Slajd 1

Urodziła się w 1914 roku w Neptune,
w Maryland.

Zmarła 22 lipca 2007 roku.

W latach 70-tych dwudziestego
wieku wprowadziła do
pielęgniarstwa nową teorię
zwaną koncepcją deficytu
samoopieki.

Model pielęgniarstwa

Dorothy Orem: liniowo-

kołowy

Pojęcie zdrowia

wg D. Orem

Zdrowie to pełny dobrostan człowieka pod
względem fizycznym, psychicznym i
społecznym, a nie tylko brak choroby czy
ułomności.

Zdrowie jest stanem pełnej integracji
strukturalnej i funkcjonalnej człowieka,
przejawianej wyraźnie w jego życiu
codziennym. Integracja obejmuje aspekty
fizyczne, psychiczne, międzyludzkie i
socjalne.

Pojęcie dobrostanu

wg D. Orem

Dobrostan to przeżywanie przez człowieka
pełnego poczucia zadowolenia,
przyjemności, szczęścia. Jego przejawianie
występuje w ciągłym rozwoju osobowości,
w osiąganiu sukcesu, w podejmowanych
przez człowieka aktywnościach. Osoba
może przeżywać poczucie dobrostanu
także w warunkach braku pełnej integracji
strukturalnej i funkcjonalnej.

Pojęcie „samoopieki”

wg D. Orem

Podejmowanie w codziennym życiu decyzji
oraz działań, które ludzie inicjują i realizują
osobiście w stosunku do samych siebie, aby
utrzymać własne życie i zdrowie oraz zapewnić
sobie dobre samopoczucie. W sytuacji, kiedy
zapotrzebowanie na takie działania jest
większe niż możliwości, jakimi dysponuje
pacjent, pojawia się problem „deficytu
samoopieki”, który jest podstawowym
uzasadnieniem dla zapewnienia pomocy
pielęgniarskiej.

W myśl przedstawianej koncepcji staramy się
przede wszystkim odnaleźć i uaktywnić to, co
można określić jako siły „samouzdrawiania”
pacjenta.

Pojęcie pielęgnowania wg

Dorothy Orem

Pielęgnowanie jest to asystowanie człowiekowi w
samopielęgnowaniu wówczas, gdy on sam z jakichś
przyczyn tego robić nie może.

To troszczenie się o drugiego człowieka i
pomaganie mu.

To tworzenie takiej relacji międzyludzkiej, aby
pacjent osiągnął stan zdrowia, będący synonimem
samodzielności.

Dorothy Orem mówi o „sztuce pielęgnacji”, w której
reaguje się na ograniczenia zdrowotne pacjenta:
robiąc coś dla niego, pomagając mu, aby sam zrobił
coś dla siebie, ucząc go, jak można sobie pomóc.

Rodzaje

samopielęgnowania



Uniwersalne



Rozwojowe



W dewiacjach

Samopielęgnowanie

uniwersalne

Podejmowane jest przez wszystkich ludzi i
zmierza do zaspokajania potrzeb znaczących dla
zdrowia i życia człowieka. Oznacza korzystanie z
następujących zróżnicowanych czynników i
możliwości: powietrze, woda, pożywienie,
wydalanie, aktywność, odpoczynek, dobrowolna
samotność, interakcja socjalna, unikanie
niebezpieczeństw, wspomaganie
funkcjonowania jako osoby.

Samopielęgnowanie

rozwojowe

Odgrywa istotną rolę w procesach rozwojowych człowieka. Dzieli

się na dwie kategorie:

1. Zapewnienie takich warunków, które wspierają procesy życia i

promują procesy rozwoju, tj. osiągania coraz wyższego
poziomu organizacji ludzkich struktur i dojrzałości (od życia
wewnątrzmacicznego, przez wszystkie stadia życia człowieka)

2. Zapewnienie opieki zmierzającej do zapobiegania tym

czynnikom, które mogą wpływać ujemnie na ludzki rozwój
albo przezwyciężenie skutków takich ograniczeń jak:
pozbawienie możliwości edukacji, problemy adaptacji
socjalnej, braki w zakresie kształtowania zdrowej
indywidualności, utrata bliskich, utrata pracy, własności,
nagłe przeniesienie do nieznanego środowiska, problemy
związane ze statusem społecznym, złe zdrowie i różne
ułomności, trudne warunki życiowe, choroba terminalna i
zbliżająca się śmierć.

Samopielęgnowanie w

dewiacjach

Wymaga:

•Poszukiwania i zapewniania właściwego asystowania
medycznego w wypadku narażania na działanie
czynników szkodliwych

•Uświadomienia sobie i dostosowania się do skutków
wywoływanych przez czynniki patologiczne

•Właściwego wykonywania zleceń medycznych
•Uświadomienia sobie i do stosowanie się do różnych
skutków leczenia

•Modyfikowania koncepcji siebie
•Uczenia się takiego życia ze wszystkimi ujemnymi
następstwami choroby i leczenia, aby zapewnić sobie
dalszy rozwój

Rola i zadania

pielęgniarki

Do pielęgniarki należy pomaganie ludziom w
przewidywaniu następstw podejmowanych decyzji,
tworzenie warunków sprzyjających procesowi
samozapoznania i przejmowania przez człowieka
(pacjenta) odpowiedzialności za siebie i swoje zdrowie,
kierowanie swoim rozwojem.

