PowerPoint Presentation

BADANIE PODMIOTOWE JAMY

BRZUSZNEJ

Wywiad



BÓL - RODZAJE: TRZEWNE, POCHODZI Z NARZĄDÓW JAMY

BRZUSZNEJ, PRZEWODZENIE UKŁAD AUTONOMICZNY

SOMATYCZNE TZW. ŚCIENNE, POCHODZĄ Z DRAŻNIENIA

ZAKOŃCZEŃ BÓLOWYCH NERWÓW RDZENIOWYCH;



BÓL -

CHARAKTER BÓLU: NAGŁY, PRZEWLEKŁY, OSTRY,

TĘPY KŁUJĄCY, PIEKĄCY;



BÓL -

LOKALIZACJA : ROZLANY, PUNKTOWY,

OGRANICZONY DO OKREŚLONEJ OKOLICY;



BÓL –

PRZEMIESZCZANIE ODCZUĆ BÓLOWYCH : MIEJSCE

ROZPOCZĘCIA, AKTUALNE WYSTĘPOWANIE;



BÓL -

NATĘŻENIE NP.: WG SKALI VASS NA KTÓREJ PACJENT

SAMODZIELNIE DOKONUJE OCENY BÓLU



0..........2..........4..........6..........8..........10

Przymiotnikowa skala

bólu



Przyjmując punkt :



- 0 jako brak bólu,



2- lekki ból,



4- umiarkowany ból,



6- silny ból,



8- bardzo silny ból,



punkt 10- ból niemożliwy do

zniesienia.

Kwestionariusz Bólu Malazacka



Wielowymiarowa struktura percepcji

bólu jest uwzględniona w

kwestionariuszu

Melazacka ( MPQ

Melazack Pain Questionaire )



Narzędzie to umożliwia pomiar

natężenia bólu w oparciu o słowa

wybrane przez badanego jako

najbardziej obrazujące aktualne

odczucie bólu, uwzględniając aspekt

emocjonalny, poznawczy i sensoryczny.

BADANIE PODMIOTOWE JAMY

BRZUSZNEJ

Wywiad cd.



BÓL – STOPIEŃ MIEJSCOWEJ BOLESNOŚCI.



ZABURZENIA POŁYKANIA – CZAS TRWANIA,

PRZYCZYNA, ;



WZDĘCIA – CZAS, NASILENIE,

DOŚWIADCZENIA;



NUDNOŚCI, WYMIOTY – WYGLĄD, ILOŚĆ,

OKOLICZNOŚCI;



WYDALANIE – BIEGUNKI, ZAPARCIA ,

BARWA, ILOŚĆ, KONSYSTENCJA, ;



APETYT;



MASA CIAŁA.

Zasady prowadzenia badania

brzucha



oświetlenie: naturalne, sztuczne, lampa bezcieniowa;



pełna ekspozycja brzucha;



pacjent zrelaksowany.



pacjent ma opróżniony pęcherz moczowy (ok. 30 min przed

badaniem);



leży w pozycji grzbietowej z poduszką pod głową, czasami można

podłożyć wałek pod kolana, w celu zmniejszenia napięcia mięśni

brzucha;



kończyny górne pacjenta były ułożone wzdłuż ciała;



zmniejszyć napięcie pacjenta poprzez podjęcie rozmowy na inny

temat niż sytuacja zdrowotna, w której się obecnie pacjent znajduje;



na końcu badać okolicę, w której pacjent odczuwa ból;



badanie palpacyjne jamy brzusznej wykonuje się w takiej pozycji

(siedzącej lub stojącej), aby biodra osoby badającej znajdowały się

na wysokości ciała pacjenta.



Najdogodniejszą pozycją badającego jest miejsce z prawej strony

chorego.



Podczas przeprowadzania badania należy obserwować twarz

pacjenta (wyraz twarzy chorego w niektórych ostrych schorzeniach

jamy brzusznej jest bardzo charakterystyczny).

