PRZYDOMOWE
OCZYSZCZALNIE
ŚCIEKÓW

dr Marcin Spychała

Treści nauczania:

Celem nauczania jest
zapoznanie studentów z
zasadami projektowania,
wykonawstwa i eksploatacji
przydomowych oczyszczalni
ścieków (POŚ) oraz wyrobienie
umiejętności oceny
przydatności terenów do
podziemnego rozsączania
ścieków

Tematy wykładów



Definicja POŚ. Stan aktualny i potrzeby

budowy POŚ



Ilość i jakość ścieków bytowych.

Zagrożenia związane ze ściekami



Warunki odprowadzania ścieków do

odbiorników



Ocena przydatności terenów do

podziemnego rozsączania ścieków. Test

przesiąkliwości (perkolacyjny) gruntu



Hydraulika reaktorów tłokowych i z

pełnym wymieszaniem. Kinetyka

przemian biochemicznych

Tematy wykładów – c.d.



Osadniki gnilne. Procesy zachodzące w

osadniku



Osadniki gnilne. Zasady projektowania,

budowy i eksploatacji. Sita kompostujące



Dozowniki ścieków: koryta wywrotne,

urządzenia lewarowo-syfonowe, pompy



Kolmatacja gruntu zalewanego wstępnie

oczyszczonymi ściekami. Możliwości

dekolmatacji

Tematy wykładów – c.d.



Przepływ wody i zanieczyszczeń przez

warstwę kolmatacyjną i w strefie aeracji



Wpływ podziemnego rozsączania na wody

gruntowe



Doczyszczanie ścieków w gruncie.

Drenaże rozsączające. Zasady

projektowania, budowy i eksploatacji



Nawodnienia kroplowe oczyszczonymi

ściekami



Kopce filtracyjne. Wymiarowanie.

Obliczenia hydrauliczne ciśnieniowego

systemu rozprowadzania ścieków

Literatura



Błażejewski R.: Kanalizacja wsi. PZITS, Poznań,

2003



Błażejewski R.: Przydomowe oczyszczalnie

ścieków. ODR Zarzeczewo 1999 (III wyd.)



Heidrich Z.: Przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Poradnik. COIB, Warszawa 1998



Obarska-Pempkowiak H. Oczyszczalnie

hydrofitowe. Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk

2002



Osmulska-Mróz B.: Lokalne systemy

unieszkodliwiania ścieków. Inst. Ochrony Środ.,

Warszawa 1995

Definicja POŚ.
Stan aktualny i potrzeby
budowy POŚ

Wykład 1

Oczyszczalnia

obsługująca do 50

MR

(MR – mieszkaniec równoważny)

Definicja POŚ wg CEN/TC 165
„Inżynieria Ściekowa”:

Graniczna przepustowość
przyjmowana jest w kraju
jako:



5 m³/d (Prawo wodne) lub



7,5 m³/d (Prawo budowlane)

Preferowany jest model kanalizacji
zbiorczej, na pewno słuszny dla tzw.
aglomeracji. Przy zabudowie luźnej i
rozproszonej, jaka przeważa w
naszym kraju na terenach wiejskich,
wiele wsi leży poza aglomeracjami.
Jedynym racjonalnym sposobem
rozwiązania problemu ścieków
bytowych na tych terenach są
oczyszczalnie przydomowe
(przyzagrodowe).



Liczba przydomowych oczyszczalni w
Polsce, wg GUS, osiągnęła w 2002 r. 36 tys.



Jeżeli założymy, że oczyszczalni tego typu
jest w Polsce ok. 100 tys. i obsługują one
400 tys. mieszkańców, to i tak
obsługiwałyby one niespełna 3% ludności
wiejskiej.



w USA w 1999 r. indywidualne systemy
unieszkodliwiania ścieków były
zainstalowane przy 23% ze 115 mln
zamieszkałych domów (ponad 26 mln
instalacji) i obsługiwały ok. 60 mln ludzi
(21% ludności USA)

