Metody badań 

w psychologii pamięci

 

 

Podstawowy plan 

eksperymentu w 

badaniach pamięci

Etapy badania:



uczenie się materiału (faza zapamiętywania);



przerwa (faza przechowywania) – różnej długości;



pomiar pamięci (faza przypominania), np. 
rozpoznawanie.
Możliwość manipulacji różnymi ZN na każdym 
etapie eksperymentu (w zależności od problemu 
badawczego).
Różne paradygmaty badań, w zależności od 
analizowanego systemu czy fazy pamięci.

 

 

Pomiary pamięci

Pomiar produktów (tego, co zostało przypomniane):

Rodzaje zadań służących do pomiaru pamięci:



reprodukcja (seryjna, swobodna, ukierunkowana);



rozpoznawanie (z wyborem: swobodnym, wymuszonym);



rekonstrukcja.
Ze względu na udział świadomości rozróżnia się:



bezpośrednie testy pamięci (explicite);



pośrednie testy pamięci (implicite; pamięć utajona).
Ze względu na czas, do którego odnosi się pamięć:



testy retrospektywne;



testy prospektywne (nawykowe, epizodyczne; oparte na: 

czasie, zdarzeniu; kwestionariusze; dzienniki obserwacji).

Pomiar przebiegu procesów wydobywania informacji – 

metoda chronometryczna (pomiar czasu reakcji).

 

 

Zmienne niezależne 

w badaniach pamięci

Czynniki pamięć: wspomagające, zakłócające.
Zmienne wpływające na pracę pamięci na etapie:



kodowania (np. materiał, instrukcja, stan podmiotu, 
warunki zewnętrzne);



przechowywania (np. czas, powtarzanie, uczenie się 
nowego materiału, wprowadzanie nowych 
informacji);



wydobywania (wskazówki, stan podmiotu, warunki 
zewnętrzne).
Zmienne związane z badaną populacją (np. wiek, 
wiedza, zdolności, uszkodzenia mózgu, choroby).

 

 

Neurobiologiczne 

podłoże pamięci

 

 

Zainteresowanie pamięcią 

w kontekście neuronauki

Gdzie przebiegają procesy pamięci w mózgu?



analiza struktur anatomicznych i szlaków 
nerwowych;



neuroanatomia pamięci;



problem mózgowej lokalizacji pamięci.
Jak przebiegają procesy pamięci w mózgu?



procesy zachodzące w komórkach nerwowych;



fizjologiczne i biochemiczne podłoże pamięci.

 

 

Problem mózgowej 

lokalizacji pamięci

Koncepcja engramu (Semon).
Badania Lashleya (zasady: równoważności i 
całościowego działania/zmasowanej aktywności) 
– hipoteza zintegrowanego działania mózgu.
Badania Penfielda – hipoteza ścisłej lokalizacji 
mózgowej śladów pamięciowych.
Współczesne ujęcie problemu – obie hipotezy są 
do pewnego stopnia słuszne.

 

 

Neuroprzekaźniki 

a przebieg procesów 

pamięci

Acetylocholina – jej dysfunkcje są przyczyną 
deficytów poznawczych u osób starszych i w 
chorobie Alzheimera.
Dopamina – związek z uwagą, pamięcią 
operacyjną, mechanizmach nagrody; przy jej 
dysfunkcjach: choroba Parkinsona, schizofrenia.
Noradrenalina (norepifendryna) – rola w 
warunkowaniu reakcji unikania.
Glutaminian – odpowiada za mechanizmy 
plastyczności neuronalnej.

 

 

Komórkowe i molekularne 

mechanizmy pamięci

Koncepcja Hebba – zmiana siły połączeń 
synaptycznych jako podstawowy mechanizm 
neurobiologiczny pamięci.
Plastyczność układu nerwowego podłożem dla 
pamięci (plastyczność synaptyczna: LTP – 
długotrwała potencjacja, długotrwałe 
wzmocnienie transmisji synaptycznej, LTD – 
długotrwale osłabienie transmisji 
synaptycznej).