15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
1
Analiza Systemów
Informacyjnych 1
Marek Chmielowski
MChmielo@MChDelaware.home.pl
Systemy Informacyjne i Informatyczne
Inżynieria Systemów Informacyjnych
Projektowanie Systemów Informatycznych
Inżynieria Programowania
Przykład Procesu powstawania Serwisu WWW
Informatyka i Ekonometria
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
2
Systemy Informacyjne i
Informatyczne
Systemy Informacyjne
Znane od ponad 4000 lat
Biblioteki tabliczek glinianych z pismem klinowym
Nie wymagają (ale mogą używać) komputerów
Systemem informacyjnym może być zespół ludzi (np.
Opowiadaczy legend)
To co ludzie potrzebują to INFORMACJA, a nie komputery
Systemy Informatyczne
Jedna z wielu technologii tworzenia systemu INFORMACYJNEGO
System informatyczny prawie zawsze musi być częścią systemu
informacyjnego
Prawie nie ma “czystych” systemów informatycznych (wyjątkiem
są samodzielnie działające automaty)
Czyli wykład powinien się nazywać “Analiza Systemów
Informacyjnych”
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
3
Inżynieria Systemów
Informacyjnych
Zadania systemu informacyjnego
Przekazywanie informacji
np. opowiadanie bajek
Przechowywanie informacji
tabliczki gliniane, ludzka pomięć
Sortowanie informacji
np. Króla interesuje tylko wielkość armii
Analiza informacji i tworzenie nowej informacji
np. Ilu rolników potrzeba aby utrzymać armię
Wspieranie podejmowania decyzji
Czy armia jest wystarczająco duża aby rozpocząć wojnę
Automatyczne przekazywanie informacji do wykonawców
np. biurokracja
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
4
Inżynieria Systemów
Informacyjnych 2
Podstawowe cechy (“wady”)
System ma dostarczać ludziom
ZROZUMIAŁĄ informację
Zwykle system jest zasilany informacją
dostarczaną przez ludzi
Dostarczanie i pobieranie informacji
zajmuje czas i stanowi spore
obciążenie dla użytkowników systemu
(obniża wydajność)
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
5
Inżynieria Systemów
Informacyjnych 3
Ewentualne korzyści
Po pewnym czasie podnosi wydajność
grupy ludzi
Dzięki “zapamiętanym danym”
pozwala przewidzieć “kryzysy”
Prezentuje “decydentom” “obraz”
działania organizacji (państwa lub
firmy)
Uwaga – ten obraz nie musi być poprawny
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
6
Projektowanie Systemów
Informatycznych
System Informatyczny
W obecnym rozumieniu –
przetwarzanie informacji przy pomocy
komputerów
NIE MOŻĘ DZIAŁĄĆ SAMODZIELNIE –
musi być częścią systemu
informacyjnego firmy
Projektowanie systemu informatycznego w
oderwaniu od realiów przepływu informacji
w firmie jest główną przyczyną nie
trafionych projektów informatycznych (nie
trafionych jest ponad 66%)
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
7
Projektowanie Systemów
Informatycznych
Osobny wykład
po zapoznaniu się z techniką
programowania
Proces projektowania
Analiza
Projektowanie
Testowanie
Analiza .....
Wdrażanie Analiza .....
Analiza
Rozbudowa
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
8
Inżynieria Programowania
Proces standardowego zapisu
wyników analizy
Wybór technologii informatycznych
Zaprojektowanie architektury
systemu
Implementacja w formie programu,
stron html, konfiguracji, bazy
danych, ....
Testowanie
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
9
Rola i Typy Analizy
Analiza wymagań
Requirements Analysis
Analiza techniczna
Technical requirements analysis
Analiza bezpieczeństwa
Security audit
Analiza kosztów
Opis wyników analizy - UML
15/02/02
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
10
Przykład powstawania
Serwisu WWW
Opis procesu powstawania serwisu
www
Rola analizy
Splatanie się faz
Analizy
Projektowania
Testowania
Podejmowanie decyzji w procesie
konstruowania serwisu
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Serwis WWW jako
przedsięwzięcie
Jaki jest cel przedsięwzięcia
Dla klienta zamawiającego serwis – n.p. reklama, sprzedaż
internetowa, zyski z usług, prestiż (bo konkurencja ma
serwis), ....
Dla wykonawcy – zysk, rozwinięcie umiejętności, hobby
(które wykonujemy w pracy i jeszcze mamy za to
pensje), ...
