Kierunki rozwoju polityki
handlowej w
Unii Europejskiej
…
Grupa C6
27.11.2013
Kierunki rozwoju polityki
handlowej w
Unii Europejskiej
…
Grupa C6
27.11.2013
Wspólna polityka handlowa Unii
Europejskiej
POJĘCIE POLITYKI HANDLOWEJ:
Pojęcie polityki handlowej wykształciło się już w początkach rozwoju
gospodarki światowej, czyli w okresie, kiedy międzynarodowe stosunki
ekonomiczne sprowadzały się głownie do wymiany towarowej, czyli do
handlu. Dopiero później zaczęły wykształcać się międzynarodowe
obroty usługami, obroty kapitałowe i, zwłaszcza w ostatnich
dziesięcioleciach, transfer technologii w skali międzynarodowej. W
związku z tym pojęcie „polityka handlowa” przestało być precyzyjne i
dla określenia oddziaływania państwa na obroty gospodarcze z
zagranicą coraz częściej zaczęto używać pojęcia „zagraniczna polityka
ekonomiczna”. W związku z powyższym, pojęcie „polityki handlowej”
dzisiaj występuje w dwóch znaczeniach:
- Pierwsze znaczenie (tradycyjne) - polityka handlowa rozumiana jako
polityka państwa w sferze jedynie wymiany towarowej
- Drugie znaczenie – jako synonim zagranicznej polityki ekonomicznej,
czyli całości stosunków gospodarczych z zagranicą.
Cele wspólnej polityki handlowej
Cele polityki handlowej to przede wszystkim:
Kształtowanie pożądanych rozmiarów eksportu i importu oraz salda
bilansu handlowego;
Poprawa „terms of trade” między innymi przez oddziaływanie na
strukturę eksportu i importu oraz na konkurencyjność przedsiębiorstw
krajowych (wspólnotowych);
Stabilne w długim okresie zaopatrzenie gospodarki w niezbędne
surowce i materiały;
Stymulowanie zmian strukturalnych w gospodarce oraz zapewnienie
równowagi na rynku pracy.
Głównym celem polityki handlowej jest zapewnienie ochrony krajowej
(wspólnotowej) produkcji i zatrudnienia oraz bilansu płatniczego.
Instrumenty polityki handlowej mogą być wykorzystane zarówno do
osiągnięcia celów wewnętrznych, jak i zewnętrznych, tworząc
współzależność
między
zagraniczną
i
wewnętrzną
polityką
ekonomiczną UE.
Kierunki rozwoju polityki handlowej w
Unii Europejskiej
Wspólną politykę handlową UE regulują art. 131-134 Traktatu
ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Generalnie, wspólna polityka
handlowa ma prowadzić do ujednolicenia i liberalizacji zasad
prowadzenia handlu przez kraje członkowskie UE. Dostrzeżenie przez
UE korzyści płynących ze zniesienia ceł między państwami
członkowskimi, w tym zwiększenia siły konkurencyjnej przedsiębiorstw
unijnych, stało się podstawą do stworzenia między krajami
członkowskimi unii celnej. Państwa członkowskie dążą też do
harmonizacji systemów, w ramach których przyznają pomoc w wywozie
towarów do krajów trzecich, aby uniknąć zakłóceń w konkurencji
między przedsiębiorstwami Wspólnoty. Przyjęcie wspólnej polityki
handlowej przez Unię Europejską wiąże się z przekazaniem przez
każde państwo członkowskie polityki handlowej z poziomu narodowego
na poziom wspólnotowy. W rezultacie każdy kraj będący członkiem UE
przyjmuje wspólne zasady handlowe UE i jednocześnie zostaje
pozbawiony możliwości prowadzenia samodzielnej polityki handlowej i
prezentowania swojego stanowiska w sprawie handlu na forum
międzynarodowym.
Kierunki rozwoju polityki handlowej w
Unii Europejskiej
Przyjęcie wspólnej polityki handlowej przez Unię Europejską w dużym
stopniu wpłynęło na handel zagraniczny krajów członkowskich. Przede
wszystkim wspólna polityka handlowa reguluje stosunki handlowe
między Wspólnotą Europejską a państwami trzecimi (a więc
niebędącymi członkami UE). Według art. l33 TWE, ustęp l, wspólna
polityka handlowa opiera się na przyjęciu jednolitych zasad w
szczególności odnoszących się do zmian stawek celnych, zawierania
umów celnych i handlowych, ujednolicenia środków liberalizacyjnych,
polityki eksportowej i handlowych środków ochronnych stosowanych w
przypadku wykrycia dumpingu lub subsydiów.
Wspólnota Europejska może zawierać także stowarzyszenia handlowe z
jednym lub większą liczbą państw lub organizacji międzynarodowych,
mające na celu stworzenie ścisłych stosunków gospodarczych za
pomocą znoszenia ograniczeń celnych.
Kierunki rozwoju polityki handlowej w
Unii Europejskiej
Kolejnym instrumentem polityki proeksportowej UE są kredyty
eksportowe. W UE następuje stopniowa harmonizacja zasad wspierania
eksportu przede wszystkim w zakresie ubezpieczania kredytów
eksportowych i gwarancji kredytowych. Brak harmonizacji prawa w tej
materii mógłby bowiem zakłócić konkurencję między eksporterami,
którzy są w różnym stopniu wspierani przez prawo krajowe. Wspólnota
Europejska jest stroną porozumienia z 1978 r. dotyczącego wspierania
kredytów eksportowych. Omawiając politykę popierania eksportu UE,
należy podkreślić wielość programów proeksportowych, które mają
służyć unijnym eksporterom. Wymienić należy przede wszystkim
program Market Access Strategy, MAS (Strategia dostępu do rynku),
którego celem jest m.in. gromadzenie informacji o rynkach krajów
trzecich, identyfikacja barier w dostępie do poszczególnych rynków lub
problemów w handlu, działanie w celu zmniejszenia występujących
barier i promowanie działalności firm unijnych na rynkach
zagranicznych. MAS to również swoistego rodzaju platforma wymiany
informacji dotyczących handlu między instytucjami UE, krajami
członkowskimi i unijnymi przedsiębiorcami.
