ZAKAŻENIA UKŁADU
ZAKAŻENIA UKŁADU
MOCZOWEGO
MOCZOWEGO
ZAKAŻENIA UKŁADU
ZAKAŻENIA UKŁADU
MOCZOWEGO
MOCZOWEGO
ZUM
ZUM
Def. Obecność drobnoustrojów
Def. Obecność drobnoustrojów
w drogach moczowych
w drogach moczowych
położonych powyżej
położonych powyżej
zwieracza pęcherza
zwieracza pęcherza
moczowego
moczowego
Rodzaje drobnoustrojów
Rodzaje drobnoustrojów
Bakterie
Bakterie
Grzyby
Grzyby
Wirusy
Wirusy
Chlamydie, mycoplasmy
Chlamydie, mycoplasmy
Trichomonas vaginalis
Trichomonas vaginalis
Typy ZUM w zależności od
Typy ZUM w zależności od
lokalizacji
lokalizacji
-bezobjawowe
-bezobjawowe
- zapalenie dolnych dróg
- zapalenie dolnych dróg
moczowych: zapalenie cewki
moczowych: zapalenie cewki
moczowej, stercza lub pęcherza
moczowej, stercza lub pęcherza
moczowego
moczowego
zakażenie górnych dróg moczowych
zakażenie górnych dróg moczowych
: odmiedniczkowe zapalenie nerek
: odmiedniczkowe zapalenie nerek
Bakteriomocz
Bakteriomocz
Bakteriomocz znamienny
Bakteriomocz znamienny
:
:
obecność ponad 10
obecność ponad 10
5
5
bakterii w 1ml
bakterii w 1ml
moczu
moczu
10
10
4
4
-10
-10
5
5
/ml możliwość zakażenia
/ml możliwość zakażenia
10
10
3
3
-10
-10
4
4
zanieczyszczenie moczu
zanieczyszczenie moczu
Leukocyturia
Leukocyturia
Patologiczna liczba leukocytów w
Patologiczna liczba leukocytów w
moczu tj. ponad 5 leukocytów wpw
moczu tj. ponad 5 leukocytów wpw
w nieodwirowanym moczu i
w nieodwirowanym moczu i
ponad
ponad
10
10
leukocytów wpw, w
leukocytów wpw, w
odwirowanym moczu
odwirowanym moczu
Objawy
Objawy
Częstomocz
Częstomocz
Nykturia
Nykturia
Bolesne parcie na mocz
Bolesne parcie na mocz
Ból podbrzusza
Ból podbrzusza
Nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu
Krwiomocz
Krwiomocz
Badania obrazowe w ZUM
Badania obrazowe w ZUM
Noworodki, małe dzieci
Noworodki, małe dzieci
zakażenie utrzymujące się po leczeniu
zakażenie utrzymujące się po leczeniu
mężczyźni z nawracającym zakażeniem
mężczyźni z nawracającym zakażeniem
chorzy po przeszczepieniu nerki z
chorzy po przeszczepieniu nerki z
nawracającym zakażeniem
nawracającym zakażeniem
kobiety z częstymi nawracającymi
kobiety z częstymi nawracającymi
zakażeniami bez związku z aktywnością
zakażeniami bez związku z aktywnością
seksualną
seksualną
Badania obrazowe w ZUM
Badania obrazowe w ZUM
USG
USG
: wodonercze, ropień,
: wodonercze, ropień,
kamica
kamica
Przeglądowe rtg brzucha : kamica
Przeglądowe rtg brzucha : kamica
Urografia : kamica, upośledzenie drożności układu
Urografia : kamica, upośledzenie drożności układu
moczowego
moczowego
tomografia komputerowa: mikroropnie, ropień
tomografia komputerowa: mikroropnie, ropień
okołonerkowy
okołonerkowy
scyntygrafia z użyciem DMSA : zbliznowacenia nerek
scyntygrafia z użyciem DMSA : zbliznowacenia nerek
cystoureterografia mikcyjna : odpływ pęcherzowo-
cystoureterografia mikcyjna : odpływ pęcherzowo-
moczowodowy, zaburzenia opróżniania pęcherza
moczowodowy, zaburzenia opróżniania pęcherza
moczowego
moczowego
cystoskopia w nawracającym ZUM
cystoskopia w nawracającym ZUM
Typy ZUM
Typy ZUM
Niepowikłane ZUM. Najczęstsza etiologia to
Niepowikłane ZUM. Najczęstsza etiologia to
E.coli(80%), Staphylococcus saprophyticus(10-15%),
E.coli(80%), Staphylococcus saprophyticus(10-15%),
(2-5%) Klebsiella,Proteus mirabilis