Jakimi środkami dysponujemy
Finansowe
Personel i umiejętności
Czas
Czego może chcieć użytkownik
Jaki ma wybór u konkurencji
Ilu użytkowników możemy się spodziewać
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Serwis WWW jako zestaw
usług
Dostarczanie informacji użytkownikowi
Promocja – potencjalny użytkownik musi trafić do naszego serwisu
Informacja statyczna
wprowadzona podczas konstrukcji serwisu
uaktualniana ręcznie
Informacja dynamiczna
generowana automatycznie z BD
periodycznie informacje ręcznie edytowane z automatycznym uaktualnianiem stron n.p. serwis wiadomości
Personalizacja (selekcja informacji na podstawie profilu użytkownika n.p. Program TV dla stacji które odbiera użytkownik)
Zapewnienie informacji zwrotnej od użytkownika do właściciela serwisu
feedback forms (forma e-mail)
sklep internetowy (automat. uaktualnianie DB)
Dystrybucja danych
Informatyka
Programy
Uaktualnienia
Wersje demonstracyjne
Inne
Katalogi do druku
Materiały referencyjne do druku
Pośrednictwo w wymianie informacji
Użytkownik typu Firma – klient
katalogi firm i usług
Rozprzestrzenianie informacji (newsy o produktach, ich użyciu)
Użytkownik – użytkownik
Chat
Ogłoszenia
Wymiana poglądów (newsy)
Forma dostępu
Bezpłatne
Dotowane (n.p. Przez firmę właściciela)
Utrzymujące się z reklam
Płatne
Forma płatności (jak zapłacić 0.01 gr.)
bezpieczeństwo
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Serwis WWW jako
estetyczny produkt dla
klienta
Użytkownik odbiera usługi serwisu głównie wizualnie
Znaczenie pierwszego wrażenia
Analiza informacji następuje później
Czytelność przedstawienia
Brak lub nadmiar elementów „ozdobnych”
Różne grupy odbiorców mają różne „gusta”
Upodobania użytkownika mogą być różne niż
Upodobania projektanta
Upodobania zamawiającego
Istnieją metody analizy zapotrzebowań odbiorców
Akustyka
Nie wszyscy mają kartę
Zwłaszcza w biurze
Nie należy przeszkadzać współpracownikom
Problem synchronizacji dźwięku i obrazu
Interakcyjność
Dodaje dynamiki do statycznych danych
Symuluje sposób przekazywania informacji między ludźmi
Możliwość wydruku
Strona z materiałem referencyjnym MUSI się łatwo i właściwie drukować
Intuicyjny interfejs
Chyba że dołączymy podręcznik każdemu użytkownikowi
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Tworzenie i utrzymanie
Serwisu WWW jako projekt
informatyczny
Faza strategiczna
Faza analizy
Faza projektu
Wykonanie
Wdrożenie i testy
odbiorcze
Promocja
Utrzymanie
Rozbudowa
Nakładanie się faz
Faza strategiczna zwykle nakłada się na analizę
Faza projektu prawie zawsze jest prowadzona
równolegle z analizą
Wykonanie prototypów zaczyna się we wstępnej fazie
projektowania
Testy i demonstracja dla klienta często są prowadzone w
końcowej fazie analizy
Rozbudowa czasami ma miejsce podczas wdrażania (w
wyniku ewolucji wymagań klienta)
Utrzymanie może być konieczne już w fazie testów i
wdrożenia
N.p. W przypadku serwisu codziennych wiadomości
Promocja może rozpocząć się przed zakończeniem
wdrożenia
Iteracje w procesie
Typowy cykl
analiza części wymagań
projekt modułu
wykonanie prototypu (mock-up)
demonstracja dla klienta
Zebranie uwag (równoważne z powtórzeniem analizy)
Uwaga nad sensem iteracji
iteracje stanowią zamknięty cykl w sensie powtarzania
czynności
Iteracje muszą być wykonywane sekwencyjnie w czasie
(nie mamy maszyny czasu) i tak powinny być
zaznaczone w planie realizacji projektu
Śledzenie technologii
w przypadku dłuższego projektu należy sprawdzać czy
nowe technologie udoskonalone w czasie trwania
projektu nie pozwolą łatwiej zrealizować celów projektu
Wynika to
szybkiego rozwoju technologii internetowych
dużego podobieństwa funkcjonalnego wszystkich
serwisów
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Faza strategiczna
Ustalenia wstępne - co?, jak?, kiedy?, za ile?, i czy w ogóle?
Co możemy zaoferować (dla konkretnego klienta) ?
Co umiemy i czego możemy (również w sensie współpracowników) się nauczyć ?
Jakimi narzędziami dysponujemy i jakie możemy kupić lub pobrać z internetu ?
Czy możemy znaleźć kogoś kto będzie współpracował (out-soursing) ?