Kierunki na rzecz pomocy wymiany
handlowej
Wzmocnienie komplementarności między polityką handlową i
polityką rozwoju
Ukierunkowanie na kraje najsłabiej rozwinięte
Ukierunkowanie na małe podmioty gospodarcze
Wzmacnianie partnerstw gospodarczych, dialogów w
kwestiach regulacyjnych i współpracy podmiotów gospodarczych
Dokonanie przeglądu naszego podejścia w zakresie wsparcia
integracji regionalnej
Przygotowanie ludzi na zmiany
Poprawa skuteczności pomocy
Jak kierunki rozwoju polityki
handlowej wpłynęły na sytuację w
Polce
Przystąpienie do UE spowodowało istotne zmiany w polityce
handlowej Polski, zarówno w sferze prawno-instytucjonalnej, jak
i rzeczywistych obrotów towarowych. Zmiany te można
zaprezentować w następujący sposób:
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
I
Z uwagi na to, że polityka handlowa z krajami spoza Unii należy
do wyłącznych kompetencji Wspólnoty, przestały obowiązywać
krajowe przepisy regulujące obrót z zagranicą, a Polska przyjęła
cały dorobek prawny WE w dziedzinie polityki handlowej.
Polityka handlowa jest wytyczana i realizowana przez Komisję
Europejską i Radę UE, działające w imieniu i na rzecz
poszczególnych państw członkowskich. W dniu akcesji Polska
musiała automatycznie przyjąć wszystkie instrumenty i zasady
WPH obowiązujące w handlu z krajami trzecimi, w tym
zewnętrzną wspólną taryfę celną i instrumenty pozataryfowe, a
także rozbudowany system umów handlowych z partnerami
spoza UE.
II
Jedną z najważniejszych i natychmiastowych konsekwencji
handlowych wejścia Polski do UE było obniżenie protekcji celnej
stosowanej przez Polskę wobec pozaunijnych dostawców
towarów przemysłowych w wyniku dostosowania do zewnętrznej
taryfy celnej UE (z ok. 12% na ok. 3,9%).
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
III
Wejście do UE oznaczało zniesienie ostatnich barier w handlu
wewnątrzwspólnotowym w postaci ceł antydumpingowych i
środków
ochronnych,
a
także
wyeliminowanie
kontroli
granicznych towarów. Ułatwiło to obrót towarowy, bo obniżeniu
uległy koszty związane z przestojami na granicy, wzrosła też
przewidywalność czasu dostaw towarów. Handel Polski z
pozostałymi państwami UE został objęty regułami jednolitego
rynku europejskiego.
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
IV
Po przystąpieniu Polski do UE nie zmieniły się znacząco warunki
dostępu polskich towarów do rynków państw trzecich. Polska
uzyskała korzystniejsze warunki dostępu do rynków państw,
które utworzyły z WE strefę wolnego handlu lub unię celną
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
V
Nieznaczne pogorszenie warunków dostępu dla polskich
eksporterów do rynków krajów trzecich nastąpiło w wyniku
rozszerzenia
na
nowe
państwa
członkowskie
ceł
antydumpingowych i wyrównawczych nałożonych przez kraje
trzecie (m.in. przez Indie, USA, Chiny, Ekwador, Meksyk,
Ukrainę i Wenezuelę) na import z całej UE. Powodem nakładania
ceł wyrównawczych są subsydia stosowane przez UE w ramach
wspólnej polityki rolnej (WPR). W wyniku przyjęcia wspólnej
taryfy celnej przez Polskę nastąpiła ogólna redukcja stawek
celnych na przeważającą część towarów zaliczanych do towarów
nierolnych.
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
VI
Z dniem przystąpienia do UE Polska została także objęta
unijnym systemem kontyngentów ilościowych obowiązujących w
imporcie: wyrobów włókienniczych i odzieży z niektórych krajów,
wyrobów stalowych z Rosji, Ukrainy i Kazachstanu i niektórych
towarów przemysłowych importowanych z Chin.
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
VII
Polska jako państwo członkowskie UE odczuwa również
konsekwencje sporów handlowych, jakie UE toczy ze swymi
partnerami handlowymi. Z 15 sporów handlowych prowadzonych
w kwietniu 2005 r. z inicjatywy UE na forum WTO aż 10
dotyczyło USA. Toczyło się też 5 spraw wytoczonych UE
z inicjatywy USA. Konflikty na linii Bruksela, Waszyngton
dotyczą najczęściej instrumentów ochrony rynku, praw własności
intelektualnej, wspierania eksportu, a także kwestii związanych
z bezpieczną żywnością.
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
VIII
Dzięki członkostwu w UE Polska stała się stroną umów
handlowych, które na zasadach wzajemności
przyznają
preferencyjny dostęp do rynków krajów trzecich, regulują
większy zakres spraw gospodarczych oraz mają znacznie szerszy
zasięg geograficzny niż dotychczasowe porozumienia, zawierane
przez Polskę przed akcesją.
Jak kierunki rozwoju polityki handlowej
wpłynęły na sytuację w Polce
Literatura
M. Kujda „Podstawy ekonomii”
A. Limański, M. Syrek „Mikroekonomia”.
http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/37426/003.pdf
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2012/january/tradoc_149017.P
L.pdf
http://www.sawp.org.pl
Dziękujemy za uwagę