Prezentacja programu PowerPoint

NIEDOKRWISTOŚCI

NIEDOKRWISTOŚĆ

Z NIEDOBORU ŻELAZA

Dr n. med. Krzysztof

Gutkowski

NIEDOKRWI

STOŚCI - DEFINICJA

Niedokrwistość jest to zmniejszenie

stężenia
          hemoglobiny
               hematokrytu
                     lub liczby  erytrocytów
                          poniżej wartości
prawidłowych.

‼

I.Upośledzenie
wytwarzania
   (erytrocytów  lub hemo
–
    globiny)

1.Upośledzenie  proliferacji i
różnicowania  komórek  pnia
erytropoetycznego
2.Upośledzenie  dojrzewania
   zróżnicowanych  komórek
   erytropoezy
3.Upośledzenie  wytwarzania
   hemoglobiny
4.Niedobór  erytropoetyny

Niedokrwistości aplastyczne

-Zespół  mielodysplastyczny
-Niedokrwistości  megaloblastyczne
spowodowane  niedoborem
witaminyB12  lub  kwasu  foliowego
-Niedokrwistość  syderopeniczna  (
  z  niedoboru  żelaza)
-Niedokrwistość  nerkopochodna (u
chorych  na  przewlekłą  mocznicę)

II.Zwiększony rozpad
erytrocytów

1.Defekt  w  obrębie  samej
krwinki
   czerwonej

2.Defekt  wywołany  czynnikami
   pozakrwinkowymi

Niedokrwistości  hemolityczne
wywołane
czynnikami  wewnątrzkrwinkowymi
-defekty  budowy  błony  komórkowej
-defekty  budowy  hemoglobiny
-enzymopatie
Niedokrwistości  hemolityczne
wywołane
czynnikami  pozakrwinkowymi
-izo/autoprzeciwciała
-leki
-zakażenie-toksyny  chemiczne  i
fizyczne
-zaburzenia  przemiany  materii
-inne  rzadkie  przyczyny

III.Utrata erytrocytów

Krwawienia

Niedokrwistość pokrwotoczna

IV.Zaburzenia podziału
puli erytrocytów

Nadmierne gromadzenie

erytrocytów w powiększonej
śledzionie

Zespół dużej śledziony
(hipersplenizm)

PRZYCZYNA ETIOLOGIA POSTACIE

NIEDOKRWI

STOŚCI - PODZIAŁ

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA- GOSPODARKA ŻELAZEM

Dobowa utrata żelaza

     Mężczyźni                         – 1 mg
-    Kobiety miesiączkujące  – 2 mg
-    Kobiety ciężarne              – 3 mg

     Organizm dorosłego mężczyzny o wadze 70 kg
     zawiera 3,5 g żelaza
     Organizm dorosłej kobiety o wadze  60 kg
     zawiera 2,1 g żelaza

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Podział ogólnoustrojowej puli żelaza:

► związane z hemoglobiną ( 70% )

► zapasowe, związane z ferrytyną lub

hemosyderyną,
          zlokalizowane  wewnątrzkomórkowo  ( 18% )
    ► czynnościowe związane z mioglobiną i
enzymami ( 12% )
    ► transportowe związane z transferyną (0,1%)

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Homeostaza w zakresie gospodarki
żelazem :

► Odzyskiwanie przez makrofagi żelaza
uwolnionego z
     hemoglobiny, mioglobiny, i enzymów. Uwolnione
żelazo
     może wiązać się z ferrytyną lub hemosyderyną
     stając się żelazem zapasowym lub bezpośrednio
wiązać
     się z transferyną krwi.

► Jelitowe wchłanianie żelaza. Możliwość regulacji
w
      ograniczonym zakresie wchłaniania żelaza w
      początkowym odcinku jelita cienkiego

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA - KRĄŻENIE ŻELAZA W

USTROJU

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Występowanie

Europa ok. 10 % a w krajach rozwijających

się około
                                   50 % kobiet w wieku rozrodczym
( menstruacja, ciąża,
                                   laktacja ).
                                   Stanowi 80% wszystkich
niedokrwistości.

Etiologia

1. Niewystarczająca podaż ,

                            2. Upośledzone wchłanianie ( stan po resekcji
żołądka ,
                                 zespoły złego wchłaniania ),
                            3. Wzmożone zapotrzebowanie ( okres
wzrostu, ciąża, okres
                                karmienia piersią, intensywny wysiłek
fizyczny, leczenie
                                wit. B12),
                            4. Utrata wskutek przewlekłych krwawień
( 80% wszystkich
                                 przypadków). Krwawienia z przewodu
pokarmowego, z
                                 dróg rodnych, z dróg moczowo –
płciowych, utrata krwi
                                 spowodowana  skazą krwotoczną, , zabieg
operacyjny,
                                 uraz.

