NAUCZANIE KIEROWANE JAKO SYSTEM ZINTEGROWANYCH DZIAŁAŃ REHABILITACYJNO - EDUKACYJNO - OPIEKUŃCZYCH WOBEC DZIECI Z WCZESNYM USZKODZENIEM MÓZGU I ICH RODZIN.

HISTORIA I TERAŹNIEJSZOŚĆ



Twórcą Systemu Nauczania Kierowanego był

węgierski lekarz i pedagog Andras Petö (1893-

1967).



W 1945 roku utworzył w Budapeszcie Instytut w

Kolegium Pedagogiki Specjalnej, w którym

początkowo pracował z 13 dzieci. Instytut

traktowany był przez Ministerstwo Zdrowia jako

Eksperymentalny Wydział Terapii Ruchowej.



aktualnie nazywany Instytutem Osób

Niesprawnych Ruchowo w Budapeszcie



Następczyni Petö Dr Maria Hári stworzyła

przy Instytucie Kolegium z czteroletnim cyklem

kształcenia terapeutów w Nauczaniu

Kierowanym (tzw. Przewodników – conductor)



Od roku 1986 rozpoczęła się faza

międzynarodowa Nauczania Kierowanego.

CELE SYSTEMU NAUCZANIA
KIEROWANEGO



przygotowanie osoby z mózgowym porażeniem

dziecięcym do niezależnego funkcjonowania w

społeczeństwie poprzez przejście od

DYSFUNKCJI do ORTOFUNKCJI.



DYSFUNKCJA to koordynacja gorsza od

normalnej lub niewłaściwa.



ORTOFUNKCJA to nabycie zdolności

przystosowywania się do codziennego życia:

najwyższy poziom wykonania danej czynności,

który dziecko osiąga samodzielnie bez uciekania

się do patologicznych ruchów lub reakcji.



Ortofunkcja oznacza to, co dobre i możliwe dla

danej osoby, a nie porównywanie jej osiągnięć z

osiągnięciami innych.



Celem systemu jest nauczenie biernego

dziecka bycia aktywnym.

UZASADNIENIE SYSTEMU



System oparty na współczesnej wiedzy
neurofizjologicznej, neuropsychologicznej,
pedagogicznej



bazuje na interdyscyplinarnej pracy członków
zespołu terapeutycznego.



oferuje długofalowy i zintegrowany program
usprawniania zaburzonych funkcji
uwzględniający wszystkie sfery rozwoju
dziecka w perspektywie czasowej.



Jest zorganizowany w sposób jak najbardziej
zbliżony do życia dzieci sprawnych, w
przyjaznym i bezpiecznym dla nich rytmie
przedszkolno-szkolnym w grupie rówieśniczej.

METODOLOGIA



„Leczeniem przyczynowym" dla uszkodzonego
mózgu jest uczenie się.



Uczenie się funkcji polega na oddziaływaniu na
nieuszkodzone obszary mózgu poprzez
dostarczanie bodźców, umożliwiające uzyskanie
funkcji



Uczenie się jest funkcją neuropsychologiczną
(bazującą na plastyczności mózgu), poznawczą,
świadomą, wynikającą z motywacji.



Polega na nabywaniu nowych informacji przez
OUN, tworzeniu w nim wewnętrznych reprezentacji
lub przekształceniu tych reprezentacji pod
wpływem doświadczenia.



PROCES UCZENIA SIĘ ODBYWA SIĘ NA KILKU

POZIOMACH



molekularnym i synaptycznym

zmiany strukturalne w istniejących obwodach

neuronalnych,

- pojawianie się nowych synaps,
- przebudowa istniejących połączeń: sieci neuronalnej



struktur anatomicznych

- korowych (składowanie wspomnień),
- podkorowych (emocjonalne zabarwienie wspomnień),



integracyjnym (pamięć długotrwała),



psychologicznym (motywacja).

DZIECI Z WCZESNYM USZKODZENIEM
MÓZGU WYMAGAJĄ JEDNOCZESNEGO
(ZINTEGROWANEGO) UCZENIA SIĘ:



funkcji neuromotorycznej (uczenie się,
przemieszczania się, ruchu)



funkcji samoobsługi (uczenie się czynności
życia codziennego)



funkcji komunikacji (uczenie się mowy,
systemów komunikacji pozawerbalnej)



funkcji intelektualnej (uczenie się programu
przedszkolnego i szkolnego).

