Cechy procesu 

edukacyjnego w 

przedszkolu

Wykład  

ŹRÓDŁA CECH

•DEFINICJA PROCESU

•CECHY OSOBOWOŚCIOWE 

DZIECKA

CELOWOŚĆ

    

Cecha ta oznacza, iż proces winien być tak 

prowadzony, aby umożliwił osiągnięcie 
przyjętych w edukacji przedszkolnej celów. 
Nauczyciel powinien znać te cele, interpretując 
je szeroko i dostosowując do realnych 
warunków, w których pracuje. Proces 
edukacyjny w przedszkolu nie może być tylko 
„zajmowaniem dzieciom czasu”, winien dawać 
im możliwości rzeczywistego rozwoju zgodnie 
ze wskazaniami pedagogiki przedszkolnej

.

INTEGRALNOŚĆ

    

Występowanie w procesie 

edukacyjnym przedszkola 
jednocześnie oddziaływań 
wychowawczych i 
nauczających jako 
jednorodnej całości; jedność 
procesu wychowania i 
nauczania

CIĄGŁOŚĆ

    

W procesie edukacyjnym nie ma przerw 

(ani czasowych, ani merytorycznych). 
Każda sytuacja ma wymiar wychowawczo 
– nauczający, zarówno te sytuacje, które 
zostały zaplanowane przez nauczyciela, 
jak i te, których twórcami są dzieci, a 
które nauczyciel winien edukacyjnie 
wykorzystać.  W wymiarze 
merytorycznym ciągłość oznacza  także 
powrót do już organizowanych i 
interpretowanych sytuacji.

ETAPOWOŚĆ

    Edukacja przebiega w 

pewnych etapach po sobie 
następujących, których 
niemożna pomiąć ani 
przyspieszać. Charakter 
działań edukacyjnych, 
stopień trudności jest 
zróżnicowany w kolejnych 
etapach i dostosowany do 
etapów rozwojowych dzieci.

SYSTEMATYCZNOŚĆ

    

Proces edukacyjny prowadzony jest w 

sposób rytmiczny, miarowy, regularny, 
stały. Planowane i organizowane działania 
edukacyjne uwzględniają przyjęty rytm 
najlepszy dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat : 
aktywność własna – odpoczynek – 
aktywność kierowania – odpoczynek – 
aktywność własna – odpoczynek itd. 
Systematyczne, rytmiczne jest 
wprowadzanie określonych zadań.

DYNAMICZNOŚĆ

    

Jest to cecha, która związana jest z 

działaniem. Jej obrazem jest intensywność 
działania. Dzieci są uczestnikami procesu 
edukacyjnego poprzez swoją aktywność, 
której ruchliwość jest bardzo silna, jej 
natężenie często trudne do wyciszenia i 
zmniejszenia. Jest to następstwo 
zaspokajania podstawowej potrzeby 
dziecka – potrzeby ruchu. Dynamika 
obejmuje łącznie aktywność fizyczną i 
poznawczą dzieci.

PLASTYCZNOŚĆ

   

Jest to podatność na zmiany. Proces 

edukacyjny uzależniony jest od nastawienia 
poznawczego dziecka przedszkolnego, 
które ulega szybkim i częstym zmianom, w 
wyniku czego proces musi także ulegać 
zmianie. Ta gotowość do zmian, to 
plastyczność (elastyczność, giętkość). 
Zmianie mogą ulegać: tempo, dobór 
pomocy, rodzaj aktywności dziecka itd., ale 
ukierunkowane winny być na przyjęty cel.

WIELOZMYSŁOWOŚĆ 

(polisensoryczność)

    Cecha ta jest wynikiem sposobu 

poznawania świata przez dzieci – jest to 
poznanie wszystkimi zmysłami, dlatego 
też działania edukacyjne dzieci winny 
angażować wszystkie dziecięce zmysły 
– wzroku, słuchu, dotyku, węchu, 
smaku. Im bardziej sytuacje edukacyjne 
są bogate w bodźce oddziałujące na 
kilka zmysłów jednocześnie, tym 
efektywniejsze są dla rozwoju dziecka.  

DWUPODMIOTOWOŚĆ

    

Uczestnikami procesu edukacyjnego są dwa 

podmioty – nauczyciel i dziecko. Interakcje 
zachodzące między nimi, jako osobami, dają 
znaczące efekty edukacyjne. Zarówno 
nauczyciel jak i dziecko są osobami, ze 
swoimi prawami do wyrażania siebie, 
swojego zdania, z gotowością autonomicznej 
możliwości przejścia od bierności do czynu. 
Uwzględnianie tych właściwości pozwoli na 
rozwój osoby dziecka, z poszanowaniem jego 
indywidualności i wartości jako osoby.  

ZINDYWIDUALIZOWANIE 

   

Proces edukacyjny musi uwzględniać 

niepowtarzalność każdego dziecka, jego 
specyficzne cechy, doświadczenia, które 
zdobyło w dotychczasowym życiu. 
Konieczne jest kreatywne łączenie przez 
nauczyciela działań ukierunkowanych na 
wszystkie dzieci w grupie przedszkolnej, ale 
z gotowością na indywidualizowanie w 
zależności od specyficznych, odrębnych 
właściwości charakteryzujących określone 
dzieci.

Oparty na własnej 

aktywności dziecka

   Cecha szczególnie ważna dla 

efektywności procesu edukacyjnego 
– głównym uczestnikiem procesu 
edukacyjnego, jego reżyserem i 
aktorem z jego własną aktywnością, 
działaniem. To ono ma być czynne, 
działać dynamicznie i twórczo 
inspirowane pomocą nauczyciela 
(przygotowaną przestrzenią 
edukacyjną i zadaniami).