Demograficzne i społeczne

przemiany dotyczące

współczesnych rodzin polskich.

Sytuacja socjalno-ekonomiczna w

Polsce. Uwarunkowania stanu

zdrowia i choroby w Polsce.

Problemy zdrowotne rodziny

Stan zdrowia Polaków jest znacznie gorszy niż w innych

krajach

europejskich.

Samooceny stanu zdrowia

Polaków poprawia się. W

1996 r. 45%

populacji określiło swój stan zdrowia poniżej poziomu

dobrego; a pod

koniec 2004 r. taką opinię sformułowało 39% Polaków.

Kobiety

częściej oceniają swoje zdrowie poniżej dobrego.

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

- w 77,4% gospodarstw domowych znajduje się jedna

lub więcej

osób w złym stanie zdrowia;

- w 51,8% ogółu gospodarstw domowych znajduje się

przynajmniej

jedna osoba choruje przewlekle i liczba tych osób

systematycznie

wzrasta;

- problem niepełnosprawności bezpośrednio dotyka

więcej niż co

trzecie gospodarstwo domowe;

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży:

- próchnica zębów i choroby przyzębia

- najczęstsze zaburzenie

w

populacji dzieci w wieku szkolnym. Występuje u 92% dzieci 7-

letnich

i 98% młodzieży 18-letniej. Zapalenia dziąseł występują u ponad

55%

12-latków.

- narażenie na urazy, wypadki i zatrucia,

które rośnie wraz ze

stopniem

usamodzielnienia się dzieci i młodzieży, urazy są najczęstszą

przyczyną zgonów dzieci i młodzieży. U dzieci w wieku 10-14 lat

zgony z tych przyczyn stanowią 47%, a wieku 15-19 lat 65%

ogółu

zgonów. Głowna przyczyna zgonów to: wypadki komunikacyjne,

samobójstwa i utonięcia. Głównymi miejscami urazów są szkoła

(34%)

i dom (32%).

Problemy zdrowotne rodziny

-

choroby przewlekłe

- 20,5% dzieci choruje

przewlekle na co

najmniej jedną chorobę. Chłopcy chorują częściej niż

dziewczynki.

Dzieci najczęściej chorują na schorzenia alergiczne -

ok.10%,

przewlekły nieżyt oskrzeli, astma i inne choroby płuc

- ok. 5%;

skrzywienie kręgosłupa, płaskostopie i inne wady

postawy - ok. 10%;

- dzieci niepełnosprawne

- stanowią 2,8% ogółu dzieci

w wieku 0-4

lat i 3,5% wśród dzieci w wieku 10-14 lat;

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne w populacji osób dorosłych:

- głównym zagrożeniem zdrowia Polaków są

schorzenia

układu

krążenia

- spada współczynnik śmiertelności wśród osób

ze

schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, jednak

nadal ch.u.k. w

Polsce są na pierwszym miejscu pod względem

zachorowalności i śmiertelności;

- nadal rośnie liczba zachorowań oraz zgonów na

choroby

nowotworowe.

W Polsce notuje się co roku 110.000

nowych

zachorowań, a umiera ponad 80.000. Tylko 20% Polaków

podejmuje

leczenie we wczesnej fazie choroby nowotworowej.

Rodzina zdrowa

Rodzina to system społeczny.

Rodzinny system to grupa współzależnych osobników,

których łączy

poczucie historii, więzi emocjonalne, strategia

działania, zaspokajanie

potrzeb zarówno całej rodziny jak i jej poszczególnych

członków.

Cechy zdrowej rodziny:

- zabezpiecza przetrwanie;

- zaspokaja potrzeby emocjonalne swoich członków;

- zapewnia rozwój każdego członka, w tym również

rodziców,

- jest miejscem gdzie rozwija się poczucie własnego

„ja”;

- jest podstawową jednostką socjalizacji i ma

decydujące znaczenie

dla przetrwania społeczeństwa.

Rodzina dysfunkcjonalna

Brak spełnienia przez członków rodziny przypisywanych im

ról i

funkcji społecznych, brak zdolności adaptacyjnych do

pojawiających

się zmian życiowych prowadzi do dysfunkcyjności systemu

rodzinnego.

Pojęcia dysfunkcjonalności, dezintegracji, patologii rodziny są

stosowane zamiennie.

Trudno jest niejednokrotnie zakwalifikować jednoznacznie

jedne

zjawiska jako przyczyny, a inne – jako skutki niewłaściwego

funkcjonowania rodziny.

Główne czynniki dysfunkcjonalności rodziny to:

- rozbicie podstawowego układu struktury rodziny;

- choroba przewlekła członka rodziny;

- uzależnienia (alkoholizm, nikotynizm i inne),

- przemoc w rodzinie.

Konsekwencje patologii rodziny mają swój wymiar: społeczny,

psychologiczny i biologiczno-medyczny.