BADANIE PRZEDMIOTOWE JAMY

BRZUSZNEJ

OGLĄDANIE:



KSZTAŁT ( zapadnięty, płaski, sterczący, wystający) ,



SYMETRYCZNOŚĆ,



UWYPUKLENIE OGÓLNE, UWYPUKLENIE MIEJSCOWE,



RUCHY ROBACZKOWE,



UCZESTNICTWO W ODDYCHANIU,



SKÓRA – BLIZNY, ROZSTĘPY (PĘKANIE WŁÓKIEN

SPRĘŻYSTYCH SKÓRY,



Rozstępy skórne

przemawiają za świeżymi zmianami

w objętości brzucha, wywołanymi ciążą,

wodobrzuszem lub wyniszczeniem. Rozstępy

purpurowe są typowe dla zespołu Cushinga.



Blizny

świadczą z reguły o przebytej operacji.

BADANIE PRZEDMIOTOWE JAMY

BRZUSZNEJ

OGLĄDANIE:



PRZEBARWIENIA, ZNAMIONA, BLIZNY



WYPRYSKI,



ROZSZERZONE ŻYŁY POD SKÓRĄ

BRZUCHA,



TĘTNIENIA T. GŁÓWNEJ



PĘPEK ( kształt, uwypuklenia, stany

zapalne),



PRZEPUKLINY- PĘPKOWA, LINII BIAŁEJ,

UDOWA, BLIZNY POOPERACYJNEJ,

PACHWINOWA..

„

Duży brzuch” - interpretacja



Rozciągnięcie powłok brzusznych

wskazuje na

obecność



tkanki tłuszczowej,



płynu (wodobrzusze, duża torbiel jajnika, pęcherz

moczowy),



płodu,



gazów w przewodzie pokarmowym (zaparcie lub

niedrożność) bądź mas kałowych.



uwypuklenie pępka obserwuje się w wodobrzuszu

(pofałdowanie poprzeczne)



i w ciąży (pofałdowanie podłużne)



pogłębienie lordozy lędźwiowej można błędnie

rozpoznać jako rozciągnięcie powłok brzusznych dość

powszechne w zespole jelita drażliwego

BADANIE PRZEDMIOTOWE JAMY

BRZUSZNEJ

OSŁUCHWANIE:



RUCHÓW ROBACZKOWYCH JELIT –

PRZELEWANIA, BULGOTANIA, TRZASKI

( NORMA - 1-15 / MIN.) BRAK RUCHÓW

– ZAPALENIE OTRZEWNEJ;



TĘTNIENIA TĘTNIC – GŁÓWNA,

NERKOWA, BIODROWA, UDOWA

( WYKORZYSTUJEMY LEJEK

STETOSKOPU

Ruchy perystaltyczne jelit



Średnio powinny pojawiać się

w odstępach 5-10 sek.



Zwykle występują seriami.



Średnia wartość ruchów robaczkowych

ok. 30/min.



Dla celów praktyki klinicznej istotne jest

ustalenie informacji, czy ruchy

robaczkowe są słyszalne, czy też są

nieobecne;

Osłuchiwanie-interpretacja



Osłuchiwanie

W rozpoznawaniu chorób przewodu

pokarmowego osłuchiwanie ma ograniczoną

wartość.



U osób szczupłych może być słyszalny w

nadbrzuszu szmer pochodzący z aorty, który

jednak niekoniecznie świadczy o chorobie aorty.



W przypadku zaparć odgłosy jelitowe są zwykle

głośniejsze, o wyższym natężeniu i częstsze, w

odróżnieniu do niedrożności jelit, gdzie

perystaltyka jest osłabiona, a nawet zniesiona.

Szmer naczyniowy



szmer tętniczy – osłuchujemy

w kierunku „buczeń” nad aortą,

następnie nad tętnicą biodrową,

udową oraz przy użyciu lejka

stetoskopu osłuchujemy tętnicę

nerkową

Buczenie żylne



odgłosy tarcia – w przypadku

patologicznych zmian, np. guza

wątroby, za pomocą lejka

stetoskopu wysłuchujemy szmer

żylny nad wątrobą, określany jako

buczenie żylne

BADANIE PRZEDMIOTOWE JAMY

BRZUSZNEJ

OPUKIWANIE:



OGÓLNE ,



DELIKATNE, PRZESIEWOWE, WYPUK BĘBENKOWY,



SZCZEGÓŁOWE



OPUKIWANIE WĄTROBY, ( linia środkowa

obojczyka – 6-12 cm, linia srodkowa 4-8 cm ,

ZAZNACZANIE.



Opukiwanie żołądka



OPUKIWANIE ŚLEDZIONY; ( miejsce 12 żebro w

przecięciu z linią pachową przednią,

ZAZNACZANIE.

