MIEJSCE I ROLA SPEDYCJI NA RYNKU KRAJOWYM I MIĘDZYNARODOWYM

Podstawowe pojęcia z zakresu

spedycji

Spedycja- działalność zarobkowa, polegającą na organizowaniu procesu i przemieszczaniu
ładunków w zastępstwie zleceniodawcy oraz na wykonywaniu związanych z tym
czynności.
Spedycja krajowa- Polega na organizowaniu przewozów krajowych oraz wykonywaniu

związanych

z tymi przewozami czynnościami.

Spedycja międzynarodowa- jest związana z obsługą międzynarodowej wymiany handlowej.
Przy spedycji międzynarodowej występują dodatkowe czynności spedycyjne, związane
z organizowaniem transportu do wykonywania przewozów na obszarze innych państw.

Spedycje można dzielić według wielu kryteriów ale najprostszym jest podział:



Lądową



Morską



Lotniczą



Wystaw i targów



Przesyłek kurierskich

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 521

Podstawowe pojęcia z zakresu

spedycji

Usługa spedycyjna: Jest to czynność wykonywana przez przedsiębiorstwo spedycyjne dla
jednego klienta w ramach jednego zlecenia spedycyjnego. Usługa spedycyjna może zawierać

w sobie szereg czynności, połączonych osobą zleceniodawcy i treścią umowy o spedycję.

Istnieją trzy podstawowe rodzaje tego typu usługi:

Pierwszy to taki, gdzie właściciel przedmiotów zleca wybranemu przedsiębiorstwu

spedycyjnemu przewiezienie towaru z jednego miejsca do drugiego (może to być to

samo miasto, ale również inne, a nawet inny kraj w zupełnie innym regionie

świata), na przykład do innej placówki tej samej firmy, lub w ramach przeprowadzki.

Drugi rodzaj tego typu usługi to przesyłki spedycyjne polegające na dostarczeniu

konkretnej paczki bądź dokumentów do adresata. Usługi tego typu zlecają danej

firmie hurtowo przykładowo kancelarie prawnicze, lub inne firmy, które prowadzą

dużą ilość korespondencji, która jest zbyt istotna, aby powierzać ją zwykłemu

listonoszowi.

Obecnie najpopularniejsza jest jednak zdecydowanie trzecia kategoria usług spedycyjnych.

Polega ona na przewożeniu towarów zakupionych u danego sprzedawcy do jego klientów –

często w innych miastach, lub nawet krajach.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 524

Spedytor - jest to osoba prawna lub fizyczna, której celem działania jest

organizowanie

przewozu ładunków. Spedytor za odpowiednią opłatą świadczy usługi

spedycyjne na

rzecz osób prawnych lub fizycznych, względnie na potrzeby własne.

Organizuje przewóz,

wystawia dokument HAWB - spedytorski list przewozowy.

W zależności od wykonywanych funkcji można wyróżnić następujących

spedytorów:

- Spedytor- technolog przemieszczenia i składowania ładunków,
- Spedytor-operator środków i urządzeń transportowych,
- Spedytor-logistyk,
- Spedytor-makler,
- Spedytor-doradca finansowy.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 522

Podstawowe pojęcia z zakresu

spedycji

Przedsiębiorstwo spedycyjne: jest jednostką organizacyjną gospodarki,
utworzoną w celu zaspokojenia potrzeb społecznych. Stanowi zespół ludzi
Posiadających osobowość prawną i dysponujący odpowiednimi środkami.

-  Prowadzi bezpośrednią działalność gospodarczą, polegającą na odpłatnym
    organizowaniu przemieszczenia ładunków dla określonego zleceniodawcy oraz
    wykonywaniu związanych bezpośrednio czynności.

-  Przedsiębiorstwo spedycyjne pełni rolę organizatora transportu, który na
    podstawie umowy spedycji wykonuje we własnym zakresie czynności
    niezbędne do oddania przesyłki do przewozu, natomiast sam przewóz zleca
    przedsiębiorstwu przewozowemu.

