Jednym z warunków prawidłowo 

prowadzonej pielęgnacji w 

oddziałach ginekologicznych jest:

• Znajomość celu wykonywanych badań i zabiegów 

diagnostyczno-terapeutycznych w oddziale

• Właściwe przygotowanie psychofizyczne kobiety 

do badań i zabiegów (wyjaśnienie wszystkich 
wątpliwości)

• Pełnienie poprawnej, specjalistycznej opieki 

pielęgniarskiej po badaniach lub zabiegach

Badania wykonuje się w celu:

•Ustalenia rozpoznania (np. 
badanie ginekologiczne, 
cytologiczne, biocenozy pochwy)
•Rozpoznania ciąży
•Kontroli procesu leczenia
•Przygotowania kobiety do 
zabiegu lub operacji 
ginekologicznej

Podział  badań:

1. Podstawowe (rutynowe) 
• wykonywane u każdej kobiety bez 

względu na schorzenie

2. Specjalistyczne (szczegółowe, 

dodatkowe)

• Pozwalają ustalić rozpoznanie lub 

różnicują schorzenia

Podział badań:

1. Nieinwazyjne
2. Inwazyjne (powinne być użyte po 

wyczerpaniu możliwości badań 
nieinwazyjnych); 

• Metoda inwazyjna oznacza 

wykonanie procedury medycznej 
ingerującej, która nie jest obojętna 
ciału pacjentki

Badania podstawowe

(bez badań diagnostycznych stosowanych w 

niepłodności)

•Badanie przedmiotowe ogólne
•Badanie ginekologiczne
•Badanie cytologiczne (rozmaz cytologiczny, rozmaz 0)
•Badanie cytohormonalne (rozmaz cytohormonalny, rozmaz E, 
rozmaz H, TCH)
•Badanie biocenozy pochwy (wymaz, badanie stopnia 
czystości pochwy)
•Badanie USG miednicy malej
•Badania biochemiczne krwi (morfologia krwi, morfologia z 
rozmazem, odczyn Biernackiego, grupa krwi i czynnik Rh, 
poziom glukozy, białka całkowitego, mocznika, kreatyniny, 
elektrolitów, czas krzepnięcia, układ krzepnięcia, VDRL, HBS)
•Badanie moczu (ogólne, posiew- bakteriologiczne)
•EKG
•RTG klatki piersiowej

Badania specjalistyczne

• Kolposkopia
• Urografia
• Cystoskopia
• Badanie urodynamiczne
• Badanie internistyczne, chirurgiczne, 

anestezjologiczne, kardiologiczne, 
neurologiczne, okulistyczne, 
dermatologiczne

Mniejsze zastosowanie 

maja:

• Kolpomikroskopia
• Chromocystoskopia
• Kuldoskopia
• Badanie cytogenetyczne
• TK

Zabiegi diagnostyczno-

terapeutyczne

• Wylyżeczkowanie jamy macicy
• Pobieranie wycinków z tarczy części 

pochwowej szyjki macicy

• Histeroskopia
• Krioteriapia
• Laparoskopia
• Punkcja zagłębienia odbytniczo-macicznego
• Elektrokonizacja
• Elektrokoagulacja 

• Każde badanie lub zabieg diagnostyczno-

terapeutyczny wymaga odpowiedniego przygotowania

• Zakres przygotowania jest zróżnicowany. niektóre 

badania wymagają tylko przygotowania psychicznego 
(poinformowania o terminie, podania celu, wyjaśnienia 
wątpliwości)

• Inne przygotowania fizycznego (np. pozostania na 

czczo, wykonania dodatkowych badań zabiegów 
pielęgnacyjnych, inne)

• Położna i pielęgniarka odpowiada za prawidłowe 

przygotowanie do badań i zabiegów ginekologicznych

W przygotowaniu kobiet do badań i 

zabiegów ginekologicznych położną 

obowiązuje:

•Wyjaśnienie przebiegu badania/ zabiegu

•Pouczenie, o konieczności współdziałania z zespołem 

lekarskim podczas wykonywania zabiegu

•Poinformowanie kobiety o przygotowaniu się do 

badania lub zabiegu (np. opróżnienie pęcherza 

moczowego, umycie krocza, założenie koszuli 

chirurgicznej)