Czego potrzebuje klient (wstępnie) ?
Zwykle trzeba zasugerować klientowi rozwiązania i dobrze zrobić to na podstawie ustaleń z poprzedniego
punktu
Czy istnieje szansa na dopasowanie naszych możliwości do tego czego spodziewa się klient ?
Kluczowe zagadnienie dla powodzenia projektu
Ćwiczenie – co mogą Państwo zaoferować teraz klientowi ?
Czy przekonanie klienta o kosztach przedsięwzięcia nie odbiega za bardzo od naszych oczekiwań
Ustalenie zasad współpracy (wstępne)
Warunki współpracy – organizacyjne
kto podejmuje decyzje,
co musi dostarczyć klient,
zaangażowanie klienta lub stron trzecich w projekt
Wstępny opis celu przedsięwzięcia
Harmonogram
Szacunkowy kosztorys
Oszacowanie wewnętrzne ryzyka
Możliwość wykonanie projektu
Opłacalność
Ryzyko
Podjęcie decyzji wykonania projektu lub odmowy
Za zgodą klienta taka decyzja może być podjęta po częściowym przeprowadzeniu analizy
Należy ustalić kto płaci za wstępną analizę jeśli nie dojdzie do realizacji całego projektu
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Faza analizy i projektu
Analiza
Wymagań klienta (należy prowadzić dokumentację zaakceptowaną przez klienta)
Opis funkcjonalny serwisu
Funkcje dla użytkownika
Funkcje dla administratora
Architektura serwisu
Modularność
Możliwość późniejszych modyfikacji
Wymagania dla platformy, połączeń, specyfikacja niezawodności
Zakres dokumentacji wymaganej przez klienta
techniczna
dla użytkowników)
Czy i w jakim zakresie wymagane jest szkolenie
Warunki akceptacji projektu
Szczegółowy harmonogram
Kosztorys
Dokładna analiza naszych możliwości (do użytku wewnętrznego)
Infrastruktury
Personelu
Narzędzi
Projektowanie rozwiązań
Interakcyjne modyfikowanie z klientem wymagań i naszych rozwiązań
Wybór modularnej architektury
Możliwość podziału pracy podczas wykonania
Zmniejszenie ryzyka – musimy zastosować alternatywne rozwiązanie tylko dla modułu stwarzającego problemy a nie projektować i
wykonywać od nowa cały serwis
Dramatyczne ułatwienie testowania
Włączenie projektu testowania do projektu każdego modułu
Plan procedur testowych
Plan przygotowania danych testowych
Projekt programów testujących
Przygotowanie
Projektu funkcjonalnego serwisu
Planu realizacji i utrzymania
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Wykonanie
Wykonanie prototypów podczas analizy i projektowania
Prototypy wyglądu modułów serwisu (mock-ups)
Demonstracja dla klienta i zaakceptowanie – unikamy nieporozumień
Prototypy funkcjonalne
Sprawdzamy czy nie ma ryzyka w technologii
Błędy narzędzi i programów
Brak opanowania technologii
Prototypy wydajnościowe
Test specyfikacji sprzętu i programów na których oprzemy serwis
Ocena czasu i środków potrzebnych do realizacji zadania
możemy skoncentrować się na „trudnych” problemach kosztem mniej istotnych
Wczesne wykrycie konieczności „renegocjacji” z klientem terminu lub kosztów
Wykonanie i testy „produkcyjne”
Wykonywanie poszczególnych modułów
Równoległe przygotowywanie dokumentacji technicznej
Wykonanie programów testujących i przygotowanie danych testowych
Interaktywne testowanie i poprawianie modułów
uwaga należy poprawiać równolegle dokumentację techniczną
Przygotowanie dokumentacji użytkownika
Użyteczne jest interaktywne sprawdzanie z użytkownikiem „czytelności” i „zrozumiałości” naszej
dokumentacji
Wstępna integracja modułów
Wstępne testy integracyjne i wydajnościowe
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Wdrożenia i testy
odbiorcze
Instalacja na docelowej platformie
Dostarczenie dokumentacji
Szkolenie personelu klienta
Kompleksowe testy
Na danych ostatecznych lub zbliżonych w formie i objętości
Testy wydajnościowe symulujące spodziewane rzeczywiste
obciążenie
Wymagany udziału klienta
Dostarczenia danych
Akceptacja wyników testów (udokumentowana)
Załadowanie ostatecznych danych i sprawdzenie
procedur obsługi
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Promocja
Serwis do którego nikt nie zagląda jest NIC niewart
Nie tylko dla klienta ale także dla wykonawcy (jako referencja)
Nie należy też mieć nadziei na „uaktualnianie” martwego serwisu
Promocja może być wartościową usługą dla klienta (i dochodową dla
wykonawcy)
Bezpłatne formy promocji
Ale my możemy pobrać opłatę za zorganizowanie promocji opartej na „bezpłatnych”
środkach i metodach promocji
Komercyjne formy promocji
Możemy pobrać opłatę za „organizację” obok opłaty przekazywanej stronom trzecim
za reklamę
Mieszane formy
N.p. W zamian za reklamowanie naszego serwisu zgadzamy się na zamieszczanie
reklam innych na naszym serwisie
Wymiana „bannerów”
Reklama dołączana do e-mailów rozsyłanych przez nasz serwis
Promocja powinna mieć miejsce podczas całego czasu „życia” serwisu
Reklamowanie „innych” może być podstawowym źródłem dochodów
serwisu
„Płatne” serwisy mają duże kłopoty z pobieraniem opłat – nikt nie wie jak
„pobrać” od klienta 0.01 gr. tak aby koszty operacyjne transakcji nie
wynosiły n.p. 20 zł.
