Jest to okres doskonalenia się mowy we wszystkich

zakresach. Dziecko poszerza swój słownik, operuje

coraz sprawniej regułami fonetyki i gramatyki.

Stopień rozwoju mowy zależy od różnych

czynników, najważniejsze z nich to:

 wpływ środowiska,

 zdolności pedagogiczne rodziców,

 psychofizyczny rozwój
dziecka.

Nazwa swoista mowa
dziecięca odnosi się do
zasobu językowego
dziecka, części słownika
i syntaktyki dzieci.

Rozwój mowy
dziecka
w wieku
5 lat

• dziecko zdobywa umiejętność wymawiania

pełnego zasobu głoskowego języka

polskiego,

• mowa jest już zrozumiała,

• zaczynają się ustalać głoski sz, rz, cz, dż,

które pojawiły się w 4 roku życia. Dziecko

potrafi je poprawnie powtórzyć, choć w

mowie potocznej mogą jeszcze być

wymawiane jako s, z, c, dz,

• głoska r powinna być już wymawiana, ale

często pojawia się dopiero w tym okresie,

• grupy spółgłoskowe jeszcze są upraszczane

zarówno w nagłosie wyrazu jak i w

śródgłosie,

• według T. Bartkowskiej, 37 % dzieci 5-letnich

nie wymawia jeszcze prawidłowo głosek

przedniojęzykowo-dziąsłowych sz, rz, cz, dż.

• dziecko wprowadza wiele neologizmów np.

sklepiarz, projekciarz,

• powinno budować wielozdaniowe wypowiedzi,
• w opowiadaniu o czymś powinno uwzględniać

kolejność wydarzeń i związki przyczynowo –

skutkowe,

• pytane o znaczenie słów powinno je wyjaśnić,
• potrafi opisywać przedmioty i podawać ich

cechy charakterystyczne oraz możliwości

zastosowania,

• dziecko dokonuje autokorekt, czyli samo

poprawia swoje błędy językowe.

• dopuszcza się niewielkie błędy wymowy,

które dziecko cały czas systematycznie

likwiduje.

Rozwój mowy dziecka w wieku 6 lat

• mowa jest już ukształtowana pod względem

dźwiękowym,

• pełny zasób głoskowy, choć czasem

zdarzają się trudności w wymowie głosek

sz, rz, cz, dż, r oraz grup spółgłoskowych

zwłaszcza w śródgłosie wyrazów,

• dziecko ma świadomość językową,
• posługuje się już swobodnie językiem

potocznym,

• bez trudu porozumiewa się z innymi ludźmi,
• ma pełną umiejętność budowania

wypowiedzi i posługiwania się formami,

które obowiązują,

• zna ok. 3500 a nawet 7000 wyrazów ( w

zależności od środowiska wychowawczego),

• mowa kontekstowa, zrozumiała w swojej

strukturze językowej we wzajemnych

związkach między słowami tworzącymi

wypowiedź,

• staje się niezależna od sytuacji i jej

pozawerbalnych składników,

• zdarzają się kłopoty z wymową grup

spółgłoskowych, zwłaszcza w śródgłosie

wyrazu.

Rozwój mowy postępuje równolegle z rozwojem
motoryki narządów artykulacyjnych. Mówienie jest
sprawnością i trzeba się jej nauczyć. Mowa
wytwarzana jest dzięki skoordynowanej aktywności
języka, warg, gardła, podniebienia, krtani i płuc, a
więc ważne jest aby wszystkie te narządy były
ćwiczone sukcesywnie i konsekwentnie.
Kształtowanie wymowy powinno być zakończone
ostatecznie do 6 roku życia, ale
proces rozwoju języka
trwa nadal. W dalszym
ciągu dzieci uczą się
nowych słów
i udoskonalają
umiejętność
precyzowania
wypowiedzi słownych.

BIBLIOGRAFIA

• Leon Kaczmarek „Nasze dziecko uczy się mowy”,

Lublin 1977,

• Genowefa Demelowa „Elementy logopedii”,

Warszawa 1979,

• Irena Styczek „Logopedia”, Warszawa 1981,
• Elżbieta Maria Minczakiewicz „Mowa- rozwój-

zaburzenia-terapia”, Kraków 1997,

• Ewa Słodownik- Rycaj „O mowie dziecka. Jak

zapobiegać powstawaniu nieprawidłowości w jej
rozwoju”, Warszawa 2000.