LOGISTYKA PRODUKCJI

LOGISTYKA PRODUKCJI

T.9 ANALIZA LOGISTYCZNA W PROCESACH

T.9 ANALIZA LOGISTYCZNA W PROCESACH

PRODUKCJI

PRODUKCJI

Zagadnienia

Zagadnienia

1.

1.

Wprowadzenie

Wprowadzenie

2.

2.

Analiza wykorzystania i różnorodności

Analiza wykorzystania i różnorodności

materiałów

materiałów

3.

3.

Analiza wykorzystania materiałów w produkcji

Analiza wykorzystania materiałów w produkcji

4.

4.

Analiza materiałochłonności produkcji

Analiza materiałochłonności produkcji

5.

5.

Analiza produktywności materiałów

Analiza produktywności materiałów

6.

6.

Przykład

Przykład

1.Wprowadzenie

1.Wprowadzenie

Proces produkcji w przedsiębiorstwie jest

Proces produkcji w przedsiębiorstwie jest

podstawową funkcją jego działalności oraz

podstawową funkcją jego działalności oraz

świadczy o jego charakterze i strukturze

świadczy o jego charakterze i strukturze

działania.

działania.

Efektywność gospodarowania materiałami w

Efektywność gospodarowania materiałami w

procesach wytwarzania wyrobu gotowego często

procesach wytwarzania wyrobu gotowego często

decyduje o kondycji całego przedsiębiorstwa

decyduje o kondycji całego przedsiębiorstwa

oraz funkcjonowaniu i organizacji.

oraz funkcjonowaniu i organizacji.

Racjonalne gospodarowanie materiałami w

Racjonalne gospodarowanie materiałami w

zakresie procesów produkcyjnych mierzyć można

zakresie procesów produkcyjnych mierzyć można

różnymi wskaźnikami, które w zależności od

różnymi wskaźnikami, które w zależności od

stopnia dokładności są mniej lub bardziej

stopnia dokładności są mniej lub bardziej

skomplikowane.

skomplikowane.

Warto jednak stosować sposoby oceny o

Warto jednak stosować sposoby oceny o

wymierny końcowy efekt całego procesu

wymierny końcowy efekt całego procesu

biorąc pod uwagę następujące

biorąc pod uwagę następujące

mierniki:

mierniki:



naturalne

naturalne

,

,

które oparte są na fizycznych

które oparte są na fizycznych

jednostkach miary, np. objętość, masa oraz

jednostkach miary, np. objętość, masa oraz

sztuki wytworzonego wyrobu,

sztuki wytworzonego wyrobu,



umowne

umowne

, przydatne w celu przedstawienia

, przydatne w celu przedstawienia

całej gospodarki materiałowej w produkcji

całej gospodarki materiałowej w produkcji

ogółem,

ogółem,



wartościowe,

wartościowe,

pozwalające na określenie

pozwalające na określenie

efektywności gospodarowania materiałami w

efektywności gospodarowania materiałami w

przedsiębiorstwie (np. produkcji) w

przedsiębiorstwie (np. produkcji) w

wymiernych jednostkach miary.

wymiernych jednostkach miary.

Badania logistyczne analizy wskaźników

Badania logistyczne analizy wskaźników

produkcji efektywności

produkcji efektywności

gospodarowania materiałami

gospodarowania materiałami

obejmują:

obejmują:



analizę wykorzystania i różnorodności

analizę wykorzystania i różnorodności

materiałów,

materiałów,



analizę wykorzystania materiałów w

analizę wykorzystania materiałów w

produkcji,

produkcji,



analizę materiałochłonności produkcji,

analizę materiałochłonności produkcji,



analizę produktywności materiałów.

analizę produktywności materiałów.

2. Analiza wykorzystania i różnorodności

2. Analiza wykorzystania i różnorodności

materiałów

materiałów

Gospodarowanie materiałami pod względem

Gospodarowanie materiałami pod względem

wykorzystania i różnorodności zastosowanych

wykorzystania i różnorodności zastosowanych

materiałów można zbadać za pomocą

materiałów można zbadać za pomocą

wskaźnika wykorzystania materiałów,

wskaźnika wykorzystania materiałów,

znormalizowania i zunifikowania wyrobu.

znormalizowania i zunifikowania wyrobu.