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Klinika

1. Objawy na skórze i błonach śluzowych :

-  podłużne prążkowanie           -  atrofia błon śluzowych języka,
gardła, przełyku
    płytek paznokciowych,              powodująca dysfagię i uczucie
pieczenia przy
-   łamliwość paznokci                   połykaniu,
                                                      -  zajady w kącikach ust

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Klinika

2. Łamliwość włosów
Wysuszenie skóry

        3.    Nieswoiste zaburzenia psychiczne lub neurologiczne
-               bóle głowy
-               zaburzenia koncentracji uwagi
-               drażliwość
-               zespół „niespokojnych nóg’’
-               niezwykłe zachcianki smakowe ( pica )
         4.   Bladość powłok

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Badania laboratoryjne

● przedutajony niedobór żelaza

( niedobór żelaza
                                           zapasowego) – zmniejszenie
stężenia ferrytyny
                                           w surowicy krwi i zawartości żelaza
w szpiku
                                           kostnym - zwiększenie wchłaniania
żelaza
                                        ● utajony niedobór żelaza (w
procesie erytropoezy
                                           zużywane jest żelazo zapasowe) –
oprócz ww.
                                           objawów zmniejsza się stężenie
żelaza w
                                           surowicy krwi, zwiększa się
stężenie transferyny

● klinicznie jawny niedobór żelaza

(niedokrwistość
                                           z niedoboru żelaza) – oprócz ww.
objawów
                                           zmniejsza się stężenie
hemoglobiny, liczba
                                           erytrocytów i wartość
hematokrytu.

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Niedokrwistości z niedoboru żelaza powodują pierwotnie

zahamowanie
              wytwarzania hemoglobiny, natomiast w mniejszym
stopniu
              wytwarzania
              erytrocytów. Dlatego zmniejszeniu stężenia
hemoglobiny może
              początkowo towarzyszyć prawidłowa liczba erytrocytów.

● obraz morfologii krwi :

                                               poikolicytoza
-                                              anizocytoza
-                                              mikrocytoza – zmniejszenie średniej
objętości
                                                                         krwinki czerwonej
poniżej 80 fl (MCV)
                                               Niedobarwliwość – zmniejszenie
średniej zawartości
                                                                           hemoglobiny w
erytrocycie poniżej
                                                                           28pg (MCH)

Badania laboratoryjne

c.d.

WAŻNE:

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Rozpoznanie

                                 ► wywiad i obraz kliniczny
                                 ► wyniki badań laboratoryjnych ( Hb, Ery,
Fe,
                                      ferrytyna ↓, transferyna ↑ )
                                 ► ustalenie przyczyn ( przewód
pokarmowy, górny ,
                                      dolny odcinek, drogi moczowo –
płciowe, inne
                                      miejsca krwawienia
                                 ► wykluczyć upośledzenie wchłaniania
żelaza – test
                                      wchłaniania żelaza – polega na
określenieu
                                      stężenia żelaza w surowicy krwi przed
i po podaniu
                                      100 mg dwuwartościowego Fe - w
warunkach
                                      prawidłowych w dwie godziny po
podaniu Fe
                                      obserwuje się dwukrotny wzrost tej
wartości.

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Leczenie

► przyczynowe

► objawowe - uzupełnienie niedoborów żelaza należy

stosować głównie doustne preparaty żelaza

dwuwartościowego
                 , leczenie pozajelitowe stosować wyjątkowo w
chorobach
                   zapalnych żołądka i jelit , zespole złego
wchłaniania,
                   poważnych powikłaniach  leczenia doustnego np.
wrzód
                   żołądka

Działania niepożądane

            ► leczenie doustne - ciemne zabarwienie stolca,
zaburzenia
                 dystpeptyczne,
            ► leczenie pozajelitowe - zła tolerancja w łożysku
naczyniowym –
                 bóle głowy, uczucie gorąca, nudności, wymioty,
mataliczny
                 smak w ustach, omdlenia, wstrząs anafilaktyczny
zapalenie żył.

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

Dawkowanie

► Leczenie doustne – 100 – 200 mg Fe

w dwóch

dawkach
podzielonych. Tylko Fe

wchłania się w

wystarczającym
                 stopniu z przewodu pokarmowego ( w około 20% )
                  Należy podawać lek co najmniej 3  miesiące  aby
uzupełnić
                 niedobory żelaza zapasowego
            ► Leczenie pozajelitowe - pozajelitowo podaje się tylko
                                                          żelazo trójwartościowe.

Ważne: nie wolno mieszać w strzykawce żelaza z innymi
lekami,
szczególnie z substancjami redukującymi jak np.
witamina C

Maksymalne zapotrzebowanie oblicza się wg wzoru:

Niedobór Hb ( (g/dl) x 250 = dawka ogólna żelaza w mg

Zapobieganie

► profilaktyczne podawanie preparatów żelaza
kobietom ciężarnym

Document Outline