1

Wykład 6

Cechy przestrzeni miejskich 

oraz sposoby ich opisu, 

analizy i oceny 

Dr hab. inż. arch. Piotr Lorens

Katedra Urbanistyki i Planowania 

Regionalnego

2

1. Przestrzeń miejska jako 

przedmiot wieloaspektowej 

analizy urbanistycznej

• Elementy charakteryzujące 

tkankę miejską

– Struktura funkcjonalna
– Struktura zagospodarowania
– Struktura własnościowa 

3

Elementy charakteryzujące 

tkankę miejską

4

Elementy charakteryzujące 

strukturę zagospodarowania 

przestrzeni publicznych

• Fizyczne wymiary 
• Wielkość kąta środkowego
• Sposób ukształtowania 

pozytywu przestrzeni miejskiej

• Sposób ukształtowania 

negatywu przestrzeni 
publicznej

5

2. Kąt środkowy jako podstawa 

miara oceny wnętrza 

urbanistycznego

• Wnętrza urbanistyczne 

oceniamy na podstawie 
stosunku ich rozległości 
(szerokości ulicy) do wysokości 
ścian

• Miarę te nazywamy kątem 

środkowym

6

Kąt środkowy

7

3. Podstawowe typy wnętrz 

urbanistycznych ze względu na 

wielkość kąta środkowego

• Wnętrza rozległe (o kacie 

środkowym ok.. 10 stopni)

• Wnętrza proporcjonalne (o kącie 

środkowym ok. 25-45 stopni)

• Wnętrza przytłaczające (o kącie 

środkowym ok. 60 stopni)

8

4. …

9

4. Podstawowe typy wnętrz 

urbanistycznych ze względu na 

sposób ukształtowania 

negatywu przestrzeni miejskiej

• Program użytkowy negatywu 

przestrzeni miejskiej

– pas ruchu samochodowego 

(jezdnia z pasami ruchu)

– pas ruchu pieszego
– pas ruchu rowerowego

– pas zieleni

10

– pas / obszar przeznaczony na 

parkowanie

– Pas / obszar przeznaczony na 

prowadzenie działalności usługowej

– pas / obszar przeznaczony na 

wypoczynek i rekreację

– Inne elementy w zależności od 

potrzeb

11

Sposoby ukształtowania 

negatywu przestrzeni miejskich

• Ciąg pieszy / plac

• Ulica

• Bulwar / aleja jedno-jezdniowa

• Bulwar / aleja z centralnym pasem 

zieleni

• Bulwar wielojezdniowy

12

13

14

Podsumowanie

• Podobnie jak sposób 

ukształtowania zabudowy, 
oceniać można wnętrza 
urbanistyczne

• Mierniki oceny wnętrz 

urbanistycznych stanowić mogą o 
ich przyjazności i atrakcyjności 
przestrzeni miejskich jako takich