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Utrzymanie
Aktualizacja danych
Częsta lub nawet ciągła aktualizacja danych może być istotną częścią serwisu
Automatyczna
N.p. Serwis danych giełdowych
Manualna
N.p. Serwis wiadomości (wymagane interpretacja przez redaktora)
Zwykle serwis wymaga okazjonalnej zmiany danych na statycznych stronach www
Niewielka zmiana ilości stron o identycznym formacie jest także zaliczana do aktualizacji
Aktualizacja danych może być wykonywana przez
odpowiednio przeszkolonego użytkownika,
Warto w umowie uwzględnić koszty szkolenia i dokumentacji
wykonawcę w ramach kontynuacji umowy wykonana
Warto rozdzielić opłaty za wykonanie i otrzymanie
Stronę trzecią
Też trzeba dostarczyć dokumentację (i uwzględnić to w kosztach i harmonogramie)
Szkolenie nie jest normalnie potrzebne
Aktualizacja oprogramowania
W ramach gwarancji
W ramach wymiany programów stron trzecich na nowe wersje (może być zaszeregowane
do rozbudowy)
N.p. Uaktualnienie serwera
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Rozbudowa
Mogą być przedmiotem umowy zawartej przy tworzeniu serwisu
Zwykle taka umowa jest renegocjowana po wykonaniu początkowej wersji
serwisu z uwagi na
Zmianę wymagań klienta
Rozwój technologii
Jako wykonawca „początkowej” wersji serwisu mamy olbrzymią
przewagę nad konkurencją przy aktualizacji
Ale
Musimy nadążać za postępem technologii
Utrzymać dobre stosunki z klientem
Różne formy uaktualnienia serwisu
Rozszerzenie ilościowe i organizacyjne
N.p. Zwiększenie ilości stron www
Zmiana struktury „nawigacyjnej” serwisu
Zwiększenie limitów dostępności (pasmo, ilość wywołań, rozproszenie serwisu)
Uwaga – mimo braku zmiany funkcjonalności może zachodzić konieczność całkowitego
przeprojektowania serwisu
Rozszerzenie funkcjonalności
N.p. Dodanie sklepu internetowego
Analiza Systemów Informacyjnych
Copyright Marek A. Chmielowski
Ćwiczenie – do oddania za
miesiąc
„Klient” – czyli prowadzący wykład chce zamówić serwis
Warunki „zamówienia”
Zapłata – punkty na zaliczenie egzaminu
W zależności od ilości zaadresowanych punktów omówionych podczas wykładu
Uwaga – główne punkty (lub ich brak) są wyżej oceniane niż duża liczba trzeciorzędnych detali
„Przekonanie” klienta wymaga podania konkretnych rozwiązań a nie ogólników (n.p. Gdzie i za ile
promujemy – konkretny adres)
Cel – Założenie serwisu WWW (minimum 1 strona)
Dostarczenie dokumentacji
Pytania klienta (trzeba przekonać „klienta” że możemy wykonać zamówienie)
Że wiemy jak założyć serwis
Że wiemy czy i ile trzeba za to płacić
Że „wykonawca” ma potrzebną wiedzę i środki (także techniczne)
Że „harmonogram” jest do zrealizowania
Proszę przygotować „ofertę” budowy serwisu bazującą na Państwa
(kolektywnej) wiedzy i umiejętnościach
Ustalić z „klientem” główne punkty „przedsięwzięcia”
Opcjonalne - Zrealizować serwis (w miarę możliwości samodzielnie)
Dostarczyć ofertę i dokumentację wykonane samodzielnie (podpisane)