Jak odczytywać dane
Jak odczytywać dane
statystyczne?
statystyczne?
Jak odczytywać dane
Jak odczytywać dane
statystyczne?
statystyczne?
Statystyka – nauka zajmująca się
analizą danych opisujących zjawiska
masowe.
Przedmiotem zainteresowania tej
nauki są także metody pozyskiwania
i prezentacji danych.
Analiza danych „na oko”
Człowiek nie myśli liczbami
◦
Przy porównaniu nie stosuje punktów
◦
Przy ocenianiu nie stawia oceny
Otaczający nas świat daje nam liczby
◦
Liczba to dana
◦
Liczba z interpretacją to informacja
Człowiek musi interpretować liczby
Sposoby przedstawiania
danych:
◦
tablice,
◦
tabele,
◦
wykres kolumnowy,
◦
wykres słupkowy,
◦
wykres liniowy,
◦
wykres kołowy,
◦
wykres pierścieniowy,
◦
wykres bąbelkowy,
◦
wykres giełdowy,
◦
wykresy walcowe, stożkowe lub ostrosłupowe,
◦
histogram,
◦
kartogram,
◦
diagram Venna,
◦
tekst
Tablice statystyczne:
Są formą uporządkowania danych liczbowych dotyczących
jednej lub więcej zbiorowości wg przyjętych kryteriów.
Elementy składowe tablicy to:
1.
Numer
2.
Tytuł
3.
Właściwa treść tablicy
4.
Objaśnienia
5.
Źródło
Światowy handel węglem kamiennym w latach 2001-2003.
Źródło: Gerard Fabian, Neuvied, RFN
Tabela:
Nazwa produktu
Energia (kcal) w 100g
Banan
74
Chipsy
525
Czekolada mleczna
526
Ananas
35
To jeden z najprostszych sposobów zapisu informacji, w którym dane umieszcza się
w odpowiednio rozmieszczonych polach. Pola te utworzone są poprzez poziome i
pionowe linie.
Miejsce pomiędzy dwiema sąsiednimi pionowymi liniami nazywa się kolumną, a
miejsce pomiędzy dwiema sąsiednimi poziomymi liniami nazywa się wierszem.
Pierwszy wiersz tabeli nazywa się nagłówkiem.
Tabele umożliwiają szybsze zapoznanie się z niektórymi rodzajami informacji, oraz
ułatwiają ich porównywanie.
Wykres
kolumnowy:
Wybory 2007:
Na wykresie tego typu wartości są porównywane według
kategorii. Jak pokazano na poniższym wykresie, partie są
uporządkowane poziomo, a wartości w procentach pionowo,
aby podkreślić różnice w ilości głosów.
Wykres słupkowy:
Wykres słupkowy służy do porównywania indywidualnych
elementów. Na wykresie tego typu jest przedstawione
porównanie wartości w różnych kategoriach. Jak pokazano na
poniższym wykresie, kategorie są uporządkowane pionowo, a
wartości poziomo, aby bardziej skupić uwagę na porównywaniu
wartości.
Sprzedaż wg regionów:
(w tysiącach)
Wykres liniowy:
Na wykresie tego typu są przedstawione trendy w czasie lub dla
różnych kategorii.
Wykres kołowy:
Wskaźnik zatrudnienia w procentach wg wieku, rok 2004:
Koło przedstawia 100% danych. Wykres kołowy służy do pokazywania
rozmiaru elementów tworzących serię danych proporcjonalnie do sumy
elementów. Na wykresie jest uwzględniana zawsze tylko jedna seria
danych, a jest on używany, gdy trzeba zwrócić uwagę na istotny element
danych.
Wykres pierścieniowy:
To typ wykresu, w którym dane liczbowe przedstawione są za
pomocą pierścieni, pozwala porównywać nie jedną lecz kilka
serii danych. Na przykład na poniższym wykresie pierścień
wewnętrzny reprezentuje wpływy z podatków od benzyny, a
pierścień zewnętrzny — wpływy z podatku od nieruchomości.
Wykres bąbelkowy:
Wykres bąbelkowy jest typem wykresu punktowego (XY). Przedstawia
porównanie zestawów trzech wartości. Rozmiar bąbelka (lub znacznik
danych) wskazuje wartość trzeciej zmiennej.
Poniższy wykres bąbelkowy pokazuje, że przedsiębiorstwo B ma
najwięcej produktów i największy udział w rynku.
Wykres giełdowy
Jak wskazuje nazwa, wykres giełdowy jest zazwyczaj używany do
ilustrowania zmian kursów akcji, chociaż może również służyć do
prezentowania danych naukowych (np. dziennych lub rocznych zmian
temperatury).
Kolumny w tego typu wykresach są reprezentowane przez kształty
walcowe, stożkowe lub ostrosłupowe. Wartości liczbowe są
przedstawiane za pomocą pionowych lub poziomych stożków; jest
stosowany zazwyczaj do pokazania zmian wartości w czasie (np. roczna
dynamika sprzedaży) lub struktury wartości (np. porównanie kilku
firm).
Wykres stożkowy:
Wykres punktowy:
Typ wykresu, w którym wartości liczbowe są
przedstawione za pomocą punktów; wykres pozwala
porównać ze sobą wartości.