Logistyczna analiza w tym zakresie pozwala

Logistyczna analiza w tym zakresie pozwala

ocenić wykorzystanie materiałów w sferze ich

ocenić wykorzystanie materiałów w sferze ich

konstruktywnego stosowania, unifikacji

konstruktywnego stosowania, unifikacji

połączonej z ujednoliceniem wyrobu

połączonej z ujednoliceniem wyrobu

gotowego oraz stopnia normalizacji.

gotowego oraz stopnia normalizacji.

Wskaźniki wykorzystania i różnorodności

Wskaźniki wykorzystania i różnorodności

materiałów

materiałów

Tabela 1

Tabela 1

Rodzaj wskaźnika

Rodzaj wskaźnika

Relacja

Relacja

Wskaźnik wykorzystania materiałów

Wskaźnik wykorzystania materiałów

Mw : Nt

Mw : Nt

Wskaźnik konstruktywnego wykorzystania

Wskaźnik konstruktywnego wykorzystania

materiałów

materiałów

Mw : Uw

Mw : Uw

Wskaźnik zunifikowania wyrobu

Wskaźnik zunifikowania wyrobu

Uu : U

Uu : U

Wskaźnik znormalizowania wyrobu

Wskaźnik znormalizowania wyrobu

Un : U

Un : U

Gdzie:

Mw -ciężar wyrobu gotowego (w kg),
Nt - norma techniczna zużycia materiałów,
Uw — cechy użytkowania wyrobu np. moc silnika, wydajność( w
jednostkach naturalnych),
Uu - liczba zunifikowanych elementów wyrobu gotowego,
Un – liczba znormalizowanych elementów wyrobu gotowego,
U - liczba wszystkich elementów wyrobu gotowego

3. Analiza wykorzystania materiałów w

3. Analiza wykorzystania materiałów w

produkcji

produkcji

W badaniach wykorzystania materiałów

W badaniach wykorzystania materiałów

produkcji należy przede wszystkim wyliczyć

produkcji należy przede wszystkim wyliczyć

wskaźnik ich technologicznego zużycia, jak

wskaźnik ich technologicznego zużycia, jak

również wskaźnik uzysku oraz strat i

również wskaźnik uzysku oraz strat i

powstających odpadów produkcyjnych.

powstających odpadów produkcyjnych.



Ocena wykorzystania materiałów w produkcji

Ocena wykorzystania materiałów w produkcji

dotyczy sfery technologicznego przygotowania

dotyczy sfery technologicznego przygotowania

całego procesu wytwórczego wyrobu

całego procesu wytwórczego wyrobu

gotowego, badając zależności i proporcje

gotowego, badając zależności i proporcje

pomiędzy materiałem a wykorzystywaną

pomiędzy materiałem a wykorzystywaną

technologią

technologią

Wskaźniki wykorzystania materiałów w

Wskaźniki wykorzystania materiałów w

procesie produkcyjnym

procesie produkcyjnym

Tabela 2

Tabela 2

Rodzaj wskaźnika

Rodzaj wskaźnika

Relacja

Relacja

Wskaźnik technologicznego wykorzystania

Wskaźnik technologicznego wykorzystania

materiału

materiału

Mzn : Mzb

Mzn : Mzb

Wskaźnik uzysku

Wskaźnik uzysku

P : Mzb

P : Mzb

Wskaźnik strat i odpadów produkcyjnych

Wskaźnik strat i odpadów produkcyjnych

Mso : Nt

Mso : Nt

Gdzie:

Mzn — zużycie netto materiałów (w kg),
Mzb — zużycie brutto materiałów — całkowite (w kg),
P — wielkość produkcji (w jednostkach naturalnych),
Mso — wielkość strat i odpadów (w jednostkach naturalnych),
Nt — norma techniczna zużycia materiałów.

4. Analiza materiałochłonności produkcji

4. Analiza materiałochłonności produkcji

Materiałochłonność produkcji

Materiałochłonność produkcji

oznacza wielkość nakładów

oznacza wielkość nakładów

materiałowych poniesionych na wytworzenie jednego

materiałowych poniesionych na wytworzenie jednego

wyrobu gotowego lub całej produkcji przedsiębiorstwa

wyrobu gotowego lub całej produkcji przedsiębiorstwa

Możemy ją ocenić wykorzystując :

Możemy ją ocenić wykorzystując :



wskaźniki ilościowe,

wskaźniki ilościowe,



wartościowe i mieszane,

wartościowe i mieszane,



ilościowo-wartościowe.

ilościowo-wartościowe.