Wymagana jakość ścieków
oczyszczonych uzależniona jest od
rodzaju odbiornika.
Ścieki z własnego gospodarstwa
domowego lub rolnego mogą być
wprowadzane do ziemi w granicach
gruntu stanowiącego własność
wprowadzającego, jeżeli spełnione są
łącznie następujące warunki:



ilość ścieków nie przekracza 5 m³/d



BZT5 ścieków dopływających jest redukowane

co najmniej o 20%



zawartość zawiesin ogólnych co najmniej o 50%



miejsce wprowadzania ścieków oddzielone jest

od najwyższego użytkowego poziomu

wodonośnego wód podziemnych warstwą

gruntu o miąższości co najmniej 1,5 m

Procedura prawna wymagana przy budowie przydomowych
oczyszczalni ścieków (stan prawny na dzień 24.11.2004)

Rodzaj zobowiązania lub
pozwolenia (właściwy urząd)

Czy na inwestorze ciąży obowiązek
zgłoszenia lub uzyskania
pozwolenia dla oczyszczalni przy
korzystaniu z wód

Po
ds

ta

w

a

pr

a

w

na

zwykłym?

szczególnym?

Decyzja o warunkach zabudowy
(organ administracji
samorządowej - wójt, burmistrz
lub prezydent miasta)

nie

tak

a

Pozwolenie wodnoprawne na
wprowadzanie ścieków do wód
lub do ziemi (starostwo
powiatowe)

nie

tak*)

b

Zgłoszenie instalacji (organ
administracji samorządowej - np.
wójt w urzędzie gminy)

tak**)

nie

c

Zgłoszenie budowy (starostwo
powiatowe)

tak

tak

d

a)

Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (DzU nr 80, poz. 717)

b)

Prawo wodne (DzU z 2001 r. nr 115, poz. 1229 i nr 154, poz.
1803 oraz z 2002 r. nr 113, poz. 984 i nr 130, poz. 1112)

*) Biuro Gospodarki Wodnej Ministerstwa Środowiska uważa, że posiadacze zależni (np.
leśniczy w leśniczówce należącej do Lasów Państwowych), tj. niewłaściciele i
nieposiadacze samoistni, muszą występować o pozwolenie wodnoprawne na
wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, gdyż nie jest to zwykłe korzystanie z wód.
Przy odprowadzaniu ścieków do rowu lub cieku wymagane jest pozwolenie
wodnoprawne na wykonanie wylotu kanalizacyjnego

c)

Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska
(DzU z 2001 r. nr 62, poz. 627 i nr 115, poz. 1229).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 20 listopada 2001 r. w
sprawie instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia
(DzU nr 140, poz. 1585)

**) Zgłoszenia należy dokonać przed zamierzonym terminem rozpoczęcia robót
budowlanych. Do wykonania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli w terminie
30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ nie wniesie sprzeciwu

d)

Ustawa z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (DzU nr 89, poz.
414) ze zmianami z 27 marca 2003 r. (DzU nr 80, poz. 718)

Przy wprowadzaniu ścieków do
urządzeń wodnych, w granicach
gruntu stanowiącego własność
wprowadzającego, jakość
ścieków powinna odpowiadać
wymaganiom dla oczyszczalni o
RLM od 2 000 do 9 999,
określonym w zał. 1 do
rozporządzenia

 

 

Najwyższe dopuszczalne wartości

wskaźników lub minimalne procenty

redukcji zanieczyszczeń przy RLM:

Nazwa wskaźnika

3)

Jednostka

pon.

2tys

od

2.000

do

9.999

od

10.000

do

14.999

od

15.000

do

99.999

100.00

0 i

powyż

ej

Pięciodobowe biochemiczne

zapotrzebowanie tlenu (BZT

5

),

oznaczane z dodatkiem inhibitora

nitryfikacji

mg O

2

/l

min. %

redukcji

Chemiczne zapotrzebowanie tlenu

(ChZT

Cr

), oznaczane metodą

dwuchromianową

mg O

2

/l

min. %

redukcji

Zawiesiny ogólne

mg/l min.