(2-5%) Klebsiella,Proteus mirabilis
Powikłane ZUM : każde ZUM u chorego z upośledzonym
Powikłane ZUM : każde ZUM u chorego z upośledzonym
odpływem moczu lub ze współistniejącą chorobą
odpływem moczu lub ze współistniejącą chorobą
ogólnoustrojową [cukrzyca], w ciąży, u mężczyzny,
ogólnoustrojową [cukrzyca], w ciąży, u mężczyzny,
chory z kamicą nerkową, lub w razie obecności innego
chory z kamicą nerkową, lub w razie obecności innego
czynnika ogólnoustrojowego upośledzającego zdolność
czynnika ogólnoustrojowego upośledzającego zdolność
obronną organizmu. Najczęstsza etiologia powikłanych
obronną organizmu. Najczęstsza etiologia powikłanych
ZUM: E.coli, Proteus, Klebsiella, Pseudomonas,
ZUM: E.coli, Proteus, Klebsiella, Pseudomonas,
Staphylococcus aureus; zakażenia grzybicze
Staphylococcus aureus; zakażenia grzybicze
-najczęściej Candida albicans
-najczęściej Candida albicans
Czynniki sprzyjające ZUM
Czynniki sprzyjające ZUM
Fizjologiczne :
Fizjologiczne :
starzenie się, ciąża
starzenie się, ciąża
Patologiczne :
Patologiczne :
zastój moczu
zastój moczu
refluks pęcherzowo-moczowodowy
refluks pęcherzowo-moczowodowy
kamica nerkowa
kamica nerkowa
instrumentacja dróg moczowych
instrumentacja dróg moczowych
leczenie immunosupresyjne
leczenie immunosupresyjne
nadużywanie NLPZ
nadużywanie NLPZ
cukrzyca i inne zaburzenia przemiany materii
cukrzyca i inne zaburzenia przemiany materii
ZUM występuje u 20-50% kobiet
ZUM występuje u 20-50% kobiet
przynajmniej raz w życiu
przynajmniej raz w życiu
3-10% kobiet aktywnych
3-10% kobiet aktywnych
seksualnie ma ZUM raz w roku
seksualnie ma ZUM raz w roku
98 % wszystkich zakażeń rozwija
98 % wszystkich zakażeń rozwija
się na drodze wstępującej
się na drodze wstępującej
cewka moczowa- pęcherz - nerka
cewka moczowa- pęcherz - nerka
Bezobjawowy
Bezobjawowy
bakteriomocz
bakteriomocz
Wymaga leczenia:
Wymaga leczenia:
1. u kobiet w ciąży
1. u kobiet w ciąży
leki stosowane:
leki stosowane:
Amoksycylina,cefalosporyny, Biseptol,
Amoksycylina,cefalosporyny, Biseptol,
Nitrofurantoina
Nitrofurantoina
2. Leczenie immunosupresyjnie
2. Leczenie immunosupresyjnie
3. Cukrzyca
3. Cukrzyca
4. Zabiegi urologiczne,nerka
4. Zabiegi urologiczne,nerka
analgetyczna
analgetyczna
Leczenie niepowikłanego
Leczenie niepowikłanego
ZUM
ZUM
Wszyscy chorzy z
Wszyscy chorzy z
objawowym
objawowym
ZUM powinni otrzymywać leki
ZUM powinni otrzymywać leki
podawanie dużej ilości płynów
podawanie dużej ilości płynów
leki spazmolityczne [no-spa]
leki spazmolityczne [no-spa]
częste oddawanie moczu co 2-3 h
częste oddawanie moczu co 2-3 h
[duże ilości płynów]
[duże ilości płynów]
Przewlekający się bakteriomocz
Przewlekający się bakteriomocz
przy obecności czynników
przy obecności czynników
sprzyjających (cewnik pęcherzowy,
sprzyjających (cewnik pęcherzowy,
kamica nerkowa, choroby
kamica nerkowa, choroby
pęcherza) leczymy gdy pojawią się
pęcherza) leczymy gdy pojawią się
objawy kliniczne lub wystąpienie
objawy kliniczne lub wystąpienie
objawów posocznicy
objawów posocznicy
Nawracające zakażenia bakteriami
Nawracające zakażenia bakteriami
rozkładającymi mocznik
rozkładającymi mocznik
( pH
( pH
moczu alkaliczne)
moczu alkaliczne)
takimi jak
takimi jak
Proteus mirabilis, często są
Proteus mirabilis, często są
związane z kamicą struwitową.