Przeprowadzając analizy należy przede wszystkim zbadać

Przeprowadzając analizy należy przede wszystkim zbadać

wpływ wadliwości materiałów na produkcję oraz

wpływ wadliwości materiałów na produkcję oraz

wyliczyć tzw. materiałochłonność końcowa.

wyliczyć tzw. materiałochłonność końcowa.

Analiza materiałochłonności produkcji dla celów

Analiza materiałochłonności produkcji dla celów

logistycznych powinna również dostarczyć informacji w

logistycznych powinna również dostarczyć informacji w

zakresie zakłóceń w zasilenia materiałowe w przebiegu

zakresie zakłóceń w zasilenia materiałowe w przebiegu

produkcji, odstępstw od założonego planu

produkcji, odstępstw od założonego planu

produkcyjnego oraz zakłóceń samego procesu

produkcyjnego oraz zakłóceń samego procesu

wytwarzania wyrobu gotowego

wytwarzania wyrobu gotowego

Wskaźnik materiałochłonności produkcji

Wskaźnik materiałochłonności produkcji

Tabela 3

Tabela 3

Rodzaj wskaźnika

Rodzaj wskaźnika

Relacja

Relacja

Wskaźnik materiałochłonności produkcji — ilościowy

Wskaźnik materiałochłonności produkcji — ilościowy

Mzb : P

Mzb : P

Wskaźnik materiałochłonności produkcji — ilościowo-

Wskaźnik materiałochłonności produkcji — ilościowo-

wartościowy

wartościowy

Mzb : Pw

Mzb : Pw

Wskaźnik materiałochłonności produkcji —

Wskaźnik materiałochłonności produkcji —

wartościowy

wartościowy

Km : Pw

Km : Pw

Wskaźnik wadliwości materiałów

Wskaźnik wadliwości materiałów

Mzj: Mp

Mzj: Mp

Wskaźnik materiałochłonności końcowej

Wskaźnik materiałochłonności końcowej

Km : Uw

Km : Uw

Gdzie:

Mzb — zużycie brutto materiałów — całkowite (w kg),
P - wielkość produkcji (w jednostkach naturalnych),
Pw — wartość produkcji (w zł),
Km -- koszty materiałowe produkcji (w zł),
Mzj —ilość materiałów wycofanych z procesu produkcyjnego na skutek
złej jakości (w jednostkach naturalnych),
Mp —ilość materiałów dostarczonych do produkcji (w jednostkach
naturalnych),
Km — odchylenie wielkości kosztów materiałowych w stosunku do
rozwiązania
Uw -

odchylenie wartości użytkowej wyrobów gotowych w stosunku do

rozwiązania bazowego (w zł).

5. Analiza produktywności materiałów

5. Analiza produktywności materiałów

W celu tej analizy należy ocenić produktywności

W celu tej analizy należy ocenić produktywności

materiałów w określonym wyrobie gotowym.

materiałów w określonym wyrobie gotowym.

Jest to potrzebne do zbadania jego udziału w

Jest to potrzebne do zbadania jego udziału w

stosunku do kosztów materiałów produkcji

stosunku do kosztów materiałów produkcji

oraz sprzedaży netto.

oraz sprzedaży netto.

Produktywność materiałów stanowi

Produktywność materiałów stanowi

relację

relację

Es : KM

Es : KM

Gdzie:

Gdzie:



Es — sprzedaż netto,

Es — sprzedaż netto,



Km — koszty materiałowe produkcji (w zł).

Km — koszty materiałowe produkcji (w zł).

Przykład 1

Przykład 1

Przeanalizuj efektywność gospodarowania materiałami pod

Przeanalizuj efektywność gospodarowania materiałami pod

względem procesów produkcji w przedsiębiorstwie, obliczając

względem procesów produkcji w przedsiębiorstwie, obliczając

wskaźniki związane z procesem wytwórczym oraz dokonując

wskaźniki związane z procesem wytwórczym oraz dokonując

ich interpretacji.

ich interpretacji.