-   Przedsiębiorstwo spedycyjne jest także upoważnione do zlecenia
    wykonania niektórych czynności spedycyjnych innym przedsiębiorstwom, ale
    wówczas jest ono odpowiedzialne za przewoźników i dalszych spedytorów,
    którymi posługuje się do wykonania danego zlecenia, chyba ze nie ponosi winy
    za ich wybór.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 526

Podstawowe pojęcia z zakresu

spedycji

Pojęcie, istota i jakość procesu

spedycyjnego

Proces spedycyjny- jest to uporządkowany ciąg czynności spedycyjnych, mających na celu
zorganizowanie i zapewnienie dostawy towaru od nadawcy do ostatecznego odbiorcy. W

spedycji

międzynarodowej wykonywane są one przez krajowych i międzynarodowych współuczestników
procesu spedycyjnego działających na zlecenie głównego przedsiębiorstwa spedycyjnego, które
przyjęło zamówienie. Proces spedycyjny rozpoczyna się z chwila podpisania umowy spedycji
Czyli od udzielenia przedsiębiorstwu spedycyjnemu zlecenia, a kończy z chwilą wykonania
ostatniej czynności spedycyjnej i rozliczeniem usług spedycyjnych.

Istotną rolę w realizacji procesu spedycyjnego odgrywa jego jakość która oprócz oceny jest
najważniejszą cechą z punktu widzenia klienta. Jakość procesu spedycyjnego to zespół cech,
które decydują o stopniu jego użyteczności. Do zespołu tych cech należy zaliczyć przed
wszystkim:

- Terminowość
- Szybkość obsługi spedycyjnej
- Uniwersalność
- Staranność
- Niezawodność

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 527-529

Proces spedycyjny

składa się z czynności spedycyjnych warunkujących jego strukturę. W

zależności od

transportowego czynności spedycyjne świadczone przez spedytora

można podzielić:

- Wstępne (Badanie rynku, akwizycja usług,udzielanie porad fachowych)
- Podstawowe ( Faza: przygotowania procesu transportowego, przemieszczania,
zakończenia procesu transportowego)
- Dodatkowe

Działalność spedytora zaczyna się w miejscu załadunku towaru a kończy u finalnego

odbiorcy. W takim

przypadku spedytor czuwa nad całym procesem transportowym wykonując czynności,

które składają się na

technologię procesu spedycyjnego. Tak więc przez technologię procesu spedycyjnego

należy zrozumieć

zasady organizowania oraz przemieszczenia ładunków stosowane przez przedsiębiorstwa

spedycyjne

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 529-230

Struktura

procesu

spedycyjnego

Organizacja i przebieg procesu

spedycyjnego

Podczas organizowania procesu spedycyjnego podstawowe obowiązki i spoczywają
na głównym spedytorze, którym jest przedsiębiorstwo spedycyjne otrzymując zlecenia.

Przy realizacji zlecenia spedytora główny korzysta z pomocy innych spedytorów, którym
powierza do wykonania określone czynności spedycyjne. Do obowiązków spedytora

należy

odpowiednie zorganizowanie procesu spedycyjnego, które powinno zapewnić

terminowe

i bezpieczne dostarczenie przesyłki do odbiorcy.

Proces spedycyjny poprzedzają czynności przygotowawcze, które są wykonywane od

chwili

Powstania potrzeby spedycyjnej do chwili przyjęcia przesyłki do przewozu.

Faza ta obejmuje przed wszystkim:

- Badanie rynku,
- Udzielanie fachowych porad odnośnie procesu spedycyjnego,
- Podjecie decyzji w sprawie doboru środka przewozowego,
- Przygotowanie przesyłki do przewozu,
- Sporządzenie dokumentów przewozowych,
- Oznakowanie przesyłki,
- Zamówienie środka przewozowego,
- Przyjęcie przesyłki od nadawcy.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 531-53

- Rodzaju przesyłki i jej własności,
- Odległości i kierunku przewozu oraz terminu dostawy.

Przewóz przesyłki organizowany jest w formie przewozu cało pojazdowego lub

W ramach przewozów drobnicowych.

Gałąź transportu

Gałąź transportu odpowiednią do przewozu danej przesyłki, wyznaczają takie

cechy jak:

- Rodzaj przesyłki
- Żądanie/wymagania klienta
- Odległości przewozu
- Wymagany czas dostawy przesyłki.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 532

Przebieg procesu spedycyjnego

zależy od:

- Sprawdzić czy została ona odpowiednio opakowana i oznakowana
- Czy zgadza się jej ilość.