związane z kamicą struwitową.
Konieczne usunięcie wszystkich
Konieczne usunięcie wszystkich
kamieni
kamieni
Nawracające ZUM
Nawracające ZUM
Def. Występowanie ponad 4 epizodów
Def. Występowanie ponad 4 epizodów
na rok
na rok
Nawrót zakażenia : zakażenie tym
Nawrót zakażenia : zakażenie tym
samym drobnoustrojem wkrótce po
samym drobnoustrojem wkrótce po
leczeniu i ustąpieniu objawów (10-21
leczeniu i ustąpieniu objawów (10-21
dni),
dni),
Ponowne zakażenie : po ustąpieniu
Ponowne zakażenie : po ustąpieniu
bakteriomoczu rozwija się zakażenie
bakteriomoczu rozwija się zakażenie
innym drobnoustrojem
innym drobnoustrojem
Nawracające zapalenie pęcherza
Nawracające zapalenie pęcherza
moczowego u młodych kobiet
moczowego u młodych kobiet
Najczęściej jest to ponowne
Najczęściej jest to ponowne
zakażenie
zakażenie
Uwarunkowania genetyczne
Uwarunkowania genetyczne
zachowania seksualne :stosunek
zachowania seksualne :stosunek
płciowy, środki plemnikobójcze,
płciowy, środki plemnikobójcze,
kapturki naszyjkowe
kapturki naszyjkowe
kolonizacja pochwy przez
kolonizacja pochwy przez
drobnoustroje uropatogenne
drobnoustroje uropatogenne
Profilktyka nawracającego
Profilktyka nawracającego
ZUM
ZUM
Zwiększone przyjmowanie płynów
Zwiększone przyjmowanie płynów
częstsze opróżnianie pęcherza, mikcja przed
częstsze opróżnianie pęcherza, mikcja przed
snem
snem
opróżnianie pęcherza bezpośrednio po
opróżnianie pęcherza bezpośrednio po
stosunku płciowym
stosunku płciowym
higiena osobista : częste mycie z użyciem tylko
higiena osobista : częste mycie z użyciem tylko
cieplej wody, unikanie kąpieli w wannie
cieplej wody, unikanie kąpieli w wannie
szczególnie bąbelkowych lub z dodatkiem
szczególnie bąbelkowych lub z dodatkiem
środków chemicznych
środków chemicznych
unikanie zaparć
unikanie zaparć
leczenie profilaktyczne
leczenie profilaktyczne
Leczenie profilaktyczne
Leczenie profilaktyczne
Lek raz dziennie lub 3 x w tygodniu po
Lek raz dziennie lub 3 x w tygodniu po
wieczornej mikcji przez kilka tygodni do kilku
wieczornej mikcji przez kilka tygodni do kilku
miesięcy (6-12 mies.) np.. Trimetoprim 100mg,
miesięcy (6-12 mies.) np.. Trimetoprim 100mg,
Biseptol 240 mg,
Biseptol 240 mg,
nitrofurantoina 50-100 mg
nitrofurantoina 50-100 mg
,
,
norfloksacyna 200 mg,cefaleksyna 250 mg
norfloksacyna 200 mg,cefaleksyna 250 mg
przed lub po stosunku płciowym Biseptol 480
przed lub po stosunku płciowym Biseptol 480
mg, cefaleksyna 250 mg,
mg, cefaleksyna 250 mg,
nitrofurantoina 50-
nitrofurantoina 50-
100 mg
100 mg
sporadyczne ponowne zakażenie: przyjęcie
sporadyczne ponowne zakażenie: przyjęcie
antybiotyku gdy wystąpią objawy kliniczne
antybiotyku gdy wystąpią objawy kliniczne
U kobiet po menopauzie z
U kobiet po menopauzie z
nawracającym zapaleniem
nawracającym zapaleniem
pęcherza moczowego częstą
pęcherza moczowego częstą
przyczyną jest niedobór
przyczyną jest niedobór
estrogenów dlatego skuteczne
estrogenów dlatego skuteczne
może być dopochwowe podawanie
może być dopochwowe podawanie
estrogenów
estrogenów
ZUM u mężczyzn
ZUM u mężczyzn
Częstszy u noworodków
Częstszy u noworodków
po 40 r.ż.
po 40 r.ż.