W obliczeniach wykorzystaj następujące dane:

W obliczeniach wykorzystaj następujące dane:



zużycie netto materiałów —25 kg,

zużycie netto materiałów —25 kg,



zużycie brutto materiałów — 32 kg,

zużycie brutto materiałów — 32 kg,



norma techniczna zużycia materiałów — 32 kg,

norma techniczna zużycia materiałów — 32 kg,



wielkość produkcji —26 kg,

wielkość produkcji —26 kg,



wielkość strat i odpadów — 6 kg,

wielkość strat i odpadów — 6 kg,



ilość materiałów dostarczonych do produkcji — 33 kg,

ilość materiałów dostarczonych do produkcji — 33 kg,



ilość materiałów wycofanych z procesu produkcyjnego (zła

ilość materiałów wycofanych z procesu produkcyjnego (zła

jakość) — 1 kg,

jakość) — 1 kg,



koszty materiałów produkcji — 200 tys. zł,

koszty materiałów produkcji — 200 tys. zł,



wartość produkcji — 360 tys. zł,

wartość produkcji — 360 tys. zł,



sprzedaż netto —360 tys. zł.

sprzedaż netto —360 tys. zł.

Rozwiązanie

Rozwiązanie

Wykorzystując przedstawione dane należy dokonać

Wykorzystując przedstawione dane należy dokonać

obliczenia następujących wskaźników

obliczenia następujących wskaźników

odnoszących się do procesów produkcji:

odnoszących się do procesów produkcji:

1/ Wskaźnik technologicznego wykorzystania

1/ Wskaźnik technologicznego wykorzystania

materiału:

materiału:

Mzn / Mzb = 25 : 32 =0,78

Mzn / Mzb = 25 : 32 =0,78

2/ Wskaźnik uzysku:

2/ Wskaźnik uzysku:

P/ Mzb = 26 :32 = 0,81

P/ Mzb = 26 :32 = 0,81

3/ Wskaźnik strat i odpadów produkcyjnych:

3/ Wskaźnik strat i odpadów produkcyjnych:

Mso / Nt = 6 : 32 = 0,19

Mso / Nt = 6 : 32 = 0,19

cd

cd

4/ Wskaźnik materiałochłonności

4/ Wskaźnik materiałochłonności

produkcji — wartościowy:

produkcji — wartościowy:

Km/Pw = 200: 360 = 0,56

Km/Pw = 200: 360 = 0,56

5/ Wskaźnik wadliwości materiałów:

5/ Wskaźnik wadliwości materiałów:

Mzj/Mp = 1 : 33 = 0,33

Mzj/Mp = 1 : 33 = 0,33

6/ Produktywność materiałów:

6/ Produktywność materiałów:

Es/Km = 360 : 200 = 1,8

Es/Km = 360 : 200 = 1,8

Wnioski

Wnioski

1.

1.

Cząstkowe wyliczenia pozwalają na stwierdzenie, że

Cząstkowe wyliczenia pozwalają na stwierdzenie, że

wskaźnik technologicznego wykorzystania materiału

wskaźnik technologicznego wykorzystania materiału

(0,78 ) oraz wskaźnik uzysku (0,81) są stosunkowo na

(0,78 ) oraz wskaźnik uzysku (0,81) są stosunkowo na

niskim poziomie i należy przeanalizować techniczno-

niskim poziomie i należy przeanalizować techniczno-

organizacyjne możliwości ich poprawy.

organizacyjne możliwości ich poprawy.

2.

2.

Wskaźnik strat i odpadów produkcyjnych (0,19)

Wskaźnik strat i odpadów produkcyjnych (0,19)

zasadniczo też jest niepokojący, ale w dużej mierze

zasadniczo też jest niepokojący, ale w dużej mierze

zależy on od rodzaju produkcji. Jednak trzeba zbadać cykl

zależy on od rodzaju produkcji. Jednak trzeba zbadać cykl

i miejsca powstawania odpadów i dążyć do ich

i miejsca powstawania odpadów i dążyć do ich

ograniczenia.

ograniczenia.

3.

3.

