background image

 

 

 

 

Gospodarka wodno-

Gospodarka wodno-

elektrolitowa oraz  

elektrolitowa oraz  

kwasowo-zasadowa 

kwasowo-zasadowa 

u dzieci

u dzieci

Gospodarka wapniowo-

Gospodarka wapniowo-

fosforanowa

fosforanowa

Krzywica

Krzywica

 

 

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

Woda stanowi 

Woda stanowi 

78% masy ciała noworodka

78% masy ciała noworodka

60% masy ciała po ukończeniu 1 r.ż.

60% masy ciała po ukończeniu 1 r.ż.

w życiu płodowym objętość płynu 

w życiu płodowym objętość płynu 

zewnątrzkomórkowego jest większa od 

zewnątrzkomórkowego jest większa od 

wewnątrzkomórkowego

wewnątrzkomórkowego

po urodzeniu i wraz z wiekiem stosunek ten 

po urodzeniu i wraz z wiekiem stosunek ten 

zmienia się tak, że w 9 m.ż. jest taki jak u 

zmienia się tak, że w 9 m.ż. jest taki jak u 

dorosłych:

dorosłych:

   

   

płyn wewnątrzkomórkowy stanowi 30-40% 

płyn wewnątrzkomórkowy stanowi 30-40% 

m.c.

m.c.

   

   

płyn zewnątrzkomórkowy stanowi 20-25% m.c.

płyn zewnątrzkomórkowy stanowi 20-25% m.c.

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

płyn zewnątrzkomórkowy to: osocze 

płyn zewnątrzkomórkowy to: osocze 

(5%m.c.), woda śródtkankowa (15% 

(5%m.c.), woda śródtkankowa (15% 

m.c.), i transcelularna (1-3% mc.c.)

m.c.), i transcelularna (1-3% mc.c.)

woda transcelularna to: płyny zawarte 

woda transcelularna to: płyny zawarte 

w przewodzie pokarmowym, płynie 

w przewodzie pokarmowym, płynie 

mózgowo-rdzeniowym, maziówce, 

mózgowo-rdzeniowym, maziówce, 

jamie otrzewnej, opłucnej itp.  

jamie otrzewnej, opłucnej itp.  

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

osmolarność osocza wynosi 285mosm/kg 

osmolarność osocza wynosi 285mosm/kg 

H

H

2

2

O

O

jest ona utrzymana poprzez działanie 

jest ona utrzymana poprzez działanie 

układu sprzężenia zwrotnego złożonego z:

układu sprzężenia zwrotnego złożonego z:

   

   

-osmoreceptorów (w podwzgórzu, 

-osmoreceptorów (w podwzgórzu, 

trzustce, żyle wrotnej)

trzustce, żyle wrotnej)

   

   

-receptorów objętościowych 

-receptorów objętościowych 

   

   

-podwzgórza (ośrodek pragnienia)

-podwzgórza (ośrodek pragnienia)

   

   

-tylnego płata przysadki (uwalnianie ADH)

-tylnego płata przysadki (uwalnianie ADH)

   

   

-cewek zbiorczych nefronu 

-cewek zbiorczych nefronu 

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

pobór wody stymulowany jest przez 

pobór wody stymulowany jest przez 

ośrodek pragnienia (podwzgórze)

ośrodek pragnienia (podwzgórze)

wzrost osmolarności osocza o 1-2% lub 

wzrost osmolarności osocza o 1-2% lub 

spadek objętości płynów ustrojowych o 

spadek objętości płynów ustrojowych o 

10% pobudza ośrodek pragnienia oraz 

10% pobudza ośrodek pragnienia oraz 

pobudza do wydzielania hormonu 

pobudza do wydzielania hormonu 

antydiuretycznego ADH 

antydiuretycznego ADH 

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

wchłanianie wody następuje w przewodzie 

wchłanianie wody następuje w przewodzie 

pokarmowym głównie w drodze dyfuzji 

pokarmowym głównie w drodze dyfuzji 

biernej wtórnie do transportu czynnego 

biernej wtórnie do transportu czynnego 

substancji ze światła jelita (np. Na, 

substancji ze światła jelita (np. Na, 

glukozy)

glukozy)

wydalanie wody następuje przez:

wydalanie wody następuje przez:

    

    

-nerki  (50%)

-nerki  (50%)

    

    

-stolce (10%)

-stolce (10%)

    

    

-płuca (12%) - parowanie

-płuca (12%) - parowanie

    

    

-skórę (25%) -parowanie

-skórę (25%) -parowanie

    

    

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

   

   

Wydalanie wody regulowane jest przez 

Wydalanie wody regulowane jest przez 

nerki w powiązaniu z ADH (ADH działa 

nerki w powiązaniu z ADH (ADH działa 

na cewki zbiorcze prowadząc do 

na cewki zbiorcze prowadząc do 

zwrotnego wchłaniania wody)

zwrotnego wchłaniania wody)

obniżenie osmolarności osocza 

obniżenie osmolarności osocza 

prowadzi do wydalania większej ilości 

prowadzi do wydalania większej ilości 

rozcieńczonego moczu

rozcieńczonego moczu

wzrost osmolarności osocza powoduje 

wzrost osmolarności osocza powoduje 

zmniejszenie objętości moczu a jego 

zmniejszenie objętości moczu a jego 

osmolarność rośnie 

osmolarność rośnie 

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

Na utratę wody przez parowanie wpływa:

Na utratę wody przez parowanie wpływa:

powierzchnia ciała (większa u 

powierzchnia ciała (większa u 

niemowląt i małych dzieci)

niemowląt i małych dzieci)

temperatura otoczenia

temperatura otoczenia

częstość oddechów (większa u 

częstość oddechów (większa u 

niemowląt i małych dzieci) 

niemowląt i małych dzieci) 

ciśnienie parcjalne pary wodnej w 

ciśnienie parcjalne pary wodnej w 

otoczeniu

otoczeniu

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

Zapotrzebowanie na wodę jest tym 

Zapotrzebowanie na wodę jest tym 

większe im młodsze dziecko

większe im młodsze dziecko

większa przemiana materii

większa przemiana materii

większa ilość produktów przemiany 

większa ilość produktów przemiany 

materii

materii

mniejsza zdolność zagęszczania moczu 

mniejsza zdolność zagęszczania moczu 

(szczególnie noworodki i niemowlęta)

(szczególnie noworodki i niemowlęta)