•Udzielenie wskazówek o zasadach postępowania po 

zabiegu( np.,. Kiedy kobieta może rozpocząć 

współżycie płciowe, jak prowadzić higienę, inne)

Położna i pielęgniarka odpowiada 

także za przygotowanie:

• Pokoju zabiegowego

• Instrumentarium (kompletuje zestaw lub 

kontroluje stan zestawu narzędzi)

• Aparatury medycznej

• Materiału opatrunkowego

• Środka odkażającego skórę oraz błony śluzowe

• Pojemników do pobrania materiału do HP

•Niezwykle ważnym elementem w 
realizacji procesu pielęgnowania kobiety w 
czasie wykonywania badań 
diagnostycznych jest zapewnienie 
właściwej opieki pielęgniarskiej po badaniu 
lub zabiegu

•Zakres tej opieki będzie uzależniony od:
    1. rodzaju wykonywanego badania/ 
zabiegu
    2. zastosowanych środków 
znieczulających

W planie opieki należy 

uwzględnić:

• Przeprowadzenie lub przewiezienie kobietę na salę szpitalną
• Zapewnienie odpowiedniego ułożenia
• Zapewnienie wypoczynku
• Pomoc w czynnościach samoobsługowych szczególnie w 

pierwszych godzinach po zabiegu

• Obserwację stanu ogólnego
• I ginekologicznego do 2-4 godzin po zabiegu zgodnie z 

zasadami intensywnego nadzoru pielęgniarskiego

• Udzielenie wskazówek dotyczących zasad postępowania po 

badaniu lub zabiegu (jak długo powinna pozostać w pozycji 
leżącej, kiedy może wstać kiedy może przyjąć posiłek lub 
płyny, jak powinna postępować po wyjściu ze szpitala, 
(kiedy rozpocząć ponownie współżycie seksualne kiedy 
wykonać badanie kontrolne ginekologiczne, inne zalecenia 
zależne od rodzaju wykonywanego badania lub zabiegu)

Cytologia

•Cel badania: wykrycie nowotworów i stanów 

przednowotworowych
•W badaniu ocenie podlegają komórki nablonkowe, 

zluszczone z wierzchnich warstw nablonka
•Na podstawie oceny:
1. wielkość jądra komórkowego
2.Ilość i charakteru cytoplazmy
3.Stosunku wielkości jądra komórkowego do 

cytoplazmy

•Określa się czy są to:
1.komórki prawidlowe
2.zmienione zapalnie
3.dysplastyczne
4.lub nowotworowo

Materiał do badania

:

•Pobiera lekarz lub położna/pielęgniarka

•Specjalną szczotką cytologiczną

•Wykonuje się kolisty ruch tak, aby centralny 
punkt szczotki znajdował się w ujściu zewnętrznym 
szyjki macicy, a brzeżna część zatoczyła kąt 360 
stopni przez cały czas dotykając powierzchni tarczy 
części pochwowej szyjki macicy

•Przestrzeganie powyższej techniki pobrania 
materiału zapewnia pobranie nabłonka 
gruczołowego z ujścia szyjki oraz nabłonka 
płaskiego pokrywającego tarczę części pochwowej 
szyjki macicy

Postępowanie z pobranym 

materiałem:

•Pobrany materiał przenosi się na szkiełko 
podstawowe, przeciągając szczotką wzdłuż 
szkiełka

•Następnie materiał pokrywa się 
preparatem utrwalającym i pozostawia do 
wyschnięcia

•Wysuszony preparat barwi się w 
specjalnych warunkach laboratoryjnych

Ocena badania cytologicznego:

• Skala Papanicolau

1. I grupa-komórki prawidlowe
2. II grupa- komórki zmienione zapalnie
3. III grupa- komórki nieprawidłowe zmienione dysplastycznie
4. IV grupa- pojedyńcze komórki atypowe (nowotworowe)
5. V grupa- liczne komórki atypowe

• System Bethesda

• Obecnie preferowany i popularyzowany w Polsce. Został 

stworzony przez amerykańskiego ośrodek naukowy. Jest to 
system bardziej opisowy, gdzie ocenie podlegają trzy elementy:

1. Prawidłowość pobrania materiału
2. Prawidłowość opisywanych komórek
3. Wskazówki dotyczące dalszego postępowania diagnostycznego

Cytologia- SKRYNING

(badanie skryningowe)

•Położna/ pielęgniarka powinna wiedzieć, 
że rozmaz cytologiczny jest badaniem 
przesiewowym, które umożliwia 
wyselekcjonowanie z całej populacji grup 
ryzyka. Nieprawidłowy wynik cytologii jest 
wskazaniem do wykonania biopsji i 
następnego badania histopatologicznego

Badanie biocenozy pochwy

• Wymaz z pochwy

• Badania stopnia czystości pochwy

• Wymaz z pochwy pobiera się do oceny flory bakteryjnej 

pochwy

• Poinformowanie pacjentki o konieczności wstrzemiężliwości 

seksualnej przed badaniem (przynajmmniej 1 dzień)

• To badanie pozwala wykryć rzeżączkę, grzybicze zapalenie 

pochwy, stany zapalne pochwy, stany zapalne pochwy 
wywołane rzęsistkiem pochwowym, zakażenia  
paciorkowcami

Sposób pobrania materiału

• Wydzielinę z pochwy pobiera się 

specjalnym sterylnym wacikiem z okolicy 
ujścia cewki moczowej oraz tylnego 
sklepienia pochwy i rozprowadza na 
szkiełku podstawowym

• W celu wykrycia dwoinki rzeżączki 

dodatkowo pobiera się materiał z ujścia 
gruczołów przedsionkowych ( Bartolina) i 
gruczołów przycewkowych (Skenego)

Diagnostyka rzęsistkowicy

• W diagnostyce rzęsistkowicy pochwy stosuje 

się ocenę bezpośrednią preparatu

• Pobrany materiał rozprowadza się na 

szkiełku podstawowym, zakrapla 0,9% NaCl, 
a następnie ogląda pod mikroskopem

• Charakterystyczny dla rzęsistka ruch 

pozwala na jego identyfikację w tym prostym 
badaniu, które może być poszerzone przez 
hodowlę na specjalnym podłożu

Badania bakteriologiczne

•     Badaniu bakteriologicznemu może 
być poddana
1.Wydzielina pochwy
2.Wydzielina szyjki macicy
3.Krew miesiączkowa

•Wykonywane jest w sytuacji podejrzenia 
infekcji narządu rodnego ( np. 
chlamydioza, gruźlica narządu 
rodnego,inne)

Zadanie położnej/ 

pielęgniarki

• Poinformowanie kobiety o celu badania

• Pobranie materiału do badania przestrzegając zasad 

aseptyki

• Wypełnianie dokumentacji związanej z badaniem

• Przetransportowanie do laboratorium (lub 

przygotowanie do transportu)

• Udokumentowanie wykonania badania w 

dokumentacji medyczno-pielęgniarskiej

Badanie cytohormonalne 

(rozmaz cytohormonalny, 

rozmaz H, TCH)

•Jest to badanie cytologiczne, którego celem jest 
tylko ocena hormonalna
•Złuszczanie komórek nabłonkowych błon 
śluzowych narządu rodnego zmienia się pod 
wpływem bodźców hormonalnych: estrogenów, 
gestagenów i androgenów.
•Hormony te powodują specyficzne zmiany 
morfologiczne i czynnościowe zarówno w 
nabłonkach jak też w tkance łącznej błon 
śluzowych narządu rodnego
•Badanie cytohormonalne służy do oceny 
fazowości cyklu miesiączkowego
•Aby uzyskać wystarczające dane cytologiczne o 
rodzaju reakcji efektorów śluzówkowych,koniecze 
są tzw. badania seryjne

Badanie ultrasonograficzne 

miednicy malej

•Badanie USG może być wykonane przez powlokę 
brzuszną- wówczas wymaga pełnego pęcherza 
moczowego lub sondą pochwową (TV)-nie wymaga 
pełnego pęcherza moczowego. badanie sondą 
pochwową pozwala na poprawę jakości obrazu 
małych struktur (jajnika, endometrium)
•Coraz częściej dokonuje się oceny miednicy malej 
metodą USG badania przepływu w kolorze tzw. 
Kolorowego Dopplera i dopochwowej 
sonografii,które pozwala na wykrycie ognisk zmian 
nowotworowych
•Polożna/pielęgniarka:

1.Informuje kobietę badaniu, godzinie i miejscu wykonania badania
2.Konieczności pełnego pęcherza
3.Pacjentki leżące wymagają przewiezienia do pracowni USG

•Badania laboratoryjne krwi (biochemia krwi), w gin. Nie mają 
żadnego swoistego charakteru w odniesieniu do innych dyscyplin ( 
z wyj. Badań serologicznych i hormonalnych).Położna powinna 
znać zasady pobierania krwi d analizy medycznej (ilość, sposób 
pobrania- czy z zastosowaniem odczynnika, czy bez), zasady 
poprawnego opisania i transportu badań do labolatorium
•Badania hormonalne oznaczenie poziomu hormonów we krwi 
pozwala na bezpośrednią ocenę funkcji hormonalnej jajników, 
przysadki mózgowej i nadnerczy. Oznaczenie poziomu hormonów 
można dokonać przy użyciu metod radioimmunologicznych lub 
immunoenzymatycznych. Planując badania należy pamiętać, że 
fizjologiczne poziomy zarówno h. jajników jak i przysadkowych 
zmienia się w czasie cyklu. poziomy FSH, LH, estradiolu ocenia się 
w pierwszej Polowie cyklu, w 21 dniu cyklu poziom progesterony. 
Prolaktyna może być oceniana w różnych dniach.
•Badanie moczu zadaniem położnej jest rozpisanie zleconego 
badania, pouczenie pacjentki o sposobie pobrania moczu do 
badania ogólnego (po umyciu krocza, środkowy strumień) 
dostarczenie pojemnika na mocz. Jeżeli badana próbka moczu 
powinna być pobrana poprzez cewnikowanie, położna wykonuje 
cewnikowanie pęcherza moczowego wg standardu postępowania 
pielęgniarskiego w tym zabiegu

Badania specjalistyczne

• Kolposkopia jest to badanie polegające na oglądaniu części 

pochwowej szyjki macicy w powiększeniu ok.30-40 krotnym. 
Badaniem określa się architekturę nabłonka, jego barwę, 
skład, przejrzystość, oraz rysunek naczyń krwionośnych. 
Powierzchnia tkanki jest przygotowana specjalnymi 
substancjami kontrastującymi nabłonek i sieć naczyniową. 
Najczęściej wykorzystuje się w tym celu płyn Lugola, wodny 
r-r. kw. Mlekowego oraz noradrenalinę. W czasie badania z 
miejsc podejrzanych można precyzyjnie pobrać fr. Tkanki do 
badania histopatologicznego.

• Kolpomikroskopia umożliwia oglądanie tarczy części 

pochwowej w powiększeniu 150-300 krotnym. Stanowi 
odmianę badania histopatologicznego in vivo. Pozwala na 
ocenę kilkudziesięciomikronowej warstwy powierzchownej 
badanego narządu- tarczy części pochwowej szyjki macicy.

Kuldoskopia

• Jest to badanie, które polega na oglądaniu i 

ocenie narządu rodnego, zwłaszcza przydatków 
przez endoskop wprowadzony przez tylne 
sklepienie pochwy.

• Po  wprowadzeniu laparoskopii rzadko 

wykonywane badanie

Urografia

•W ginekologii badanie diagnostyczne i kontrolne 
po zabiegach na macicy lub w przypadku wad 
rozwojowych narządu rodnego.

•Polega na podaniu dożylnie środka 
kontrastowego (Urografin, Uropolina), a następnie 
wykonaniu serii 3-4 zdjęć Rtg.

•Przed badaniem wykonuje się zdjęcie 
przeglądowe jamy brzusznej.

•Podstawą urografii jest zdolność szybkiego 
wydalania środków cieniujących przez nerki z 
układu krążenia.