Wskaźniki materiałochłonności (0,56) i produktywności

Wskaźniki materiałochłonności (0,56) i produktywności

materiałów (1,8) w celu ich weryfikacji należałoby

materiałów (1,8) w celu ich weryfikacji należałoby

porównać z innymi okresami lub uzyskanymi wynikami w

porównać z innymi okresami lub uzyskanymi wynikami w

innych przedsiębiorstwach produkujących ten sam wyrób.

innych przedsiębiorstwach produkujących ten sam wyrób.

4.

4.

Wskaźnik wadliwości materiałów (0,03) jest na niskim,

Wskaźnik wadliwości materiałów (0,03) jest na niskim,

poprawnym poziomie, ale dalej należy dążyć do jego

poprawnym poziomie, ale dalej należy dążyć do jego

obniżenia.

obniżenia.

Przykład 2

Przykład 2

W hucie szkła „Porcelana”, w jednym z

W hucie szkła „Porcelana”, w jednym z

działów, zebrano wyniki dotyczące procesów

działów, zebrano wyniki dotyczące procesów

produkcji w miesiącu

produkcji w miesiącu

listopadzie i grudniu

listopadzie i grudniu

2007 roku

2007 roku

, w celu ich analizy wskaźnikowej i

, w celu ich analizy wskaźnikowej i

porównawczej. Na podstawie danych

porównawczej. Na podstawie danych

przedstawionych w tabelach 1 i 2 oceń

przedstawionych w tabelach 1 i 2 oceń

sprawność produkcji pod względem

sprawność produkcji pod względem

logistycznym oraz wskaż zagrożenia z nich

logistycznym oraz wskaż zagrożenia z nich

płynące dla badanego działu.

płynące dla badanego działu.

Tabela 1- Dane analityczne

Tabela 1- Dane analityczne

Rodzaj uzyskanej

Rodzaj uzyskanej

danej

danej

Jm

Jm

Wartość

Wartość

Zużycie netto mat

Zużycie netto mat

mg

mg

1900

1900

Zużycie brutto

Zużycie brutto

mg

mg

2400

2400

Norma tech.zużycia mat

Norma tech.zużycia mat

mg

mg

2400

2400

Wielkość produkcji

Wielkość produkcji

mg

mg

2000

2000

Wielkośc strat

Wielkośc strat

mg

mg

400

400

Ilość mat wycofanych

Ilość mat wycofanych

mg

mg

200

200

Ilość mat.dostarczonych

Ilość mat.dostarczonych

do produkcji

do produkcji

mg

mg

2600

2600

Koszty materiałowe

Koszty materiałowe

produkcji

produkcji

zł

zł

150 000

150 000

Wartość produkcji

Wartość produkcji

zł

zł

300 000

300 000

Sprzedaż netto

Sprzedaż netto

zł

zł

300 000

300 000

Tabela 2- Dane porównawcze

Tabela 2- Dane porównawcze

Rodzaj wskaźnika

Rodzaj wskaźnika

Listopad

Listopad

2007

2007

Grudzień

Grudzień

2007*

2007*

Wskaźnik wykorzystania materiałów

Wskaźnik wykorzystania materiałów

0,82

0,82

0,87

0,87

Wskaźnik konstruktywnego

Wskaźnik konstruktywnego

wykorzystania mat.

wykorzystania mat.

0,78

0,78

0,84

0,84

Wskaźnik zunifikowania wyrobu

Wskaźnik zunifikowania wyrobu

0,61

0,61

0,64

0,64

Wskaźnik znormalizowania wyrobu

Wskaźnik znormalizowania wyrobu

0,72

0,72

0,76

0,76

Wskaźnik technologicznego wykorz.

Wskaźnik technologicznego wykorz.

mat.

mat.

0,72

0,72

Wskaźnik uzysku

Wskaźnik uzysku

0,71

0,71

Wskaźnik strat i odpadów

Wskaźnik strat i odpadów

produkcyjnych

produkcyjnych

0,32

0,32

Wskaźnik materiałochłonności

Wskaźnik materiałochłonności

produkcji (wartość)

produkcji (wartość)

0,81

0,81

Wskaźnik wadliwości materiałów

Wskaźnik wadliwości materiałów

0,22

0,22

Wskaźnik materiałochłonności

Wskaźnik materiałochłonności

końcowej

końcowej

0,11

0,11

Produktywność materiałów

Produktywność materiałów

1,32

1,32

Wnioski

Wnioski

Dziękuję za

Dziękuję za

uwagę

uwagę