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

niemowlęta – większa 

niemowlęta – większa 

„wodochwiejność”, mniejsza zdolność 

„wodochwiejność”, mniejsza zdolność 

do utrzymania homeostazy wodnej

do utrzymania homeostazy wodnej

w okresie noworodkowym i 

w okresie noworodkowym i 

niemowlęcym szczególnie łatwo o 

niemowlęcym szczególnie łatwo o 

zarówno odwodnienie jak i 

zarówno odwodnienie jak i 

przewodnienie

przewodnienie

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

SÓD

SÓD

 

 

odpowiada za osmolarność osocza

odpowiada za osmolarność osocza

wchłanianie sodu zachodzi w całym 

wchłanianie sodu zachodzi w całym 

przewodzie pokarmowym, w 

przewodzie pokarmowym, w 

największym stopniu w jelicie krętym 

największym stopniu w jelicie krętym 

przy udziale ATPazy Na-K, wspomagane 

przy udziale ATPazy Na-K, wspomagane 

jest przez aldosteron i 

jest przez aldosteron i 

dezoksykortykosteron  

dezoksykortykosteron  

wydalanie sodu następuje z moczem, 

wydalanie sodu następuje z moczem, 

potem oraz stolcami 

potem oraz stolcami 

główną rolę w regulacji wydalania sodu 

główną rolę w regulacji wydalania sodu 

pełnią nerki

pełnią nerki

 

 

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

SÓD

SÓD

99% przesączonego w kłębkach sodu 

99% przesączonego w kłębkach sodu 

ulega zwrotnemu wchłonięciu zwrotnemu  

ulega zwrotnemu wchłonięciu zwrotnemu  

w cewkach

w cewkach

wchłanianie sodu podlega regulacji 

wchłanianie sodu podlega regulacji 

układu renina-angiotensyna-aldosteron

układu renina-angiotensyna-aldosteron

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

POTAS

POTAS

jest głównym jonem 

jest głównym jonem 

wewnątrzkomórkowym 

wewnątrzkomórkowym 

wchłania się w górnym odcinku 

wchłania się w górnym odcinku 

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

wydalany jest przez nerki  (10-15% 

wydalany jest przez nerki  (10-15% 

przesączonego potasu)

przesączonego potasu)

w niewielkim stopniu wydalany jest ze 

w niewielkim stopniu wydalany jest ze 

stolcem i potem 

stolcem i potem 

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

Podstawowe zapotrzebowanie na 

Podstawowe zapotrzebowanie na 

wodę wynosi:

wodę wynosi:

noworodki 150ml/kg m.c.

noworodki 150ml/kg m.c.

niemowlęta 100ml/kg m.c.

niemowlęta 100ml/kg m.c.

>10kg m.c. - 1000ml + 50ml/ 

>10kg m.c. - 1000ml + 50ml/ 

każdy kg powyżej 10 kg

każdy kg powyżej 10 kg

>20kg m.c. - 1500ml +20ml/ 

>20kg m.c. - 1500ml +20ml/ 

każdy kg m.c.

każdy kg m.c.

background image

 

 

 

 

Gospodarka 

Gospodarka 

wodno-

wodno-

elektrolitowa

elektrolitowa

Podstawowe zapotrzebowanie 

Podstawowe zapotrzebowanie 

Na 2-3mmol/kg m.c./dobę

Na 2-3mmol/kg m.c./dobę

K 2-3mmol/kg m.c./dobę

K 2-3mmol/kg m.c./dobę

Prawidłowe stężenia

Prawidłowe stężenia

Na 135-145mmol/l

Na 135-145mmol/l

K 3,7-5,0mmol/l

K 3,7-5,0mmol/l

 

 

background image

 

 

 

 

Odwodnienie

Odwodnienie

Przyczyny:

Przyczyny:

wymioty,

wymioty,

zaprzestanie przyjmowania płynów

zaprzestanie przyjmowania płynów

biegunka

biegunka

nadmierne wydalanie z moczem: moczówka 

nadmierne wydalanie z moczem: moczówka 

centralna i nerkowa 

centralna i nerkowa 

przemieszczenie wody do przestrzeni trzeciej 

przemieszczenie wody do przestrzeni trzeciej 

(zapalenie otrzewnej)

(zapalenie otrzewnej)

oparzenia

oparzenia

gorączka 

gorączka 

background image

 

 

 

 

Odwodnienie - rodzaje

Odwodnienie - rodzaje

izotoniczne: równomierne straty wody i 

izotoniczne: równomierne straty wody i 

elektrolitów

elektrolitów

hipotoniczne: większa utrata elektrolitów 

hipotoniczne: większa utrata elektrolitów 

niż wody, powoduje to przesunięcie wodu 

niż wody, powoduje to przesunięcie wodu 

do komórek

do komórek

hipertoniczne: większa utrata wody niż 

hipertoniczne: większa utrata wody niż 

elektrolitów, powoduje przesunięcie wody 

elektrolitów, powoduje przesunięcie wody 

z komórek do przestrzeni pozakomórkowej 

z komórek do przestrzeni pozakomórkowej 

i nasila odwodnienie komórek

i nasila odwodnienie komórek

background image

 

 

 

 

Hipernatremia

Hipernatremia

  

  

Dwa mechanizmy 

Dwa mechanizmy 

zwiększone stężenie Na w 

zwiększone stężenie Na w 

stosunku do wody

stosunku do wody

zwiększenie Na w przestrzeni 

zwiększenie Na w przestrzeni 

zewnątrzkomórkowej

zewnątrzkomórkowej

background image

 

 

 

 

Hipernatremia

Hipernatremia

 

 

Przyczyny:

Przyczyny:

zatrzymanie sodu podanego w 

zatrzymanie sodu podanego w 

nadmiernej ilości (omyłkowe osolenie 

nadmiernej ilości (omyłkowe osolenie 

mieszanki mlecznej)

mieszanki mlecznej)

odwodnienie hipernatremiczne

odwodnienie hipernatremiczne

   

   

-moczówka prosta centralna

-moczówka prosta centralna

   

   

-moczówka prosta nerkowa 

-moczówka prosta nerkowa 

background image

 

 

 

 

Hipernatremia

Hipernatremia

 

 

Objawy

Objawy

wzmożone pragnienie

wzmożone pragnienie

gorączka

gorączka

drażliwość

drażliwość

zaburzenia świadomości

zaburzenia świadomości

drgawki

drgawki

background image

 

 

 

 

Hiponatremia

Hiponatremia

Przyczyny

Przyczyny

niedostateczna podaż

niedostateczna podaż

straty

straty

   

   

- z nerkami (przewlekle zapalenie nerek, 

- z nerkami (przewlekle zapalenie nerek, 

zespół nerczycowy, ostra martwica cewek)

zespół nerczycowy, ostra martwica cewek)

   

   

- przez przewód pokarmowy (wymioty, 

- przez przewód pokarmowy (wymioty, 

biegunka)

biegunka)