Badania specjalistyczne

•

Cystoskopia w ginekologii stosowana jako badanie 
uzupełniające i różnicujące (przerzuty raka do pęcherza 
moczowego, guzy w obrębie miednicy malej). Jest to 
badanie endoskopowe pęcherza moczowego. Ma na 
celu wykrycie zmian patologicznych w obrębie pęcherza 
moczowego.

•

Chromocystoskopia pozwala na ocenę pęcherza 
moczowego. Szczególnie cenna przed histerektomią 
poszerzoną z powodu raka szyjki macicy. ograniczone 
zmiany zapalne w obrębie pęcherza obrzęk groniasty, 
wzmożenie rysunku naczyniowego budzi podejrzenie o 
przejście nowotworu na ścianę pęcherza moczowego.

•

Badania urodynamiczne są to badania wykonywane 
w przypadku występowania nietrzymania moczu w celu 
ustalenia rozpoznania. Polega ono na przeprowadzeniu, 
przy użyciu specjalnej aparatury elektronicznej, szeregu 
pomiaru ciśnień panujących w pęcherzu moczowym. 

TK, MR

• Są to metody diagnostyki obrazowej, Malo 

inwazyjne.

• TK jest badaniem radiologicznym polegającym na 

wykonaniu wielu poprzecznych radiogramów, w 
odległości kilku milimetrów jeden od drugiego. Obraz 
następnie jest poddany analizie komputerowej.

• W ginekologii badanie to ma nieco mniejsze 

znaczenie niż w innych dyscyplinach klinicznych, ze 
względu na dokładność i dużą swoistość 
dopochwowej ultrasonografii.

• MR polega na pomiarze pola magnetycznego, 

emitowanego przez pobudzone tkanki

Badanie histopatologiczne

• Jest to badanie fragmentów tkankowych pobranych z 

różnych okolic narządu rodnego.

• Pobrane tkanki są konserwowane w formalinie i 

transportowane do zakładu anatomii patologicznej

• Z tkanek zgodnie z odpowiednią procedurą przygotowane 

są preparaty, które ocenia lekarz patomorfolog.

• Celem badania histopatologicznego jest ustalenie 

rozpoznania procesu chorobowego. Często jest ono 
ostateczne.

• Położna/ pielęgniarka odpowiada za właściwe  

przygotowanie pojemników do pobrania materiału 
(pojemniki zamknięte z odp. Ilością formaliny), pobranie 
właściwego materiału (tkanka, a nie skrzepy krwi), 
poprawny opis materiału, zabezpieczenie do transportu, 
wypełnienie dodatkowej obowiązującej dokumentacji.

Wyłyżeczkowanie jamy macicy

( Abrasio cavi uteri)

•Jest to zabieg aseptyczny. Wykonywany w celu 
leczniczym i diagnostycznym.
•      Cel leczniczy: 

1.Usunięcie pozostałości jaja płodowego
2.Usunięcie przeroslej błony śluzowej macicy

•Cel diagnostyczny:

1.Wykrycie przyczyny nieprawidłowych krwawień z dróg 
rodnych
2.Pobranie fr. błony śluzowej macicy,  do badania 
histopatologicznego w przypadku krwawień w czasie rozrodu i 
po menopauzie, w niepłodności do oceny endometrium
3.W przypadku stwierdzenia dysplazji w rozmazie 
cytologicznym
•Abrazję wykonywaną w celach diagnostycznych określa się 
jako abrazję rysową, z jęz. Łac.. (Abrasio probatoria cavi 
uteri). Odmianą tego badania jest tzw. Frakcjonowane 
wyłyżeczkowanie jamy macicy (Abrasio canalis et cavi uteri), 
które polega na pobraniu do badania HP najpierw błony 
śluzowej z kanału szyjki, a następnie z jamy macicy.

Do zadań pielęgniarki należy:

•Przygotowanie kobiety do zabiegu
•Przygotowanie pokoju zabiegowego i zastawu 
narzędzi
•Przygotowanie pojemników do pobrania materiału 
do badania histopatologicznego
•Asystowanie w czasie zabiegu
•Zabezpieczenie i opisanie materiału pobranego do 
badania HP
•Przewiezienie kobiety na salę chorych
•Zapewnienie wczesnej opieki pielęgniarskiej po 
zabiegu
•Udzielenie wskazówek pielęgnacyjnych
•Uporządkowanie pokoju zabiegowego- włożenie 
narzędzi do dezynfekcji postępowanie ze zużytym 
materiałem opatrunkowym i bielizną operacyjną.