Opukiwanie - interpretacja



Opukując wątrobę i śledzionę, jeżeli jest badalna,

stwierdza się stłumienie wypuku,



nad nerkami natomiast występuje z reguły wypuk

jawny.



Przy wodobrzuszu stwierdza się przemieszczające się

stłumienie. Odgłos opukowy nad jednym bokiem

zmienia się ze stłumionego na jawny po obróceniu się

pacjenta na drugi bok, gdy wypełnione gazami jelita

unoszą się nad pozostałą zawartością jamy brzusznej.



Objaw pluskania można wywołać, ale tylko jeśli

wodobrzusze jest ewidentne, co sprawia, że próba ta

staje się zbyteczna.



W niedrożności bądź zaparciu wypuk znad jamy

brzusznej może być bębenkowy (nadmiernie jawny).

Uwarunkowania fizjologiczne

wielkości narządów



Czynniki fizjologiczne wpływające na

wielkość narządów:



to płeć (kobiety najczęściej mieszczą

się w dolnej granicy normy, mężczyźni

zaś górnej),



wzrost (osoby wyższe mają narządy

nieco większe),



typ budowy sylwetki ciała (osoby tzw.

„drobnej budowy” mają narządy nieco

mniejsze).

Badanie wątroby



Stłumienie wątrobowe

w normalnych warunkach

rozciąga się wzdłuż prawej linii

sutkowej od V żebra do końca

łuku żebrowego, a w prawej linii

pachowej środkowej na

przestrzeni VII-XI żebra.

Badanie śledziony



. Drugim narządem, który oceniamy za

pomocą opukiwania, jest śledziona, trudna do

opukania u zdrowego człowieka. Aby wybadać

śledzionę, opukujemy dolną przednią część

klatki piersiowej po stronie lewej w linii

pachowej przedniej lewej na wysokości od XII

międzyżebrza ku górze, zwracając uwagę na

zmianę odgłosu opukowego z jawnego na

stłumiony. Na skrzyżowaniu linii pachowej

przedniej i X międzyżebrza można stwierdzić

stłumienie pochodzące z dolno-przedniego

bieguna wątroby.

BADANIE PRZEDMIOTOWE JAMY

BRZUSZNEJ

OBMACYWANIE:



OGÓLNE



OKREŚLENIE NAPIĘCIA MIĘŚNI, POWIĘKSZENIA

NARZĄDÓW;



SZCZEGÓŁOWE: WIELKOŚĆ, SPOISTOŚĆ NARZĄDÓW



OBJAW BLUMBERGA



OBMACYWANIE WĄTROBY, ZWYKLE, HAKOWE, OBJAW

CHEŁMOŃSKIEGO, OBJAW MURPHIE`GO



OBMACYWANIE ŚLEDZIONY, ZWYKLE, NA BOKU,

HAKOWE,



OBMACYWANIE NEREK, OBJAW GOLDFLAMA;



BADANIE OBECNOŚCI PŁYNU W JAMIE BRZUSZNEJ

Rodzaje palpacji



badanie powierzchowne;



badanie głębokie;



badanie dotykiem poszczególnych

narządów wewnętrznych jamy

brzusznej.

Wątroba



Prawidłowa wątroba może być wyczuwalna,

zwłaszcza u osób szczupłych. Badając

wątrobę, zwracamy uwagę na:



wielkość narządu;



twardość (może wskazywać na marskość

wątroby);



kształt (zdrowa wątroba jest gładka);



tkliwość (występuje przy zapaleniu wątroby

lub zastoinowej niewydolności krążenia).



śledzionaśledziony, która w fizjologii jest

niebadalna. w fizjologii jest niebadalna.

Nerki



Jeżeli nerki są prawidłowych rozmiarów,

trudno je uchwycić.



Powiększenie nerki może być

spowodowane obecnością torbieli, raka

czy wodonercza.



Badanie przeprowadzamy u pacjenta

w pozycji leżącej.



W pozycji siedzącej natomiast sprawdza

się, czy w okolicy kąta żebrowokręgowego

nie występuje tkliwość, bolesność, która

może sugerować infekcję nerki.

Objawy patologiczne



Objaw Blumberga

Jest to pojawienie się większej bolesności przy szybkim

oderwaniu ręki od brzucha aniżeli przy ucisku –

sugeruje zapalenie otrzewnej.