   

   

- przez skórę (nadmierne pocenie się)

- przez skórę (nadmierne pocenie się)

   

   

background image

 

 

 

 

Hiponatremia

Hiponatremia

 

 

Przyczyny c.d.:

Przyczyny c.d.:

w stanach przewodnienia

w stanach przewodnienia

   

   

- nadmierna podaż wody

- nadmierna podaż wody

   

   

- zaburzenia wydzielania 

- zaburzenia wydzielania 

hormonu   antydiuretycznego i 

hormonu   antydiuretycznego i 

czynników nerkowych

czynników nerkowych

background image

 

 

 

 

Hiponatremia

Hiponatremia

 

 

Objawy

Objawy

- hiponatremia znacznego stopnia

- hiponatremia znacznego stopnia

zmęczenie

zmęczenie

zdezorientowanie

zdezorientowanie

senność

senność

obniżenie progu drgawkowego, drgawki

obniżenie progu drgawkowego, drgawki

obrzęk mózgu

obrzęk mózgu

bolesne skurcze mięśni

bolesne skurcze mięśni

wymioty

wymioty

utrata łaknienia

utrata łaknienia

background image

 

 

 

 

Hiperkaliemia

Hiperkaliemia

Przyczyny

Przyczyny

niewydolność nerek

niewydolność nerek

masywne uszkodzenie tkanek 

masywne uszkodzenie tkanek 

(wypadki, oparzenia)

(wypadki, oparzenia)

ciężka kwasica oddechowa lub 

ciężka kwasica oddechowa lub 

metaboliczna

metaboliczna

niewydolność nadnerczy

niewydolność nadnerczy

background image

 

 

 

 

Hiperkaliemia

Hiperkaliemia

 

 

Objawy

Objawy

parestezje

parestezje

osłabienie siły mięśniowej

osłabienie siły mięśniowej

wiotkość mięśni, porażenia 

wiotkość mięśni, porażenia 

wiotkie

wiotkie

zaburzenia ze strony serca

zaburzenia ze strony serca

   

   

background image

 

 

 

 

Hipokaliemia

Hipokaliemia

Przyczyny

Przyczyny

zwiększone wydalanie przez nerki

zwiększone wydalanie przez nerki

   

   

-zaburzenia czynności cewek 

-zaburzenia czynności cewek 

nerkowych (kwasice cewkowe)

nerkowych (kwasice cewkowe)

   

   

-zespół Cushinga

-zespół Cushinga

   

   

-pierwotny aldosteronizm

-pierwotny aldosteronizm

   

   

-kwasica metaboliczna

-kwasica metaboliczna

   

   

-niedobór magnezu 

-niedobór magnezu 

background image

 

 

 

 

Hipokaliemia

Hipokaliemia

 

 

Przyczyny c.d.

Przyczyny c.d.

długotrwałe obniżenie dowozu

długotrwałe obniżenie dowozu

zwiększone straty pozanerkowe

zwiększone straty pozanerkowe

   

   

-biegunka

-biegunka

   

   

-leki przeczyszczające

-leki przeczyszczające

   

   

-przewlekłe wymioty

-przewlekłe wymioty

   

   

-przetoki jelitowo-skórne

-przetoki jelitowo-skórne

   

   

-nadmierne pocenie się

-nadmierne pocenie się

background image

 

 

 

 

Hipokaliemia

Hipokaliemia

 

 

 

 

Objawy

Objawy

osłabienie siły mięśniowej, porażenia

osłabienie siły mięśniowej, porażenia

utrata odruchów

utrata odruchów

zwolnienie perystaltyki, wzdęcie 

zwolnienie perystaltyki, wzdęcie 

brzucha

brzucha

cechy niedrożności porażennej jelit

cechy niedrożności porażennej jelit

wielomocz

wielomocz

wzmożone pragnienie

wzmożone pragnienie

background image

 

 

 

 

Pamiętaj!

Pamiętaj!

stan równowagi kwasowo-

stan równowagi kwasowo-

zasadowej wpływa na 

zasadowej wpływa na 

przesunięcie potasu do komórki

przesunięcie potasu do komórki

kwasica powoduje przesunięcie 

kwasica powoduje przesunięcie 

potasu z komórek do osocza, 

potasu z komórek do osocza, 

alkaloza przeciwnie

alkaloza przeciwnie

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

pH krwi 7,4 ( zakres 7,35-7,45)

pH krwi 7,4 ( zakres 7,35-7,45)

większość jonów wodorowych jest 

większość jonów wodorowych jest 

zbuforowana

zbuforowana

bufory chronią przed wahaniami 

bufory chronią przed wahaniami 

pH, jednak długotrwałe lub nagłe 

pH, jednak długotrwałe lub nagłe 

duże zmiany uruchamiają 

duże zmiany uruchamiają 

mechanizmy kompensacyjne: 

mechanizmy kompensacyjne: 

nerkowe i płucne

nerkowe i płucne

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

Główne układy buforowe

Główne układy buforowe

płyn zewnątrzkomórkowy

płyn zewnątrzkomórkowy

   

   

-wodorowęglany-kwas węglowy

-wodorowęglany-kwas węglowy

płyn wewnątrzkomórkowy

płyn wewnątrzkomórkowy

   

   

-fosforany organiczne

-fosforany organiczne

   

   

-białka

-białka

mocz

mocz

   

   

-fosforany jedno- i dwuzasadowe 

-fosforany jedno- i dwuzasadowe 

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

Mechanizmy płucne

Mechanizmy płucne

pH nie zależy od bezwzględnej ilości 

pH nie zależy od bezwzględnej ilości 

wodorowęglanów i kwasu 

wodorowęglanów i kwasu 

węglowego ale od stosunku ich 

węglowego ale od stosunku ich 

stężeń

stężeń

ani wzrost, ani obniżenie 

ani wzrost, ani obniżenie 

wodorowęglanów nie zmieni pH jeśli 

wodorowęglanów nie zmieni pH jeśli 

pCO

pCO

2

2

 ulegnie proporcjonalnemu 

 ulegnie proporcjonalnemu 

obniżeniu lub podwyższeniu

obniżeniu lub podwyższeniu

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

poprzez ilość wydalonego dwutlenku 

poprzez ilość wydalonego dwutlenku 

węgla płuca regulują pCO

węgla płuca regulują pCO

2

2

 i 

 i 

modyfikują pH

modyfikują pH

podwyższenie stężenia CO

podwyższenie stężenia CO

prowadzi 

prowadzi 

do przyspieszenia oddechu i wzrostu 

do przyspieszenia oddechu i wzrostu 

wydalania CO

wydalania CO

2

2

 

 

 