Przygotowanie pacjentki

•Należy uwzględnić zarówno przygotowanie 
psychiczne jak i fizyczne
•Położna powiadamia pacjentkę o terminie zabiegu
•Wyjaśnia sposób przygotowania fizycznego.W dniu 
zabiegu chora powinna być na czczo, wykonać 
kąpiel całego ciała, założyć koszulę szpitalną, a 
przed zabiegiem opróżnić pęcherz moczowy
•Położna kontroluje czy jest wymagany komplet 
badań. W przypadku braku badania powiadamia 
lekarza.
•Do krótkich zabiegów ginekologicznych najczęściej 
wymagane są następujące badania:

1.Morfologia krwi
2.Poziom glukozy we krwi
3.Poziom elektrolitów (Na,K)
4.Cytologia z wymazem (wykluczenie stanów zapalnych 
pochwy)
5.EKG

Przygotowanie pacjentki

•Przed zbiegiem położna powinna sprawdzić czy pacjentka jest 
na czczo
•Czy oddala mocz
•Skontrolować RR krwi i tętno
•Przeprowadzić krótki wywiad (uczulenia na leki, jodynę, protezy 
zębowe na czas zabiegu usunąć)
•Położna pomaga kobiecie wejść i ułożyć się na fotelu 
ginekologicznym. Od chwili wprowadzenia pacjentki do pokoju  
zabiegowego chora nie powinna zostać sama. Zadaniem położnej 
jest zapewnić poczucie bezpieczeństwa i stworzyć atmosferę 
zaufania
•Do zabiegu pokój badań powinien być odpowiednio 
przygotowany. Przewietrzony ,aparatura medyczna wcześniej 
sprawdzona, sprawna (lampa, źródło tlenu, zestaw Ambu), 
przygotowana bielizna operacyjna i materiał opatrunkowy, 
rękawiczki oraz środki odkażające skórę i błony śluzowe. należy 
także przygotować dla operatora i osoby  asystującej czapkę, 
maskę i fartuch ochronny.

Przygotowanie instrumentarium

• Na stoliku zabiegowym pielęgniarka rozkłada zestaw 

do abrazji. Zestawy narzędzi są wcześniej 
przygotowane. Położna powinna wcześniej  
skontrolować instrumentarium. W jałowym pakiecie 
powinny się znajdować następujące narzędzia:

1. Wzierniki ginekologiczne
2. Sonda maciczna
3. Pręciki (rozszerzadła) Hegara
4. 2 kulociągi jednozębne
5. 1 kulociąg okienkowy
6. Komplet łyżek (kiret) różnej wielkości
7. Kleszczyki Wintera
8. Korncang
9. Pęseta anatomiczna, chirurgiczna

Przygotowanie 

instrumentarium

•Do zestawu narzędzi należy dołożyć jałowe 
gaziki. Na stoliku zabiegowym umieszcza się 
wcześniej przygotowane pojemniki z 10% 
formaliną do pobrania materiału do badania HP. 
Pojemniki muszą być zamknięte, ponieważ 
formalina ma tendencje do ulatniania się.
•Położna asystuje do zabiegu przytrzymuje dolna 
łyżkę wziernika ginekologicznego. Powinna mieć 
założony fartuch ochronny, czapkę i maskę 
(operator również)
•Pobrany materiał do badania HP należy 
poprawnie opisać. Drukowanymi literami wpisuje 
się nazwisko i imię chorej, wiek lub datę urodzenia 
rodzaj pobranego materiału (wyskrobiny z szyjki 
macicy, wyskrobiny z  jamy macicy), datę zabiegu, 
oddział.

Opieka pielęgniarska po 

zabiegu:

•W dalszej opiece pielęgniarskiej położna powinna 
udzielić kobiecie wskazówek pielęgnacyjnych 
dotyczących utrzymania krocza w czystości.