Nauczanie Kierowane jest wieloletnim procesem interakcji
pomiędzy statycznym uszkodzeniem (ubytkiem tkanki
mózgowej) i dynamiką dojrzewającego plastycznego mózgu.



STOSOWANE POMOCE I ŚRODKI



Zespół specjalistów wraz z konduktorem



Praca w grupie



Mowa (metoda rytmiczności poleceń)



Dobrze opracowany program ogólny i
poszczególne serie zadań na każdy dzień



Specjalne przyrządy (meble Peto)



Transfer

KONDUKTOR



osobiście odpowiedzialny za uzyskanie danej
funkcji u dziecka.



opracowuje transfer „od chcenia dorosłego
do chcenia dziecka".



realizuje politykę sukcesu, zachęca i
nagradza dziecko za poprawne wykonanie
zadania.

GRUPA



dzieci w podobnym wieku i z podobnym
tempem pracy, rodzajem i stopniem MPD



pozwala na powtarzanie nowo nabytych
umiejętności ruchowych (i innych) w różnych
sytuacjach życia codziennego i podczas
zabaw,



Proces uczenia się opiera się na pracy
zespołowej, mniej na współzawodnictwie.



Grupa dostarcza modelu do naśladowania

RYTMICZNA INTENCJA



Jest to sposób pomocy dziecku w aktywnym
uczeniu się nowych wzorców w całości lub
podzielonych na części



Wykorzystywana jest jako sposób ułatwiania:

płynnego torowania i wykonywania sekwencji ruchu

-kształtowania pamięci ruchowej
-uczenia się, poznawania schematu własnego ciała



Znaczenie RI

- Uczenie się planowania ( poziom kory mózgowej)
- Postrzegania, uzmysłowienia sobie celu zadania
-Znalezienia drogi do osiągnięcia celu, koncentracji uwagi



RI uczy regulacji ruchów i wykonywania zadań
poprzez mowę ( połączenie między ośrodkami
kory a sferą ruchową)

SCHEMAT RYTMICZNEJ INTENCJI

MYŚL- ZAMIAR WYKONANIA JAKIEGOŚ DZIAŁANIA

ZWERBALIZOWANY ZAMIAR

TWORZENIE SIĘ WEWNĘTRZNEGO WZORCA MOWY

AKTYWOWANIE DZIAŁANIA RUCHOWEGO

PROGRAM REHABILITACJI



opracowany przez zespół specjalistów dla
każdego dziecka indywidualnie



wg Peto dzieci każdego dnia powinny zdobyć
nową umiejętność,



W kolejnych dniach powtarza się nowo
zdobyte umiejętności w różnych sytuacjach



treści dydaktyczne są ze sobą powiązane i
prowadzone w formie bloku zabawowego



Słowne opisy ( rytmiczna intencja) zawsze
podawane są w pierwszej osobie.

PRZYKŁAD RYTMICZNEJ INTENCJI

Ja zginam kolana i siadam raz, dwa, trzy
cztery, pięć,
moja głowa jest pośrodku pośrodku,
pośrodku,
moje kolana są szeroko, szeroko, szeroko,
moje stopy są płasko, płasko, płasko, moje
plecy są proste, proste, proste,
moje ręce leżą na blacie płasko, płasko,
płasko.

Ja siedzę prosto.

PROGRAM



dzienne rozkłady zajęć,



indywidualne programy krótkoterminowe i
długoterminowe realizowane w grupie,



oceny postępów półroczne i roczne, wnioski i
modyfikacje.



Program pracy z dzieckiem obejmuje
wszystkie aspekty jego dysfunkcji.



W rozkładzie zajęć jest czas na opanowywanie
i doskonalenie takich podstawowych czynności
jak: stanie, chodzenie, siedzenie, jedzenie,
toaleta oraz innych, bardziej skomplikowanych
typu: czytanie, pisanie, arytmetyka itp..

Document Outline