 

co obniża pCO

co obniża pCO

2

2

zwolnienie oddechu powoduje 

zwolnienie oddechu powoduje 

wzrost pCO

wzrost pCO

2

2

 i i obniżenie pH 

 i i obniżenie pH 

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

Mechanizmy nerkowe

Mechanizmy nerkowe

prawie całkowite wchłaniane 

prawie całkowite wchłaniane 

zwrotne przesączonych 

zwrotne przesączonych 

wodorowęglanów w cewce bliższej

wodorowęglanów w cewce bliższej

wytwarzanie wodorowęglanów 

wytwarzanie wodorowęglanów 

wydalanie jonu wodorowego

wydalanie jonu wodorowego

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

w cewkach wytwarzany jest 

w cewkach wytwarzany jest 

również amoniak, który jest biorcą 

również amoniak, który jest biorcą 

jonu wodorowego

jonu wodorowego

nasilenie produkcji amoniaku 

nasilenie produkcji amoniaku 

stymulowane jest przez kwasicę 

stymulowane jest przez kwasicę 

układową

układową

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

na całkowitą ilość wydalonego z 

na całkowitą ilość wydalonego z 

nerkami jonu wodorowego  składa 

nerkami jonu wodorowego  składa 

się suma kwaśności miareczkowej i 

się suma kwaśności miareczkowej i 

jonu amonowego

jonu amonowego

dorosły wydala zwykle około 70mEq 

dorosły wydala zwykle około 70mEq 

jonu wodorowego  z moczem (jest 

jonu wodorowego  z moczem (jest 

to zależne od diety), niemowlę i 

to zależne od diety), niemowlę i 

dziecko wydala odpowiednio mniej

dziecko wydala odpowiednio mniej

background image

 

 

 

 

Gospodarka kwasowo-

Gospodarka kwasowo-

zasadowa

zasadowa

prawidłowe pH surowicy wynosi 

prawidłowe pH surowicy wynosi 

7.36-7.45

7.36-7.45

prawidłowe stężenie 

prawidłowe stężenie 

wodorowęglanów wynosi 21-

wodorowęglanów wynosi 21-

24mmol/l

24mmol/l

prawidłowy niedobór zasad  

prawidłowy niedobór zasad  

+

+

1.5mmol/l 

1.5mmol/l 

background image

 

 

 

 

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

stan w którym dochodzi do utraty 

stan w którym dochodzi do utraty 

wodorowęglanów lub wzrostu 

wodorowęglanów lub wzrostu 

stężenia jonów wodorowych a pH 

stężenia jonów wodorowych a pH 

obniża się poniżej 7.36

obniża się poniżej 7.36

background image

 

 

 

 

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

Przykładowe przyczyny

Przykładowe przyczyny

zwiększone wytwarzanie kwasów 

zwiększone wytwarzanie kwasów 

(np.cukrzyca)

(np.cukrzyca)

dowóz kwasów ( np.zatrucie 

dowóz kwasów ( np.zatrucie 

metanolem, salicylanami)

metanolem, salicylanami)

zmniejszone wydalanie kwasów przez 

zmniejszone wydalanie kwasów przez 

nerki (np.ostra niewydolność nerek)

nerki (np.ostra niewydolność nerek)

zwiększona utrata wodorowęglanów 

zwiększona utrata wodorowęglanów 

przez przewód pokarmowy (biegunka)

przez przewód pokarmowy (biegunka)

background image

 

 

 

 

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

kompensacja ze strony układu 

kompensacja ze strony układu 

oddechowego i hiperwentylacja 

oddechowego i hiperwentylacja 

prowadzi do obniżenia ciśnienia 

prowadzi do obniżenia ciśnienia 

parcjalnego dwutlenku węgla

parcjalnego dwutlenku węgla

zmniejszenie wodorowęglanów w 

zmniejszenie wodorowęglanów w 

osoczu o 1mEq/l powoduje spadek 

osoczu o 1mEq/l powoduje spadek 

pCO

pCO

o 1,2mmHg 

o 1,2mmHg 

background image

 

 

 

 

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

Następstwa ciężkiej kwasicy

Następstwa ciężkiej kwasicy

sercowo-naczyniowe 

sercowo-naczyniowe 

   

   

upośledzenie kurczliwości mięśnia 

upośledzenie kurczliwości mięśnia 

sercowego, rozszerzenie tętniczek, 

sercowego, rozszerzenie tętniczek, 

skurcz naczyń żylnych, centralizacja 

skurcz naczyń żylnych, centralizacja 

krwi, wzrost oporu płucnego, 

krwi, wzrost oporu płucnego, 

zmniejszenie pojemności życiowej, 

zmniejszenie pojemności życiowej, 

obniżenie ciśnienia krwi, zmniejszenie 

obniżenie ciśnienia krwi, zmniejszenie 

progu występowania zaburzeń rytmu 

progu występowania zaburzeń rytmu 

serca, osłabienie odpowiedzi na 

serca, osłabienie odpowiedzi na 

katecholaminy

katecholaminy

mózgowe

mózgowe

    

    

obrzęk mózgu, śpiączka

obrzęk mózgu, śpiączka

   

   

background image

 

 

 

 

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

Następstwa ciężkiej kwasicy

Następstwa ciężkiej kwasicy

oddechowe:

oddechowe:

   

   

hiperwentylacja, zmniejszenie siły 

hiperwentylacja, zmniejszenie siły 

mięśni oddechowych, duszność

mięśni oddechowych, duszność

metaboliczne

metaboliczne

   

   

zwiększenie potrzeb metabolicznych, 

zwiększenie potrzeb metabolicznych, 

insulinooporność, zmniejszenie syntezy 

insulinooporność, zmniejszenie syntezy 

ATP, hiperkaliemia, zwiększony rozpad 

ATP, hiperkaliemia, zwiększony rozpad 

białek

białek

background image

 

 

 

 

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

Leczenie

Leczenie

podanie wodorowęglanów:

podanie wodorowęglanów:

   

   

-1-2mmol/kg

-1-2mmol/kg

   

   

-lub z wykorzystaniem niedoboru zasad 

-lub z wykorzystaniem niedoboru zasad 

i wyniku badania gazometrycznego:

i wyniku badania gazometrycznego:

   

   

mmol NaHCO3

mmol NaHCO3

-

-

 (ml 8,4% NaHCO3

 (ml 8,4% NaHCO3

-

-

)=

)=

   

   

BE x m.c.(kg) x 0,3

BE x m.c.(kg) x 0,3

   

   

podajemy połowę dawki należnej

podajemy połowę dawki należnej

background image

 

 

 

 

Zasadowica 

Zasadowica 

metaboliczna

metaboliczna

   

