Estry są pochodnymi kwasów karboksylowych, w których
atom wodoru grupy karboksylowej został zastąpiony
grupą węglowodorową R
2.
Nazwę estrów tworzy się tak samo jak soli
kwasów, lecz zamiast nazwy metalu podaje się
nazwę grupy R
2
-Bezpośrednia reakcja między kwasem karboksylowym
i alkoholem
- Reakcja wymiany jednego estru z drugim
-Odwrócenie reakcji estryfikacji. W tej reakcji ester jest
ogrzewany z wodą w obecności mocnego kwasu.
-Hydroliza przebiega także w środowisku zasadowym dając
sól kwasu i alkohol. Jest reakcją praktycznie nieodwracalną.
- ciecze
- trudno rozpuszczalne w wodzie
- o gęstości mniejszej od gęstości wody
- przyjemny zapach
- estry niższych i średnich kwasów karboksylowych oraz niższych
i średnich alkoholi są nazywane olejkami eterycznymi
(występują w kwiatach i owocach)
- estry ulegają reakcji spalania
- hydrolizują w wodzie w środowisku kwaśnym
- ulegają reakcji zmydlania
- ulegają reakcji transestryfikacji
NADAJĄ ZAPACHY OLEJKOM
ROŚLINNYM I OWOCOM
WYRÓB SYNTETYCZNYCH
ESENCJI ZAPACHOWYCH
WCHODZĄ W SKŁAD WOSKU
PSZCZELEGO
POKRYWAJĄ POWIERZCHNIĘ
LIŚCI I OWOCÓW CHRONIĄC
PRZED UTRATĄ WODY
STOSOWANE JAKO
ROZPUSZCZALNIKI DO
FARB I LAKIERÓW
ELEMENT
BUDOWY
CZĄSTECZE
K
WIELU
LEKÓW
Maślan butylu
(zapach ananasa)
Octan oktylu
(zapach pomarańczy)
Octan izoamylu
(zapach bananów)
Octan benzylu
(zapach jaśminu)
Szczególna grupa estrów. Są to związki rozpowszechnione
w przyrodzie. Występują w tkankach zwierzęcych
i nasionach roślinnych.
Ogólny wzór strukturalny tłuszczów
ZE WZGLĘDU NA POCHODZENIE:
- roślinne
- zwierzęce
- sztuczne i modyfikowane
ZE WZGLĘDU NA BUDOWĘ:
- nienasycone
- nasycone
-Ciała stałe, półstałe lub oleiste ciecze
- nierozpuszczalne w wodzie, słabo rozpuszczalne
w alkoholu etylowym
- dobrze rozpuszczają się w węglowodorach
Zjełczałe masło zawiera
uwolnione kwasy i dlatego
zabarwia oranż na czerwono,
natomiast świeże masło nie
zmienia barwy oranżu.
Zapach wydzielającego się
podczas hydrolizy kwasu
masłowego jest bardzo
nieprzyjemny.
HYDROLIZA TŁUSZCZÓW
ODRÓŻNIANIE TŁUSZCZÓW NIENASYCONYCH OD NASYCONYCH
Woda
bromowa
odbarwia się
w oleju a nie
odbarwia się
pod wpływem
masła.
UWODOROWIENIE (UTWARDZANIE) TŁUSZCZÓW
Reakcja
uwodornienia
przebiega przy
udziale
katalizatora
niklowego. W taki
sposób powstaje
np. margaryna.
ZASADOWA HYDROLIZA TŁUSZCZÓW
ZMYDLANIE TŁUSZCZÓW
Hydroliza zasadowa, prowadzona na
skalę przemysłową daje sole sodowe
kwasów karboksylowych nazywane
mydłami.
TŁUSZCZE ROŚLINNE- używane w przemyśle spożywczym, mydlarskim
włókienniczym i w lecznictwie
TŁUSZCZE JADALNE- zastosowania kulinarne
Tłuszcze dostarczają 20-35% energii
Główne źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych i witamin A, D, E, K
Biorą udział w syntezie niektórych hormonów