

Analiza kryminalna

Wykorzystanie rezultatów przeprowadzonej 

analizy



  dostępne informacje są rozpoznane i wykorzystane,



  eliminuje  się  niebezpieczeństwo  zaciemnienia 

obrazu

   całościowego,



 wykresy pokazują jakich informacji brakuje oraz jakie

        informacje  nie  zostały  wystarczająco  dobrze 

potwierdzone,



  umożliwia  bezpośrednie  i  ukierunkowane  zbieranie

    informacji,



  mimo  że  często  informacje  są  niekompletne  na  ich

        podstawie  nadal  można  przygotować  zarys  całej 

sprawy,



    prezentacja  wyników  analizy  przyczynia  się  do 

właściwego

    przepływu informacji.

 

 

.

Jakimi

 

informacjam

i

dysponujem

y

Jakich

informacji

potrzebuje

my

Z jakich

źródeł

możemy

pozyskać

informacje

Wykorzysta

nie

ANALIZA

W jaki

sposób

uzyskane

informacje

wykorzysta

my

 

 

Możliwości wykorzystania

 analityka na określonym etapie

 realizacji sprawy.

 

 

Udział w sprawie od ujawnienia 

zdarzenia



 Spojrzenie na sprawę osoby nie wykonującej

  poszczególnych czynności.



 Bieżąca analiza spływających materiałów.



 Bieżące wytyczanie nowych kierunków sprawy.



 Możliwości uzyskania przez analityka danych

  niedostępnych później w aktach (np. własne

  spostrzeżenia, zachowanie przesłuchiwanych).

 

 

Udział w grupie operacyjno - 

śledczej



 Analiza całości materiałów zarówno

  procesowych jak i operacyjnych.



 Wykazywanie luk w zebranym materiale.



 Wskazywanie kierunków pracy 

wykrywczej.



 OBIEKTYWIZM, zimne spojrzenie z boku na

   zebrany materiał.

 

 

Analiza sprawy na pewnym jej 

etapie



 Analityk włącza się do sprawy w 

momencie

  stwierdzenia konieczności wykonania 

analizy,

  (rozbieżności w zeznaniach lub 

wyjaśnieniach,



  Zabezpieczenia dużej ilości materiału

   dowodowego lub źródeł dowodowych.



 Wykonywana jest analiza zebranego 

materiału

   i wytyczanie kierunków postępowania.

 

 

Analiza częściowa sprawy

(biling, przesłuchanie, itp.)



 Stosowana najczęściej w przypadku 

zaistnienia

  problemu, po rozwiązaniu problemu 

analityk nie

  jest dalej wykorzystywany w sprawie.



 Najczęściej są to analizy bilingów, 

  lub konkretnych przesłuchań, dowodów

  rzeczowych, transakcji finansowych, 

informacji

  operacyjnych.

 

 

Korzyści wynikające z analizy:

 Ukierunkowanie postępowań, działań.

 Usystematyzowanie materiału 

dowodowego lub

    ustaleń operacyjnych.

 Wytworzenie dowodu pośredniego.

 Analiza nie jest dowodem stwierdzającym

    sprawstwo.