   

stan zwiększonego stężenia

stan zwiększonego stężenia

   

   

wodorowęglanów w surowicy 

wodorowęglanów w surowicy 

   

   

z podwyższeniem pH>7,45

z podwyższeniem pH>7,45

background image

 

 

 

 

Zasadowica 

Zasadowica 

metaboliczna

metaboliczna

Przyczyny:

Przyczyny:

utrata kwasów z przestrzeni wodnej 

utrata kwasów z przestrzeni wodnej 

pozakomórkowej

pozakomórkowej

czynnościowa podaż 

czynnościowa podaż 

wodorowęglanów

wodorowęglanów

   

   

(zwiększone przyjmowanie lub 

(zwiększone przyjmowanie lub 

zmniejszone wydalanie przez nerki)

zmniejszone wydalanie przez nerki)

zmiany zawartości wody w osoczu

zmiany zawartości wody w osoczu

background image

 

 

 

 

Zasadowica 

Zasadowica 

metaboliczna

metaboliczna

 

 

nerki mogą szybko wydalić znaczne 

nerki mogą szybko wydalić znaczne 

ilości wodorowęglanów, dlatego 

ilości wodorowęglanów, dlatego 

zasadowica metaboliczna rozwija się 

zasadowica metaboliczna rozwija się 

w stanach upośledzonego wydalania 

w stanach upośledzonego wydalania 

wodorowęglanów przez nerki 

wodorowęglanów przez nerki 

kompensacyjnie zmniejsza się 

kompensacyjnie zmniejsza się 

wentylacja   (wzrost pCO

wentylacja   (wzrost pCO

o 0,7mmHg 

o 0,7mmHg 

przy wzroście HCO3

przy wzroście HCO3

 o każdy 1mEq/l)

 o każdy 1mEq/l)

background image

 

 

 

 

Zasadowica 

Zasadowica 

metaboliczna

metaboliczna

 

 

Przyczyny:

Przyczyny:

ze strony przewodu pokarmowego:

ze strony przewodu pokarmowego:

-wymioty

-wymioty

-odsysanie treści żołądkowej

-odsysanie treści żołądkowej

-biegunka z utratą chlorków

-biegunka z utratą chlorków

leczenie środkami moczopędnymi

leczenie środkami moczopędnymi

background image

 

 

 

 

Zasadowica 

Zasadowica 

metaboliczna

metaboliczna

Przyczyny:

Przyczyny:

choroby nadnerczy 

choroby nadnerczy 

(hiperaldosteronizm, zespół 

(hiperaldosteronizm, zespół 

Cushinga)

Cushinga)

egzogenne steroidy

egzogenne steroidy

połknięcie substancji zasadowych

połknięcie substancji zasadowych

background image

 

 

 

 

Zasadowica 

Zasadowica 

metaboliczna

metaboliczna

Następstwa ciężkiej  zasadowicy:

Następstwa ciężkiej  zasadowicy:

sercowo-naczyniowe

sercowo-naczyniowe

-skurcz tętniczek

-skurcz tętniczek

-zmniejszenie przepływu wieńcowego

-zmniejszenie przepływu wieńcowego

-predyspozycja do zaburzeń rytmu serca

-predyspozycja do zaburzeń rytmu serca

- zmniejszenie przepływu krwi przez 

- zmniejszenie przepływu krwi przez 

naczynia mózgowe 

naczynia mózgowe 

- tężyczka, drgawki, senność, 

- tężyczka, drgawki, senność, 

majaczenia, stupor

majaczenia, stupor

background image

 

 

 

 

Zasadowica 

Zasadowica 

metaboliczna

metaboliczna

Leczenie:

Leczenie:

leczenie choroby podstawowej

leczenie choroby podstawowej

w ciężkich przypadkach podawanie 

w ciężkich przypadkach podawanie 

acetazolamidu lub dializoterapia z 

acetazolamidu lub dializoterapia z 

płynami o wysokim stężeniu 

płynami o wysokim stężeniu 

chlorków i niskim stężeniu 

chlorków i niskim stężeniu 

wodorowęglanow 

wodorowęglanow 

background image

 

 

 

 

Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa

prawidłowe wartości pCO

prawidłowe wartości pCO

2

2

   

   

39-41mmHg

39-41mmHg

kwasica oddechowa wywołana jest 

kwasica oddechowa wywołana jest 

zwiększonym wytwarzaniem dwutlenku 

zwiększonym wytwarzaniem dwutlenku 

węgla, hipowentylacją pęcherzykową, 

węgla, hipowentylacją pęcherzykową, 

zaburzeniami toru oddychania, 

zaburzeniami toru oddychania, 

nieprawidłowościami budowy klatki 

nieprawidłowościami budowy klatki 

piersiowej, chorobami mięśni klatki 

piersiowej, chorobami mięśni klatki 

piersiowej 

piersiowej 

background image

 

 

 

 

Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa

w ostrej kwasicy buforowanie 

w ostrej kwasicy buforowanie 

rozpoczyna się w ciągu kilku 

rozpoczyna się w ciągu kilku 

minut, wyrównanie przez nerki 

minut, wyrównanie przez nerki 

wymaga kilku dni

wymaga kilku dni

w ostrej kwasicy wzrost pCO

w ostrej kwasicy wzrost pCO

10mmHg  powoduje zwiększenie 

10mmHg  powoduje zwiększenie 

wodorowęglanów w surowicy o 

wodorowęglanów w surowicy o 

1mEq/l, a w przewlekłej o 3,5mEq/l

1mEq/l, a w przewlekłej o 3,5mEq/l

background image

 

 

 

 

Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa

Przyczyny ostrej kwasicy oddechowej

Przyczyny ostrej kwasicy oddechowej

zahamowanie ośrodka oddechowego:

zahamowanie ośrodka oddechowego:

-przedawkowanie leków takich jak: 

-przedawkowanie leków takich jak: 

benzodiazepiny, narkotyki, barbiturany

benzodiazepiny, narkotyki, barbiturany

-uraz głowy

-uraz głowy

-udar mózgu

-udar mózgu

-zakażenie ONU

-zakażenie ONU

niewydolność oddechowa

niewydolność oddechowa

-

ciężkie zapalenie płuc i oskrzeli

ciężkie zapalenie płuc i oskrzeli

-

zapalenie oskrzelików

zapalenie oskrzelików

background image

 

 

 

 

Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa

   

   

Leczenie

Leczenie

leczenie choroby podstawowej

leczenie choroby podstawowej

niekiedy - oddech wspomagany

niekiedy - oddech wspomagany

background image

 

 

 

 

GOSPODARKA 

GOSPODARKA 

WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ

WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ

background image

 

 

