Inklinacje poznawcze



W sytuacjach niepewnych i ryzykownych 

konieczne jest stosowanie rozwiązań innych 

niż myślenie algorytmiczne



W przypadku takich decyzji funkcjonują tzw. 

zniekształcenia poznawcze (inklinacje, 

heurystyki)



Błędy a zniekształcenia



Różnice indywidualne w uleganiu 

inklinacjom poznawczym – zniekształcenia 

poznawcze zależne są zarówno od czynników 

sytuacyjnych jak i indywidualnych

 

 

Rodzaje inklinacji 
poznawczych



Heurystyka kotwiczenia



Heurystyka reprezentatywności



Heurystyka dostępności

 

 

Heurystyka 
reprezentatywności



Zniekształcenia w tworzeniu reprezentacji sytuacji



Wynika z dwóch mechanizmów:

– Mechanizmy kształtowania struktury (potrzeba struktury)
– Mechanizmy kodowania informacji (kodowanie obrazowo-

emocjonalne)



Polega na traktowaniu sytuacji jako 

reprezentatywną, chociaż nie ma ku temu podstaw



Odmiany:

– Prawo małych liczb
– Prawo krótkich serii
– Złudzenie korelacji i determinacji
– Ignorowanie ogólnych prawidłowości
– Błąd koniunkcji

 

 

Heurystyka kotwiczenia



Zniekształcenia wywołane wpływem 
„kotwicy umysłowej”



Wynika z mechanizmu kształtowania 

struktury (potrzeba struktury)



Funkcję kotwicy umysłowej pełni 

pierwsza ocena lub podana 

informacja



Kotwicą umysłową może być także 

ocena danego przedsięwzięcia jako 

ryzykowne lub korzystne

 

 

Heurystyka dostępności



Zniekształcenia spowodowane 

mechanizmem nacisku dostępnej 

informacji



Wynika z mechanizm kodowania 

informacji (kodowanie obrazowo-

emocjonalne)



Polega na przecenianiu informacji 

łatwo dostępnych, wyrazistych, 

konkretnych



Znaczenie żywych i budzących 

emocje opisów



Obecność w mediach



Subiektywna wyobrażalnośc

 

 

Inne mechanizmy 
zniekształceń



Nadmierna pewność siebie



Błędy w szacowaniu 
prawdopodobieństw

– Przecenianie prawdopodobieństwa 

sukcesu, niedocenianie 
prawdopodobieństwa porażki

– Przecenianie prawdopodobieństwa 

zdarzeń sprawnościowych

– Tendencja centralna