Objaw Rowsinga

Uciska się brzuch głęboko w lewym dolnym

kwadrancie, a następnie nagle unosi rękę. Ból w

przeciwległym prawym dolnym kwadrancie brzucha

podczas ucisku na lewy dolny kwadrant, a także przy

nagłym zaprzestaniu ucisku, jest dodatnim objawem

Rowsinga. Sugeruje ostre zapalenie wyrostka

robaczkowego.

Objawy patologiczne



Objaw Chełmońskiego

Służy on do badania bolesności wątroby. Lewą dłoń

umieszcza się płasko nad dolną częścią klatki piersiowej od

przodu ponad wątrobą, a następnie dłoń tę uderza się

drugą ręką. To samo dla porównania wykonuje się po

stronie lewej.

Chory wskazuje po której stronie odczuł większą bolesność.

Objaw Goldflama

Lewą dłoń przykłada się w najwyższym punkcie kąta

kręgosłupowo – żebrowego po stronie lewej, a później po

stronie prawej. W grzbiet przyłożonej dłoni uderza się

zwiniętą w pięść prawą ręką. Wyraźna bolesność w tym

teście sugeruje ostre zapalenie nerek.

Objawy patologiczne



Objaw Murphy’ego

Przy ucisku kciukiem pod prawy łuk żebrowy, w czasie

głębokiego oddychania, często powstaje silny ból i z tego

powodu przerwanie oddechów.

Jest to dodatni test dla rozpoznania ostrego zapalenia

pęcherzyka żółciowego.

Objaw chełbotania

W płynie obecnym w jamie brzusznej wzbudza się falowanie,

uderzając krótko i sprężyście w boczną stronę brzucha

opuszkami 2-3 palców. Falowanie badający wyczuwa,

przykładając rozwartą dłoń po stronie przeciwnej. Następnie

poleca się choremu, aby silnie ucisnął zewnętrznym

brzegiem swojej dłoni brzuch w linii pośrodkowej. Ucisk

uniemożliwia przepływ fali, badający jej nie czuje.

Palpacja aorty brzusznej



Aorta brzuszna



Bada się głównie pod kątem obecności

ewentualnego tętniaka aorty brzusznej.



Badanie wykonujemy kładąc płasko obie dłonie

bocznie od aorty i za pomocą czubków palców

lokalizujemy aortę w linii pośrodkowej ciała,

kilka centymetrów poniżej wyrostka

mieczykowatego



W razie obecności tętniaka aorty brzusznej

wyczuwa się tętnienie i rozszerzanie na boki

( końce palców będą rozpychane )



- Jeśli aorta brzuszna jest prawidłowa, wyczuwa

się tylko tętnienie



( końce palców będą wypychane do góry, ale nie

na boki )

Badanie płynu w obrębie jamy

brzusznej



Badaniem tym stwierdza się położenie

płynu, który zwykle przemieszcza się na

stronę położoną niżej, co wpływa na zmianę

położenia brzegu stłumienia.



Aby odnaleźć narząd lub wyczuwalny twór w

jamie brzusznej z obecnym wodobrzuszem

można zastosować technikę balotowania.



Sztywno wyprostowane palce umieszczamy

na brzuchu chorego i krótko uciskamy nimi

w kierunku struktury ocenianego narządu

lub wyczuwalnego tworu i próbujemy

dotknąć jej powierzchni.

Objawy zapalenia otrzewnej –

ostry brzuch



Objawy zapalenia otrzewnej to:



- objawy wstrząsu ( tachykardia, niskie ciśnienie tętnicze )



- wzmożona tkliwość



- obrona mięśniowa – brzuch deskowaty



- dodatni objaw Blumberga



- ból oddalony od miejsca badania palpacyjnego



- brak odgłosów perystaltyki



- może być podwyższona temperatura ciała



Zapalenie otrzewnej może wystąpić również w przypadku zapalenia



wyrostka robaczkowego, które diagnozuje się podejmując rutynowe



działania, opierając się również na wywiadzie i badaniu

palpacyjnym.



Pytamy pacjenta o to, w którym miejscu rozpoczął się ból. W

przypadku klasycznego zapalenia wyrostka robaczkowego jest to

okolica pępka.

Document Outline