•Terminu kontrolnej wizyty ginekologicznej

•Zgłoszenia się po wynik badania 
histopatologicznego (do 2 tygodni)

•Unikania ciężkiej pracy fizycznej przez pierwszy 
tydzień

•Nie podejmowania współżycia płciowego przez 3-
4 tygodnie po zabiegu

Opieka pielęgniarska po zabiegu

• Po zakończeniu zabiegu i wybudzeniu chorej ze 

znieczulenia, pacjentkę na wózku leżącym należy 
przewieść na salę chorych

• Należy zapewnić odpowiednie ułożenie(na plecach z 

głową zwróconą w bok lub pozycji bocznej) i komfort 
odpoczynku

• Poinformować kobietę aby do dwóch godzin po 

zabiegu nie przyjmowała płynów i pokarmów

• Położna powinna do 2 po zabiegu obserwować 

parametry stanu ogólnego (RR, tętno) oraz 
krwawienie z dróg rodnych zgodnie z zasadami 
intensywnego nadzoru pielęgniarskiego

• W przypadku jakichkolwiek zaburzeń wezwać lekarza

Pobranie wycinków z tarczy części 

pochwowej szyjki macicy

• Jest to zabieg ginekologiczny polegający na 

pobraniu małych fragmentów nabłonka tarczy 
części pochwowej szyjki z określonych miejsc do 
badania histopatologicznego

• Najczęściej wskazaniem do pobrania wycinków jest:
1. Dysplazja stwierdzona w badaniu cytologicznym
2. Występowanie innych zmian przedrakowych na 

szyjce

3. Nadżerka- długotrwała nie gojąca się

Miejsce pobrania wycinków

•Pobranie wycinków z okolicy ujścia 
zewnętrznego, oraz z godziny 12.00, 
3.00, 6.00, 9.00,określa się wycinkami 
standardowymi

•Natomiast z miejsc zmienionych na 
szyjce (wycinek 1,2,…itd.) określa się 
wycinkami celowanymi

•Zabieg wykonuje się w warunkach 
aseptycznych, w znieczuleniu ogólnym

Zabieg usunięcia polipa 

szyjki

•Polip szyjkowy (polypus cevicallis) łagodny 
przerost błony śluzowej kanału szyjki macicy. 
Twór kulisty najczęściej o średnicy od kilku 
milimetrów do wielkości ziarna fasoli, 
uszypułowany, wypełniający lub zwisający z 
ujścia zewnętrznego szyjki

•Zabieg aseptyczny, wykonywany w 
znieczuleniu ogólnym

•Polega na ukręceniu polipa a następnie 
wyłyżeczkowaniu najpierw kanału szyjki 
macicy, potem jamy macicy

Punkcja zagłębienia odbytniczo-

macicznego

•Zabieg aseptyczny, wykonywany w 
krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym, 
wykonywany w celach:
•Leczniczym: 
1.opróżnienie z płynu zatoki Douglasa
•Diagnostycznym:
1.Pobranie materiały (płynu, ropy) do badania 
cytologicznego i bakteriologicznego w stanach 
chorobowych tj. ropień zagłębienia, guzy 
zapalne, guzy i przerzuty nowotworowe do zatoki 
Douglasa
2.Uzyskanie krwi z zagłębienia odbytniczo-
macicznego w przypadku pęknięcia ciąży 
pozamacicznej jest najczęstszym wskazaniem do 
wykonania punkcji

Elektrokonizacja i 

elektrokoagulacja

•Są to zabiegi wykonywane najczęściej w leczeniu 
nadżerki szyjki macicy dysplazji szyjki oraz w 
innych stanach przednowotworowych szyjki 
macicy
•Elektrokonizacja polega na stożkowatym 
wycięciu zmienionej chorobowo tkanki za pomocą 
trójkątnego noża (elektroda trójkątna ) Wycięty 
stożek (konizat) zabezpiecza się do badania 
histopatologicznego.
•Elektrokoagulacja polega na zniszczeniu tkanki 
poprzez jej przyżeganie przy użyciu elektrody 
kulkowej. W miejscu styku powstaje wysoka 
temperatura podczas pokonywania oporu tkanki 
przez prąd. Tkanka ulega zniszczeniu.
•Zabiegi te wykonywane są w pokoju zabiegowym 
 lub na bloku operacyjnym w znieczuleniu 
ogólnym.

