„Pourazowe przykurcze, 

zrosty i zesztywnienia 

stawu łokciowego”

Natalia Kasprzyszyn

gr.3

Budowa stawu łokciowego

Staw łokciowy jest stawem złożonym.

W jego skład wchodzą trzy stawy:



staw ramienno-łokciowy (articulatio humeroulnaris) - staw 

zawiasowy, główką w tym stawie jest bloczek kości ramiennej 

(trochlea humeri); panewką jest wcięcie bloczkowe kości łokciowej 

(incisura trochlearis ulnae). 

Wykonujemy w nim ruchy : zgięcia (flexio) i prostowania (extensio). 



staw ramienno-promieniowy (articulatio humeroradialis) - staw 

kulisty, główką w tym stawie jest główka kości ramiennej (capitulum 

humeri); panewką jest dołek głowy kości promieniowej (fovea capitis 

radii). Ruchomość tego stawu jest ograniczona ze względu na 

połączenie z kością łokciową. Wykonujemy w nim ruchy : zgięcia 

(flexio), prostowania (extensio) i ruchy obrotowe (rotatio). 



staw promieniowo-łokciowy bliższy (articulatio radioulnaris 

proximalis) - staw obrotowy, główką tego stawu jest obwód stawowy 

głowy kości promieniowej (circumferentia articularis capitis radii); 

panewką jest wcięcie promieniowe kości łokciowej (incisura radialis 

ulnae) oraz powierzchnia stawowa więzadła pierścieniowatego kości 

promieniowej (facies articularis ligamenti anularis radii). Wykonujemy 

w tym stawie ruchy odwracania (supinatio) i nawracania (pronatio), 

przy czym staw ten współdziała ze stawem promieniowo-łokciowym 

dalszym. 

Staw łokciowy ze względu na 

jego znaczną zborność, 

bliskie sąsiedztwo mięśni 

odpowiedzialnych za ruch w 

stawie, jest wyjątkowo 

podatny na różnego rodzaju 

urazy. Widoczna jest 

zależność między 

rozległością uszkodzeń, a 

stopniem ograniczenia 

ruchomości stawu.

 

PRZYKURCZE 

STAWU 

ŁOKCIOWEGO

PRZYKURCZ - 

wadliwe 

ustawienie kończyny, albo jej 
odcinka wskutek trwałego 
ograniczenia zakresu ruchów w 
jednym lub wielu stawach. 
Określany jest na podstawie 
kierunku deformacji np. 
zgięciowy, wyprostny, 
przywiedzeniowy itd.

 

Przykurcz c.d.



Bodźce bólowe wymuszają na chorym 
przyjmowania takich pozycji stawu, aby 
zmniejszyć w nim ciśnienie. Prowadzi to 
do ograniczenia jego funkcji i 
stopniowego zaniku mięśni, co 
dodatkowo utrwala przykurcz.

Przykurcz c.d.



Z czasem dochodzi do zaburzeń 
odżywiania chrząstki stawowej, zmian w 
torebce stawowej, zrostów oraz 
zesztywnienia stawu (kolejne slajdy).

Jeśli chodzi o staw łokciowy 
wyróżniamy w nim dwa rodzaje 
przykurczów: zgięciowy i wyprostny



PRZYKURCZ ZGIĘCIOWY (contractura in 
flexione) – kończyna ustawiona w 
zgięciu, najczęściej w odwróceniu. 



PRZYKURCZ WYPROSTNY -  występuje 
bardzo rzadko. 

Istnieje szereg sytuacji wpływających na 

powstawanie przykurczu stawu łokciowego w 

związku z jego szczególną budową:

 



kompleks więzadła przyśrodkowego może ulec rozerwaniu, 

przykurczowi i czasami – zwapnieniu, co w efekcie daje 

ograniczenie normalnego zakresu ruchu



zmiany w kształcie kłykcia bocznego kości ramiennej, na 

którym mają wspólny przyczep ścięgna prostowników, lub 

tkanki bliznowate w jego okolicy – mogą ograniczyć 

fizjologiczny wyprost łokcia



rozerwanie i krwawienie mięśnia ramiennego, wchodzącego w 

skład torebki stawowej i krzyżującego jej przednią część, 

powoduje często przykurcz stawowy, a nawet powstanie 

skostnień pozaszkieletowych (myositis ossificans). Krwiak 

drażni chrząstkę stawową oraz błonę maziową i ulega 

zwłóknieniu, a potem zbliznowaceniu w okolicznych tkankach 

miękkich, a w efekcie staw traci ruchomość.

Innym czynnikiem niekorzystnie 

działającym na chrząstkę stawową i 

okoliczne tkanki miękkie jest 

przedłużone unieruchomienie. 

Warunkiem prawidłowego odżywienia 

chrząstki stawowej jest ruch i 

przerywane napięcie mięśni. 

Długotrwałe unieruchomienie zaburza 

metabolizm wszystkich składowych 

stawu – źle odżywiona chrząstka ulega 

zmętnieniu i rozpulchnieniu, następuje 

rozkład włókien klejodajnych, błona 

maziowa i torebka stawowa włóknieją. 

Pewien odsetek ograniczeń ruchów w stawie 

łokciowym powstaje z powodu niewłaściwego 

leczenia usprawniającego. Staw łokciowy jest bardzo 

wrażliwy na wszelkiego rodzaju mobilizacje, 

gwałtowne ruchy i przegrzewanie. Zdecydowanie 

zabrania się

 stosowania redresji, forsownych 

ćwiczeń biernych, a zwłaszcza noszeniu ciężarków 

czy zwisom na drabinkach celem zwiększenia 

zakresu ruchów. 

Wobec problemu zesztywniałego łokcia i braku 

szybkich postępów w

 

leczeniu wielu terapeutów nie 

może jednak się oprzeć pokusie użycia siły. Takie 

niewłaściwe postępowanie powoduje ochronne 

reakcje bólowe, wysięki surowiczo-włókniste, 

przykurcze mięśni, zwłóknienia i zrosty 

łącznotkankowe oraz skostnienia pozaszkieletowe 

tkanek miękkich, co w rezultacie prowadzi do 

zesztywnienia stawu

ZROSTY I 

ZESZTYWNIENIA 

STAWU ŁOKCIOWEGO

 



To stany, w których dochodzi do 
całkowitej utraty ruchomości stawu na 
skutek procesów chorobowych.

PODZIAŁ



Wrodzone (np. zrost promieniowo - 
łokciowy ) lub nabyte (np. pourazowe)



Kostne lub włókniste



Wewnątrzstawowe (choroby stawów) 
lub zewnątrzstawowe (choroby tkanek)

Zrosty i zesztywnienia c.d.

Głównym celem i sposobem leczenia jest 

zapobieganie ich powstawaniu poprzez 
leczenie jednostki chorobowej 
powodującej powyższe zmiany. Kolejnym 
ważnym elementem jest prowadzenie 
odpowiednio dobranej i prowadzonej 
rehabilitacji.

Ostatecznością jest chirurgiczna mobilizacja 

stawu, jego usztywnienie lub 
endoprotezoplastyka.

Bibliografia



Tadeusz Szymon Gaździk „Ortopedia i 
traumatologia”



Wiktor Dega „Ortopedia i rehabilitacja”



Sobotta „Atlas anatomii człowieka”



Zofia Ignasiak „Anatomia układu ruchu”