EKONOMIA

EKONOMIA

Podmioty 
gospodarujące

Wykład

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

WARSZAWA 

2006 

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

 

 2 

Zagadnienia tematu 



Problemy ekonomiczne



Potrzeby i zasoby. Rzadkość 
zasobów



Koszt alternatywny



Konieczność gospodarowania



Rynek a państwo. Funkcje państwa 



Ekonomia pozytywna i normatywna



Uczestnicy procesu 
gospodarowania

 3 

Potrzeby i zasoby: Rzadkość 

zasobów



nieograniczoność potrzeb



ograniczoność zasobów: 

- surowców naturalnych
- kapitału rzeczowego
- zasobów ludzkich



rzadkość zasobów - najistotniejszy 
problem do rozwiązania w życiu 
gospodarczym



alternatywne użycie zasobów

 4 

Koszt alternatywny



Kosztem alternatywnym

 (zaniechanych 

możliwości)  jest ilość jednego dobra, z 
której trzeba zrezygnować, aby możliwe 
stało się wytworzenie dodatkowej 
jednostki drugiego dobra.



Działanie prawa rosnącego kosztu 
względnego sprawia, że 

krzywa 

możliwości produkcyjnych

 jest wypukła. 

Oznacza to, że poświęcając coraz więcej 
jednostek jednego dobra  dostajemy 
coraz mniej drugiego dobra.

 5 

Wybór ekonomiczny



gospodarka jest „miejscem”, w 
którym odbywają się produkcja i 
konsumpcja

produkcja

 to przetwarzanie zasobów 

– naturalnych 
– ludzkich 
– kapitałowych 

na dobra i usługi zaspokajające określone 

potrzeby



wobec ograniczoności zasobów należy 
dokonywać 

wyboru

 jak je wykorzystać 

by wyprodukować jak największą ilość 
dóbr.

 6 

Konieczność gospodarowania



alokacja

 - rozmieszczenie 

czynników wytwórczych



podział

 - zasady uczestniczenia 

poszczególnych podmiotów w 
wytworzonym produkcie

 7 

Przedmiot ekonomii



badanie, w jaki sposób w społeczeństwie 
gospodarującym podejmowane są decyzje:

•  

co wytwarzać

•  jak wytwarzać 

• dla kogo wytwarzać



analiza zmian w gospodarce:

tendencje zmian

• poziomu cen

• produktu

• bezrobocia

Wybory ekonomiczne, czyli decyzje dotyczące 

sposobów wykorzystania zasobów w różnych 

systemach gospodarczych rozstrzygane są 

różnie (przez państwo lub rynek).

 8 

Zasada racjonalnego 

gospodarowania

Dwa warianty:



minimalizacja nakładów - przy 
danym poziomie produktu



maksymalizacja wyników - przy 
danym poziomie nakładów

 9 

Teoria ekonomii a rzeczywistość



podejście normatywne

 – 

formułowanie opinii 
wartościujących



podejście pozytywne

 – badanie 

rzeczywistych zasad 
funkcjonowania gospodarki

Ekonomiści powinni być zgodni co do 
obiektywnych mechanizmów, ale nie co do 
sądów wartościujących

.

 

 

10 

Sposób podejścia do zjawisk 

ekonomicznych

mikroekonomiczne: 

badanie pojedynczych 

podmiotów 

–  jedna firma
–  jeden konsument
–  jeden rynek

makroekonomiczne:

badanie gospodarki jako całości

 

11 

Uczestnicy działalności 

gospodarczej



gospodarstwa domowe 
(konsumenci)



przedsiębiorstwa



rząd (państwo)



zagranica

 

12 

Gospodarstwa domowe



oferują czynniki wytwórcze

• pracę 
• ziemię 
• kapitał 



oferowane ilości tych czynników 
określają dochody gospodarstwa 
domowego



podejmują decyzje o podziale 
dochodów na część konsumowaną i 
oszczędzaną

 

13 

Konsument



dysponuje określonym budżetem



dokonuje podziału tego budżetu 
pomiędzy różne dobra, zaspakajające 
jego potrzeby 



dąży do maksymalizacji zadowolenia z 
konsumpcji

 

14 

Przedsiębiorstwa



zużywają oferowane przez 
gospodarstwa domowe czynniki 
wytwórcze i przekształcają je w dobra 
i usługi



w czynniki niezbędne do produkcji 
zaopatruje się na rynkach czynników 
produkcji, wytworzone towary 
sprzedaje na rynku dóbr



 produkują w celu sprzedaży 



dążą do maksymalizacji zysku

 

15 

Rząd



instytucja tworząca określony 
ład i porządek prawny 



angażuje się w działalność 
gospodarczą (dobra publiczne: 
oświata, służba zdrowia)



dokonuje redystrybucji 
dochodów (podatki)



prowadzi politykę gospodarczą 
(inflacja, bezrobocie)



może kontrolować całą 
gospodarkę

 

16 

Modele i dane



model

– koncepcja oparta na 

założeniach

– strukturyzuje myślenie o 

procesach gospodarczych



dane

– opisują rzeczywistość 

gospodarczą

– szeregi czasowe
– dane przekrojowe

 

17 

Zmienne realne i nominalne



wiele zmiennych 
ekonomicznych wyrażanych 
jest w pieniądzu



zmienne nominalne

– mierzone są w cenach 

bieżących



zmienne realne

– skorygowane o zmiany cen
– mierzone w cenach stałych