Następnie spedytor zleca przesyłkę do przewozu.
Przekazuje ja przewoźnikowi pod względem ilościowym i

jakościowym,

sporządzając jednocześnie odpowiedni dokument przewozowy.

Gdy przewoźnik przyjmie przesyłkę i poświadczy dokument

przewozowy,

spedytor może przesłać zleceniodawcy kopię tego dokumentu.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 532

Przy odbiorze przesyłki od dostawcy

spedytor powinien:

Dokumenty spedycyjne

w obrocie krajowym

Dokumenty spedycyjne możemy podzielić w zależności od rodzaju gałęzi

transportu w jakiej są używane, lecz ich funkcje pozostają takie same.
Podstawowymi dokumentami krajowymi używanymi w transporcie
kolejowym i samochodowym są:

kolejowy list przewozowy

samochodowy list przewozowy

Podstawowe warunki dla listów przewozowych:
- list przewozowy może być wystawiony tylko od jednego nadawcy do

jednego odbiorcy,

- nie wolno wystawiać jednego listu na przesyłki, które nie mogą być

razem przewożone.

Nowoczesny list przewozowy posiada kod kreskowy, w którym zakodowane

są takie informacje jak numer klienta, dane adresowe, a także dane
nadawcy i odbiorcy oraz informacja o samej przesyłce.

Dla przesyłek ADR (materiały niebezpieczne) używany jest specjalny list

o czerwonych brzegach.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 534

Dokumenty spedycyjne

w obrocie międzynarodowym

Konosament – dokument regulujący stosunek prawny między armatorem a

prawnym posiadaczem konosamentu. Konosament pełni trzy podstawowe
funkcje:

Jest potwierdzeniem przyjęcia ładunku do przewozu w należytym stanie i
odpowiedniej ilości,

Jest papierem wartościowym uprawniającym do dysponowania ładunkiem,

Stanowi stwierdzenie zawarcia umowy o przewóz i jej warunków.

Konosament spedytorski Fiata (FBL – Fiata Multimodal Transport Bill

of Lading) – dokument wystawiany przez spedytorów występujących w
roli operatorów intermodalnych. Stanowi on prawo własności, a zatem
spełnia te same funkcje co konosament przewoźnika.

Manifest

ładunkowy

(Cargo

Manifest)

stanowi

zestawienie

poszczególnych partii przyjętego na statek towaru według konosamentów.
Z każdego portu załadunku wystawia się osobne manifesty do
poszczególnych portów wyładunku.

Statement of facts (SOF), Time Sheet (TS) – zawiera zestawienie

wszystkich czynności od momentu wejścia do portu włącznie z wyjściem z
niego (data, godzina przybycia, załadunku i wyładunku)

Morski list przewozowy (Sea Way Bill) – dokument potwierdzający

wysyłkę towarów w handlu morskim. Jest dowodem przyjęcia towaru
przez przewoźnika jak i również zawarcia umowy przewozu. Morski list
przewozowy nie jest dokumentem stwierdzającym tytuł własności towaru.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 534-535

Dokumenty spedycyjne

w obrocie międzynarodowym

Karnet TIR – dokument celny, na podstawie którego wykonywane są

międzynarodowe przewozy samochodowe bez konieczności dokonywania
kontroli celnych na granicach poszczególnych państw; pierwsza odprawa
odbywa się w kraju nadania, a druga już w kraju przeznaczenia.

Bordereau – dokument wystawiany podczas organizowania przesyłek

zbiorowych, przesyłany przez spedytora nadawczego do odbiorczego.
Zawiera spis ładunków wchodzących w skład przesyłki zbiorowej, dane
nadawców i odbiorców oraz znaki identyfikujące przesyłek.

Zlecenie spedycyjne (FIATA Forwarding Instruction) – dokument

potwierdzający  zawarcie  umowy  spedycyjnej  między  zleceniodawcą  a
przedsiębiorstwem spedycji międzynarodowej. W zleceniu tym zawarte są
wszystkie  niezbędne  informacje,  które  pozwolą  spedytorowi  na
prawidłową organizację  transportu danej partii ładunku.