Rozbicie podstawowego układu

struktury rodziny

Rozbicie struktury rodziny może mieć charakter:

- pierwotny - podjęcie decyzji o samotnym rodzicielstwie,

lub

- wtórny - rozwód, odejście z domu jednego z rodziców,

śmierć

jednego ze współmałżonków.

W Polsce, w rodzinach niepełnych żyje 1 mln 200 tys.

osób dorosłych,

a wychowuje się w nich około 2 mln dzieci.

Aktualnie zwiększa się liczba rodzin niepełnych czasowo

w wyniku

okresowej nieobecności jednego z rodziców.

Konsekwencje niepełnej struktury rodziny dotyczy

wszystkich jej

członków i zaznaczają się w postaci zaburzeń realizacji

niemal

wszystkich funkcji.

Rozbicie podstawowego układu

struktury rodziny

Następstwa rozbicia struktury rodziny zaznaczają się

również w sferze

ekonomicznej. Podział majątku po rozwodzie, czy brak

dochodów

zmarłej osoby może spowodować konieczność

ograniczenia edukacji,

szukania pomocy w ośrodkach pomocy społecznej.

Choroba przewlekła członka

rodziny

Choroba może stać się kryzysem rodziny i źródłem

patologii

rodzinnej w szczególności, gdy:

- choroba ogranicza sprawność fizyczną lub psychiczną

osoby chorej,

że nie może ona wypełniać swoich ról wewnątrz- i

zewnątrzrodzinnych i gdy osoba ta wymaga ciągłej

pomocy ze

strony członków rodziny;

- choroba jest źródłem społecznego piętna (zakaźność

choroby,

deformacja ciała, zaburzenia psychiczne).

Następstwa obciążenia rodziny chorobą przewlekłą

zaznaczają się w

wielu płaszczyznach.

Konieczność ograniczenia pracy zawodowej przez

opiekuna,

konieczność przejścia chorego na rentę, koszty leczenia

rehabilitacji

i pielęgnacji, powoduje obniżenie standardu życiowego.

Choroba przewlekła członka

rodziny

Nadmierne obciążenie obowiązkami, lęk o życie osoby

bliskiej,

poczucie zagrożenia przyszłości rodziny, brak

wypoczynku

wywierają negatywny wpływ na sferę zdrowia psycho-

fizycznego

opiekunów. Często też ograniczają proces rozwojowy

niektórych

członków rodziny (edukacja, praca zawodowa ,

zainteresowania).

Uzależnienia - alkoholizm

Skutki psychologiczne:

Alkoholizm jednego członka rodziny zaburza funkcjonowanie

całej

rodziny. Rodzina uruchamia mechanizmy obronne mające na

celu

złagodzenie skutków alkoholizmu:

- udawanie, że problem nie istnieje i rodzina stara się

funkcjonować

jakby wszystko było w porządku;

- omijanie problemu;

- usprawiedliwianie nadmiernego picia jednego członka

rodziny.

Stosowanie mechanizmów obronnych ma sprzyjać ochronie

jedności

rodziny, ale wynika z braku umiejętności radzenia sobie z

problemem

i jedynie utrwala proces alkoholizmu (koalkoholizm

rodziny).

Wysiłki rodziny skierowane na niwelowanie skutków picia

alkoholu

przez jednego z członków rodziny powodują zachwianie

równowagi

psychicznej rodziny.

Uzależnienia - alkoholizm

Nadmierne napięcie emocjonalne, stałe uczucie niepewności,

głęboka

frustracja, poczucie winy oraz wynikające z tego różnego

rodzaju

zaburzenia psychosomatyczne są efektem długotrwałego

stresu

związanego z problemem alkoholowym.

Skutki fizyczne - długotrwały stres powoduje liczne

zaburzenia

natury somatycznej: migreny, zaburzenia żołądkowo-jelitowe,

objawy

ze strony układu krążenia, zaburzenia odżywiania, snu.

Skutki społeczne - przewlekły alkoholizm członka rodziny

powoduje

zmianę i inny podział ról. Obawy przed zidentyfikowanie

problemu

alkoholowego w rodzinie powodują wycofanie się z życia

społecznego. Dezorganizacja rodziny życia rodzinnego może

prowadzić do rozpadu rodziny, obniżenia ekonomicznego

poziomu

życia, zaburzonego procesu socjalizacji i edukacji dzieci.

Uzależnienia - alkoholizm

Sytuacja dzieci w tych rodzinach jest niezwykle trudna

(ubóstwo,

społeczne piętno obciążające całą rodzinę).

Konsekwencje alkoholizmu mogą zaznaczać się również

w innych

dziedzinach życia: zwiększony udział w wypadkach

drogowych,

wypadkach w pracy, w przestępczości, zabójstwach i

samobójstwach.