 

 

METABOLIZM WAPNIOWO-

METABOLIZM WAPNIOWO-

FOSFORANOWY

FOSFORANOWY

ok. 250 mmol Ca

ok. 250 mmol Ca

2+

2+

(10 x więcej niż 

(10 x więcej niż 

w płynach zewnątrzkomórkowych) 

w płynach zewnątrzkomórkowych) 

podlega przesączaniu i resorpcji 

podlega przesączaniu i resorpcji 

zwrotnej głównie w kanalikach 

zwrotnej głównie w kanalikach 

proksymalnych pętli nefronu

proksymalnych pętli nefronu

Ca pozostaje w ścisłym związku z 

Ca pozostaje w ścisłym związku z 

wchłanianiem Na

wchłanianiem Na

+

+

background image

 

 

 

 

METABOLIZM WAPNIOWO-

METABOLIZM WAPNIOWO-

FOSFORANOWY

FOSFORANOWY

ok. 22,5 mmol Ca

ok. 22,5 mmol Ca

2+

2+

/d 

/d 

    

    

tracimy z moczem 

tracimy z moczem 

    

    

i kałem

i kałem

straty uzupełniane są 

straty uzupełniane są 

   

   

wchłanianiem Ca

wchłanianiem Ca

2+

2+

   

   

z przewodu 

z przewodu 

   

   

pokarmowego

pokarmowego

  

  

background image

 

 

 

 

ROLA FRAKCJI WAPNIA 

ROLA FRAKCJI WAPNIA 

ZJONIZOWANEGO

ZJONIZOWANEGO

bezpośredni bodziec dla komórek 

bezpośredni bodziec dla komórek 

gruczołów przytarczycznych

gruczołów przytarczycznych

regulacja wydzielania parathormonu 

regulacja wydzielania parathormonu 

(PTH) na zasadzie ujemnego sprzężenia

(PTH) na zasadzie ujemnego sprzężenia

szczególnie wrażliwe na jony Ca

szczególnie wrażliwe na jony Ca

2+

2+

 są:

 są:

nerwy obwodowe

nerwy obwodowe

miocyty

miocyty

gruczoły wydzielania zewnętrznego i 

gruczoły wydzielania zewnętrznego i 

wewnętrznego

wewnętrznego

background image

 

 

 

 

ROLA FRAKCJI WAPNIA 

ROLA FRAKCJI WAPNIA 

ZJONIZOWANEGO

ZJONIZOWANEGO

mniejsza zależność centralnego 

mniejsza zależność centralnego 

układu nerwowego od wahań 

układu nerwowego od wahań 

stężenia we krwi jonów Ca

stężenia we krwi jonów Ca

2+ 

2+ 

(gorsze 

(gorsze 

przechodzenie przez barierę krew-

przechodzenie przez barierę krew-

mózg)

mózg)

niezbędny do prawidłowego 

niezbędny do prawidłowego 

krzepnięcia krwi

krzepnięcia krwi

niezbędny do prawidłowego 

niezbędny do prawidłowego 

działania błon komórkowych

działania błon komórkowych

background image

 

 

 

 

ROLA FOSFORANÓW W 

ROLA FOSFORANÓW W 

ORGANIZMIE CZŁOWIEKA

ORGANIZMIE CZŁOWIEKA

organizm zawiera ok. 22 mmol (700 g) 

organizm zawiera ok. 22 mmol (700 g) 

fosforanów

fosforanów

80-85 % znajduje się w kościach i zębach

80-85 % znajduje się w kościach i zębach

15-20 % znajduje się w płynie wewnątrz- 

15-20 % znajduje się w płynie wewnątrz- 

i zewnątrzkomórkowym 

i zewnątrzkomórkowym 

nieorganiczne fosforany stanowią około 

nieorganiczne fosforany stanowią około 

połowę całej zawartości fosforanów we 

połowę całej zawartości fosforanów we 

krwi

krwi

background image

 

 

 

 

TYPY KOMÓREK 

TYPY KOMÓREK 

WCHODZĄCE W SKŁAD 

WCHODZĄCE W SKŁAD 

ZESPOŁU PRZEBUDOWY 

ZESPOŁU PRZEBUDOWY 

KOŚCI

KOŚCI

osteoblasty

osteoblasty

osteoklasty

osteoklasty

background image

 

 

 

 

 „

 „

OBRÓT KOSTNY

OBRÓT KOSTNY

zwiększa się podczas wzrostu dziecka

zwiększa się podczas wzrostu dziecka

ścisła zależność między budową kości 

ścisła zależność między budową kości 

przez osteoblasty a resorpcją przez 

przez osteoblasty a resorpcją przez 

osteoklasty 

osteoklasty 

koncentracja Ca i P w formie 

koncentracja Ca i P w formie 

hydroksyapatytów [Ca

hydroksyapatytów [Ca

10

10

(PO

(PO

4

4

)

)

6

6

(OH)

(OH)

2

2

] gdy 

] gdy 

osteoblasty zdeponują wystarczającą 

osteoblasty zdeponują wystarczającą 

ilość kolagenu i macierz kostna staje się 

ilość kolagenu i macierz kostna staje się 

dojrzała

dojrzała

background image

 

 

 

 

 

 

HORMONY REGULUJĄCE  HOMEOSTAZĘ WAPNIOWO-  

FOSFORANOWĄ

       

       

PARATHORMON (PTH)

PARATHORMON (PTH)

   KALCYTONINA (KT)

   KALCYTONINA (KT)

   WITAMINA D

   WITAMINA D

   GLIKOKORTYKOSTEROIDY

   GLIKOKORTYKOSTEROIDY

   HORMONY TARZYCY

   HORMONY TARZYCY

   HORMONY PŁCIOWE

   HORMONY PŁCIOWE

   INSULINA

   INSULINA

   HORMON WZROSTU (GH)

   HORMON WZROSTU (GH)

   CZYNNIKI LOKALNE

   CZYNNIKI LOKALNE

background image

 

 

 

 

PARATHORMON (PTH)

PARATHORMON (PTH)

wydzielany przez przytarczyce

wydzielany przez przytarczyce

ma krótki okres półtrwania (ok. 5 

ma krótki okres półtrwania (ok. 5 

min.)

min.)

synteza i wydzielanie regulowane są 

synteza i wydzielanie regulowane są 

przez stężenie wapnia w płynie 

przez stężenie wapnia w płynie 

pozakomórkowym

pozakomórkowym

małe stężenie Ca pobudza wydzielanie 

małe stężenie Ca pobudza wydzielanie 

duże stężenie Ca hamuje sekrecję 

duże stężenie Ca hamuje sekrecję 

background image

 

 

 

 