Zaświadczenie spedytorskie (Fiata FCR, Fiata FCT) – dokument

wystawiany przez spedytora. Spedytor zaświadcza, że przyjął dany
ładunek i zobowiązuje się wysłać go pod wskazany adres lub wydać
odbiorcy.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 535-536

Dokumenty spedycyjne

w obrocie międzynarodowym

Międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMR – dokument

stosowany jest w międzynarodowym transporcie samochodowym
odbywającym się na podstawie konwencji CMR. Jest dowodem zawarcia
umowy przewozu, przejęcia towaru przez przewoźnika oraz odbioru przez
adresata. List CMR sporządzany jest w czterech oryginałach: dla nadawcy,
odbiorcy, przewoźnika i kontroli.

Międzynarodowy kolejowy list przewozowy CIM – dowód zawarcia umowy

o przewóz koleją na podstawie przepisów CIM – Konwencja COTIF z 1980
roku, która określa prawa i obowiązki stron w kolejowych przewozach
międzynarodowych, zakres odpowiedzialności kolei oraz wprowadza
jednolity wzór listu przewozowego.

Międzynarodowy lotniczy list przewozowy AWB (Air WayBill) –

dokument pełniący następujące funkcje:

Jest potwierdzeniem zawarcia umowy o przewóz i określa warunki tej
umowy,

Określa ilość i rodzaj towaru oraz miejsce i warunki dostawy określone
przez załadowcę,

Jest podstawą do rozliczeń między przewoźnikami, jeżeli dany przewóz
wykonywany jest przez kilku przewoźników,

Jest podstawą ewentualnych roszczeń klienta w stosunku do przewoźnika
lotniczego.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 537-539

Organizacja i technologia

wybranych usług spedycyjnych

Praca spedytora zaczyna się w momencie, gdy odbierze on przesyłkę od klienta,

a kończy na dostarczeniu jej do odbiorcy. Można, więc powiedzieć, że spedytor
kontroluje cały proces transportowy.

W zależności od rodzaju i wielkości danego towaru spedytor ma do wyboru wiele

możliwości.  O  ile  z  małymi  przesyłkami  nie  ma  większych  problemów
logistycznych  i  transportowych  między  miastami,  o  tyle  problematyczne,  pod
każdym  względem,  staje  się  przemieszczanie  ładunków  ponadgabarytowych.
Niezbędne jest wytyczenie odpowiedniej trasy (najczęściej są to drogi krajowe
lub  międzynarodowe  o  dopuszczalnych  nacisku  na  pojedynczą  oś  10t,  11,5t  a
nawet 15t).

Organizacja tego rodzaju technologii przewozu zaczyna się odpowiednio

wcześniej  przed    dniem  przewozu,  wymaga  nie  tylko  doboru  odpowiedniego
transportu  jak  i  również  odpowiednich  tras.  Zadaniem  zleceniodawcy  jest
przygotowanie  szczegółowej  dokumentacji  zawierającej  dane  załadunku  i
rozładunku,  wymiarach  i  masie  ładunku,  sugerowaną  trasę  jak  i  również
pozostałe informacje, które mogą wpłynąć na organizację przedsięwzięcia.

Po dokonaniu wszystkich niezbędnych czynności formalnych spedytor może

przystąpić do koordynowania prac załadunkowych, mocowania ładunku na
pojeździe.

Podczas przewożenia ładunków ponadgabarytowych niezbędna jest eskorta pilota,

którego zadaniem jest sygnalizowanie innym uczestnikom ruchu o poruszania
się po drodze pojazdu przewożącego ładunek o znacznych rozmiarach.

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 540

Organizacja i technologia wybranych

usług spedycyjnych

http://www.logistykafirm.com/img/4835
_1.jpg

http://img111.imageshack.us/img111/8776/gabaryt6ftc
z3.jpg

http://www.transannaberg.pl/biblioteka/gallery/kl
uczbork-opole/Kluczbork---Opole-20-06-
2009038.jpg

http://images40.fotosik.pl/280/4ae2028e263a3fa6me
d.pl

Koszty, ceny i taryfy usług

spedycyjnych

Każde przedsiębiorstwo spedycyjne inaczej ewidencjonuje swoje koszty, co

za tym idzie, nie można jednoznacznie określić globalnych kosztów
spedycji. Problemem w takiej sytuacji jest też przeprowadzenie analizy
porównawczej kosztów kształtujących się w różnych jednostkach
organizacyjnych (niektóre spedycje wykonują usługi, które nie są
typowymi usługami spedycyjnymi, np.: koszty robót ładunkowych,
przewozu, składowania).