Podobny do wykresu słupkowego, ale nie mający przerw między
danymi. Rozmiary przedziałów na osi mogą być różne, a
powierzchnia słupka jest proporcjonalna do liczby danych
mieszczących się w przedziale opisującym słupek.
Histogram:
Kartogram:
To mapa tematyczna przedstawiająca zmiany natężenia danego
zjawiska w poszczególnych wydzielonych na mapie jednostkach
(najczęściej administracyjnych) za pomocą zmiany natężenia barwy
lub szarości.
Jest to schemat, służący ilustrowaniu zależności między zbiorami.
Ma postać figur geometrycznych na płaszczyźnie. Zbiory
reprezentowane są na ogół przez elipsy. Figurom można nadawać
różne tekstury i kolory, co znacznie ułatwia dostrzeżenie relacji
pomiędzy zbiorami. Diagramy te nie mają mocy dowodu.
Diagram Venna:
Okazuje się, że diagramy to nie tylko forma przekazu
informacji, ale także znakomity sposób manipulacji. Warto
pokazać reklamę, w której wykorzystano kilka sposobów
manipulowania diagramami:
Oglądalność 15 września 1997
Zauważcie, że słupek „Polsatu”
umieszczono wyżej, dano mu
bardziej wyrazisty kolor. W dodatku
jeszcze długości słupków nie są
proporcjonalne do danych
liczbowych (słupek „Polsatu” jest za
długi).
Powszechnie uważa się, że wykres
to nauka, a nauka jest przecież
obiektywna. Sprytny manipulator
może to wykorzystać
i za pomocą spreparowanych
diagramów przekonać nas do
najdziwaczniejszych tez.
Graficzne przedstawianie danych ma za zadanie
ułatwiać ich odczytywanie.
Po tych przykładach widać, że nie zawsze tak jest.
Sam sposób przedstawienia niesie dodatkowe
informacje, które mogą utrudnić odczytanie
właściwych danych statystycznych.
Prezentacja danych statystycznych w formie
tablic i wykresów nie jest jedynym możliwym
sposobem ich przedstawiania..
Dane statystyczne można prezentować także za pomocą tekstu..
Przybliżanie określonym kręgom danych statystycznych poparte
informacją słowna to wartościowy sposób zapoznawania ich z
poszczególnymi zagadnieniami społecznymi i ekonomicznymi oraz
wciągania w nurt codziennego życia i świadomego w nim
uczestniczenia. To także bardzo znaczący czynnik popularyzowania
statystyki w społeczeństwie.
Tekst:
Przykład 1:
,,Udział świeckich nauczycieli religii, w og61nej liczbie prowadzących lekcje religii, systematycznie
wzrasta: z 36,8% w 1990r. do 48,6% w 1995 r. i 49,9% w 1996 r.".
(Mały rocznik statystyczny 1998, s. 82)
Przykład 2:
,,W 1997 r. Polskie Linie Lotnicze ,,LOT" regularnie komunikację utrzymywały z 32 państwami (w 1980 r. z
34, w 1990 r. z 33, w 1995 r. z 34, w 1996 r. z 33) i 49 miastami w tych Państwach (w 1980 r. z 44, w 1990 r. z
45, w 1995 r. z 47, w 1996 r. z 46).
Do najdłuższych linii lotniczych należą linie: Warszawa-Bangkok (8 088 km), Warszawa-Chicago (7 518 km)
i Warszawa-Pekin (6 945 km)".
(Mały rocznik statystyczny 1998, s. 295)
Łatwo zauważyć, ze podane
przykładowo teksty zawierają nie tylko
słowne informacje o pewnych mogących
wzbudzać zainteresowanie różnych osób
zjawiskach, ale także zaopatrzone są w
łatwo czytelne dane statystyczne
informujące o ich rozmiarach.
Najważniejsze wyniki badań statystycznych publikowane są w
licznych fachowych publikacjach. Najbardziej popularnymi
publikacjami tego typu w Polsce są ogólnie dostępne, wydawane
corocznie, roczniki statystyczne:
Rocznik Statystyczny
(RS) i
Mały
Rocznik Statystyczny
(MRS).
Zamieszczone w rocznikach statystycznych, w postaci tablic i
wykresów, informacje i dane porównawcze stanowią cenny materiał
wykorzystywany w decydowaniu o rozwoju nauki, życia
społecznego, gospodarczego i politycznego.
Analiza tych materiałów umożliwia śledzenie różnych zjawisk oraz
zachodzących przemian i ocenę prawidłowości rozwoju
podstawowych procesów społeczno-gospodarczych kraju i świata.
Roczniki statystyczne:
Bibliografia:
1.
http://office.microsoft.com/pl-pl/excel/HA010346071045.aspx
2. http://www.mimuw.edu.pl
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Wykres
4. http://encyklopedia.helion.pl
5. http://www.umbc.edu
6. http://www.dobranowice.neostrada.pl/Publikacje/Statyst
yka.PPT
7. http://www.zs-
strzyzow.itl.pl/db/dydaktyka/estatystyka/index/4.7.htm