%

redukcji

mg N/l

min. %

redukcji

Fosfor ogólny

mg P/l

min. %

redukcji

40

 

-

25

lub

70 90

25

lub

70 - 90

15

lub

90

15

lub

90

150

 

-

125

lub

75

125

lub

75

125

lub

75

125

lub

75

50

 

-

35

lub

90

35

lub

90

35

lub

90

35

lub

90

Azot ogólny

30

4)

 

-

15

4)

 

-

15

4

)

 

35

5)

15

lub

80

10

lub

85

5

4)

 

-

2

4)

 

-

2

4)

 

40

5)

2

lub

85

1

lub

90



1)

Określone w załączniku najwyższe dopuszczalne wartości

wskaźników i minimalne procenty redukcji zanieczyszczeń:



pięciodniowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT

5

),

chemicznego zapotrzebowania tlenu oznaczanego metodą
dwuchromianową (ChZT

Cr

) oraz zawiesin ogólnych - dotyczą

wartości tych wskaźników w próbkach średnich dobowych; z tym
że w przypadku oczyszczalni ścieków komunalnych o RLM poniżej
2.000 oraz o okresowym w ciągu doby odprowadzaniu ścieków
dopuszcza się uproszczony sposób pobierania próbek ścieków,
jeżeli można wykazać, że wyniki oznaczeń będą reprezentatywne
dla ilości odprowadzanych zanieczyszczeń;



azotu ogólnego - dotyczą średniej rocznej wartości tego
wskaźnika w ściekach, obliczonej dla próbek średnich dobowych
pobranych w danym roku przy temperaturze ścieków w komorze
biologicznej oczyszczalni nie niższej niż 12°C;



fosforu ogólnego - dotyczą średniej rocznej wartości tego
wskaźnika w ściekach;



minimalne procenty redukcji zanieczyszczeń określane są w
stosunku do ładunku zanieczyszczeń w ściekach dopływających
do oczyszczalni.



2) W czasie rozruchu oczyszczalni nowo wybudowanych lub
zmodernizowanych oraz w przypadku awarii urządzeń istotnych dla
realizacji pozwolenia wodnoprawnego najwyższe dopuszczalne
wartości wskaźników zanieczyszczeń podwyższa się maksymalnie do
50 %, a wymaganą redukcję zanieczyszczeń obniża się nie więcej niż
do 50 % w stosunku do wartości podanych w załączniku.



3)

Analizy

wykonuje

się

z

próbek

homogenizowanych,

niezdekantowanych i nieprzefiltrowanych, z wyjątkiem odpływów ze
stawów biologicznych, w których oznaczenia BZT

5

, ChZT

Cr

, azotu

ogólnego oraz fosforu ogólnego należy wykonać z próbek
przefiltrowanych. Próbki pobrane z odpływu ze stawów biologicznych
należy uprzednio przefiltrować, jednakże zawartość zawiesiny ogólnej
w próbkach niefiltrowanych nie powinna przekraczać 150 mg/l
niezależnie od wielkości oczyszczalni.



4) Wartości wymagane wyłącznie w ściekach wprowadzanych do jezior
i ich dopływów oraz bezpośrednio do sztucznych zbiorników wodnych
usytuowanych na wodach płynących



5) Minimalnego procentu redukcji nie stosuje się do ścieków
wprowadzanych do jezior i ich dopływów oraz bezpośrednio do
sztucznych zbiorników wodnych usytuowanych na wodach płynących

Normy europejskie z dziedziny
oczyszczania ścieków
opracowuje Komitet Techniczny
CEN/TC 165 „Wastewater
Engineering” („Inżynieria
Ściekowa”). Pierwszą normą
europejską z zakresu
oczyszczania małych ilości
ścieków jest EN 12566 – „Małe
systemy oczyszczania ścieków
do 50 OLM”

W związku z akcesją Polski do UE
zmienił się w naszym kraju system
dopuszczania wyrobów budowlanych
do obrotu. Żeby trafiły na rynek
unijny, większość z nich będzie
musiała mieć oznaczenie CE

4

.

Obecnie oznaczenie CE może
wydawać m.in. Instytut Techniki
Budowlanej w Warszawie. Od grudnia
przyszłego roku znak CE będzie
nadawany tym przydomowym
oczyszczalniom, które przeszły
procedurę badawczą, określoną w
normie EN 12566-3