Usługi spedycyjne są wyceniane umownie na podstawie negocjacji lub

według obowiązujących taryf. W obu przypadkach występują w trzech
postaciach:

Ryczałtu spedycyjnego negocjowanego na etapie zawierania umowy
spedycyjnej,

Stawek czynnościowych, które są cenami za wykonanie ściśle określonych
prac spedycyjnych,

Prowizji spedytorskiej pobieranej w przypadku ujawnienia wartości
transakcji handlowej bądź ostatecznej wartości sprzedawanych ładunków.
Spedytor negocjuje wówczas wysokość wynagrodzenia.

Różnice w cenach zależą od:
-

Gałęzi transportu

Rodzaju środka przewozowego

Rodzaju świadczonych usług przewozowych

Rodzaju przewozu

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 541

Przedsiębiorstwa spedycyjne działające

na polskim rynku

Rynek usług spedycyjnych :



W  ostatnich  dziesięciu  lat  w  Polsce  rynek  usług  spedycyjnych  dorównał
poziomem  krajom  wysoko  rozwiniętym.  Dzięki  ustanowieniu  nowych
przepisów  ograniczono  do  minimum  warunki  wejścia  na  rynek  usług
spedycyjnych.  Konsekwencją  tego  było  powstanie  w  bardzo  krótkim  czasie
bardzo  dużej  ilości  firm  spedycyjnych.  Szacowana  ilość  podmiotów
gospodarczych,  które  w  swojej  ofercie  przewidują  świadczenia  usług
spedycyjnych to ok. 120 tys. (szczególnie w zakresie spedycji mieszanej). Na
dzień  dzisiejszy  przesycenie  rynku  jest  tak  duże,  że  mniejsze  firmy  nie
wytrzymują naporu gigantów spedycyjnych i upadają.



Do przetrwania na obecnym rynku spedycyjno-transportowym potrzebny jest
odpowiedni  tabor.  Konieczność  podniesienia  jakości  usług  w  połączeniu  z
szeroko  pojętą  ekologią  wymusiła  na  przewoźnikach  zmianę  taboru  na
nowoczesne i zawansowane technicznie samochody. Liczba pojazdów EURO
1 i EURO 2 w przewozach międzynarodowych to około 50%, lecz z roku na
rok  sukcesywnie  maleje,  dzięki  pojazdom  z  normą  emisji  spalin  EURO  4  i
EURO 5.

http://multimedia.autofirmowe.pl/im
g/galeriazdjec/362/man_tgx_0.pl

http://img62.imageshack.us/img62/4354/ueo
r5.jpg

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 543-545

Przedsiębiorstwa spedycyjne

działające na polskim rynku

Przedsiębiorstwo spedycyjne TRADE TRANS Spółka z o.o.



Rok założenia: 1990



Forma prawna: spółka prywatna



Kapitał: mieszany



Zasięg działania: krajowy i międzynarodowy



Technologie transportowe:



Transport samochodowy



Kolejowy



Morski



kombinowany



Specyfikacja – specjalistyczny tabor do przewozu kontenerów w relacji
terminal-magazyn



Placówki:



Liczne biura



17 agencji celnych

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s. 545

Przedsiębiorstwa spedycyjne

działające na polskim rynku

PEKAES MULTI SPEDYTOR



Rok założenia: 1994



Forma prawna: grupa kapitałowa



Kapitał: mieszany



Zasięg działania: krajowy i międzynarodowy



Technologie transportowe:



Transport samochodowy



Morski



lotniczy



Specjalizacja – wszelkiego rodzaju ładunki drobnicowe i masowe.



Placówki:



7 oddziałów krajowych



26 agencji celnych



Certyfikat ISO 9002

Źródło: „Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura, ITE Radom 2008, s.
546

Bibliografia:

„

Technologie transportowe XXI wieku” pod redakcją Leszka Mindura,

ITE Radom 2008

Zdjęcia

http://multimedia.autofirmowe.pl/img/galeriazdjec/362/man_tgx_0.pl

http://img62.imageshack.us/img62/4354/ueor5.jpg

http://www.logistykafirm.com/img/4835_1.jpg

http://img111.imageshack.us/img111/8776/gabaryt6ftcz3.jpg

http://images40.fotosik.pl/280/4ae2028e263a3fa6med.pl

Document Outline