Pokwitanie
Pokwitanie
Pokwitanie - Definicja
Okres gwałtownych zmian w psychice,
zachowaniu i seksualności występujący
pomiędzy dzieciństwem a pełną
dojrzałością psychiczną i płciową.
Stadia dojrzewania wg.
Finkelsteina i Tannera
1.Późny okres przedpokwitaniowy;
7-8 rok
życia
*T-I
2. Bardzo wczesny okres pokwitania;
8-9
T-II
3. Wczesny okres pokwitania;10-11
T-III
4. Środkowy okres pokwitania;
12-13
T-IV
5. Późny okres pokwitania;
13-18
T IV
-T V
6. Okres pełnej dojrzałości płciowej;
18 i
więcej
Stadia dojrzewania
Stadia dojrzewania: adrenarche
Późny okres przedpokwitaniowy; 7-8 rok życia
T-I
–
wzrost wydzielania androgenów nadnerczowych
Stadia dojrzewania: Thelarche
Wczesny okres pokwitania; 10-11 rok życia T-III
–
rozwój pęcherzyków jajnikowych
–
rozwój owłosienia łonowego
Stadia dojrzewania: menarche
Środkowy okres pokwitania;12-13 rok życia
T-IV
Późny okres pokwitania;13-18 rok życia
T IV -T V
–
pierwsza miesiączka
–
miesiączkowanie w pierwszych latach od menarche
Pokwitanie – fizjologia.
Prawidłowe działanie osi:
podwzgórze - przysadka - jajnik
•
Oś funkcjonuje już od okresu płodowego
•
Cykliczne wytwarzanie GnRH przez podwzgórze,
wzrastająca amplituda pulsów.
•
Wzrost stężenia PRL (do poziomu jak u dorosłych)
•
Wzrost stężenia hormonu wzrostu
•
Wzrost st. androgenów między 7-8 r.ż.
Pokwitanie – fizjologia.
Początek pokwitania – średnio ok. 11 r.ż
Pokwitanie przedwczesne <7,5 r.ż.
Pokwitanie opóźnione >14 r.ż.
Pokwitanie – fizjologia.
Rozwój gruczołu piersiowego – thelarche
Piersi zaczynają się powiększać i być
zauważalne.
Wzrost kanalików wyprowadzających pokarm
wewnątrz sutka - pod wpływem estrogenów
Progesteron – rozwój płacików gruczołowych
wewnątrz sutka.
Prolaktyna – laktacja.
Pokwitanie – fizjologia.
Wzrost gruczołu piersiowego wg. Tannera
1.
Okresi przed pokwitaniem
2.
Pączkowanie
3.
Dalszy rozwój gruczołu piersiowego i otoczki
brodawki sutkowej
4.
Brodawka i otoczka tworzą razem wiekszą
częśc piersi.
5.
Dojrzałość. Widoczna brodawka, otoczka
zmniejsza rozmiary.
Pokwitanie – fizjologia.
Rozwój owłosienia pachowego i łonowego
(adrenarche)
Pod wpływem androgenów.
Stadia rozwoju wdg. Tannera
1.
Okres przed pokwitaniem / brak owłosienia
2.
Rzadkie owłosienie na wargach sromowych
większych
3.
Owłosienie sięga do wzgórka łonowego
4.
Owłosienie dorosłego, nie sięgające
przyśrodkowej części ud.
5.
Owłosienie dorosłego, sięgające przyśrodkowej
części ud.
Pokwitanie – fizjologia.
Rozwój narządów płciowych.
Pogrubienie nabłonka narządów płciowych
Zmiana zabarwienia śluzówki sromu z
jasno-czerwonego na różowy.
Wydzielanie śluzu przez nabłonek pochwy
Pogrubienie fałdów warg sromowych
wiekszych.
Pokwitanie – fizjologia.
Przyspieszenie wzrostu całego ciała.
Poprzedza pierwszą miesiaczkę.
Wywołany GH i hormonami płciowymi.
Dziewczynki - 9cm/rok.
Chłopcy – 10 cm/rok.
Tkanka tłuszczowa stanowi 25-27%
masy całego ciała.
Pokwitanie – fizjologia.
Menarche – pierwsza miesiączka
Średni wiek to 12,5 r.ż
Zwykle pierwsza miesiączka występuje
około 2-3 lat po telearche.
Pokwitanie – patologia
Przedwczesna feminizacja – przedwczesne pokwitanie.
I.
Przedwczesna feminizacja niecałkowita.
•
Przedwczesne telearche: Rozwój piersi , 8r.ż
•
Przebieg łagodny – nie wymaga leczenia
•
Bad. laboratoryjne:
•
↓ Estradiol (,20pg/mL), niskie LH, wzrost FSH
•
Przedwczesne adrenarche:
•
Owłosienie pachowe , 8 r.ż
•
Łagodny przebieg nie wymaga leczenia
•
Przedwczesne pubarche
•
Owłosienie łonowe , 8 r.ż
•
Etiologia- funkcjonalny wzrost androgenów nadnerczowych
•
W połowie przypadków może łączyć się z zaburzeniami
organicznymi mózgu.
Pokwitanie – patologia
Przedwczesna feminizacja – przedwczesne pokwitanie.
II.
Całkowita przedwczesna feminizacja.
Pochodzenia ośrodkowego
Cykliczne uwalnianie gonadotropin
Idiopatyczna 70%
Organiczne schorzenia mózgu ok. 30%
Pochodzenia obwodowego
Jajnikowego – najczęściej, zwykle guzy z kom
ziarnistych/tekalnych
Nadnerczowego – rzadka, guz musi wydzielać estrogeny
Jatrogenna
Hypotyreoza – ujemne sprzężenie zwrotne daje wzrost GnRH
McCune Albright
Pokwitanie – patologia
III.
Przedwczesne pokwitanie z syndromami
wirylizacji.
Diagnostyka zaburzeń przedwczesnych
pokwitania:
Ocena skalą Tannera
Pomiar wzrostu.
Bad lab – estradiol, PRL, LH, GnRH test
stymulacyjny
Jeżeli przedwczesne pubarche – CT głowy, 17-HOP
Badanie ginekologiczne, USG – podejrzenie zmiany
w jajniku.
Pokwitanie – patologia
Leczenie zaburzeń pokwitania
przedwczesnego.
Agonisći GNRH
Pokwitanie – patologia
Opóźnione pokwitanie.
Brak drugo-rzędowych cech dojrzewania w
13 r.ż
Brak krwawień miesięcznych do 16 r.ż
Piersi w stadium pączkowania ponad 5 lat
Pokwitanie – patologia
Opóźnione pokwitanie – przyczyny:
Dysgenezja przewodów Mullera
Prawidłowy rozwój płciowych cech 2-rzędowych
Brak miesiączki
Hypoplazja/uszkodzenie połączenia przewodów Mullera
Brak częsciowy / całkowity: jajowodów, macicy, szyjki m.,
pochwy(2/3).
Dystalne zaburzenia narzadów płciowych:
Brak perforacji błony dziewiczej
przegroda poprzeczna w jamie macicy.
Hipergonadotropowe (FSH>30mIU/mL) –dysgenesia gonad,
ZespółTurnera –mozaika.
Hipogonadotropowe(LH i FSH<10mIL/mL).
Zesp. Kallmanna – izolowane.
Nowotwory – czaszkogarlak, guzy przysadki
Anorexia
Brak wrażliwosci na androgeny.
Pokwitanie – patologia
