Podstawowe zagadnienia
pedagogiki specjalnej
Podstawowe zagadnienia
pedagogiki specjalnej
W Polsce co 7 obywatel jest człowiekiem niepełnosprawnym
(4,5 mln)
Pedagogika specjalna – pedagogika zwykła stosowana w
trudnych warunkach. Jest teorią i praktyką kształcenia i
wychowania osób z odchyleniami od normy psychofizycznej.
M. Grzegorzewska (1888-1967) – twórca pedagogiki specjalnej
Niepełnosprawni - „osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna
lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza czy
uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról
społecznych zgodnie z normami prawnymi i
zwyczajowymi”. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych
Rewalidacja - interdyscyplinarne oddziaływanie terapeutyczno-
pedagogiczne stosowane względem osób niepełnosprawnych w
celu najpełniejszego ich rozwoju i przystosowania do
życia społecznego
Resocjalizacja - „oduczanie” zachowań antagonistyczno-
destruktywnych oraz uruchamianie prawidłowych mechanizmów
socjalizacyjnych w warunkach kontrolowanych przez wychowawców
(wg. L. Pytki)
Resocjalizacja - uwzględniać musi także aspekt rehabilitacji, gdyż
genezą wykolejenia mogą być charakteropatie, psychopatie,
niedorozwój osobowości oraz demoralizacja środowiska
wychowawczego (wg. Z. Sękowska)
Tradycyjna klasyfikacja:
•
1. Niewidomi i niedowidzący:
•
a) niewidomi od urodzenia lub przed piątym rokiem życia
•
b) ociemniali
•
c) niedowidzący
•
d) słabo widzący w wysokim stopniu
•
2. Głusi i niedosłyszący
•
a) głusi od urodzenia
•
b) ogłuchli mówiący
•
c) głusi z resztkami słuchu
•
d) niedosłyszący
•
3. Głuchoniewidomi
•
4. Upośledzeni umysłowo:
•
a) w stopniu lekkim
•
b) w stopniu umiarkowanym
•
c) w stopniu znacznym
•
d) w stopniu głębokim
•
5. Przewlekle chorzy
•
6. Osoby z uszkodzeniem narządów ruchu
•
7. Osoby z trudnościami w uczeniu się w skutek
dysharmonii rozwoju
•
8. Społecznie niedostosowani wskutek:
a) zaniedbań i błędów wychowawczych oraz
konfliktów z normami społecznie-moralnymi
b) zaburzeń wyższych czynności nerwowych
(tło psychopatyczne, charakteropatyczne,
nerwicowe – prowadzące do konfliktów z
prawem)
Działy pedagogiki specjalnej:
•
Tyflopedagogika
(niewidomych, słabo widzących i głuchoniewidomych)
•
Surdopedagogika
( głuchych i słabo słyszących)
•
Oligofrenopedagogika
(upośledzonych umysłowo)
•
Pedagogika terapeutyczna
(chorzy i niepełnosprawni ruchowo)
•
Pedagogika resocjalizacyjna
(niedostosowani społecznie)
•
pedagogikę korekcyjną
(dzieci nieharmonijnie rozwinięte i z trudnościami w uczeniu się)
•
logopedię
(terapię mowy)
Wspólne kierunki rewalidacji
(rehabilitacji, resocjalizacji):
•
Dynamizowanie
•
Wzmacnianie i rozwijanie tych sił biologicznych
/„punk Archimedesowy”/
•
korygowanie (korektura) i usprawnianie uszkodzonych
zmysłów lub funkcji psychofizycznych
•
Kompensacja, czyli wyrównywanie bądź zastępowanie
deficytów psychofizycznych lub rozwojowych
Zasady:
integracji
normalizacji
personalizacji
Standardowe zasady wyrównywania szans osób
niepełnosprawnych, opracowane i przyjęte przez
Organizację Narodów Zjednoczonych wśród głównych
zakresów równoprawnego uczestnictwa społecznego
wymieniają następujące:
•
dostępność
•
edukacja
•
zatrudnienie
•
środki utrzymania i zabezpieczenie socjalne
•
życie rodzinne i integralność osobista
•
kultura
•
sport i rekreacja
•
religia
Teologia pedagogiczna i deontologia
•
Podstawą współczesnej
pedagogiki specjalnej
„jest idea godności i wartości każdego człowieka oparta na
Ewangelii i chrześcijaństwie”
(wg. Z. Sękowskiej)
Wspólnoty integracyjne:
•
Arka
•
Wiara i światło
Pedagogika specjalna – opieka następcza
– andropedagogika specjalna
Opieka następcza zapewnia wsparcie po wyjściu spod
oddziaływań rewalidacyjnych czy resocjalizacyjnych, np.
pomoc postpenitencjarną w zakresie resocjalizacji, pomoc w
usamodzielnianiu wychowanków domu dziecka, czy
zapewnienie warsztatów terapii zajęciowej upośledzonym
umysłowo.
Pedagogika specjalna uczestniczy w opiece hospicyjnej,
paliatywnej i terminalnej
Metody zaadaptowane do oddziaływań katechetycznych:
•
metoda ośrodka pracy
•
techniki Fraineta
•
biblioterapia
(biblioterapia kliniczna, psychoterapia)
Biblioterapia
jest metodą szczególnie przydatną w nauczaniu religii i
katechezie, gdzie chodzi nie tylko o przyswojenie określonych
wiadomości, ale przede wszystkim o internalizację ważnych prawd i
przeżyć.
dziękuję….