Obrzezanie chroni przed ZUM
Obrzezanie chroni przed ZUM
Niepowikłane zum rzadko
Niepowikłane zum rzadko
znamienny bakteriomocz >10
znamienny bakteriomocz >10
3
3
/ml
/ml
konieczne dokładne zbadanie układu
konieczne dokładne zbadanie układu
moczowego
moczowego
najczęstszą przyczyną jest bakteryjne
najczęstszą przyczyną jest bakteryjne
zapalenie gruczołu krokowego
zapalenie gruczołu krokowego
KAMICA NERKOWA
KAMICA NERKOWA
Kamica nerkowa
Kamica nerkowa
To obecność w drogach moczowych
To obecność w drogach moczowych
nierozpuszczalnych złogów
nierozpuszczalnych złogów
wskutek wytrącania substancji
wskutek wytrącania substancji
zawartych w moczu, gdy ich
zawartych w moczu, gdy ich
stężenie przekracza próg
stężenie przekracza próg
rozpuszczalności
rozpuszczalności
Substancje chemiczne:
Substancje chemiczne:
Szczawiany wapnia
Szczawiany wapnia
Fosforany wapnia
Fosforany wapnia
Kwas moczowy
Kwas moczowy
Cystyna
Cystyna
Czynniki sprzyjające
Czynniki sprzyjające
wytrącaniu:
wytrącaniu:
Zastój moczu
Zastój moczu
Zakażenia układu moczowego
Zakażenia układu moczowego
Wit. C
Wit. C
Dieta ubogowapniowa [brak
Dieta ubogowapniowa [brak
wiązania szczawianów w p.pok]
wiązania szczawianów w p.pok]
Struwit- Proteus, alkalizacja
Struwit- Proteus, alkalizacja
Napad kamicy nerkowej:
Napad kamicy nerkowej:
Ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący
Ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący
do spojenia łonowego, narządów
do spojenia łonowego, narządów
płciowych i wewnętrznej powierzchni ud
płciowych i wewnętrznej powierzchni ud
Nudności, wymioty
Nudności, wymioty
Parcie na mocz, częstomocz,
Parcie na mocz, częstomocz,
Dreszcze, gorączka- przy ZUM
Dreszcze, gorączka- przy ZUM
Krwiomocz
Krwiomocz
Skąpomocz/bezmocz- zablokowanie
Skąpomocz/bezmocz- zablokowanie
Podstawowe badanie:
Podstawowe badanie:
Badanie ogólne moczu
Badanie ogólne moczu
[ krwinkomocz ]
[ krwinkomocz ]
USG j. brzusznej: poszerzenie UKM
USG j. brzusznej: poszerzenie UKM
Zapobieganie:
Zapobieganie:
Płyny!!! Diureza >2 l
Płyny!!! Diureza >2 l
ograniczenie spożycia szczawianów-
ograniczenie spożycia szczawianów-
szpinak, rabarbar, nadmiar mięsa,
szpinak, rabarbar, nadmiar mięsa,
soja, orzechy, czekolada, mocna kawa
soja, orzechy, czekolada, mocna kawa
i herbata, buraki ćwikłowe, tłuszcze-
i herbata, buraki ćwikłowe, tłuszcze-
sprzyjają wchłanianiu szczawianów
sprzyjają wchłanianiu szczawianów
Alkalizacja moczu [Citrolyt]
Alkalizacja moczu [Citrolyt]
Zapobieganie zakażeniom
Zapobieganie zakażeniom
Leczenie:
Leczenie:
Podstawa- leki rozkurczowe i p-
Podstawa- leki rozkurczowe i p-
bólowe
bólowe
litotrypsja
litotrypsja