Przygotowanie pacjentki

•

Pacjentka wymaga przygotowania psychicznego i 
fizycznego

•

Przed zabiegiem kobieta powinna mieć wykonane 
badania: morfologia krwi, OB., cytologia, biocenoza 
pochwy (wyleczone stany zapalne pochwy), poziom 
glukozy we krwi, poziom elektrolitów, EKG. Są to badania 
podstawowe. O zakresie badań decyduje lekarz

•

Położna powinna wiedzieć, ze zabieg wykonuje się w 
pierwszych dniach po menstruacji (aby czas oddzielania 
się strupa nie zbiegał się z krwawieniem miesiączkowym)

•

Powinna również znać zasady obsługi aparatury, 
oczyszczania i dezynfekowania elektrod

Opieka po zabiegu

• Nie odbiega od zasad poznanych wcześniej
• Przed wypisaniem chorej ze szpitala położna powinna udzielić 

kobiecie wskazówek dotyczących samoopieki i samopielęgnacji

• Zwrócić uwagę na utrzymanie krocza w czystości, poinformować, 

że po zabiegu występują brązowe upławy (jest to związane z 
tym, e powstały koagulant ulega demarkacji w ciągu 10-20 dni, a 
całkowite wygojenie miejsca następuje po 6-8 tygodniach)

• W okresie po zabiegu pacjentka powinna dużo wypoczywać 

(zwolnienie z pracy przynajmniej przez okres 2 tygodni).unikać 
wysiłku fizycznego Przez 4-6 tyg. nie  powinna kąpać się w 
wannie, lecz pod natryskiem. Dieta powinna zwierać witaminy. 
Pierwsze kontrolne badanie ginekologiczne powinno mieć miejsce 
w 2 tyg. po  zabiegu, następne za 4 tyg. Kobieta nie powinna 
współżyć seksualnie przez okres 6-8 tyg. od zabiegu

Laparotomia zwiadowcza

• Jest to otwarcie jamy brzusznej w celach 

diagnostycznych. Wykonywany najczęściej 
w przypadku podejrzenia procesu 
chorobowego, dotyczących wielu różnych 
narządów . Chora wymaga przygotowania 
jak do klasycznego zabiegu operacyjnego.

Histeroskopia 

• Badanie umożliwia wzrokową ocenę kanału szyjki macicy, 

jamy macicy i ujść macicznych jajowodów. W ostatnich 
latach histeroskopia stała się rutynową metodą  w 
rozpoznawaniu patologii macicy, zwłaszcza jamy. Ma 
zastosowanie w ginekologii onkologicznej diagnozowaniu 
przyczyn niepłodności i niemożności donoszenia ciąży w 
związku z tzw. Czynnikiem macicznym. Sprzęt do 
histeroskopii składa się z : histeroskopu diagnostycznego 
z możliwością wykonania biopsji, histeroskopu 
operacyjnego, źródła światła, histeroflotera (urządzenie 
rozszerzające jamę macicy), toru wizyjnego, urządzenia 
do diatermii chirurgicznej, resektoskopu elektrycznego, 
kleszczyków biopsyjnych, elektrody monopolarnej.

Histeroskopia 

• Badanie wykonuje się na sali operacyjnej lub w 

pokoju zabiegowym z zachowaniem zasad aseptyki

• Położna/pielęgniarka przygotowuje kobietę do 

badania histeroskopijnego zgodnie z zasadami jakie 
obowiązują w przygotowaniu do krótkich zabiegów 
ginekologicznych

• Po badaniu obowiązuje intensywny nadzór 

pielęgniarski przez pierwsze 6-8 godzin ścisła 
kontrola stanu ogólnego i ginekologicznego

Krioteriapia

• Jest to zabieg terapeutyczny, w którym 

wykorzystuje się niską temperaturę do 
zniszczenia zmienionej chorobowo tkanki

• Tkanka ulega zniszczeniu poprzez 

zamrożenie

• Jest to zabieg bezbolesny, kobieta nie 

odczuwa bólu, nie wymaga znieczulenia

• Najczęstszym wskazaniem do krioterapii 

jest nadżerka szyjki macicy