PARATHORMON (PTH)

PARATHORMON (PTH)

wpływa na resorpcję kości  

wpływa na resorpcję kości  

podwyższa stężenie Ca w płynie 

podwyższa stężenie Ca w płynie 

pozakomórkowym

pozakomórkowym

zwiększa resorpcję Ca w nerkach 

zwiększa resorpcję Ca w nerkach 

   

   

(pętla Henlego i cewka dalsza 

(pętla Henlego i cewka dalsza 

nefronu) bez udziału cAMP

nefronu) bez udziału cAMP

background image

 

 

 

 

PARATHORMON (PTH)

PARATHORMON (PTH)

stymuluje nerkową hydroksylację 

stymuluje nerkową hydroksylację 

    

    

witaminy D przy węglu 1 z 

witaminy D przy węglu 1 z 

udziałem cAMP 

udziałem cAMP 

powstała dzięki temu aktywna forma

powstała dzięki temu aktywna forma

   

   

(1,25(OH)

(1,25(OH)

D) zwiększa wchłanianie 

D) zwiększa wchłanianie 

jelitowe Ca

jelitowe Ca

hamuje wchłanianie zwrotne P w 

hamuje wchłanianie zwrotne P w 

nerkach przez cAMP   

nerkach przez cAMP   

background image

 

 

 

 

KALCYTONINA (KT)

KALCYTONINA (KT)

wydzielana przez komórki C tarczycy 

wydzielana przez komórki C tarczycy 

półokres trwania wynosi od 5 do 10 

półokres trwania wynosi od 5 do 10 

min.

min.

wydzielana pod wpływem spadku 

wydzielana pod wpływem spadku 

stężenia Ca

stężenia Ca

powoduje wzrost Ca w surowicy przez 

powoduje wzrost Ca w surowicy przez 

zmniejszenie mobilizacji Ca z kości  

zmniejszenie mobilizacji Ca z kości  

background image

 

 

 

 

KALCYTONINA (KT)

KALCYTONINA (KT)

wpływa hamująco na osteoklasty, 

wpływa hamująco na osteoklasty, 

tym samym hamuje resorpcję kości 

tym samym hamuje resorpcję kości 

w przewodzie pokarmowym 

w przewodzie pokarmowym 

działając przez inne hormony 

działając przez inne hormony 

(m.in.gastrynę), chroni ustrój od 

(m.in.gastrynę), chroni ustrój od 

poposiłkowej hiperkalcemii

poposiłkowej hiperkalcemii

działa przeciwbólowo przez β-

działa przeciwbólowo przez β-

endorfiny 

endorfiny 

background image

 

 

 

 

WITAMINA 

WITAMINA 

D

D

3

3

(CHOLEKALCYFEROL)

(CHOLEKALCYFEROL)

wytwarzana w skórze pod 

wytwarzana w skórze pod 

    

    

wpływem promieni 

wpływem promieni 

    

    

słonecznych

słonecznych

wpływa na prawidłowy wzrost 

wpływa na prawidłowy wzrost 

    

    

i mineralizację kości

i mineralizację kości

zwiększa wchłanianie Ca i P z przewodu 

zwiększa wchłanianie Ca i P z przewodu 

pokarmowego

pokarmowego

powoduje proliferację osteoblastów, wytwarzana 

powoduje proliferację osteoblastów, wytwarzana 

przez nie alkaliczna fosfataza stymuluje syntezę 

przez nie alkaliczna fosfataza stymuluje syntezę 

osteokalcyny i hamująco wpływa na wytwarzanie 

osteokalcyny i hamująco wpływa na wytwarzanie 

kolagenu I

kolagenu I

background image

 

 

 

 

background image

 

 

 

 

HORMONY PŁCIOWE

HORMONY PŁCIOWE

androgeny i estrogeny wpływają na 

androgeny i estrogeny wpływają na 

wzrost

wzrost

   

   

i dojrzewanie kośćca w okresie 

i dojrzewanie kośćca w okresie 

dojrzewania

dojrzewania

niedobór w tym okresie 

niedobór w tym okresie 

   

   

prowadzi do osteopenii

prowadzi do osteopenii

niedobór u osób dorosłych 

niedobór u osób dorosłych 

   

   

prowadzi do osteoporozy

prowadzi do osteoporozy

background image

 

 

 

 

HORMONY TARCZYCY

HORMONY TARCZYCY

tyroksyna wpływa na zwiększanie 

tyroksyna wpływa na zwiększanie 

„obrotu kostnego”

„obrotu kostnego”

w stężeniu fizjologicznym wpływa 

w stężeniu fizjologicznym wpływa 

bezpośrednio oraz przez czynnik 

bezpośrednio oraz przez czynnik 

wzrostowy IGF1 na wzrost kości i 

wzrostowy IGF1 na wzrost kości i 

chrząstek

chrząstek

    

    

background image

 

 

 

 

HORMON WZROSTU (GH)

HORMON WZROSTU (GH)

wpływa bezpośrednio i przez 

wpływa bezpośrednio i przez 

czynnik wzrostu IGF1 na 

czynnik wzrostu IGF1 na 

formowanie i wzrost kości

formowanie i wzrost kości

uaktywnia witaminę D

uaktywnia witaminę D

background image

 

 

 

 

KRZYWICA - 

KRZYWICA - 

patomechanizm

patomechanizm

niedobór lub zaburzenie działania 

niedobór lub zaburzenie działania 

wit. D

wit. D

zaburzenie równowagi pomiędzy 

zaburzenie równowagi pomiędzy 

stężeniem Ca i P

stężeniem Ca i P

zaburzenie wapnienia matrix

zaburzenie wapnienia matrix

zahamowanie wzrostu

zahamowanie wzrostu

zniekształcenia kości

zniekształcenia kości

background image

 

 

 

 

KRZYWICA NIEDOBOROWA

KRZYWICA NIEDOBOROWA

początkowo stężenie Ca jest 

początkowo stężenie Ca jest 

względnie małe

względnie małe

wtórne  zwiększenie stężenia PTH 

wtórne  zwiększenie stężenia PTH 

mobilizuje Ca z kości

mobilizuje Ca z kości

wzrost stężenia fosfatazy 

wzrost stężenia fosfatazy 

zasadowej

zasadowej

background image

 

 

 

 

KRZYWICA NIEDOBOROWA

KRZYWICA NIEDOBOROWA

zaburzenie 25-hydroksylazy

zaburzenie 25-hydroksylazy

brak działania słońca

brak działania słońca

niedobór witaminy D

niedobór witaminy D

zaburzenia wchłaniania witaminy D

zaburzenia wchłaniania witaminy D

leki przeciwdrgawkowe

leki przeciwdrgawkowe

choroby wątroby 

choroby wątroby 

background image

 