Zadaniem pielęgniarki jest oszacowanie rozmiarów i
rodzajów deficytu, tj. relacji między możliwościami
samoopieki a zapotrzebowaniem na nią. Rozpoznanie
deficytu opieki i jego tendencji rozwojowych powinno się
odbywać na podstawie objawów, w oparciu o wnikliwą
obserwację i znajomość ogólnych zasad i prawidłowości
klinicznych. Następnie podjęcie działań zmierzających do
pomocy pacjentowi w czynnościach należących do
samoopieki oraz przygotowanie go do samoopieki.

5 dziedzin i zakresów

działania pielęgniarki:

Nawiązać i utrzymać relację pielęgniarka-

pacjent

Określić czy danej osobie można pomóc przez

pielęgnowanie

Odpowiedzieć na wymagania pacjenta i jego

potrzeby pielęgnacyjne

Udzielić pomocy pacjentowi i jego rodzinie

poprzez pielęgnację

Koordynować i łączyć pielęgnowanie ze

służeniem w innego rodzaju potrzebach

Rodzaje interwencji

pielęgniarskich



Zastępowanie pacjenta w wykonywaniu

pewnych czynności



Doradzanie i zachęcanie



Zapewnienie wsparcia fizycznego



Zapewnienie wsparcia psychologicznego



Zapewnienie otoczenia, które wspiera

rozwój



Nauczanie innych

Rodzaje systemu pracy

pielęgniarskiej:



System pielęgnacji w pełni

kompensacyjnej



System pielęgnacji częściowo

kompensacyjnej



System pielęgnacji wspomagająco

-pedagogicznej

Pielęgnacja w pełni

kompensacyjna

Pacjent ujawnia zaawansowane
deficyty w zakresie samopielęgnacji.
Deficytom tym może zaradzić jedynie
terapeutyczna obecność pielęgniarki,
kompensującej niemożność ze strony
pacjenta. Pielęgniarka zarówno
pomaga podopiecznemu, jak i ochrania
go przed zagrożeniami wynikającymi z
choroby.

Pielęgnacja częściowo

kompensacyjna

Mówimy o niej wtedy, gdy aktywna jest
zarówno pielęgniarka, jak i pacjent. Cel
stanowi optymalne wykorzystanie i
wspomaganie u chorego możliwości
samopielęgnacji. Pacjent samodzielnie
wykonuje pewne czynności. Po części
decyduje o przeprowadzanych przy nim
zabiegach i akceptuje pomoc otrzymywana od
pielęgniarki. Interwencja pielęgniarki dotyczy
tylko tych zakresów, gdzie rzeczywiście
występują deficyty. Pielęgniarka bierze przy
tym pod uwagę opinię pacjenta, według której
pewna pomoc jest niezbędna, ale inna
zbyteczna.

Pielęgnacja wspomagająco

-pedagogiczna

Ten wariant dotyczy sytuacji, w których
pacjent jest w stanie przeprowadzać zabiegi
pielęgnacyjne i terapeutyczne, względnie
powinien się tego nauczyć, ale nie może
obejść się przy tym bez pomocy drugiej osoby.
To sytuacja gdy pacjent potrzebuje pomocy w
takim działaniu jak podejmowanie decyzji,
przyswajanie wiedzy, aby być za siebie
odpowiedzialnym. W tych uwarunkowaniach
znaleźli się pacjenci, dla których przewlekła
choroba stała się częścią życia.

10 przykazań

umiejętności dbania o

własne zdrowie:



Zdolność bycia uważnym



Zdolność postrzegania i sterowania położeniem i

postawą własnego ciała



Zdolność utrzymania własnej motywacji i chęci do

bycia aktywnym



Zdolność bycia rozumnym i racjonalnego

reagowania, jak powinien to robić dorosły człowiek



Zdolność podejmowania decyzji

10 przykazań umiejętności

dbania o własne zdrowie Cd:



Zdolność pozyskiwania wiedzy i jej adekwatnego

stosowania



Zdolność wyboru najlepszych działań

samopielęgnacyjnych wiodących ku określonemu celowi



Zdolność przeprowadzania działań samopielęgnacyjnych

i ich zintegrowania w codziennym życiu



Zdolność przydzielania poszczególnych rezerw własnych

do wskazanych aktywności samopielęgnacyjnych



Zdolność umiejętnego przeprowadzania samopielęgnacji

Pozytywne aspekty

koncepcji D. Orem:



Prozdrowotna orientacja



Respektowanie prawa wyboru pacjenta



Negocjacyjny charakter relacji pacjent –

pielęgniarka



Identyfikowanie przez pielęgniarkę działań

pomocniczych mających na celu

zrekompensowanie choremu utratę

zdrowia



Traktowanie osób bliskich chorego jako

ważny element procesu pielęgnowania

Bibliografia

1. Blak A.: Wokół teorii Orem. Pielęgniarstwo 2002; 1996:4

2. Pielęgniarstwo ćwiczenia 1. Podręcznik dla studiów medycznych,

redakcja naukowa Wiesława Ciechaniewicz, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2006

3. Pike S., Forster D. : Promocja zdrowia dla wszystkich. Wydawnictwo

Czelej. Lublin 1998

4. Poznańska S., Płaszewska –Żywko L.: Wybrane modele

pielęgniarstwa. Podstawo praktyki pielęgniarskiej. Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001

5. Wprowadzenie do pielęgniarstwa. Podręcznik dla szkól medycznych

pod red. Kazimiery Zahradniczek, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa
1995

6. Wrońska I.: Rola społeczno –zawodowa pielęgniarki. Studium z

zakresu współczesnego pielęgniarstwa. CEM, Warszawa 1997

7. Teorie pielęgnowania, Jolanta Górajek- Jóźwik, Pielęgniarstwo 2000.

Document Outline