 

 

 

KRZYWICA 

KRZYWICA 

PSEUDONIEDOBOROWA

PSEUDONIEDOBOROWA

niedobór 1α-hydroksylazy w nerkach

niedobór 1α-hydroksylazy w nerkach

krzywica witamino-D-zależna typ I

krzywica witamino-D-zależna typ I

niewydolność nerek

niewydolność nerek

usunięcie nerek

usunięcie nerek

kwasica cewkowa

kwasica cewkowa

niedoczynność przytarczyc

niedoczynność przytarczyc

oporność tkanek na witaminę D

oporność tkanek na witaminę D

krzywica witamino-D-zależna typu II (krzywica 

krzywica witamino-D-zależna typu II (krzywica 

witamino-D-oporna)

witamino-D-oporna)

hipofosfatemiczna związana z chromosomem X

hipofosfatemiczna związana z chromosomem X

background image

 

 

 

 

KRZYWICA – OBJAWY 

KRZYWICA – OBJAWY 

BIOCHEMICZNE

BIOCHEMICZNE

wyprzedzają objawy kliniczne

wyprzedzają objawy kliniczne

Spadek Ca w surowicy krwi

Spadek Ca w surowicy krwi

Wzrost stężenia PTH

Wzrost stężenia PTH

Obniżenia stężenia fosforanów w 

Obniżenia stężenia fosforanów w 

surowicy

surowicy

Obniżony poziom 25-OH-D

Obniżony poziom 25-OH-D

Wzrost stężenia fosfatazy 

Wzrost stężenia fosfatazy 

alkalicznej w surowicy krwi

alkalicznej w surowicy krwi

background image

 

 

 

 

KRZYWICA – OBJAWY 

KRZYWICA – OBJAWY 

KLINICZNE

KLINICZNE

potliwość

potliwość

zaparcie

zaparcie

rozmiękanie kości potylicy 

rozmiękanie kości potylicy 

(craniotabes)

(craniotabes)

pogrubienie obrysów przynasad kości 

pogrubienie obrysów przynasad kości 

przedramion i podudzi (bransolety 

przedramion i podudzi (bransolety 

krzywicze)

krzywicze)

pogrubienie połączeń kostno-

pogrubienie połączeń kostno-

chrzęstnych żeber (różaniec krzywiczy)

chrzęstnych żeber (różaniec krzywiczy)

background image

 

 

 

 

KRZYWICA – OBJAWY 

KRZYWICA – OBJAWY 

KLINICZNE

KLINICZNE

zniekształcenie kręgosłupa w okolicy 

zniekształcenie kręgosłupa w okolicy 

lędźwiowej

lędźwiowej

wciąganie żeber w okolicy przyczepu 

wciąganie żeber w okolicy przyczepu 

przepony (bruzda Harrisona)

przepony (bruzda Harrisona)

wygięcie łukowate nóg

wygięcie łukowate nóg

opóźnienie wyrzynania lub nieprawidłowa 

opóźnienie wyrzynania lub nieprawidłowa 

sekwencja wyrzynania zębów

sekwencja wyrzynania zębów

wiotkość mięśni (żabi brzuch)

wiotkość mięśni (żabi brzuch)

opóźnienie rozwoju motorycznego

opóźnienie rozwoju motorycznego

background image

 

 

 

 

KRZYWICA – OBRAZ 

KRZYWICA – OBRAZ 

RADIOLOGICZNY

RADIOLOGICZNY

poszerzenie chrząstki 

poszerzenie chrząstki 

przynasadowej kości nadgarstka

przynasadowej kości nadgarstka

nieregularny obrys chrząstki 

nieregularny obrys chrząstki 

przynasadowej kości nadgarstka

przynasadowej kości nadgarstka

upośledzenie mineralizacji

upośledzenie mineralizacji

background image

 

 

 

 

KRZYWICA - LECZENIE

KRZYWICA - LECZENIE

podajemy najczęściej witaminę D 

podajemy najczęściej witaminę D 

w dawce 2000-4000 j.m./dziennie

w dawce 2000-4000 j.m./dziennie

radiologiczna poprawa widoczna 

radiologiczna poprawa widoczna 

po 2-4 tyg. wówczas zmniejszamy 

po 2-4 tyg. wówczas zmniejszamy 

dawkę do profilaktycznej 400 j.m.

dawkę do profilaktycznej 400 j.m.

brak poprawy po 6 tyg. leczenia 

brak poprawy po 6 tyg. leczenia 

decyduje o poszukiwaniu innych 

decyduje o poszukiwaniu innych 

przyczyn krzywicy

przyczyn krzywicy

background image

 

 

 

 

WITAMINA D

WITAMINA D

 

 

profilaktyka krzywicy

profilaktyka krzywicy

podajemy 400 j.m. (10 μg) 

podajemy 400 j.m. (10 μg) 

witaminy D dziennie

witaminy D dziennie

źródłem jest też pokarm i działanie 

źródłem jest też pokarm i działanie 

promieni słonecznych, należy 

promieni słonecznych, należy 

dopytać też o inne preparaty 

dopytać też o inne preparaty 

witaminowe podawane dziecku

witaminowe podawane dziecku

background image

 

 

 

 

HIPERWITAMINOZA D

HIPERWITAMINOZA D

 

 

przedawkowanie witaminy D

przedawkowanie witaminy D

hiperkalcemia spowodowana wzrostem 

hiperkalcemia spowodowana wzrostem 

absorpcji Ca z przewodu pokarmowego i 

absorpcji Ca z przewodu pokarmowego i 

reabsorpcji z kości

reabsorpcji z kości

OBJAWY

OBJAWY

zaparcia

zaparcia

nudności

nudności

poliuria

poliuria

zaburzenia odżywiania

zaburzenia odżywiania

 

 

background image

 

 

 

 

HIPERWITAMINOZA D

HIPERWITAMINOZA D

 

 

w rtg szersze i gęstsze linie wapnienia w 

w rtg szersze i gęstsze linie wapnienia w 

przynasadowych częściach kości

przynasadowych częściach kości

zwiększona gęstość kości czaszki i 

zwiększona gęstość kości czaszki i 

podstaw oczodołów

podstaw oczodołów

wapnienie tkanek miękkich, 

wapnienie tkanek miękkich, 

nefrokalcynoza i niewydolność nerek

nefrokalcynoza i niewydolność nerek

wzrost stężenia Ca w surowicy

wzrost stężenia Ca w surowicy

stężenie P w normie lub w zależności od 

stężenie P w normie lub w zależności od 

wydolności nerek 

wydolności nerek 


Document Outline